ئەھەدجان تۇردى: خەنزۇ ئەدەبىياتىدىن ھېس قىلغانلىرىم(1)

  خەنزۇ ئەدەبىياتىنى سېستىمىلىق ئۆگۈنىشكە باشلىغان ئۈچ ئايدىن بۇيان، قانچە قېتىملاپ ھەيران بولغىنىمنى بىلمەيمەن. ئالىي مەكتەپتىكى ۋاقتىمدىمۇ جۇڭگو ئەدەبىياتىدىن خېلى ساۋادىم بولسىمۇ، ئۇ پەقەت ئاپتۇرلارنىڭ ئىسمى ۋە ئەسەرلىرىنىڭ نامى بىلەنلا چەكلىنىپ قالغان ئىدى. ئۇنىڭ ئۇستىگە ئۇ چاغدىكى ئۈگۈنۈشۈم سېستىمىلىققا ۋە ئىزچىللىققا ئېگە بولالمىغان ئىدى. ئاشۇ ۋاقىتلاردىلا خەنزۇ ئەدەبىياتىغا ئائىت600 پارچىدىن ئارتۇق كىتاب- ماتىريال سېتىۋېلىپ،بىر قىسمىنى كۆرگەن ئىدىم. خىزمەتكە چىققان كۈنۈمدىن باشلاپ، ئۆزۇمگە ئۈچ يىللىق پىلان تۈزۈپ، جۇڭگو ئەدەبىياتىنى سېستىمىلىق ئۆگۈنىشكە باشلىدىم. ھەر بىر يازغۇچىنى ئۆگەنگەندە، ئۇ يازغۇچىنىڭ ئەڭ ۋەكىللىك ئەسىرىنى، چەت ئەل تىللىرىغا تەرجىمە قىلىنغانلىرىنى تەپسىلى كۆرۈپ چىقىش جەريانىدا ھېس قىلغانلىرىم بەكلا كۆپ بولدى.
خەنزۇ ئەدەبىياتى 80- يىللاردىن باشلاپ دۇنياغا يۈزلەنگەن بولۇپ، بۇ نوقۇل چەت ئەل تىللىرىغا كۆپلەپ تەرجىمە قىلىندى، دېگەنلىك ئەمەس. ئۇلار ئۇسلۇب،تىل جەھەتتىن دۇنيا ئەدەبىياتى بىلەن بەيگىگە چۈشەلىگۈدەك سەۋىيەگە ئېگە بولۇپ بولغان.مەسىلەن، بۇ دەۋرگە تەۋە يازغۇچىلاردىن ۋاڭ شىياۋبو ئەپەندى بىلەن مويەن ۋەكىللىك يازغۇچىدۇر. ئۇلارنىڭ «ئالتۇن دەۋر»، «كۈمۈش دەۋر»، «قىزىل قوناق جەمەتى» قاتارلىق ئەسەرلىرى ئۆزىگە خاس ئالاھىدىلىكى بىلەن ئادەمنى قايىل قىلىدۇ. 90-يىللاردا خەنزۇ ئەدەبىياتى تېخىمۇ تەرەققىي قىلدى.  «ياشاش ئۈچۈن»، «بەيلۇ تۈزلەڭلىكى»، «تاشلاندۇق پايتەخت»، «قۇياش نۇرىغا چۆمۈلگەن يىللار» قاتارلىق ئەسەرلەر شۇ دەۋردىكى رومانچىلىقنىڭ ئەڭ يۇقىرى سەۋىيەسىنى ياراتقان ئەسەرلەردۇر.90- يىللارنىڭ ئوتتۇرىلىرىدىن باشلاپ،«تولغان بەدەن»، «ئەڭ ئاخىرقى قىز زىيالى»، «كۆپۈك»، «شىسەنگۈەننىڭ قان سېتىشى» قاتارلىق رومانلار نەشىر قىلىنىپ، خەنزۇ رومانچىلىقى بىر بالداق يۈقىرى كۆتۈرۈلدى.
