خالىدە ئىسرائىل ئىجادىيىتى ئىلمىي مۇھاكىمە يىغىنى ئېچىلدى

خالىدە ئاپام ئۈچۈن راسلانغان  بۇ قۇتلۇق مەرىكىنىڭ ئۇتۇقلۇق ئۆتكۈزۈلەىنىدىن بەكمۇ ىۇرسەنمەن.
خالىدە ئاپامنىڭ سالامەتلىكىنىڭ بالدۇرراق ئەسلىگە كېلىشىنى ئۈمىد قىلىمەن.
2013- يىلى ئۈرۈمچىگە بارغان چېغىمدا سىرداش دوستۇم پولات مەمەتنىڭ چاقىرىۋىلىشى بىلەن خالىدە ئاپام بىلەن سىردىشىش ۋە بىر ۋاخ ئۆز قولى بىلەن ئەتكەن تامىقىنى يېيىش پۇرسىتىگە نائىل بولغان گۈزەل دەملەرنى ئەسلىدىم. بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   ئابلەت.م.كۈيزار تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2015-5-12 01:12  

ئۇيغۇر ئايال يازغۇچىلىرىنىڭ باشلامچىسى بولغان ئاتاقلىق يازغۇچى خالىدە ئىسرائىلىنىڭ ئىجادىيىتىگە تېخىمۇ ئۇتۇق تىللەيمەن

بۇ ئەھمىيەتلىك خەۋەردىن مۇشۇ تاپ ھاياجانلىنىپ ئولتۇرۇپتىمەن. ھەر ۋاقىت ئەسلىشىپ ئىسمى چىقسا سىماسى كۆز ئالدىغا كېلىدىغان بۇ ھەدىمىزنىڭ تېنىنىڭ سالامەت بولۇشىنى ھەرۋاقىت تىلەيمەن ھەم ئۇنىڭ قەلىمىگە تېخىمۇ نۇسرەت تىلەيمەن.
ھەرۋاقىت سالامەت بولۇڭ ھەدە.

دەرسلىك كىتابىمىزدا خانىمنىڭ «ئالمىچىنىڭ ھېكايىسى» ناملىق ھېكايىسى بار ئىدى...



دەرسلىك كىتابىمىزدىكى ھېكايىسى «ئەڭ گۈزەل خاتىرە» ...

مەن تولۇقسىزدا ‹‹نان›› ناملىق نەسىرى ئارقىلىق تونۇغان ئىدىم. ھەقىقەتەن ئىسىىل يېزىلغان نان قەدىرلەنگەن نەسىر ئىدى. ئۇنىڭدا ئاساسلىقى گىردە تەسۋىرلەنگەن، ھازىرمۇ گىردە سېتىۋالسام، خالىدە ھەدىمىزنىڭ شۇ ئەسىرى يادىمغا يىتىپ، گىردىنىڭ ئۇلىدىكى شورنى ئاجرىتىۋەتمەي يەيمەن.
ھەدىمىزنىڭ تېنىگە ساقلىق تىلەيمەن. بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   ablipiz idiris تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2015-5-12 20:52  

بۇ ئەھمىيەتلىك پائالىيەتنىڭ بېيجىڭدا ئۆتكۈزۈلگەنلىكىدىن سۆيۈندۈم...يازغۇچىنىڭ سالامەتلىكىنىڭ تېزراق ئەسلىگە كېلىشىنى تىلەيمەن...

خالىدە خانىمنى مۇشۇ مۇناسىۋەت بىلەن تەبرىكلەيمەن!

  
خالىدە خانىمنىڭ تىزرەك ئەسلىگە كېلىشىگە تىلەكداشمەن.
  تەۋەرۈك يازغۇچىلىرىمىزنىڭ ئۆمرى ئۇزۇن بولسۇن.

يازغۇچىمىز خالىدە ئىسرائىل ھەققىدىكى  ئىلمىي مۇھاكىمە يىغىنىنى چىن قەلبىمدىن مۇبارەكلەيمەن.....بۇ خەۋەردىن بەك خۇشال بولدۇم...خالىدە خانىمنىڭ تىنى سالامەت ،ئۆمۈرى ئۇزۇن بولسۇن. ..سالامەتلىكىنىڭ تېزراق ئەسلىگە كېلىشىنى تىلەيمەن...
  

