غەزەللەر (تۈركچە-ئۇيغۇرچە) [ئۇلانما كۆچۈرۈش]

غەزەللەر
چوپانى

ئاستاغىنە-1
مىڭ جېنىمنى ئوۋلىۋالدىڭ بىر بېقىپ ئاستاغىنە،
«چوڭ قىلاي،- دېدىڭ،- جېنىڭنى مەن بېقىپ ئاستاغىنە»

گاڭگىراشتىن ئويغىنىپ بولماي تۇرۇپلا، كۆزلىرىڭ-
ئەيلىۋالدى پېچ دىلىمنى ئوت يېقىپ ئاستاغىنە.

نەۋقىران ئىشقىڭ دىلىمنى پەم بىلەن ئىشخال قىلىپ،
قىلدى ھوشسىز يۈرىكىمگە تىغ تىقىپ ئاستاغىنە.

كۆز ئېچىپ باقسام، قېشىمدا سەن تۇرۇپسەن جىلمىيىپ،
ئەس- ھوشۇمغا كەلتۈرۈپسەن لەب يېقىپ ئاستاغىنە.

يەتتە ئىقلىم ئايلىنىپ كەتتى بېھىشقا، دىلبىرىم،
مالچىنىڭ دىل ئۆستىڭىدىن قۇد ئېقىپ ئاستاغىنە.

(«تارىم» ژورنىلى 1997-يىللىق 12-سان)


ئاستاغىنە-2
چارلاشقا كەتكەن سەلىكىنىم بەرگەچ خەۋەر ئاستاغىنە،
تۇردۇم كىيىكتەك «لىككىدە» ئاپئاق سەھەر ئاستاغىنە.

بىر پەس تېڭىرقاش ئىلكىدە باقسام ساماغا ئويلىنىپ،
ئىلھام - شىجائەت ياغدۇرۇپ كۈلدى قەمەر ئاستاغىنە.

نەرگىسكە ئوخشاش جىلمىيىپ، چولپاننى ھەيران قالدۇرۇپ،
ئۇچتۇم ئۈمىدتىن بەلگە چىڭ باغلاپ كەمەر ئاستاغىنە.

كىرپىكلىرىڭنىڭ بەرگىگە قونسام سۈزۈك شەبنەمسىمان،
ئوتلۇق كۆزۈڭ ئوت چاچرىتىپ تۇغدى خەتەر ئاستاغىنە.

شۇلدەم ئېرىپ جىسمىم، سىماب يەڭلىغ ئېقىپ: «ۋاي داد!» دېدىم،
«ھۇررا!» دېگەچ ئىشقىڭ، يەنە يۇتتۇم زەھەر ئاستاغىنە.

ئوت يالمىغان قىلدەك گويا ئاھ، تولغىنىپ ياتقاچ دېدىم:
«قالماس ئىدى ھېچ ئارمىنىم سۆيسەڭ ئەگەر ئاستاغىنە».

ئاغرىپ ئىچىڭ سۆيدۈڭ مېنى، تارقاپ زەھەر كۈلدى جېنىم،
مېھرىڭ بىلەن چۆلدەك دىلىم بولدى شەھەر ئاستاغىنە.

بىر شەپقىتىڭ مىڭلاپ يانار تاغلىق چوپانى قەلبىدىن،
كۈيلەپ سېنى يازدى بۈيۈك - يۈكسەك ئەسەر ئاستاغىنە.

(«قەشقە ئەدەبىياتى» ژورنىلى 1994-يىللىق 3-سان)

ئاستاغىنە-3
پەنجىرەمنى چەكتى بىرسى، «كىم؟» دېدىم ئاستاغىنە،
«مەنغۇ» دېدى، ئىشقىڭ ئىكەن، «ئىم!» دېدىم ئاستاغىنە.

«لىككىدە» تۇرغاچ كىيىكتەك ساقىدىن مەي سورىدىم،
ئاھ، لېكىن ئويغانمىغاچقا، چىمدىدىم ئاستاغىنە.

ساقىي مەي بەرمەي تۇرۇپلا تەگدى ئىشقىڭ دەررىسى،
يۈرىكىم تىللاپتى، «تۇرغىن جىم» دېدىم ئاستاغىنە.

شۇل سۆزۈمدىن ئاچ پىراقىڭ خورىكى ئۆرلەپ كېتىپ،
دەپتى: «قۇل بولغىن ئۆمۈرلۈك»، «ھىم!» دېدىم ئاستاغىنە.

ھۆر ئۆلۈش - غايەم! شۇڭا قۇل بولالمايمەن ساڭا،
«مالچىنىڭ ۋىجدانى سولماس چىم» دېدىم ئاستاغىنە.