يېڭى ئەسىر كىرگەندىن بۇيان خەنزۇ ئەدەبىياتىدا رومانچىلىق ۋايىغا يېتىپ، بىر تۈركۈم دۇنياۋى سەۋىيەگە ئېگە رومانلار بارلىققا كەلدى. بۇلاردىن «چاڭ توزان بېسىققاندا»، «پاراغەت قورۇقى»، «قېرىنداشلار»، «نىقابلىقلار شەھرى»، «كېچىدىكى ئىشىك»، «قۇرۇقتاغ»، «زۇمرەت قىز»، «غەربىي تىبەت خاتىرىلىرى»، «قەسىدە»، «چىنچىياڭ ئەلنەغمىسى»، «ھايات- ماماتلىق ھارغىنلىق»، «ئىلاھى ساقلانما»، «نىقابلىق يۈز»،«ئالتە كىشىلىك كەچلىك تاماق»، «كاڭبا»، «قىرغاق»، «شىزاڭ تىرولوگىيسى»، «گېسار شاھ»، «ئېرگۇن دەرياسىنىڭ ئوڭ قىرغىقى»، «كېچىلىك پويىز»، «يېمىرلىش تەزكىرىسى»، «تۆت دەستۇر»، «ئۈچ قېتىلىق تەڭكەش»، «ئېرۇسالىم» قاتارلىق مەن ئوقۇپ كۆرگەن رومانلاردىكى ئالاھىدىلىك شۇكى، ئاپتۇرلار ھەر بىر ئەسەردە يېڭىلىق يارىتىشقا ئىنتىلگەن. مەيلى ئۇسلۇب، مەيلى ۋەقەلىك بولمىسۇن بىر- بىرىگە ھەرگىز ئوخشىتىپ قويمىغان.ھەممىسى ئۆز ئالدىغا بىر ئەدەبىيات دۇنياسى ياراتقان.
2014-يىلى 6-ئايدا تاساددىپىي پۇرسەتتە ۋاڭ مىڭ ئەپەندىنىڭ بىر قېتىملىق لېكسىيەسىنى ئاڭلىدىم. ئۇنىڭ لېكسىيەسىنىڭ تېمىسى «جۇڭگو مەدەنىيتىنىڭ بىر نەچچە ئالاھىدىلىكى »دېگەن تېمىدا بولۇپ، لېكسىيە ئاخىرلاشقاندا، ۋاڭ مىڭ ئەپەندىدىن «بۆرە توتېمى» رومانى ھەققىدىكى سۇئالىمنى سوراپ بولغاندىن كېيىن ، ئۇنىڭدىن يەنە بۈگۈنكى خەنزۇ ئەدەبىياتىدىكى ئەڭ داڭلىق ئەدىبلەر قايسىلار؟  دەپ سورىغان ئىدىم. ۋاڭ مىڭ ئەپەندى مېنىڭ بۇ لېكسىيەگە قاتناشقان بىردىنبىر ئۇيغۇر ئىكەنلىكىمنى بىلگەندىن كېيىن مەن بىلەن ئون نەچچە مىنۇت ئۇيغۇرچە پاراڭلاشقان ئىدى.  مەن ۋاڭ مىڭ ئەپەندىنىڭ دېگىنى بويىچە ئۇ تەۋسىيە قىلغان خەنزۇ يازغۇچىلىرىغا شۇ چاغلاردىن باشلاپلا دىققەت قىلىشقا باشلىغان ئىدىم.