خالىدە ئىسرائىل ئۇيغۇر يېڭى دەۋر ئەدەبىياتىدا كۆزگە كۆرۈنگەن يازغۇچىلارنىڭ بىرى. ئۇ ئۇزۇن مۇددەتلىك تۇرمۇش ئەمەلىيىتىدە بۈگۈنكى ئۇيغۇرلار ھاياتىنىڭ رەڭدار، شاۋقۇنلۇق تەرەپلىرىنى، چوڭقۇر كۆزۈتۈپ، ئۆزىنىڭ بەدىئىي دىتى ئارقىلىق ئۇلارنى بەدىئىي قىياپەتتە نامايەن قىلدى. ئۇ ئۆزىنىڭ ھېسىياتقا باي، لىرىكىلىقى كۈچلۈك، پېرسوناژلارنىڭ بولۇپمۇ ئايال پېرسوناژلارنىڭ روھىي دۇنياسى چوڭقۇر ئېچىپ بېرىلگەن بايان تەسۋىرلىرى، ئىنتايىن نەپىس بىر تۈركۈم پروزىلىرى بىلەن يېڭى دەۋر پىروزىچىلىقىمىزنىڭ يېڭى سەۋيىسىنى ياراتتى. ئۇنىڭ «ئېھ، ھايات»، «قۇملۇقنىڭ چۈشى»، «ئوربىتا»، «ھاڭگىرت كۆلى»، «شەھەردە كالا يوق»، «مەختۇمسۇلا»، «تىمتاس شەھەر» قاتارلىق ھېكايە- پوۋېستلىرى، «كەچمىش» ناملىق رومانى تېمىسىنىڭ رەڭدارلىقى، ئوتتۇرىغا قويغان مەزمۇن قاتلىمىنىڭ چوڭقۇرلۇقى، تۇرمۇش پۇرىقىنىڭ قۇيۇقلىقى، بەدىئىي ئىپادىلەش سەنئىتىدىكى يۈكسەكلىكى بىلەن ئەدەبىياتىمىزنىڭ يۇقىرى سەۋيىسىنى نامايەن قىلىدىغان ئەسەرلەر ھېسابلىنىدۇ

خالىدە ئىسرائىل ئايال ئەدىبلىرىمىز ئىچىدىكى ئەڭ مۇنەۋۋەرلىرىدىن. ئۇنى ھەتتا بىر پۈتۈن ئۇيغۇر پىروزىچىلىقىنىڭ مۇھىم ۋەكىلى سۈپىتىدە كۆرسەتسەك خاتا بولماس.
ئۇنىڭ ئىجادىيەت ھاياتىغا بېغىشلانغان بۇ ئىلمىي يىغىندىن خۇش بولدۇم.
خالىدە خانىمنىڭ سالامەتلىكىنىڭ تېزراق ئەسلىگە كىلىشىنى چىن دىلىمدىن ئۈمىد قىلىمەن.

مەسئۇلىيەتچان، پەخىرلىك قەلەم ساھىبىمىز خالىدە ئانىمىزغا ئالىي ئېھتىرام، مۇبارەك بولسۇن. ئەدەبىي ئىجادىيەت ئىلمىي مۇھاكىمە يىغىنى يەنە بىر قېتىم ھەقداسىنى تېپىپتۇ، سويۈندۇق. بۇ مۇناسىۋەت بىلەن ئازاد سۇلتان باشلىق تەشكىلاتچى رەھبەرلىرىمىزگە ئالەمچە رەھمەتلەر ئېيىتىمىز. ئەدەبىياتىمىزنىڭ تەرەققىياتى ئۈچۈن تاللاش بىلەن شاللاشنىڭ بولۇشى ئىنتايىن مۇھىم. ئەيبۇ ئاداشنىڭ تەشكىلاتچىلىق رولىمۇ زور بولۇۋاتىدۇ. تېخىمۇ خۇش بولارلىق ئىشلارنىڭ روياپقا چىقىدىغانلىقىغا ئىشىنىمىز ھەم شۇنى ئۈمىد قىلىمىز.

