كۆرۈش: 1927|ئىنكاس: 28

ماخمۇت مۇھەممەت ئەسەرلىرى ئىلمىي مۇھاكىمە يىغىنى ئېچىلدى

[ئۇلانما كۆچۈرۈش]
ۋاقتى: 2015-11-29 08:29:40 | ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش |كۆرۈش شەكلى
«ماخمۇت مۇھەممەت ئەسەرلىرى ئىلمىي مۇھاكىمە يىغىنى» ئېچىلدى

m.JPG

     شىنجاڭ يازغۇچىلار جەمئىيىتى بىلەن شىنجاڭ ياشلار-ئۆسمۈرلەر نەشرياتى بىرلىكتە تەشكىللىگەن «ماخمۇت مۇھەممەت ئەسەرلىرى ئىلمى مۇھاكىمە يىغىنى»2015-يىلى 11-ئاينىڭ 28-كۈنى چۈشتىن كېيىن ئۈرۈمچى «ئاخپارات سارىيى»دا ئۆتكۈزۈلدى. يىغىنغا ئاپتونوم رايونلۇق خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتىتىنىڭ سابىق مۇئاۋىن مۇدىرى مىجىت ناسىر، ئاپتونوم رايونلۇق پارتىكوم تەشۋىقات بۆلۈمىنىڭ مۇئاۋىن باشلىقى شېن جەنخۇا، شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق ئەدەبىيات-سەنئەتچىلەر بىرلەشمىسىنىڭ رەئىسى،  شىنجاڭ يازغۇچىلار جەمئىيىتىنىڭ رەئىسى ئازاد سۇلتان، ئىلى ئوبلاستلىق خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتىتىنىڭ مۇدىرى زۇنۇن ئەكپەر، ئاپتونوم رايونلۇق ئەدەبىيات-سەنئەتچىلەر بىرلەشمىسىنىڭ مۇئاۋىن  رەئىسى،  شىنجاڭ يازغۇچىلار جەمئىيىتىنىڭ مۇئاۋىن رەئىسى غەيرەت ئاسىم، شىنجاڭ ياشلار-ئۆسمۈرلەر نەشرياتىنىڭ باش مۇھەررىرى ئابلىز قېيۇم قاتارلىق رەھبەرلەر ۋە ئۈرۈمچى، غۇلجا، قەشقەر قاتارلىق جايلاردىن كەلگەن ئەدىب، يازغۇچىلار، ئەدەبىي تەرجىمانلار، ژۇرنال مۇھەررىرلىرى، ئاخپارات خادىملىرىدىن بولۇپ 120 دىن ئارتۇق كىشى قاتناشتى.
   ئاپتونوم رايونلۇق ئەدەبىيات-سەنئەتچىلەر بىرلەشمىسىنىڭ مۇئاۋىن  رەئىسى،  شىنجاڭ يازغۇچىلار جەمئىيىتىنىڭ مۇئاۋىن رەئىسى غەيرەت ئاسىم يىغىنغا رىياسەتچىلىك قىلدى. يىغىندا ئالدى بىلەن شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق ئەدەبىيات-سەنئەتچىلەر بىرلەشمىسىنىڭ رەئىسى،  شىنجاڭ يازغۇچىلار جەمئىيىتىنىڭ رەئىسى ئازاد سۇلتان ماخمۇت مۇھەممەتنىڭ ھاياتى ۋە ئىجادى پائالىيىتىنى تونۇشتۇرۇپ ئۆتتى. ئاندىن ئىلى قازاق ئاپتونوم ئوبلاستلىق خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتىتىنىڭ مۇدىرى زۇنۇن ئەكپەر تەبرىك سۆزى سۆزلىدى. شىنجاڭ ياشلار-ئۆسمۈرلەر نەشرياتىنىڭ باش مۇھەررىرى ئابلىز قېيۇم ئون توملۇق «ماخمۇت مۇھەممەت ئەسەرلىرى»نىڭ نەشر قىلىنىش ئەھۋالىنى تونۇشتۇرۇپ ئۆتتى. ئۇنىڭدىن كېيىن يىغىن كۈنتەرتىپى بويىچە، تىل ۋە مەدەنىيەت تەتقىقاتچىسى، ئەدەبىي تەرجىمان  غوجائەخمەت يۇنۇس ئۆزىنىڭ «ئون كىتاپ، ئون دۇنيا» ناملىق ماقالىسىنى،ئەدەبىي ئوبزورچى مۇھەممەت پولات ئۆزىنىڭ «‹چۈمبەل› رومانىدىن دەسلەپكى تەسىرات» ناملىق ماقالىسىنى،ئەدەبىيات پەنلىرى دوكتۇرى، شىنجاڭ ئۇنۋېرسىتىتى فېلىلۇگىيە ئىنىستىتۇتىنىڭ دوتسىنىتى مۇھەممەت ھوشۇر ئۆزىنىڭ «ئەسلىمىگە تۇتاشقان يوللار» ناملىق ماقالىسىنى،ئەدەبىي ئوبزورچى ئەنىۋەر ئابدۇرېھىم ئۆزىنىڭ «ماخمۇت مۇھەممەتنىڭ سەككىزلىكلىرى ھەققىدە» ناملىق ماقالىسىنى، شىنجاڭ پىداگوگىكا ئۇنۋېرسىتىتى تىل-ئەدەبىيات ئىنىستىتۇتىنىڭ پىراففىىسورى، ئەدەبىي ئوبزورچى  ئابدۇبەسىر شۈكۈرنىڭ «‹ئابرال ئوغلى› ۋە زوردۇن سابىر تەتقىقاتى» ناملىق ماقالىسىنى، شىنجاڭ پىداگوگىكا ئۇنۋېرسىتىتى تىل-ئەدەبىيات ئىنىستىتۇتىنىڭ ئوقۇتقۇچىسى، ئەدەبىيات پەنلىرى دوكتورى ئابابەكرى ئابدۇرېشىت ۋاكالەتەن ئوقۇپ ئۆتتى. ئاخىرىدا ئاپتونوم رايونلۇق پارتىكوم تەشۋىقات بۆلۈمىنىڭ مۇئاۋىن باشلىقى شېن جەنخۇا مۇھىم سۆز قىلدى ۋە ماخمۇت مۇھەممەت قىزغىن ئالقىشلار ئىچىدە ئۆزىنىڭ كۆڭۈل سۆزىنى ئىزھار قىلدى. ئاخىرىدا يىغىننى تەشكىللىگەن ئورۇنلار نامىدىن ئازات سۇلتان بىلەن ئابلىز قېيۇم، يازغۇچى ماخمۇت مۇھەممەتكە ھۆرمەت تونى كەيدۈردى. ماخمۇت مۇھەممەت شىنجاڭ يازغۇچىلار جەمئىيىتى ۋە قەشقەر، غۇلجا قاتارلىق جايلاردىن كەلگەن مېھمانلارغا ئون توملۇق «ماخمۇت مۇھەممەت ئەسەرلىرى»نى تەقدىم قىلدى. يىغىنغا قاتناشقان ھەر قايسى شەخس ۋە ئورۇنلارمۇ يازغۇچىغا ئاتاپ كەلگەن كۆڭۈل سوۋغىلىرىنى ماخمۇت مۇھەممەتكە تەقدىم قىلدى.