(ئاپتور ۋاڭ مىڭ ئەپەندى بىلەن پىكىر ئالماشتۇرماقتا. 2014-يىلى 6-ئاي)
نىڭ كىن، لۈشىن قاتارلىق يازغۇچىلارنى ئاشۇ ۋاقىتتا ۋاڭ مىڭ ئەپەندى تەۋسىيە قىلغان ئىدى. مەن شۇ كەمگىچە بۇلارنىڭ ئەسەرلىرى تۈگۈل ئىسمىنىمۇ ئاڭلاپ باقمىغان ئىدىم.كېيىن ئۇلارنىڭ رومانلىرىنى توردىن سېتىۋېلىپ ئوقۇدۇم. بۇ كارامەت رومانلار مېنى خېلى ئۇزۇنغىچە ھاياجانغا سالغان ئىدى.
مەن تۆۋەندە يېقىندىن بىرى ئەسەرلىرىنى ئوقۇپ ئۆگەنگەن، ئوقۇرمەنلىرىمىزگە ئانچە تونۇش بولمىغان بىر قىسىم خاس ئۇسلۇبى بار يازغۇچىلاردىن نەچچىسىنى قىسقىچە تونۇشتۇرۇپ ئۆتەي.
1.گې فېي-1964- يىلى تۇغۇلغان. جۇڭگو مۇدېرنىزىم ئەدەبىياتىنىڭ بايراقدارى ۋە ئەڭ ۋەكىللىك يازغۇچىسى.ئۇنىڭ ئەسەرلىرى بىر قەدەر مۇرەككەپ بولۇپ، چەت ئەل ئەسەرلىرى بىلەن بەيگىگە چۈشەلىگۈدەك سەۋىيەدە يېزىلغان. 6-نۆۋەتلىك لۈشۈن ئەدەبىياتى مۇكاپاتىغا، دېڭجۈن قوش يىللىق رومان مۇكاپاتىغا،   9- نۆۋەتلىك ماۋدۇن مۇكاپاتىغا ئېرىشكەن.  ئەپسۇس بۇ مۇنەۋۋەر يازغۇچىنىڭ بىرمۇ مۇنەۋۋەر ئەسىرى تىلىمىزغا تەرجىمە قىلىنمىغان. ھەتتا ئۇنىڭ ئىسمى تىلغا ئېلىنىدىغان ماقالىلەرمۇ يوق.
2.يەن لىيەنكې- 1958-يىلى خېنەندە تۇغۇلغان.«ھايات لۇشۈن»، «جۇڭگونىڭ كافكاسى»، «جۇڭگونىڭ چىخوفى»، «جۇڭگونىڭ ماركوزى»، «ھايات ھېمىڭۋاي»، «جۇڭگو بىمەنىچىلىك ئەدەبىياتىنىڭ پېشۋاسى دەپ تەرىپلەنگەن بۇ ئۇستاز ئۆز ئەسەرلىرىدە جۇڭگو جەمىيتىدىكى رېئال مەسىلىلەرنى بىمەنىلىك ئىچىگە قويۇپ،ناھايىتى يۇقىرى ماھارەتتە سۈرەتلەپ چىققان. شۇڭا ئۇنىڭ ھەر بىر ئەسىرى نەشىردىن چىققاندىن كېيىن بۇ ئەسەرنىڭ مۇنازىرىسى تاكى يېڭى ئەسىرى نەشىردىن چىققۇچە بېسىقمىغان. ئۇنىڭ ئۆتكۈر مەسىلىلەر تىلغا ئېلىنغان 4 پارچە كىتابى مەركىزى تەشۋىقات بۆلىمىدىن مەخسۇس نومۇرلۇق ھۆججەت چۈشۈرلۈپ چەكلەنگەن. يەن لىيەنكې ئەپەندىنىڭ ئەسەرلىرى چەت ئەللەردىمۇ بەكلا قارشى ئېلىنغان بولۇپ، نۇرغۇن دۆلەتلەردە ئۇنىڭ كىتابلىرى لۇشۈن ئەسەرلىرى بىلەن بىر جازىغا قويۇلغان. چەت ئەللەردە ئۇنىڭ ئەسەرلىرى توغرۇلۇق خاس يېغىنلار ئېچىلغان. خاس كىتابلار نەشىر قىلىنغان.2014- يىلى يەن لىيەنكې ئەپەندى«جۇڭگو جەمئىيتىدىكى مەسىلىلەرنى بىمەنىلىك ئىچىگە يۈغۈرۈپ، يۇقىرى ماھارەتتە يازغانلىقى»ئۈچۈن فىرانىز كافكا خەلىقئارالىق ئەدەبىيات مۇكاپاتىغا ئېرىشكەن ھەم بۇ تۈردىكى مۇكاپاتقا ئېرىشكەن تۇنجى جۇڭگو يازغۇچىسى بولۇپ قالغان،ئۇ ئاسىيادىنمۇ بۇ شەرەپكە ئېرىشكەن 2- يازغۇچى ھېسابلىنىدۇ. ئۇنىڭ 2003-يىلى نەشىر قىلىنغان «پاراغەت قورۇقى» ناملىق رومانى جۇڭگو رومانچىلىقىدىكى بىر مۆجىزە بولۇپ، «جۇڭگودىكى‹يۈز يىل غېرىبلىق›»، «30 يىللىق جۇڭگو رومانچىلىقىنىڭ چوققىسى»، «مەڭگۈ ئۆلمەس نادىر ئەسەر» دەپ تەرىپلەنگەن.

