يارمۇھەممەد تاھىر تۇغلۇق ۋاپات بولدى   [ئۇلانما كۆچۈرۈش]

% `8 F) t' F0 y( U/ s

باياتىن بىر بۇرادىرىمدىن يارمۇھەممەد تاھىر تۇغلۇق ئاكىمىزنىڭ ۋاپات بولغانلىق خەۋىرىنى ئاڭلاپ، ئىشەنمەي قالدىم- دە، دەرھال يەنە بىر بۇرادىرىمگە تېلىفۇن قىلىپ، يارمۇھەممەد ئاكىمىزنىڭ بۈگۈن ئەتىگەن دوختۇرخانىغا ۋاپات بولغانلىقى، مىيىتىنى قېرىنداشلىرىنىڭ ئاتۇشقا ئېلىپ كەتكەنلىكىنى ئۇقتۇم. يارمۇھەممەت ئاكىمىزنىڭ ئۈرۈمچىدىكى تونۇش- بىلىشلىرى بۇ خەۋەرنى ئۇقۇپ بولغىچە بولغان ئارىلىقتا مىيتى جىددىيلا ئېلىپ مېڭىلىپتۇ. ئاكىمىزنىڭ ياتقان يېرى جەننەتتە بولغاي! ئاكىمىزنىڭ مىيىتى بۈگۈن ئاتۇشقا يەتكۈزۈلسە ئەتە نامىزى چۈشۈرۈلۈشى مۇمكىن، ئاتۇش ۋە قەشقەردىكىلەر ئىمكانىيىتى بولسا ئالاقىلىشىپ نامىزغا ئىشتىراك قىلالىشى مۇمكىن.

* N/ I! A# P) V0 {

يارمۇھەممەد تاھىر تۇغلۇق 1958- يىلى 12- ئاينىڭ 23- كۈنى ئاتۇش شەھىرىدە دۇنياغا كەلگەن. شىنجاڭ ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ ئەدەبىيات فاكولتېتىنى پۈتكۈزۈپ، 1983- يىلىدىن 1996- يىلىغىچە قەشقەر پىداگوگىكا ئىنىستىتۇتى ئەدەبىيات فاكولتېتىدا ئوقۇتقۇچىلىق قىلغان. كېيىن ئۈرۈمچىگە كۆچبۈپ كېلىپ، بۈگۈن (6- ئاينىڭ 10- كۈنى) ۋاپات بولغانغا قەدەر مۇشۇ يەردە ياشىغان ئىدى. 200 پارچىدىن ئارتۇق ماقالە، 30 پارچىدىن ئارتۇق كىتاب يازغان.

& c( b; V0 |6 ^; |/ E# J. s  u

مېنىڭ بىلىشىمچە، ئاكىمىزنىڭ قولىدا تېخى تاماملانمىغان ئىلمىي ئەمگەكلەر بولۇپ، بۇ ئەمگەكلەر «قۇتادغۇبىلىك» ۋە «دىۋانى لۇغاتىت تۈ*رك» نىڭ شەرھىيسىگە ئائىت قىممەتلىك ئەمگەكلەر ئىدى.

رەھمەتلىك  بىلەن 2009-يىلى يىل  ئاخىرىدا  يېڭىدىن نەشىر قىلىنغان كىتابىمنى ئېلىش ئۈچۇن شىنجاڭ ئۇنۋېرستېتى نەشىرياتىغا كىرگەندە  كۆرۈشكەن ئىدىم. رەھمىتىمۇ ئۆزىنىڭ  كېتاۋىنى سۇرۇشتە قىلغىلى كىرىپتىكەن. مەرھۇم شائىر زاھىر ئابدۇراخمان  بىلەن  ساۋاقداش  ئىكەندۇق، ئاللا ياتقان يېرىنى جەننەت قىلسۇن!

ئىلمىي ئەمگەكلىرى ئۇنىڭ تىنىمسىز ئىزدىنىغان بىر ئوت يۈرەك ئىكەنلىكىنى ئىپادىلەپ تۇرۇپتۇ . ئۇ - ئۆزىمىزدىن چىققان بىر ‹‹قۇتاتغۇ بىلىگشۇناس ئىدى ›› .

4 m* ?& E/ q0 ~) T. B
2 y/ f: }9 F  l+ f0 lمەرھۇم ئۇستازنىڭ تارىخى تېمىلاردىكى پاكىتلىق -ئۆزگىچە قاراشلىرى كىشىنى چۇڭقۇر ئويغا سالىدۇ...   
* R! A: |* N3 R: }, o0 s0 B4 g  + \) L/ i0 h# @8 K7 n, G( [
) e# t0 z% Z0 @" `  w3 h1 i

بۇلتۇر قىشتا  بالىلار ، كېسىلى  ئەدەپ  قاپتۇ ،ياردىمىمىز  بولسۇن  دەپ  بىر يۈرۈش  كىتاپلىرىنى  ئالى مەكتەپلەردە  سېتشىپ  بەرگەن  يەنى  ئاينۇر  دولقۇن  ...قاتارلىق   سۈيۈملىك  ئوقۇغۇچىلا . ھايات  دىگەن  شۇنچىلىك  بىر  مۇساپە ئىكەن .  ھەمىمىزنى  بىر-بىردىن ئېلىپ كىتىدىكەن .  ئۇستاز   ماڭا ‹‹ئۇيغۇرلارنىڭ  قانۇن  قارشىغا  نەزەر ››  بۇ تىمىدا  ماڭا   بىر قىسىم  تارىخى ماتىرياللارنى  بىرىمەن ،  تۇلۇقلاپ يېزىشىڭىزغا ياردىمى  بولسۇن  دىگەن . ئەپسۇس  ماتىريال  سوراپ  بېرىشقا تېخى نىسىپ بولمىغان  ئىدى ...

