ئەدەبىي ئەسەر پىسخىك ئورۇش مەيدانى ئەمەس [ئۇلانما كۆچۈرۈش]

ئەدەبىي ئەسەر پىسخىك ئورۇش مەيدانى ئەمەس
ياسىنجان توخنىياز توغراق
ئەدەبىي ئىجادىيەتنىڭ قەدىمى تېزلىشىۋاتقان بۈگۈنكى كۈندە، يازغۇچىلىرىمىز بىلەن ئەدەبىي تەنقىدچىلىرىمىز ئوتتۇرسىدا ئەدەبىي ئەسەرلەردىن پايدىلىنىپ ئېلىپ بارغان پىسخىكا ئورۇشى كەسكىنلەشمەكتە. بۇ ھەرگىزمۇ سەل قارايدىغان مەسىلە ئەمەس، بەلكى ئىجادىيەت ياپرىقىغا چۈشكەن قىزىل ئۆمچۈكتۇر خالاس.
پىسخىكا ئورۇشى ئادەم ئۈچۈن ئېغىر پىسخىك بېسىم ھاسىل قىلىدۇ.  پىسخىك بېسىم باشقا ھەر قانداق بېسىمنىڭ پىلتىسى.  روھى بېسىمنىڭ ئالدىنقى شەرتى. روھى بېسىم ئىرادىسىز كىشىنىڭ مەغلۇپ بولىشىنىڭ ئاساسى. پىسخىك بېسىم قانداقلا بولمىسۇن بىر مەزگىل كىشىلەرنىڭ ئىرادىسىنى سۇسلاشتۇرۋېتىدۇ.
سوتسىيالىستىك مەنىۋى مەدەنىيەتنىڭ تەرەققىياتى ۋە كىشىلەرنىڭ مەنىۋى ئوزۇقى ئۈچۈن يازغۇچى، شائىرلار بولمىسا بولمىغىنىدەك، ئەدەبىي ئىجادىيەتنىڭ تۇيۇق يولغا كىرىپ قېلىشى ۋە قەلەمكەشلەرنىڭ ئىجادىيەت مېۋىسىنىڭ ئوغۇرلىنىپ كېتىشنىڭ ئالدىنى  ئالىدىغان ھولېمېس كەبىي ئەدەبىي ئوبزورچى تەنقىدچىلىرىمىز بولمىسا تېخىمۇ بولمايدۇ. بۇلار بىر-بىرىنى توللۇقلايدۇ.
لېكىن، جەمىيەتتە ئاز ساندىكى يازغۇچى، شائىرلىرىمىز بىلەن ئەدەبىي ئوبزورچىلىرىمىز ئوتتۇرسىيدا ئەدەبىي تەنقىد تۈپەيلىدىن ئىختىلاپ يۈز بېرىپ، بىر قىسىم مەتبۇئاتلارنىڭ يېشىل چىراق يېقىپ بېرىشى نەتىنجىسىدە ‹‹مەن ئېيتاي، سىز ئاڭلاڭ ›› نامىدا پىسخىك ئورۇشلار كەسكىنلەشمەكتە. ئەرز-شىكايەت سوت مەھكىمىلىرىگىچە كەڭىيىپ ئەدەبىي ئەسەرلەر بويۇن قىسىشماقتا.
ئادەم ئۆزىنىڭ يۈزىدىكى قارىنى ئەينەك ئارقىلىق كۆرەلىگەندەك، ئۆز ئەدەبىي ئەسەرلىرىدىكى  نوقسانلارنى ئىلمىي ئوبىكتىپ ئاساستىكى تەنقىد ئارقىلىق كۆرەلەيدۇ. بۇ ئارقىلىق ساقلانغان يېتەرسىزلىكتىن ساقلىنىپ كېيىنكى ئىجادىيەت قەدىمى ئۈچۈن يېشىل چىراق ياقالايدۇ. باشقىلارنىڭ باشقىلارنىڭ ھالال ئىجادىيەت ئەمگىكىگە چاڭگال سېلىپ، نۇمۇسسىزلارچە مېنىڭ قىلۋالىدىغان ئەخلاقسىز ئەدەبىي ئەسەر ئوغىرلىرىغا روھى جەھەتتىن زەربە بېرىپ، ھالال ئىجادىيەت ئەمگەك