m1.JPG

m2.JPG



باھالاش

قاتناشقانلار سانى 1تىللاسى +205 يىغىش سەۋەبى
چېچەن + 205

باھا خاتىرىسى

ئىنكاس

جابدۇق پاش قىلىش

 ئىگىسى| ۋاقتى: 2015-11-29 08:38:05 | ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
IMG_8187.JPG

IMG_8252.JPG

IMG_8316.JPG

IMG_8320.JPG

IMG_8327.JPG

IMG_8367.JPG

 ئىگىسى| ۋاقتى: 2015-11-29 08:45:34 | ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
ئەدىب ماخمۇت مۇھەممەتنىڭ ئىجادىي ھاياتى


ئازات سۇلتان


    ھازىرقى زامان ئۇيغۇر ئەدىبلىرى ئىچىدە، ئادەتتە، پىروزا ئىجادىيىتى بىلەن شۇغۇللانغانلار شېئىرىيەت ئىجادىيىتى بىلەن شۇغۇللانمايدۇ، شېئىرىيەت ئىجادىيىتى بىلەن شۇغۈللانغانلار پىروزا ئىجادىيىتى بىلەن شۇغۇللانمايدۇ، ئەمما، ئەدەبىي ئىجادىيەتنىڭ بۇ ئىككى تۈرى بىلەن تەڭ شۇغۇللىنىدىغانلارمۇ يوق ئەمەس. ھالبۇكى، ئەدەبىي ئىجادىيەتنىڭ ئىككى تۈرى بىلەن تەڭ شۇغۇللىنىدىغان، پىروزا ئىجادىيىتى بىلەن شۇغۇللانغاندىمۇ، ھېكايە، پوۋېست، رومان يېزىش بىلەنلا قالماي، بىيوگرافىك قىسسە، ئەدەبىي خاتىرە، تېلېۋىزىيە فىلىمى، تېلىۋىزىيە تىياتىرى، ئەدەبىي ئوبزور، ئىلمىي ماقالىلەرنىمۇ يازالايدىغان، شۇنداقلا خەلق ئېغىز ئەدەبىياتى ئەسەرلىرىنى توپلاپ، رەتلەپ نەشر قىلدۇرۇشقا ئالاھىدە تۆھپە قوشقان ئەدىبلەر كەمدىن - كەم ئۇچرايدۇ، كۆپ قىرلىق ئەدىب، ئىقتىدارلىق يازغۇچى، شائىر ماخمۇت مۇھەممەت ئەنە شۇ كەمدىن - كەم ئۇچرايدىغان ئەدىبلەردىن بىرى.
    ماخمۇت مۇھەممەت 1952- يىل 6 - ئاينىڭ 3 - كۈنى غۇلجا شەھىرىنىڭ ھەرەمباغ مەھەللىسىدە ئوقۇتقۇچى ئائىلىسىدە دۇنياغا كەلگەن. ئۇ 1958 - يىلدىن 1968 - يىلغىچە غۇلجا شەھەرىدە باشلانغۇچ ۋە ئوتتۇرا مەكتەپلەردە ئوقۇغان. 1970 – يىلدىن  1974- يىلغىچە نىلقا ناھىيەلىك ھەسەلچىلىك فېرمىسى ۋە غۇلجا شەھىرىدىكى قارادۆڭ يېزىسىنىڭ بايكۆل كەنتىدە «قايتا تەربىيە» ئالغان. شۇنىڭدىن كېيىن تاكى  2000- يىلى خىزمەت ئېھتىياجى بىلەن ش ئۇ ئا ر رادىيو-كىنو-تېلىۋىزىيە ئىدارىسىغا يۆتكىلىپ كەلگىچە، غۇلجا شەھىرى قارادۆڭ يېزىلىق رادىيو پونكىتى، غۇلجا شەھەرلىك مەدەنىيەت يۇرتى، غۇلجا شەھەرلىك مەدەنىيەت ئىدارىسى،سابىق ئىلى ۋىلايەتلىك مەدەنىيەت باشقارمىسى، ۋىلايەتلىك ئاممىۋى سەنئەت سارىيى، ۋىلايەتلىك كۇتۇپخانا قاتارلىق ئورۇنلاردا كەسپى ۋە رەھبەرلىك خىزمەتلىرىنى ئىشلىگەن. 2000 – يىلى، ش ئۇ ئا ر رادىيو-كىنو-تېلىۋىزىيە ئىدارىسىغا يۆتكىلىپ كېلىپ، ئىلگىرى ـ ئاخىرى بولۇپ  مەسئۇل مۇھەررىرلىك، نازارەتچىلىك خىزمەتلىرى بىلەن شۇغۇللانغان، 2012- يىل6- ئايدا پېنسىيەگە چىققان.