مەندەك قىلغان ئىشى بىلەن ھىدايەتكە ئېرىشكەن كىشى كۆپ بولمىسا كېرەك، دېگەن ئىدى مەرھۇم ھايات ۋاقتىدا. باشقىلار ئۆلۈم نۆۋىتى ئەمدى يار مۇھەممەد كە كەلگەن ئوخشايدۇ، دېگەندە، ئۇنىڭ «توغرا، مۇشۇ ئەسىردە ھەممىمىز ئۆلۈپ كېتىمىز» دېگەن سۆزى قۇلاق تۈۋىمدە جاراڭلاپ تۇرىدۇ...

        
, q9 W5 p3 v3 a   مەرھۇم تەخەللۇسىغا يۈز كېلەلەيدىغان، قىلغانلىرىمۇ، قىلىۋاتقانلىرىمۇ، ئارمانلىغانلىرىمۇ  كۆپ  سۈپەتلىك ئىنسان ئىدى.  
1 v. d+ P& J$ E4 E

مۇتەللىپ ئاغىينىمىزنىڭ دېگەنلىرى ھەق گەپلەر. مەرھۇم بەك ئوبدان ئادەم ئىدى، ئۇنىڭ ۋاپاتى ئۇيغۇر مەدەنىيىتى، جۈملىدىن «قۇتادغۇ بىلىك» تەتقىقاتى ساھەسى ئۇچۇن زور يۇقۇتۇش. مەرھۇمنىڭ ياتقان يېرى جەننەتتە بولغاي!

يەنە بىر نۇرلۇق يۇلتۇزىمىزدىن ئايرىلىپ قاپتۇق... ياتقان يېرىنىڭ جەننەتتە بولۇشىنى تىلەيمەن!) a, _* ^6 [: B3 s
: R3 G5 E) s- P; _: w- g  U
2002-يىلى شىنجاڭ مائارىپ ئىنىستىتۇتىنىڭ تىل- ئەدەبىيات فاكولتېتىدا «ئۇيغۇر پەلسەپە تارىخى» نامىدا بىر كۇرس ئېچىلغان بولۇپ، رەھمەتلىك ئۇستاز يارمۇھەممەت تاھىر تۇغلۇق مۇئەللىم ئۇستازلىرىمىزدىن ئابدۇقادىر جالالىدىن، ئابدۇلئەھەت ئابدۇلرەشىد بەرقى، ئابدۇقەييۇم ئىمىن، غېنى ئابدۇگۈل... قاتارلىقلار بىلەن بىللە ئۇ كۇرستا تەكلىپ بىلەن دەرس ئۆتۈپ بەرگەن.  ئۇ ۋاقىتلار ئۇستازنىڭ «قۇتادغۇبىلىك»دېگەن كىتابى نەشردىن چىققان ۋاقىت ئىدى، بىز سىنىپقا يېتەرلىك ئەكىلىپ مۇئەللىمگە ئىمزا قويدۇرۇپ سېتىۋالغان ئىدۇق... مۇئەللىمنىڭ ھاياجان بىلەن «قۇتادغۇ بىلىگ» ھەققىدە دەرس سۆزلەۋاتقان ھالىتى ۋە مۇنبەرگە بولغان ئەقىدىسى ھەققىدە ئېيتقانلىرى ھېلىھەم ئېسىمدە تۇرۇپتۇ...: b' [4 z& ]2 P' ~% y2 i' C
         مېنىڭچە، شۇ چاغدا 504-نومۇرلۇق سىنىپتا ئاشۇ كۇرسقا قاتناشقانلارنىڭ  ھەممىسى ئاشۇ قىزغىن مىنۇتلارنى ئەسلەش بىلەن بىللە يارمۇھەممەد مۇئەللىمنى ھۆرمەت بىلەن ئەسكە ئالىدۇ. 1 P% `3 [& N1 r& T: n/ S& K* j
         ئۇستازنى ئەسلەپ ئولتۇرۇپ يەنە ئۆزىمىزنى ۋە بىر-بىرىمىزنى تېخىمۇ قەدىرلىسەك بولغىدەك دېگەن ئويلىرىم چوڭقۇرلاشتى...