مىۋىسى يارىتىش توغرىسىدا ئەتىراپلىق نەسەھەت بېرىدۇ. ئەدەبىي تەنقىدنىڭمۇ ئوبېكتىپ تەلىپى دەل مۇشۇ. ئەكسىچە بەزى ئەدەبىي تەنقىدچىلىرىمىز ئەدەبىي ئوبزورلارنىڭ  تەلىپىگە مۇخالىپ ھالدا ئوبزور يازغاندا يازغۇچى، شائىرلارنىڭ ئەدەبىي ئەسىرى ئۈستىدە يازماستىن يازغۇچىنىڭ ئەخلاق نوقتىسىدىن گەپ ئېچىپ تۇخۇمدىن تۈك ئۆندۈرىدۇ. يازغۇچى، شائىرلارنىڭ شەخسىيىتى ۋە ئەخلاق نوقتىسىغا قارغۇلارچە دىئاگىنوز قويۇپ ئۇلارنىڭ يازغان ئەسىرى ۋە ئەسەرنىڭ سۈپىتى بىلەن قىلچە كارى بولمايدۇ. ئۇچۇقتىن –ئۇچۇق تۆھمەت چاپلاپ جەمىيەتتە تېتىقسىز كىشىگە ئايلاندۇرۋېتىدۇ. كەسكىن ئەدەبىي تەنقىد بايرىقىنى ئىگىز كۆتىرىپ  يازغۇچى، شائىرلارغا ئۇششاق-چۈششەك تۇرمۇش مەسىللىرى ئارقىلىق بىر مەيدان پىسخىكا ئۇرۇشى ئېلان قىلىپ ھەق- ناھەقنى ئاستىن-ئۈستۈن قىلۋېتىدۇ. شۇنىڭ بىلەن ‹‹xxxكە خەت›› شەكىلدىكى‹‹ جاۋاپنامە›› ئارقىلىق قايتارما پىسخىك ئورۇش كەسكىنلىشىدۇ. شۇنىڭ بىلەن ئەدەبىيات سائەسىدە ئىتتىپاقسىزلىق يامراپ ھايات قەلەم ئىگىلىرىگە ئاخىرقى باھانى بېرىپ بۇ دۇنيادىن بىراقلا يوق قىلۋېتىدۇ. بەزى ئوبزورلار باقى ئالەمدىكى يازغۇچى، شائىرلىرىمىزنىمۇ ئارام –خۇدا ياتقىلى قويمايدۇ.
بۇنىڭ بىر قىسىمىنى پىسخىكا ئورۇشى ئۈچۈن سەھنە ھازىرلاپ بېرىۋاتقان بىر قىسىم نەشىريات ئورۇنلىرىدىن كۆرسەك ھەرگىز ئارتۇق كەتمەيدۇ.  نەشىرىيات ئورۇنلىرنىڭ بىرەر شەخىسنىڭ ئەسىرىنى شەرتسىز بېسىش مەجبۇريىتى يوق. پىسخىكا ئورۇشىنىڭ پىلتىسىگە ئوت ياقىدىغان ئەسەرلەرنى  شاللاش ھوقۇقى بار.  مۇھەررىرلەر بولسا ئەدەبىي ئەسەرلەرنىڭ ئەگىرىسىنى تۈزلەيدىغان، پۇتمىقىنى ئالىدىغان تەلەپكار باغۋەن. ئۇ ھەرگىزمۇ  ئەدەبىي ئەسەرلەردىكى پىسخىكا ئورۇشىنىڭ قوماندانى ئەمەس.
مەن ئاخىرىسىدا ئەدەبىيات سائەسىدىكى بارلىق يازغۇچى، شائىرلىرىمىز ۋە ئەدەبىي ئوبزورچىلارنىڭ ئىتتىپاقلىق تۇغىنى ئىگىز كۆتىرىپ،  توغرا ئوبېكتىپ ئاساستىكى ئەدەبىي تەنقىدكە يۈكسەك ئەھمىيەت بېرىپ، ئېلىمز ئەدەبىياتىنىڭ گۈللىنىشى ئۈچۈن ئورتاق كۈچ چىقىرىشىنى، ئەدەبىي ئەسەرلەرنى پىسخىكا ئورۇش مەيدانى ئايلاندۇرۇپ قويماسىلىقىنى تەۋسىيە قىلىمەن.