ئۇ 1992 - يىلى مۇئاۋىن تەتقىقاتچى كەسپىي ئۇنۋانىغا، 2002 - يىلى كاندىدات ئالىي مۇھەررىرلىك  كەسپىي ئۇنۋانىغا ئېرىشكەن، 1993-يىل 10-ئايدا مۇنەۋۋەر مۇتەخەسسىس بولۇپ باھالىنىپ، گوۋۇيۈەننىڭ ئالاھىدە تەمىناتىدىن بەھرىمان بولغان. ماخمۇت مۇھەممەت ھازىر جۇڭگو يازغۇچىلار جەمئىيىتى ، جۇڭگو خەلق ئەدەبىيات - سەنئەتچىلەر جەمئىيىتى، جۇڭگو ئاز سانلىق مىللەت يازغۇچىلىرى ئىلمىي جەمئىيىتى، شىنجاڭ يازغۇچىلار جەمئىيىتى قاتارلىق كۆپلىگەن ئىلمىي جەمئىيەتلەرنىڭ ئەزاسى.
    ماخمۇت مۇھەممەتنىڭ ئەدەبىي ئىجادىيىتى بالىلىق ۋاقتىدىنلا باشلانغان. ئۇنىڭ «غۇنچە بىز» ناملىق تۇنجى شېئىرى 1965-يىل 10-ئايدا «ئىلى گېزىتى»دە، «ئاق چاچلىق قىز يايلاقتا» ناملىق شېئىرى 1971 – يىلى 5 – ئايدا «شىنجاڭ گېزىتى»دە ئېلان قىلىنغان. شۇندىن بۇيان ئۇ تاكى ھازىرغىچە 1200 پارچىگە يېقىن شېئىر يازدى ۋە بۇلاردىن زور كۆپچىلىكىنى ئېلان قىلدۇردى. شۇ شېئىرلار ئاساسىدا ئۇنىڭ «قوڭغۇراق»، «ئالتۇن مۇنار»، «چەشمىلەر»، «مۇھەببەت مۇڭلىرى»، «باغقا بارايلى» قاتارلىق شېئىر توپلاملىرى نەشر قىلىندى. كېيىنكى يىللاردا ئۇ يىرىك شېئىرى ژانېر بىلەنمۇ شۇغۇللىنىپ «يەتتە بوۋاي ھېكايىسى»، «ئۇستازىمنىڭ ئۇستازى»، «مەڭگۈلۈك ھايات»، «ئەخمەتجان تۇتقان گۈلچاي» قاتارلىق 12 داستان - باللادا يېزىپ ھەرقايسى مەتبۇئاتلاردا ئېلان قىلدى. «مۇھەببەت مۇڭلىرى» ناملىق شېئىرلار توپلىمىغا ئۇنىڭ ۋەكىللىك خاراكتېرگە ئىگە شېئىرلىرى تاللاپ كىرگۈزۈلگەن.
    1971 - يىل 8 – ئايدا  «ئىلى گېزىتى»گە بېسىلغان «تاڭ قۇياشى نۇرىغا چۆمگەن لەيلىزار» ناملىق ھېكايە ماخمۇت مۇھەممەتنىڭ مەتبۇئاتتا ئېلان قىلىنغان تۇنجى ھېكايىسىدۇر. ئۇنىڭ مەتبۇئاتتا ئېلان قىلىنغان تۇنجى ھېكايىسى - ئۇنىڭ ئادەم ھەيران قالغۇدەك چىرايلىق تەبىئەت قوينىدا، شاۋقۇنلۇق قاش دەرياسى بويىدا ياشىغان ئاشۇ يىللىرىدا زوق - شوخ بىلەن يازغان ھېكايىلىرىدىن بىرى. ئۇ بۇ يەردە يەنە «سالچىنىڭ ئوغلى»، «سەيخىندولادا باھار»، «ئىككى تال قىزىل ئالما»، «ئاھ، يانتۇ سۈرەت»... قاتارلىق نۇرغۇن ھېكايىلەرنى يازدى. بۇ ھېكايىلەرنىڭ بەزىلىرى ئەينى يىللاردا ياشلار تەرىپىدىن قولدىن – قولغا ئۆتۈپ كۆچۈرۈلگەنىدى. ئۇنىڭ «سالچىنىڭ ئوغلى»ناملىق ھېكايىسى ئاتاقلىق يازغۇچى