مەرھۇم بىلەن 1995-يىللاردا يەكەندە ئالىي مائارىپ بويىچە ئۆزلۈكىدىن ئۆگەنگۈچىلەرگە تەكلىپ بىلەن دەرس ئۆتىۋاتقان چېغىدا بىر نەچچە قېتىم دىدار مۇلاقەتتە بولغان ئىدىم. 2001-يىلى قىش پەسلىدە شىنجاڭ پىداگوگىكا ئۇنۋېرستىتىغا كۇرسقا بارغىنىمدا ‹‹ئوغۇزنامە›› توغرىسىدىكى تەتقىقات خاراكتېرلىك لىكسىيەنى شۇنداق ئوبدان سۆزلەپ بەرگەن ئىدى. قويۇق قارا قاشلىق، بۇغداي ئۆڭ چىرايى ھېلىمۇ كۆز ئالدىمدا...
& P7 X% l  q9 d$ Z% ~' R& i6 F

ئۇنىڭ ۋاپاتى «قۇتادغۇ بىلىك»تەتقىقاتى ئۈچۈنمۇ زور يوقىتىش بولدى.بىز ئاتۇشلۇقلار ئۇنىڭدىن بەكمۇ پەخىرلىنەتتۇق،خۇددى ئابدۇشۈكۈر مۇھەممەتئىمىندىن پەخىرلەنگەندەكلا.
) c9 x# R$ Q3 Z

مەرھۇمنىڭ ھاياتى ناھايىتى پاكىز ئۆتكەن ئىدى.... ھەقىقەتەن ئوقۇتقۇچى بولۇشقا لايىق كىشى ئىدى يۈرىكى يېنىپ تۇرىدىغان.....
. |. V3 K3 u9 j3 y; K6 o

  6-ئاينىڭ 8-كۈنى كەچتە ئۇستازىمىز يارمۇھەممەت تاھىر تۇغلۇقنىڭ خوتەندە دۇختۇرخانىدا ئىكەنلىكىنى ئاڭلىغان ئىدىم. ئۈلۈشۈل ئۇ قاراقاشتا بىرەرئايچە تۇرۇپ داۋالانغان، ئۆتكەن يىلىمۇ بىر نەچچە كۈن تۇرغان، شۇ چاغدا دوستىمىز نۇرمۇھەممەت ئۆمەر ئۇچقۇننىڭ دادىسى ئۆمەر مۇئەللىمنىڭ(مەرھۇمنىڭ ياتقان يېرى جەننەتتە بولغاي)مىيىتىنى ئۇزاتقاندا قىسقىلا دىدارلاشقان ئىدۇق. مەن ۋە مەن قاتارلىق نەچچە يۈز ئوقۇغۇچى ئۇنىڭ دەرىسىنى ئاڭلىغان. ئۇ بىزگە 1995-يىلىدىن 1996-يىلى 12-ئاينىڭ 27-كۈنىگىچە تولۇق ئىككى يىل «ئۇيغۇر كىلاسسك ئەدەبىياتى»دىن دەرىس بەرگەن. ئەڭ ئاخىرقى 2 سائەتلىك دەرىسىنى ئۆتۈپ بولۇپ، بىز بىلەن خوشلاشقان، ئاشۇ بىر مەكتەپ بىلەن خوشلاشقان...راسىت ئۇچاغدا، بۇ بىزنىڭ ئەڭ ئاخىرقى خوشلىشىشىمىز ئەمەس ئىدى، بۇنى ھەممىمىز بىلەتتۇق.
3 }' F. ?6 f+ n& b& E" ~; y  مانا بۈگۈن...ئۈلۈشكۈن كەچ بولۇپ كەتكەن ئىدى، ئەتە بېرىپ ئۇستازىمنى يوقلاي دەپتىمەن، تۆنۈگۈن ئەتە باراي دەپتىمەن...بۈگۈن ئۈلگۈرەلمەپتىمەن...

  مەرھۇمنىڭ ئۇ دۇنيالىقى ئاسان بولسۇن!
7 F" ?9 d2 W+ m9 s1 y7 {- R, t  تېخى ئىككى كۈننىڭ ئالدىدا خوتەن تېۋىپلىرىنىڭ دورىسىنى ئىچىپ چىرايىدىكى سېرىقلىق تۈگەپ، ئوبدان بولۇپ قالدى. دەپ ئاڭلىغانىدىم...

6 m" t8 e. k( n2007-يىلى 2-ئاينىڭ 28-كۈنى  مەن يار مۇھەممەد تاھىر ئاكىنى ئىزدەپ بېرىپ، شىنجاڭ ئونۋېرسىتىتىنىڭ ئۇدۇلىدىكى ئۆيىدە يېرىم سائەتچە ئەسرار بولغان. شۇ كۈنىكى سۆھبەتتىن پەقەت بىر جۈملە سۆزىنى خاتىرە قالدۇرغان ئىكەنمەن.  ھازىر خاتىرەمدىن مۇنبەرگە كۆچۈرۈپ قويدۇم:«خەلقىمىزنىڭ كىتابلارنى تاللاش ئىقتىدارى بەك تۆۋەن ئىكەن».+ O- R3 w  Y9 e. C+ u
) p$ E# S# n' A. P* s; G