ئەدىبىي ئىجادىيەت بىلەن ئوبزورچىلىق ئوتتۇرسىدىكى ئىختىلاپ ۋە باغلىنىشنى  ياخشى شەرھىلەش بىلەن بىرگە زۆرۈر بولغان تەۋىسسىيەنى ناھايىتى ياخشى ئوتتۇرغا قۇيۇپسىز،ئەجرىڭىزگە تەشەككۈر!

توغرا ، ئەڭ سەزگۈر مەسلىدىن بىرنى ئوتتۇرىغا قۇيۇپسىز

ئاكا، ھارماڭ!
راسىت گەپنى يېزىپسىز!رەھمەت!!!
بالىلا ئەدەبىياتىنىڭ ئومومى ئەھۋالى ھەققىدىمۇ بىر ماقالە قەرزىڭىز بارجۇمۇ!؟؟؟؟ بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   ئەخەت تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2013-1-19 22:09  

راسىت، بۇ تەرەپمۇ ئوتتۇرىغا قويۇشقا تىگىشلىك بولۇپ قالغان، دېمەك، توغراق بۇرادىرىمىز ئەدەبىياتىمىزنىڭ ساھە ۋە يۆلۈنىشلىرىگە يېقىندىن دىققەت قىلىپ، مۇھىم بىر مەسىلىنى سىلىق-سىپايىلىك بىلەن كەسكىن ئوتتۇرىغا قويۇپتۇ. لېكىن«ئىتتىپاقلىق تۇغىنى ئىگىز كۆتۈرۈپ»دېگەندەك سۆزلەرنى گېزىتكە بېرىدىغان ماقالىلەردە كۆپرەك ئىشلەتسەك بولاتتى.

ياخشى پىكىرنى ئوتتۇرغا قۇيۇپسىز ئەجرىڭىزگە تەشەككۈر

ئوقۇرمەنلەرنىڭ قوللىغىنىغا رەخمەت، يازغىلى بىر يىل بولغان ئىدى. يەنە ئازراق ئىشلەپ پىشىقلىماقچى ئىدىم، تورداشلارنىڭ پىكىرىنى ئېلىشنى لايىق كۆردۈم، بولسا ياردىمىڭلارنى ئايىمىغايسىلەر!

نەشىرىياتچىلارغا ئۇۋال بولغاندەك تۇرامدۇ نىمە؟

مىنىڭ كاللامغا بەك  تەسىر  قىلغىنىمۇ  دەل ‹‹ئاقسۇ ئەدەبىياتى››دىكى  ئابدۇللا ئابدۇرەھىم بىلەن مۇھەممەدجان راشىدىن  ھەققىدىكى شۇ يازما

بۇ ماقالىڭىزدا ئەدەبىي ئىجادىيەتتىكى بولۇشقا تېگىشلىك ساپا ھەققىدە ياخشى مۇلاھىزە يۈرگۈزۈپسىز.ئەجرىڭىزگە رەھمەت.

راسىت ئەينەن يېزىپسىز ئەينى ۋاقىتتا ژۇرنال ئۆزىنىڭ ئوقۇرمەنلەرنى كۆپەيتىش ئۈچۈن شۇنداق قىلغانمۇ ياكى بۇ ئىككى كىشى ئوتتۇرسىدا راستىنلا ئىختلاپ بارمۇ بى مەزگىل جەڭ مەيدانىغا ئايلانغان.

بۇ ھەقتە يەنىمۇ كونكىرىت توختىلىپ باققان بولسىڭىز ئاكا. ماقالە قىسقا يىزىلغانلىق سەۋەبىدىنمىكىن، ئازراق تۈز، تومتاق بولۇپ قالغاندەك تۇرامدۇ نىمە؟

مەن بۇ جەھەتتە تورداشلارنىڭ پىكىرىنى ئېلىپ، بۇ ماقالە ئاساسىدا ئويلىغىنىم بىلەن بىرلەشتۈرۈپ كەڭەيتىپ يېزىپ چىقماقچى

   ياسىنجان «ئەدەبىي ئەسەر پىسخىك ئورۇش مەيدانى ئەمەس
»ناملىق ماقالىڭىز دا دەلىلسىز يەكۈن تومتاق ئوتتۇرىغا قويۇلۇپ قاپتۇ. بولسا سىزمۇ كونكىرىتنى بىر ئوبزورنى تۇتۇپ تۇرۇپ .ئۇنىڭدىكى شائىر ، يازغۇچىلارنىڭ شەخسى ئىززەت -ھۆرمىتگە ھۇجۇم قىلغان قىلمىشلارنى كونكىرىت كۆرسۇتۇپ بەرگەن بولسىڭىز ماقالىنىڭ قايىل قىىلىش كۈچى تېخىمۇ ئاشقان بولاتتى .مۈمكىن بولسا ماقالىڭىزغا يەنە بىر قېتىم ئەستايىدىل ئىشلەپ ،ھۆكۈم ،خۇلاسىلارنى ئەمەلىي پاكىتلار بىلەن ئسپاتلاپ كۆرسەتكەن بولسىڭىز .سىزگە غەيرەت -شىجائەت  يار بولغاي.