ۋاڭ مېڭ تەرىپىدىن خەنزۇچىغا تەرجىمە قىلىندى ۋە  1974 - يىلى خەنزۇچە «شىنجاڭ ئەدەبىيات - سەنئىتى» ژۇرنىلىدا ئېلان قىلىنىپ ئوقۇرمەنلەر ئارىسىدا كۈچلۈك ئىنكاس قوزغىدى. ماخمۇت مۇھەممەتنىڭ ھازىرغىچە مەتبۇئاتتا ئېلان قىلىنغان ھېكايىسى 400 پارچىدىن ئاشىدۇ. شۇ ھېكايىلەر ئاساسىدا كېيىنكى يىللاردا ئۇنىڭ «سالچىنىڭ ئوغلى»، «سومكىدىكى جېدەل»، «ئاھ يانتۇ سۈرەت»، «ئايالىمنىڭ دوستى»، «كۆزلەر سۆزلەيدۇ»، «كارىۋات ئاستىدىكى ئەر» قاتارلىق ئالتە ھېكايىلەر توپلىمى نەشر قىلىندى. بۇ توپلاملاردىكى «گۈزەل قىرغاق»، «ئايالىمنىڭ دوستى»، «جانىجان ئورۇندۇق»، «مەڭگۈلۈك ھەسرەت»، «مەۋاخۇن» قاتارلىق ھېكايىلەر يازغۇچىنىڭ ۋەكىللىك خاراكتېرىگە ئىگە، ئېسىل ھېكايىلىرىدۇر.
     ماخمۇت مۇھەممەتنىڭ يېزىقچىلىقتىكى ئالاھىدىلىكى قىسقا ۋە ھەجۋىي يېزىش بولۇپ، بۇ ئۇسلۇب ئۇنىڭ ھېكايىلىرىدا ئالاھىدە كۆزگە تاشلىنىپ تۇرىدۇ. ئۇ ئېلان قىلغان ھېكايىلەرنىڭ مۇتلەق كۆپچىلىكى قىسقا ھېكايىلەردۇر. كېيىنكى يىللاردا يازغۇچى ھېكايە ئىجادىيىتىدىكى ئۆزگىچىلىكى ۋە خاسلىقىنى ئىزدەپ ھەمدە يېتىلدۈرۈپ ئۇيغۇر ئەدەبىياتىدا يىپيېڭى بىر ھالەت بولغان شىڭگىل ھېكايىلەر، يانفون ھېكايىلىرى قاتارلىق يېڭىچە شەكىللەر ئۈستىدە ئىزدىنىپ مۇۋەپپەقىيەت قازاندى. دەۋر بىلەن نەپەسداش، يېڭىدىن - يېڭى تېمىلارغا مۇراجىئەت قىلىنغان بۇ ئۆزگىچە ھېكايىلارنىڭ ھەر بىرى ئوقۇغان ئادەمنىڭ يادىدا تولىمۇ تەسىرلىك شېئىردەك ئۇنتۇلماي ساقلىنىپ قالىدۇ. ھېكايە ئىجادىيىتىنىڭ راۋاجى سۈپىتىدە ماخمۇت مۇھەممەت كېيىنكى پەيتلەردە پوۋېست ئىجادىيىتىدىمۇ ئۆزىنىڭ ئالاھىدىلىكىنى جارى قىلدۇردى. يەنى، ئۇنىڭ قىسقا ۋە يۇمۇرلۇق بولۇشتەك ئالاھىدىلىكلەرگە ئىگە «نەزمەت كۆلەڭگىنىڭ ئاجايىپ سەرگۈزەشتلىرى»، «ئاخىرقى كۈلكە» قاتارلىق ساتىرىك پوۋېستلىرى ۋە «ئۆچمەس گۈلخان»، «يۈرەك چىدىمايدىكەن» قاتارلىق شېئىرى تىلغا باي پوۋېستلىرىنى ئۆز ئىچىگە ئالغان 10 پوۋېستى ئوقۇرمەنلەر بىلەن ئىلگىرى – ئاخىر بولۇپ يۈز كۆرۈشۈپ، مۇئەللىپنىڭ يىرىك پىروزا ژانېرى بىلەن شۇغۇللىنىشىغا ئاساس سالدى. بولۇپمۇ ئۇنىڭ «ھاسان قايماقنىڭ سەرگۈزەشتلىرى» ناملىق قىسسە خاراكتېرلىك پوۋېستىدا ھاللىق سەۋىيەگە يېتىش يولىدا تىرىشىۋاتقان ئىلى دېھقانلىرىنىڭ ئۆزگىچە ۋە قىزىقارلىق تۇرمۇشى ئەكس ئەتتۈرۈلگەن. يازغۇچى ھاسان قايماق ئوبرازى ئارقىلىق گۈزەل ئىلى ۋادىسىدىكى ئەمگەكچان ئۇيغۇر دېھقانلىرىنىڭ ياشاش