خالىدە ئىسرائىل خانىمنى ئۇيغۇر ئەدەبىياتىدىكى بىر ئابىدە دىسەك ئارتۇق كەتمەس .« بولىدىغان زىرائەت كۆكىدىن مەلۈم» دىگەندەك خانىمنىڭ كەڭ ئوقۇرمەنلەر تەرپىدىن ئالقىشلانغان ،قەلىب تۆرىدىن ئورۇن ئالغان ئىسىل پوسۋىستلىرىنى تىلغا ئالماي تۈرساقمۇ ،تۇنجى رومانى بولغان كەچمىش رومانىنىڭ مۇشۇنچىلىك غۇلغۇلا قوزغىيالىشى ،ھەم بىردەك نادىر رومان دەپ باھالىنىشى ھەقىقەتەن بىزنى سۆيۈندۈرىدۇ . ۋاقىت شۇنچە رەھىمسىز ،خۇددى خالىدە خانىم ئۆز ئەسىرى بولغان «ئوربىتا»دا ئىيتىپ ئۆتكەندەك «گۈزەل نەرسىلەر ،ھەقىقىي نەرسىلەرنىڭ ئۆمرى شۇنچە قىسقا ،ھايات يولى شۇنچە ئەگرى -توقاي بولىدىغان » ئوخشايدۇ ،،خالىدە خانىمنىڭ كىسەل سەۋەبىدىن يىغىنغا قاتنىشالمىغانلىقىدىن شۇنداق كۆڭلۈم يىرىم بولغان بولسىمۇ ،يەنە بىر رومانى بولغان ”ئالتۇن كەش »رومانىنىڭ يىقىندا نەشىردىن چىقىدىغانلىقىنى ئاڭلاپ شۇنداق سۆيۈندۈم .شۈكرى دىدىم ....
خالىدە خانىمنىڭ ئەسەرلىرىدە چۆچەك پۇرىقى ئىنتايىن كۈچلۈك بولۇپ ،«قۇملۇقنىڭ چۈشى » «كەچمىش » قاتارلىق ئەسەرلىرى بۇنىڭ تىپىك مىسالى . نەشىردىن چىقماقچى بولغان رومانى «ئالتۇن كەش» رومانىنىڭ رومان ماۋزۇسىمۇ شۇ چۆچەك پۇرىقىغا يەنە بىر تىپىك مىسال بولۇپ ،خالىدە ئىسرائىل خانىمنى مەمىتىمىن ھوشۇر ،مۇھەممەد باغراشتىن كىيىنكى   ئۆز ئۇسلۇبىغا چۆچەك پۇرىقىنى مۇۋاپىقىيەتلىك سىڭدۈرگەن يەنە بىر يازغۇچى دەپ قارىلىشى مۇمكىن .
نۆۋەتتە ئالقىشلانغان «ئارقا تام» پوۋىسىتى ۋە يىقىندا بىر نەچچە ياش يازغۇچىلارنىڭ يىڭى ئۇسلۇپتىكى نادىر ھىكايە-پوۋىسىتلىردىكى خەلق ئىغىز ئەدەبىياتىغا مۇراجەت قىلىش ،چۆچەك -رىۋايەت ئۇسلۇبىغا  ئىجابىي ۋارىسلىق قىلىش ،ئەنئەنىۋى خەلق تۇرمۇشىدىكى چوڭقۇر يىلتىز تارتقان قەدىمكى مەدەنىيەت ئىزنالىرىنى قىزىپ چىقىش قاتارلىق ئىزدىنىشلەر بىزگە ئۇيغۇر چاغداش ئەدەبىياتىمىزدا يىڭىچە ئۇسلۇپتىكى سىھرىي رىئالىزىملق ئەدەبىياتىنىڭ باش كۆتۈرۋاتقانلىقىنى شۇنداقلا خىلىلا ياخشى تەرەققىياتلارغا ئىرىشىۋاتقانلىقىنى كۆرسىتىپ بىرىدۇ .
ئۇيغۇر چاغداش ئەدەبىياتىمىزدىكى شەھەر ئەدەبىياتى ،ئىكىئولوگىيە ئەدەبىياتى ،فىمىنىزىملىق ئەدەبىيات ، يىڭىچە پىروزا ئىقىمى قاتارلىقلار ئۇيغۇر ئەدەبىياتىمىزنى بارا-بارا كۆپ قۇتۇپلىشىشقا قاراپ يۈزلەندۈردى. يىقىندىن بۇيان چاغداش ئۇيغۇر ئەدەبىياتىمىزدىكى ئەسەرلەردە دۇنياۋى ئىقىم كۈچىيىپ ،ئۇيغۇرلارغا خاس بولغان يىڭى بىر پىروزا ئىقىمى مەيدانغا كەلگەندەك تۇرىدۇ .مىنىڭچە بۇ خىل يۈزلىنىش  ئەدەبىياتىمىزنىڭ دۇنياۋى سەۋىيەگە قاراپ ئىلگىرلىشىدىكى ۋە ئەدىبىياتىمىزنىڭ  دۇنيادىكى باشقا ئەل-خەلقلەرگە تونىلىشىدىكى يەنە بىر ياخشى ئىلگىرلەش دەپ قارىلىشى مۇمكىن.

خالىدە ھەدىمىزنىڭ بۇنىڭدىن كېيىنكى قەدەملىرىنىڭ تېخىمۇ  قۇتلۇق،ئىشلىرىنىڭ ئوڭۇشلۇق،ئەزىز تېنىنىڭ سالامەت بولۇشىنى ئۈمىد قىلىمەن.

مۇبارەك بولسۇن