(ئاپتور يەن لىيەنكې ئەپەندىنىڭ ھوزۇرىدا. 2015-يىلى 7- ئاي، بېيجىڭ)
3.لۈشىن- 1963-يىلى تۇغۇلغان. جۇڭگو ئاۋانگارت يازغۇچىلىرىنىڭ بىرى.ئۇنىڭ ئەسەرلىرىمۇ ئۆزىگە خاس ئاۋازغا ئېگە. ئۇنىڭ «نىقابلانغان يۈز» دېگەن رومانى چوڭ مۇنازىرىلەرگە سەۋەب بولغان.
4. مايۇەن- «جۇڭگونىڭ جامىس جويىسى» دەپ تەرىپلەنگەن بۇ سەردار يازغۇچى ھازىرغىچە «گاندىسنىڭ ئىزىقتۇرىشى»، «چېگىش»، «ھاشارەت» قاتارلىق ئۈچ ئېسىل رومانىنى نەشىر قىلدۇرغان. ئۇنىڭ ئەسەرلىرىنىڭ چېتىلىش دائىرسى بەك كەڭ. ئېنسىكىلوپىدېك تۈس ئالغان. ئۇ يەنە پىروزا تەتقىقاتى بىلەنمۇ شۇغۇللىنىپ، «پىروزىنىڭ شىفېرىنى يېشىش» قاتارلىق ئېسىل نەزەرىۋى كىتابلارنىمۇ يازغان. كەم ئۇچرايدىغان ئۆتكۈر يازغۇچى.
5- جېن دا(تىبەت) بۇ ئەدىبنىڭ قويۇق تىبەت پۇرىقىغا ئېگە «كاڭبا» ناملىق رومانى «چاڭ توزان بېسىققاندا» رومانى بىلەن قوشۇلۇپ، جۇڭگو ئەدەبىياتىدا «تىبەت ئەدەبىيات بورىنى» شەكىللەندۈرگەن.
(بۇ ماقالىدە تونۇشتۇرۇلغان يازغۇچىلارنىڭ خەنزۇچە ئىسمى)
格非，吕新， 阎连科， 真达، 马原


بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   parhat kazim تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2015-8-18 13:23  

ئوقۇغان، ئۆگەنگەنلىرىڭىزگە يارىشا ھېس قىلغانلىرىڭىز ھەقىقەتەن ئاز ئەمەسكەن. بىزنىمۇ نۇرغۇن يېڭى بىلىمگە ئىگە قىلدىڭىز.

    خەنزۇ ئەدەبىياتىدىكى ئۆزىڭىز ئوقۇغان ئىسىل رومانلارنى مۇندەرىجىلەشتۈرۈپ ماڭسىڭىز بولغىدەك، ئۇيغۇرچىغا تەرجىمە قىلىنغانلىرىنى يىغىپ ئۇچۇرىنى بىزگە بەرسىڭىز تېخى ياخشىتى. سېتىۋېلىپ ئوقۇپ چىقاتتۇق. سىزگە كۆپ رەھمەت ئەھەدجان.

ئوزۇمنىڭ كىتاپخانلىق سالاھىيتىم بويۇچە ئىيىتقاندا ،-خەنزۇلارنىڭ بۇگۇنكى زامان ئەدەبىياتىدا ماڭا ئەڭ تەسىر قىلغان رومان جا فىڭئاۋنىڭ «كىرەكسىز (تاشلاندۇق) پايتەخىت » رومانى ،مەن ئادەتتە پىروزا ئەسەرلىرىنى ئوقۇساقمۇ شۇ ئەسەردىن تۇيغۇ يولىنىشى ئىزلەيمەن .مىنىڭ بۇ ئولچىمىمگە ھازىرچە پەرھات تۇرسۇننىڭ «ئولىۋىلىش سەنئىتى»«باياۋاندىكى گۇلخان »رومانلىرى «مۇزلىغان دېرىزە» ھېكايىسى ، ئابباس مۇنىيازنىڭ «ئاخىرقى ئوۋ» رومانى بىلەن چېڭغىز ئايتىماتۇۋنىڭ «ئالا ئىت قىياسى »پوۋىسىتى..... سەنئەت ئولچىمى بىلەن يىقىنلىشىدۇ .رومان بولامدۇ ؟،پوۋىسىت بولامدۇ ياكى ھېكايە بولامدۇ ؟،ئوقۇپ بولغاندىن كىيىن جىمجىت ئولتۇرۇپ شۇ ئەسەر ئاپتۇرى بىلەن شەكلەن دىيالوگقا چوكۇپ مەۋجۇتلىغىغىمغا بەلگە سىلىپ ،تەمسىز ھاياتنىڭ مەنىۋىيتىگە ئىزغىرىنلىق ئىلىپ كىلەلمىگەن ئەسەرنى ئوقۇشقا كەتكەن ۋاقىتلىرىمنى بىكار ئوتكۇزۇپ «نىمىشقىمۇ ئاۋۇ بىمارنىڭ كىسەللىك ئانالىزىنى تەھلىل قىلىپ ،تىنىدىكى، روھىدىكى بايقىلىش ئالدىدا تۇرغان ،ھاياتىغا خەۋىپ ئىلىپ كىلىۋاتقان كىسەللىرىنى تەسەۋۋۇر قىلىپ ئۇنىڭ يىمەك –ئىچمەكلىرى ،دورا –دەرمەكلىرى ھەققىدە ئىنىقلىما بىرىپ قويمىغاندىمەن »..دەپ ئەپسۇسلىنىپ قالىمەن .