ئالاھىدىلىكى، تۇرمۇش ئۆرپ ـ ئادەتلىرى، ئۆزگىچە خاراكتېرى ھەمدە ئۇلارنىڭ ئۆزىگە خاس يەرلىك تىلىنى ئەپچىل ۋاسىتىلەر ۋە قىزىقارلىق تۇرمۇش كارتىنىلىرى ئارقىلىق يورۇتۇپ بەرگەن. يۇقىرىقى پوۋېستلار 1991 – يىلى شىنجاڭ ياش ئۆسمۈرلەر نەشرىياتى تەرىپىدىن «ئاخىرقى كۈلكە» نامىدا ۋە 2001 – يىلى شىنجاڭ خەلق نەشرىياتى تەرىپىدىن «ھاسان قايماقنىڭ سەرگۈزەشتلىرى» سەرلەۋھەسىدە ئايرىم توپلام بولۇپ نەشر قىلىندى.
    پىروزا ئىجادىيىتىدىكى ئۇزاق يىللىق قەلىمىنى سىناش ماخمۇت مۇھەممەتنى پىروزىنىڭ ئەڭ يىرىك ژانېرى بولغان رومان ئىجادىيىتى بىلەن شۇغۇللىنىش يۈكسەكلىكىگە ئېلىپ باردى. 1996 – يىلى ئۇنىڭ «شۇنداق كۈنلەرمۇ ئۆتكەن» ناملىق رومانى نەشر قىلىنىپ كەڭ ئوقۇرمەنلەرنىڭ بولۇپمۇ، ياش ئوقۇرمەنلەرنىڭ ياقتۇرۇپ ئوقۇشىغا ئېرىشتى. ئوبزورچىلار بۇ رومانغا «پەلسەپىۋى ئويلىنىش ئىقتىدارى نامايان قىلىنغان ئەسەر» دەپ باھا بەردى. 2004 – يىلى ئۇنىڭ «ھېسام ھەققىدە قىسسە» ناملىق بىيوگرافىك رومانىنى نەشر قىلدى. بۇ ئۇيغۇر ئەدەبىياتىدا ھايات شەخس ھەققىدە يېزىلغان تۇنجى رومان بولۇپ، «زامانىمىزنىڭ ھايات نەسردىن ئەپەندىسى» دەپ نام ئالغان ھېسام قۇرباننىڭ ئەگرى – توقاي ھايات يولى تولىمۇ قىزىقارلىق رەۋىشتە مۇۋەپپەقىيەتلىك بايان قىلىنغان. بۇ رومان نۆۋىتىدە يەنە ئۇيغۇر مەدەنىيىتى، جۈملىدىن ئىلى مەدەنىيەت سەنئىتىنىڭ جانلىق كارتىنىسىنى سىزىپ بەرگەن يىرىك ئەسەر بولۇپ ھېسابلىنىدۇ. كېيىنكى ۋاقىتتا، يەنى 2013 – يىلى ماخمۇت مۇھەممەت يۇقىرىقى بىيوگرافىك روماننىڭ ئىزىدىن، ئۇيغۇر لەتىپىچىلىكىدە كۆزگە كۆرۈنگەن شەخس ئىشقىيار نامەتنىڭ ھايات يولى ھەققىدىكى ئىككىنچى بىيوگرافىك رومانى — «ئىشقىيار نامەت»نى مۇۋەپپەقىيەتلىك يېزىپ چىقتى. «چۈمبەل» رومانى يازغۇچىنىڭ ئۈچىنچى رومانى بولۇپ، ئۇيغۇر ئەدەبىياتىدىكى تۇنجى ساتىرىك رومان ھېسابلانغان بۇ ئەسەر 2012 – يىلى نەشر قىلىنىپ، ئوبزورچىلارنىڭ ياخشى باھاسىغا ئېرىشتى.
    ماخمۇت مۇھەممەتنىڭ يەنە بىر مۇھىم ئۇنتۇلماس ئەمگىكى ئۇنىڭ خەلق ئېغىز ئەدەبىياتىنى توپلاش ۋە رەتلەش ساھەسىدە كۆرۈلىدۇ. ئۇ 30 نەچچە يىل داۋامىدا داڭلىق چاقچاقچى ھېسام قۇربان ئاكىنىڭ ھاياتى ۋە چاقچاقلىرىنى تەتقىق قىلىپ، توپلاپ رەتلەپ، ئۇيغۇرچە - خەنزۇچە 10 توپلام «ھېسام چاقچاقلىرى»نى نەشر قىلدۇردى. بۇ ساھەدە ئۇ يەنە «تېيىپجان ئېلىيوف چاقچاقلىرى»، «دۇردانە لەتىپىلەر» قاتارلىق كىتابلارنى نەشر قىلدۇردى.