(«تارىم» ژورنىلى 1997-يىللىق 12-سان)

ئاستاغىنە-4
تىترىدى دۇنيا كىيىكتەك ئۈركىسەم ئاستاغىنە،
كۈلدى كۈن ئېزگۈ كۈيۈمدە چۈمكىسەم ئاستاغىنە.

تەڭرى تۇيماي قالدى، ئاينىڭ كەينىگە دۈنيانى مەن-
يۈرىكىمگە قوندۇرۇپ چىڭ يۆتكىسەم ئاستاغىنە.

«تاغ ئىكەن» دەپ قالما ئاينى، گۈل بولار سەن كەلگۈچە،
تاغ ئېرىپ كەتتى سىنەمنى سۈركىسەم ئاستاغىنە.

كەل، چوپانى بىرلە مەي ئىچ، قورقما دوزاخ نارىدىن،
كۈل بولار دوزاخ ئوتۇمنى پۈركىسەم ئاستاغىنە.

(«يېڭى قاشتېشى» ژورنىلى 1996لىق 3-سان)

ئاستاغىنە-5
تەڭرى نەۋرۇز پەردىسىنى قايرىسۇن ئاستاغىنە
ھەم بېھىشتىن سىزگە تەۋفىق ئايرىسۇن ئاستاغىنە.

قەيسىرانە روھ بىلەن سىز چىن بەختكە چۈمكىلىڭ،
قەلبىڭىز قۇد ئەللىيىدە يايرىسۇن ئاستاغىنە.

بەختىيار بولغاي چوپانى سىز بەختلىك بولسىڭىز،
ئەندەلب، كاككۇك...داۋاملىق سايرىسۇن ئاستاغىنە.

(«يېڭى قاشتېشى» ژورنىلى 1996يىللىق 3-سان)

Çobanî (UYGUR)
Yavaşcacık-1
Bin canımı avladın yar, bir bakıp yavaşcacık,
Bilmedim ki ne zamandir ettin takip yavaşçacik?

Şaşmalarımdan uyanıp baksam sana, od gözlerin,
Eyledi firin dilimi od yakıp yavaşçacık.

Dil evimi aç firağin ansızın işgal kılıp,
Etti huşsuz yüreğime mıh kakıp yavaşçacık.

Göz açıp baksam yanımda izleyorsun nazlanıp,
Hatırama getirmişsin lep yakıp yavaşçacık.

Firdevs'e döndü sanki yedi iklim ansızın,
Malçi’nin dil ummanindan kut akıp yavaşçacık.
Yavaşcacık-2
Gözleyip dönmüş nesim verdi haber yavaşçacık,
Kalkidim ahu gibi gülgün seher yavaşçacık.

Şaşkınlığımdan kurtalıp baksam samaya çarçabuk,
İlham şecaet yağdırıp güldü kamer yavaşçacık.

Nergise benzer nazlanıp, çolpani hayran kaldırıp,
Uçtum ümitten belime bağıp kemer yavaşçacık.

Kirpiklerinin bergine konsam duru şebnem gibi,
Odlu gözün od saçratıp doğdu zarar yavaşçacık.

Cismim erip sanki civa benzer akıp “imdat!” dedim,
“Hurra!” dedi aşkın, gene yuttum zehir yavaşçacık.

Aleve inmiş kıl gibi feryat çekerken söyledim:
“Kalmaz idi hiç isteğim öpsen eğer yavaşçacık!”.

Açıp bana öptün uzak, tozup zehir güldü canım,
Mihrin ile çölsü dilim oldu şehir yavaşçacık.

Miskin çobanî döndürür bir şefkatini bin kılıp,
Methetleyip yazdı büyük yüksek eser yavaşçacık.
تۈركچە «قار لەيلىسى» ژورنىلىنىڭ 69-سانى (2011-يىلى 4-پەسىللىك)

Çobanî (UYGUR)
Yavaşçacık – 3
Penceremi vurdu birsi “kim?” dedim yavaşçacık,
“Ben” dedi, aşkın imiş “Rabbim!” dedim yavaşçacık.

Çarçabuk kalkıp geyikce meyhane doğru fırladım,
“Saki, mey içmek için geldim” dedim yavaşçacık.

Saki mey vermeksizin değdi firağin kamçısı,
“Bu seferde biecel öldüm” dedim yavaşçacık.

Bu sözümden aç firağin bir daha desteklenip,
Söyledi: “kul ol ömürlük”, “himm!” dedim yavaşçacık.

Hür ölüş gayem! Şuna kul olamam yar sana,
“Malçi'nin vicdani solmaz çim” dedim yavaşçacık.
Yavaşçacık – 4
Titridi dünya geyikce sıçrasam yavaşçacık,
Güldü güneş kuşağını bağlasam yavaşçacık.