بەزىدە ھەممە ژورناللاردا بىرىلىۋاتقان ،باشقا-باشقا ئاپتۇرلارنىڭ ئوخشاش تەم ،ئوخشاش تىراگدىيە ھاسىل قىلىپ «بىرگە-بىرنى قوشسا ئىككى بولۇدۇ»دىن ئىبارەت تەييار ھەقىقەتنى ئەسەرلىرىدە ژانىرلاشتۇرۋاتقان ئاپتۇرلارنىڭ «ئىجادىيەتلىرى»گە ئەپسۇسلىنىمەن .بۇ يولدا يەنىلا بىزنى سويۇندۇرۋاتقان ئەكبەر ئىمام كۆك بوۋا ،مەخمۇت يولۋاس ...قاتارلىق ئاۋانگارتلارنىڭ ئىجادىيەتلىرى ئوقۇرمەنلەرنى سويۇندۇردۇ .
خەنزۇلارنىڭ بۇگۇنكى زامان ئەدەبىياتىدىكى شېئىريىتىدە سويۇنۇشلىرىم كوپ ،ئولارنىڭ پىسخىكىسىمۇ يۇمشاق مىجەزگە تەئەللۇق بولغاچقىمىكىن ئۇلارنىڭ گەپ سوزلىرى ،قاراشلىرى ،سودا-سىتىقلىرى ،..ماڭا شېئىرنى ھىس قىلدۇردۇ ،ئۇلار پۇتكۇل ھاياتى شېئىرنى ئىما قىلىپ ياشاۋاتقاندەك تەسىر بىرىدۇ .ئۇلارنىڭ يىزىلغان شېئىرلىرىدا ئىشلەتكەن تىللارمۇ ئاددى ،يۇمشاق ،مەنىلىرى يىيىۋىتىلگەن ،شۇ سەۋەپتىن ئۇلارنىڭ شېئىرلىرىنى سويۇنۇپ تۇرۇپ ئۇقۇيمەن .بەزىدە تەرجىمىدە قىينىلىپ قالسام ئىنتىرنىتتىن ئىبارەت دوستۇمنىڭ ياردىمىدە تەرجىمە قىلىش قوراللىرى ياردەم قىلىدۇ .
ئۇلارنىڭ شېئىريەت ھەققىدىكى تەھلىللىرىمۇ ئوزگىچە ،مەسىلەن ياڭ لىيەننىڭ تەھلىلىرى .
خەنزۇ شائېرلىرىدىن «ياڭ لىيەن» « ئەن خەييىن »« چى لېچۈەن»« لى جيەنشىن»« چېن رېنجيې»« لى شىياۋشۈ»..قاتارلىق  بىر قانچە ئاۋانگارت شائېرلارنىڭ  ماكان ،زاماندىن ھالقىپ ئىلىپ بارغان  ئىجادىيەت ئەسەبىلىكلىرىگە قول قويىمەن .ئۇلارنىڭ ئومۇمى ئىجادىيەت كەيپىياتىدىن  جىمجىتلىقنى ياخشى كورىدىغانلىغىنى ،ئىجادىيەتتە ھەر قانداق ھوقۇقنىڭ ۋە مۇناسىۋەت تورلىرىنىڭ ئوزىنى ئاۋارە قىلماسلىقنى تىلەيدىغانلىغىنى سىزىمەن .ۋاھاكازىلىرىمنى يىغىپ جەۋھەرنى ئىيىتقاندا خەنزۇ ئەدەبىياتىنىڭ تەرەققىياتىدا خەنزۇ شېئىريىتىنىڭ تەرەققىياتى ھەقىقەتەن تىز بولۇۋاتىدۇ .شەرىقتىكى بۇ شېئىريەت تېز پويىزىنىڭ چوڭ قورۇغلۇقدىن دېڭىز ئوكيانلارغىچە ،تاغ –دەريالارغىچە ئۇزىپ ئوتۇپ ئوزىگىچە سۇرەنلىرى بىلەن باشقىچە جۇلالىنىشىنى كۇتىمىز ،ھەم ئۇمىد قىلىمىز .


بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   jallat تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2015-8-18 15:10  

مۇنبەرنىڭ تورئىملاچىسى ئىشتىن توختاپ قالدىمۇ قانداق؟ مەسئۇللار شۇنىڭغا بىر كۆڭۈل بۆلۈپ قويغان بولسا بوپتىكەن.

   ئۇيغۇرسوفىتنىڭ ھەقسىز ئىملاچىسى بار.Uighursoft IMLA بۇ دېتال بەك ئېسىل. كۆپچىلىك ئىشىتلىپ كۆرسە بولىدۇ.
http://www.alimahat.com/?p=5111
بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   parhat kazim تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2015-8-18 16:50  

   مەن ھاياتىمدا ئىملا لۇغىتىگە بىرەر قېتىم قاراپ باققان ياكى تور ئىملاچىسىنى ئىشلىتىپ باققان بەندە ئەمەس. ئەمما ئىملاسى خاتا كىشىلەرنى ئۇچراتقان ۋاقتىمدا ئۆزۈمنىڭ ئۇيغۇرتىلىنى ئۆلچەملىك ئىشلىتەلىگىنىمدىن چەكسىز پەخىرلىنىمەن!

مۇھىم قۇرال بىلەن تەمىنلەپسىز بۇرادەر

بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   ئەخەت تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2015-8-18 18:04  

بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   parhat kazim تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2015-8-18 17:59  

20-ئەسىر جۇڭگو ئەدەبىياتىدىكى 100 نادىر ئەسەرنىڭ تېزىمىنى يوللاپ قويدۇم، قىزىققۇچىلار كۆرۈپ باققاي. بۇ نەچچە ئون تەتقىقاتچى بېلەت تاشلاپ باھالىغان ئەسەرلەر، بىر ياكى بىرنەچچە ئادەمنىڭ تۈزىۋالغان كاتولىگى ئەمەس. ئىشەنچىلىك. تورداشلارمۇ ئاۋاز قېتىپ باققاي.

        يېقىندىن بۇيان ناھايىتى ياخشى ماتېرىياللارنى دىققىتىمىزگە سۇنىۋاتىسىز. رەھمەت سىزگە!

ئەخەتجان بۇ بايانلىرى ئارقىلىق بىزنى ھەقىقەتەن قىممەتلىك يېڭى ئۇچۇر بىلەن تەمىنلىدى. بىزنىڭ نۆۋەتتە خەنزۇ ئەدەبىياتىدىكى يېڭىلىق ۋە ئىلگىرلەشلەر توغرىلىق بىلىدىغىنىمىز بەكلا ئاز. بىز ئالىي مەكتەپلەرنىڭ تىل-ئەدەبىيات كەسپىدە ئوقۇغانلار خەنزۇ بۈگۈنكى زامان ئەدەبىياتى تارىخىنى ئۆگىنىمىز.  ئەمما بۇ دەرسلىكلىرىمىز 80-90-يىللاردا تۈزۈلگەن بولغاچقا،بىزگە خەنزۇ ئەدەبيياتىدىكى بۈگۈنكى يېڭىلىقلار توغرىلىق ئۇچۇر بېرەلمەيدۇ.شۇ تۈپەيلى بىزنىڭ سىتۇدېنتلىرىمىز يېڭى ئەسىردىكى خەنزۇ ئەدەبىياتى توغرىلىق ھېچقانچە چۈشەنچىگە ئىگە ئەمەس.ئەمەلىيەتتە بىر ئەدەبىياتچى،يازغۇچى چوقۇم بۇ يېڭىلىقنى بىلىشى ھەم چۈشىنىشى كېرەك. ئالىي مەكتەپلەردىكى ئاز بولمىغان ئوقۇغۇچىلىرىمىز  مويەن نوبىل ئەدەبىياتى مۇكاپاتىغا ئېرىشكەندىن كېيىن  بۈگۈنكى خەنزۇ ئەدەبىياتىغا ئالاھىدە دېققەت قىلىشقا باشلىدى.مانا بۇ تونۇشتۇرما يېڭىلىققا ئىنتىلگۈچىلەر، ئىزدەنگۈچىلەرنى ياخشى ئۇچۇر مەنبەسى بىلەن تەمىنلەيدۇ ۋە ئۇلارنىڭ خەنزۇ ئەدەبىياتىنى ئۆگىنىشىگە يېقىندىن يېتەكچىلىك قىلالايدۇ.ئەخەتجاننىڭ خەنزۇ بۈگۈنكى ئەدەبىياتىنى يېڭىۋاشتىن ئۆگىنىشكە باشلىغانلىقىدىن بەكلا تەسىرلەندىم ھەم  ئۆگىنىش روھىغا قايىل بولدۇم. مانا بۇ ئۆزىنى تولۇقلاش ھەم كۈچەيتىشنى بىلگەنلىكنىڭ ئىپادىسى.بىز نۆۋەتتە مانا موشۇنداق ئىزدىنىش،تىرىشىپ ئۆگىنىش قىزغىنلىقىغا بەكلا ئېھتىياجلىق.