    ماخمۇت مۇھەممەتنىڭ مۇھىم خىزمەتلىرىنىڭ يەنە بىرى ئېكران سەنئىتىدە كۆرۈلىدۇ. 2000 – يىلى ئاپتونوم رايونلۇق رادىيو كىنو تېلېۋىزىيە ئىدارىسىغا يۆتكىلىپ كېلىپ تاكى 2012 – يىلى دەم ئېلىشقا چىققانغا قەدەر ئۇ «نيۇيوركتا مۇھەببەت ئىزدەش»، «ئۇزۇن ئورۇندۇق»، «تۇنجى مۇھەببەت» ناملىق كىنولارنى ۋە دۆلىتىمىزدە ئىشلەنگەن 21 قىسىملىق تېلېۋىزىيە تىياتىرى «ھەققانىيەت يولى»نى (باشقىلار بىلەن بىللە) تەرجىمە قىلدى. «چاڭ – توزان بېسىققاندا»، «كۆرۈمسىز قىز لېتسىيە»، «جۇڭگو زېمىنى»، «ئانام»، «ناياڭپارنىڭ قىزلىرى»، «ئودرىي خېپبرون»، «تويدىكى كۈيچى»... قاتارلىق كۆپ قىسىملىق تېلېۋىزىيە تىياتىرى ۋە كىنولارنى ئۆز ئىچىگە ئالغان 1496 قىسىم فىلىمنىڭ مەسئۇل تەھرىرلىكىنى ئىشلىدى. «گاچا كېلىن»، «سۈيىقەست ۋە نىكاھ»، «جولسۇننىڭ ھېكايىسى»، «خىلۋەتتىكى داچا» قاتارلىق كۆپ قىسىملىق تېلېۋىزىيە تىياتىرى ۋە كىنولارنى ئۆز ئىچىگە ئالغان 1189 قىسىم فىلىمنىڭ نازارەتچىلىكىنى ۋە فىلىم تەكشۈرگۈچىلىكىنى قىلدى. بۇ يىللاردا ئۇ خىزمەت ئالاھىدىلىكىگە ماسلىشىپ، جۈملىدىن ئېكران سەنئىتىگە بېغىشلانغان ئىجادىيەت ۋە مۇھاكىمە – تەقرىز خىزمىتىگىمۇ ئالاھىدە كۆڭۈل بۆلۈپ كەلدى. ھازىرغىچە «ئىلى ۋادىسىدا مەشرەپ»، «مارجانبۇلاق»، «ئۆلمەس ناخشىلار»، «ئىلى ئوتتۇز ئوغۇل مەشرىپى»، «چاقچاقچى ھېسامنىڭ كەچۈرمىشلىرى»، «ناخشىچى بالا»، «ئۈزۈلمەس كۈلكىلەر» قاتارلىق كۆپلىگەن بەدىئىي سەنئەت فىلىملىرىنى يازدى. ئۇنىڭ ھېكايىلىرى ئاساسىدا ئىشلەنگەن «ئايالىمنىڭ دوستى»، «سۆيگۈ گۈلى» ناملىق تېلېۋىزىيە فىلىملىرى كۆرۈرمەنلەرنىڭ ئالقىشىغا ئېرىشتى. دراما ئىجادىيىتى بىلەن شۇغۇللىنىشمۇ ئۇنىڭ ئىجادىيىتىنىڭ يەنە بىر قىسمى بولۇپ، «بۇ سەھنىدىن مەڭگۈ چۈشمەيمىز»، «بىر يىلدا ئىككى باھار» قاتارلىق دىرامىلارنى ۋە كۆپلىگەن ئېتوت، كۈلدۈرگىلەرنى يازدى. نۆۋىتى كەلگەندە ئۇنىڭ ئەدەبىي تەرجىمە ساھەسىدە قىلغان ئەمگەكلىرىنىمۇ ئاتاپ ئۆتۈپ كېتىشكە توغرا كېلىدۇ. ھازىرغىچە ئۇ خەنزۇ، ئۆزبېك، قازاق، قىرغىز، تاتار تىللىرىدىن نەچچە يۈز پارچە نادىر شېئىرلارنى تەرجىمە قىلدى. ئوتتۇرا ئاسىيا شېئىرىيىتىدىن نەمۇنىلەر بولغان «ئاق بانتىك» ناملىق شېئىرلار توپلىمى بۇنىڭ مەھسۇلىدۇر.