Duymadı Tanrım kamer'in ardına dünyayı ben,
Yüreğime bindirerek taşısam yavaşçacık.

Sayma dağ, çöl ay'ı zinhar sen gelince gül olur,
Dağ erir bir kez sinemde dağlasam yavaşçacık.

Malçi'la mey iç gelip hiz korkma duzahtan canim,
Kül ya da gülzar olacak ağlasam yavaşçacık.
Yavaşçacık – 5
Tanrı nevruz perdesini burkusin yavaşçacık,
Kalbidan muşfik hidayet ayrısın yavaşçacık.

Cesurane ruh ile siz kut bahita sarilin,
Kalbiniz kut ezgisinde yaylasın yavaşçacık.

Malçi da mutlu olacak siz bahtlı olsanız,
Bülbül-ü kuku... terennüm eylesin yavaşçacık.

تۈركچە «قار لەيلىسى» ژورنىلىنىڭ 71-سانى (2012-يىلى 1-پەسىللىك)

چوپانى  غەزەللىرىنىڭ تۈركچە مەتبۇئاتلاردا ئېلان قىلىنغانلىقىغا مۇبارەك بولسۇن!
دىيارىمىزدىكى تېخىمۇ كۆپ شائىرلىرىمىزنىڭ شېئىرلىرى چەتئەل مەتبۇئاتلىرىدا يورۇق كۆرۈپ،  شائىر ۋە شېئىرلىرىمىزنى باشقا ئەللەردىكى كىتابخانلارمۇ  بىلىپ قالسا  ھە!!!

çok guzel! ancak sana verecek birhediye , belki bir şey degil, sana başarilar dilerim! ‹‹Allah›› bagişlasin! sadice işin mutlu olsun! yulun açikolsun  

amin!

بۇ غەزەللەرنى بىر سەھىيپىگەيىغىڭ «غەزەلدىگەر» دەپ ئاتىساقمۇ، «نەزىرە» دەپ ئاتىساقمۇ بولىدىغاندەك تۇرىدۇ. مەن بىر تەتقىق قىلىپ باقاي.

  چوپانى ئاكامنىڭ ئەسەرلىرىنى تولىمۇ ياقتۇرىمەن. تەرجىمىلىرىمۇ يېقىشلىق، مەنىلىك چىقىدۇ.

بۇنىڭدىنمۇ ئىسىل غەزەللەر بار ئىدى. تاشلىنىپ قاپتۇ دېسە...چوپانى  ئاكىمىزغا ئامەت ياغسۇن!

ئىلتىجالار

(ئۇيغۇرچە-تۈركچە)

چوپانى

ئىلتىجا-1
ئىگەم، يارنى تاپاي ئىزدەپ، ئىرادەم پەيلىنى كاج ئەت،
ئىزىمدىن ئۈندۈرۈپ رەيھان، بېرىپ-كەلمەكنى مېھراج ئەت.

خىزىر، نېرۋا - ھۈجەيرەم قاپلىنىپ كەتتى پىراق بىرلە،
پىراقنى سۈرگىلى قەلبىڭدىكى گۈللەرنى ئىخراج ئەت.

نىگار، ساختىلىشىپ قالغاي مۇھەببەت سۆيگۈگە قانسا،
شۇڭا، سۆيگۈڭگە - مېھرڭگە مېنى مەڭگۈگە مۇھتاج ئەت.

ساقىي، جامىمغا لىق مەي قۇي، ئازاب- كۈلپەتلىرىم ئۆلسۇن،
پۇلۇڭغا باج كېلىپ قالسا، جېنىمنىڭ رىشتىنى باج ئەت.

چوپانى، سەن ئۈمىدبار بول، ۋىسالنىڭ شەپسى كەلدى،
ۋىسال قۇچقان كۈنۈڭ يارىڭ ئۈچۈن قەلبىمنى زەر تاج ئەت.

(«تەڭرىتاغ» ژورنىلى 2004-يىللىق 1-سان)

ئىلتىجا-2

جېنىم، يارىم كېلىپ قالسا، كۆڭۈل رىشتىمدە مېھمان ئەت،
توڭۇپ قالسا، يۈرەكىمنى يېپىپ، ئىشقىمنى گۈلخان ئەت.

كۆڭۈل، يارىم ئۇزاپ ماڭسا، قۇرۇق قول يولغا سالماستىن،
جېنىمنى سۆيگۈگە قاتلاپ، ئاڭا ھۆرمەتتە ئېھسان ئەت.

ئىگەم، ناز - ۋەسۋەسە قىلسا ناۋادا ساختا ئاشىقلار،
غۇرۇرۇمنى قىلىپ سەرۋاز، ھوشۇم - ئەقلىمنى سۇلتان ئەت.