    ماخمۇت مۇھەممەت ئۇزاق يىللىق ئىجادىيىتى داۋامىدا بالىلار ئەدەبىياتى، ناخشا تېكىستلىرى ئىجادىيىتى ۋە سەنئەت ئوبزورچىلىقى جەھەتتىمۇ نۇرغۇن سەمەرىلىك ئەمگەكلەرنى قىلدى. ئۇنىڭ «سومكىدىكى جېدەل»، «باغقا بارايلى»، «كۆڭۈل ئىزھارىم»، «سەن شۇنداق ياشا» قاتارلىق كىتابلىرى بۇنىڭ دەلىلىدۇر. ئەسلىمە – تەزكىرە ئىجادىيىتى بىلەن شۇغۇللىنىشمۇ ماخمۇت مۇھەممەتنىڭ مۇھىم ئالاھىدىلىكلىرىنىڭ بىرى. «قايغۇلۇق ئەسلىمىلەر»، «قەلبىمدىكى زوردۇن سابىر»، «تارىخنىڭ كۆزى — مۇسا سايرامى»، «ئابرال ئوغلى» قاتارلىق كىتابلار ئەنە شۇ سىجىل ئەمگەكلەرنىڭ شاھىدى بولۇپ ھېسابلىنىدۇ.
    ماخمۇت مۇھەممەتنىڭ ئەسەرلىرى كۆپ يىللاردىن بېرى ئوقۇرمەنلەرنىڭ قىزغىن ئالقىشىغا ۋە ئەدەبىي ئوبزورچىلارنىڭ يۇقىرى باھاسىغا ئېرىشىپ كەلدى. ئۇ ھازىرغىچە 42 قېتىم مەملىكەتلىك ۋە ئاپتونوم رايون دەرىجىلىك ھەر خىل مۇكاپاتلارغا سازاۋەر بولدى. جۈملىدىن ئۇنىڭ بالىلارغا ئاتاپ يېزىلغان «باغقا بارايلى» ناملىق ناخشا تېكىستى 1986 ـ يىلى شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى بويىچە 1 ـ دەرىجىلىك ناخشا تېكىستى مۇكاپاتىغا، مەملىكەت بويىچە 3 ـ دەرىجىلىك ناخشا تېكىسىتى مۇكاپاتىغا ئېرىشتى. ئۇ يازغان تېلېۋىزىيە بەدىئىي فىلىمى «ئىلى ۋادىسىدا مەشرەپ» 1993 – يىلى مەملىكەتلىك «ئالتۇن تۇلپار» مۇكاپاتىغا ئېرىشتى. «ئىككى بارماق» ھېكايىسى، «ئۇيغۇر دېھقانلىرى» شېئىرى 4 – ۋە 17 – قېتىملىق «خانتەڭرى ئەدەبىياتى مۇكاپاتى»غا ئېرىشتى. «يىگىتمۇ يىغلايدۇ» ناملىق ھېكايىسى تۇنجى نۆۋەتلىك «ئىلى دەرياسى مۇكاپاتى» غا ئېرىشتى.
    شىنجاڭ ياش – ئۆسمۈرلەر نەشرىياتى بۇ يىل كۆپ قىرلىق ئەدىب ۋە ئىقتىدارلىق يازغۇچى، شائىر ماخمۇت مۇھەممەتنىڭ ئەدەبىي ئىجادىيەتكە كىرىشكەن 40 نەچچە يىلدىن بېرى تۈرلۈك ژانېرلاردا ئىجاد قىلغان ئەسەرلىرىنى تاللاپ 10 توم قىلىپ نەشر قىلدى. مۇشۇ ئاساستا بۈگۈن ئاپتونوم رايونلۇق يازغۇچىلار جەمئىيىتى بىلەن شىنجاڭ ياش – ئۆسمۈرلەر نەشرىياتى بىرلىكتە «ماخمۇت مۇھەممەت ئەسەرلىرى ئىلمىي مۇھاكىمە يىغىنى»نى ئېچىپ ئولتۇرۇپتىمىز. ئالدىمىزدىكى 10 توم ئەسەر مۇئەللىپنىڭ تىنىمسىز ئىزدىنىش روھى، تىرىشىپ ئۆگىنىش روھى، يېڭىلىق يارىتىش روھىنىڭ مەھسۇلى. بىز مۇئەللىپنىڭ ئۆزىگە خاس ئۇسلۇب يارىتىپ ئىجاد قىلغان ھەر خىل ژانېرلاردىكى نادىر ئەسەرلىرىنىڭ ئوقۇرمەنلەرنىڭ سۆيۈپ ئوقۇشىغا ئېرىشىدىغانلىقىغا ئىشىنىمىز.
    ئاخىرىدا بىز بۇ تىنىمسىز ئىزدىنىش روھىغا باي، ھۆرمەتكە سازاۋەر مۇئەللىپنىڭ تېنىگە سالامەتلىك، ئائىلىسىگە خاتىرجەملىك، ئىجادىيىتىگە تېخىمۇ زور مۇۋەپپەقىيەت تىلەيمەن.

 ئىگىسى| ۋاقتى: 2015-11-29 09:03:04 | ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
IMG_8355.JPG

IMG_8346.JPG

IMG_8344.JPG

IMG_8340.JPG

IMG_8334.JPG

IMG_8336.JPG



ۋاقتى: 2015-11-29 11:32:51 | ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
     شىنجاڭ يازغۇچىلار جەمئىيىتى بىلەن شىنجاڭ ياشلار- ئۆسمۈرلەر نەشرياتى بىرلىكتە تەشكىللىگەن «ماخمۇت مۇھەممەت ئەسەرلىرى ئىلمى مۇھاكىمە يىغىنى»نىڭ ئېچىلغانلىقىدىن ۋاقىپ بولۇپ بەكمۇ خۇرسەن بولدۇم. ماخمۇت مۇھەممەتنىڭ تېنىنىڭ يەنىمۇ سالامەت، تۇرمۇشىنىڭ تېخىمۇ شاد- خۇرام، ئىجادىيىتىنىڭ يەنىمۇ  گۈللىنىشىنى ئۈمىد قىلىمەن.

ۋاقتى: 2015-11-29 11:34:50 | ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش



        مەن مەھمۇت مۇھەممەتنى ئالدىنقى ئەسىرنىڭ 80-يىللىرىدا قىسقا شېئىرلىرى بىلەن تونۇغان. شۇندىن بۇيان ئۇنىڭ ھېكايىلىرىن رومانلىرىغىچە ئوقۇدۇم. قايسى بىر ئەسىرىنى ئوقۇپ، «ھەي... ئىست ۋاقتىم، كۆزۈم...» دېمىدىم. ئومۇمەن نەپ ئالدىم...
      ئۇنىڭ بىلەن تونۇشقاندىن كېيىن بولسا، پاراڭخۇمار، كۆڭۈل ئاۋايلاشنى بىلىدىغان ۋە ئۆزىمىزنىڭ ، شۇنىڭدەك چەت ئەل شائىرلىرىنىڭ نۇرغۇن شېئىرلىرىنى، ھەتتا داستانلارنى يادا ئوقۇيالايدىغان ئادەم ئىكەنلىنى بىلىدىم. ئۇ مۇشۇ شان-شەرەپلەرگە مۇناسىپ ئادەم...
         ئاپتۇرغا قۇت بولسۇن. ئاللا ئۇنىڭغا سالامەتلىك ۋە ئۇزۇن ئۆمۈر ئاتا قىلغاي !

ۋاقتى: 2015-11-29 12:04:27 | ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
ماخمۇتكامنىڭ بارلىق ئىشلىرى خەيرلىك بولغاي!

ۋاقتى: 2015-11-29 12:04:30 | ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
    مەخمۇت مۇھەممەت ئەسەرلىرى ئىلمى مۇھاكىمە يىغىنى»نىڭ ئېچىلغانلىقىدىن ۋاقىپ بولۇپ بەكمۇ خۇرسەن بولدۇم،دوپپىسىمۇ بەك يارىشىپتۇ،يوللىغۇچىغا كۆپ رەھمەت. بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   ئايشەم1 تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2015-11-29 12:05  


ۋاقتى: 2015-11-29 14:32:32 | ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
ئىنتايىن ئەھمىيەتلىك يىغىن بوپتۇ. ئۇستازنىڭ بۇندىن كېيىنكى ئىجادىيەت مەنزىلى تىخىمۇ زور مەنالارغا تولغاي...

ۋاقتى: 2015-11-29 15:20:14 | ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
ماخمۇت مۇھەممەتكامنىڭ  تېنىغا  سالامەتلىك  تىلەيمەن«سالچىنىڭ ئوغلى»،دېگەن ھېكايسىنى  بەكمۇ  ئوقۇغۇم  بار ئىدى،ئەپسۇس  تېخىچە تاپالمىدىم .

ۋاقتى: 2015-11-29 18:48:59 | ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
مەھمۇت مۇھەممەت كەمتەرلىكى بىلەن مەندە چوڭقۇر تەسىر قالدۇرغان.مەن مەھمۇت مۇھەممەتكە سالامەتلىك تىلەيمەن.

ۋاقتى: 2015-11-29 19:28:03 | ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
ئىنتايىن ئەھمىيەتلىك يىغىن بوپتۇ. ئۇستازنىڭ بۇندىن كېيىنكى ئىجادىيەت مەنزىلى تېخىمۇ زور مەنالارغا ئىگە بولغاي، تېنى سالامەت، ئۆمرى ئۇزۇن بولغاي!...

ۋاقتى: 2015-11-29 20:06:49 | ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
ئۇستاز تېنىگە ساقلىق يار بولسۇن!

ۋاقتى: 2015-11-29 20:37:47 | ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
مۇبارەك بولسۇن

ۋاقتى: 2015-11-29 23:14:39 | ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
ماخمۇت ئاكىغا مۇبارەك بولسۇن ، بۇ پۇرسەتنى يارىتىپ بەرگەن مۇناسىۋەتلىك ئورۇنلارغا رەھمەتلەر ياغسۇن ...

كىرگەندىن كېيىن ئىنكاس يازالايسىز كىرىش | تىزىملىتىش

سەھىپە جۇغلانما قائىدىسى


ستاتىستىكا|يانفون نۇسخىسى|新疆作家协会网
Powered by Discuz! X3.2(NurQut Team)© 2001-2011 Comsenz Inc. For www.xjzjxh.com
چوققىغا قايتىش