نىگار، ئاپئاق لېبىمگە قىپقىزىل ياقۇت لېبىڭ بىرلە،
يېزىپ سۆيگۈسىمان ئەشئار قاقاس قەلبىمنى بوستان ئەت.

روھىم، تەڭرىم روھى بىرلە سىڭىشىپ قۇم بىلەن سۇدەك،
چوپانىنىڭ ھاياتىنى مۇقەددەس، ئېزگۈ داستان ئەت.
  
(«تەڭرىتاغ» ژورنىلى 2004-يىللىق 1-سان)

ئىلتىجا-3

نىگار، كۆڭلۈم قۇشى ئاچ قالمىسۇن مېھرىڭنى يەم - دان ئەت،
دىلىم كۈلسۇن، سۆيۈپ مىختاپ لېۋىمنى قىپقىزىل قان ئەت.

ئىچىمنى ئاغرىتىپ شەمسى، لاغىلداپ تىترىمە بۇنچە،
توڭۇشتىن تىترىگەن بولساڭ، كېلىپ قەلبىمنى گۈلخان ئەت.

قەلب، يارىمغا مۇشتاق بولغىنىمغا نەچچە مىڭ رازى،
شۇڭا سۆيگۈمنى - پەخرىمنى ئىلى، تارىم، زەرەپشان ئەت.

ئىگەم، سۆيگۈ - مۇھەببەت دەپ ئېزىز ئۆمرۈمنى خار قىلدىم،
فەنا دەشتىگە بارماستا ھاياتىمنى شەرەپشان ئەت.

چوپانى، خام تاما بىرلە ئىگەمگە ئىلتىجا قىلماي،
ۋىسال - بەختىڭ ئۈچۈن شېرىن جېنىڭنى ئەمدى قۇربان ئەت.

(«تارىم» ژورنىلى 2007-يىللىق 10-سان)

İLTİCA-1

Çobanî (UYGUR)

Nigarimi Bulayim reb, ruhum gayesini kac1 et,

İzimden sürderip reyhan, gidip gelmeyi mirac et.

Hizir, Hücrem Asaplarim firakta kaplanip gitti,

Firaği sürmeye kalbindaki gülleri ihrac et.

Nigar, sahteleşir şeksiz muhabbet sevgiye kansa,

Şuna sevgine mihrine beni bengili muhtaç et.

Saki, kaseme çok mey koy azab külfetlerim ölsün,

Parana baç gelip kalsa canimin rişteyi baç et.

Ümitsiz olma çobani, visal'in hoş sesi geldi,

Visal bulmuş günün yarin için kalbimi zer taç et.

1. kac: inat, cahil

تۈركچە «قار لەيلىسى» ژورنىلىنىڭ 66-سانى

İlitica-2

Çobanî (UYGUR)

Canim, yârim gelip kalsa gönül riştemde mihman et,

Üşüp kalsa yüreğimde sarıp, aşkımı gülhan et.

Gönül, yârim geri dönse kuru el salmadan yola,

Sarıp canımı sevginde ona saygıyla ihsan et.

İlâhim, vesvese kılsa eğerde sahte âşıklar,

Gururumu kılıp serdar, huşum aklımı sultan et.

Nigar, gülsü dudağıma kızıl yakut dudağınla,

Yazıp sevgi gibi türkü kuru kalbimi bostan et.

Ruhum, tanrım ruhu ile sinişip kum ile suca

Çobani'nin yaşamını mukaddes ezgi destan et.

تۈركچە «قار لەيلىسى» ژورنىلىنىڭ 66-سانى

İltica-3

Çobani (UYGUR)

Nigar, gönlüm kuşu aç kalmasin mihrini ihsan et,

Dilim gülsün, öpüp mühkem lebimi kıpkızıl kan et.

Güneş, zangirdama tirtir, sana çok acidi gönlüm,

Üşüp zangirdayan olsan gelip kalbimi gülhan et.

Yüreğim, yarime sevdaliğimdan raziyim şunca,

Şuna sevgimi fahrimi Ili, Tarim, Zerafşan et.

Büyük sevgim için Tanrim, aziz canimi har kıldım,

Ecel sarilmadan önce hayatimi şeref şan et.

Çobani, iltica, hülyalarini terkedip şimdi,

Visal bahtin için tatlı şirin canini kurban et.

تۈركچە «پاساھەت» ژورنىلىنىڭ 110-سانى

بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   چوپانى تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2012-5-14 00:16  

چوپانىنىڭ غەزەللىرىنى 90-يىللاردا بەك ياختۇرۇپ ئوقۇيتتۇم. ئۇ غەزەللىرى قېنىدۇ؟