نازىنە باتۇر روزى: «كاچۇڭ توققۇز مۇقامى»توغرىسىدا

شۇنداق، بۇ ھەقتىكى گەپ- سۆزلەرنى مەنمۇ ئاڭلىدىم، بىراق بۇ تېخى تولۇق بىكىمىگەن ئىش، يەنە كېلىپ، نەشىر قىلدۇرغان تەغدىردىمۇ بۇ ئىككى كىتابنىڭ مەزمۇنى، ئۇسلۇبى ئوخشاش ئەمەس.
    باتۇر روزى يازغان «كاچۇڭ توققۇز مۇقامى» بىر مۇكەممەل ئىلمىي ئەسەر، بۇ ئەسەردە كاچۇڭ توققۇز مۇقامىنىڭ قىسقىچە تارىخى، بەدىئىي قىممىتى، تەتقىقات قىممىتى، دەسلەپكى رەتلىنىش جەريانى قاتارلىق مۇھىم مەزمۇنلار سېستىمىلىق شەرھىيلەنگەن، ئىلمىي نۇقتىدىن دەلىللەنگەن.
مەرھۇم باتۇر روزى كاچۇڭ ۋە ئەتراپتىكى رايونلاردىكى خەلق سەنئەتكارلىرىنى يېغىپ ، كاچۇڭ سەنەملىرى، مەشرەپلىرىدىكى ھەربىر ناخشىنى ئايرىم- ئايرىم ئوقۇتۇپ، ئاۋازغا ئېلىپ، رەتلەپ، بەدىئىي جەھەتتىن پىششىقلاش ئاساسىدا بىر پۇتۇن يۈرۈشلۇك تېكىستلەرگە ئايلاندۇرۇپ چىققان. بۇ كىتابقا مۇشۇ تېكىستلەر تولۇق كىرگۈزۈلگەن.
       باتۇر روزى بۇ مۇشەققەتلىك جەرياننى بىر ئىككى يىللىق ئۆمرىنى سەرپ قىلىپ تاماملاشتىن بۇرۇن مەركىزىي شەھەرلەردىكى، نوپۇزلۇق تەتقىقات ئورۇنلىرىدىكى سەللىسى يوغان پىر بۇزرۇكلارنىڭ ئەشۇ بۇلۇڭ - پۇشقاقتىكى چالاساۋات كىشىلەر ئارىسىدا چېچىلىپ ياتقان بۇ سەنئەت دۇردانىلىرىغا نەزىرى چۈشمىگەن بولسا كېرەك، مانا ئەمدى ، بۇ سەنئەت مىراسىمىز مەملىكەت دەرىجىلىك غەيرىي ماددىي مەدەنىيەت دىگەن چوڭ قالپاقنى كىيىپلا، نۇرغۇن كىشىلەرنىڭ كۆزلىرىدىن ئوت چىقىرىۋەتتى. شۇڭا ئۇلار تارتىنماستىن مىزىلىك ھىد تارقىلىپ تۇرغان بۇ لىگەننىڭ چۆرىسىگە ئولاشتى.
بۇمۇ ئۇلارنىڭ ياخشى كۆڭلى ، ئۇلار مانا ئەمدى بۇ مەملىكەت دەرىجىلىك مىراسنى ئەل جامائەتكە تونۇتۇپ، تارىخ يۈكلىگەن مۇقەددس ۋىجدانىي ۋەزىپىسىنى ئادا قىلىش يولىدا قەھرىمانلىق كۆرسىتىدۇ، يۇقۇرىنىڭ تۈر مەبلەغلىرىنى ئۆزىنىڭ خالىس ھەم جاپالىق مۆجىزىسىمان ئەمگەكلىرىنىڭ بەدىلى قىلىدۇ. چۈنكى ھازىر ئەشۇلارنىڭ گېپى ئوڭ.
بۇ يەردە يەنە شۇنى ئىيتىپ ئۆتۈشنى لايىق تاپتىم، ئەگەر ئۇلار راستىنلا كاچۇڭ سەنەملىرى ( ئىلگىرى كاچۇڭ مۇقاملىرى دەپ ئاتالغان)نىڭ تېكىستلىرىنى كىتابىغا كىرگۈزمەكچى بولسا چوقۇم باتۇر روزىنىڭ رەتلەپ نەشىرگە تەييارلاش جەھەتتىكى ئەمگىكىگە تېگىشلىك جاۋاپ قايتۇرۇشى كېرەك. بىز گەرچە بۇنداق كىتابنىڭ نەشىر قىلىنىشىنى توسۇپ قېلىشقا قادىر بولالمىساقمۇ، باتۇرنىڭ ئەمگەك مىۋىسىنى قوغداشقا ھوقوقلۇقمىز.
مەن ئالدىنقى بىر ئىنكاسىمدا «باتۇرنىڭ بۇ كىتابىغا باشقىلار ئىگە بولۇۋالالمايدۇ.» دېگەنتىم، ھازىرمۇ ھەم شۇنداق دەيمەن، باتۇرنىڭ كىتابى خالىس نىيەتلىك ئىلىم ئەھلىلىرىنىڭ تىرىشچانلىقى بىلەن پات يېقىندا نەشىر قىلىنىدۇ. يەنە كېلىپ باتۇر روزىنىڭ مۇستەقىل ھەم ھەققانىي ئاپتۇرلۇق ھوقوقىغا تولۇق كاپالەتلىك قىلغارن ئاساستا نەشىر قىلىنىدۇ. بۇ نورمال يول بىلەن بولىدىغان ئىش،
يۇقۇردا دىيىلگەن نوپۇزلۇقلارنىڭ ئالەمشۇمۇل ئىلمىي ئەمگەكلىرى بولسا يەنە باشقا بىر خىل كاتتا قالپاقنى كىيىپ، كاچۇڭ سەنەملىرىنىڭ تېكىستلىرى، تىرانسىپىكسىيىسى، مۇزىكا(نوتىسى) قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئېلىپ يەنە بىر كىتاب بولۇپ نەشىر قىلىنىشى مۇمكىن. بۇنىمۇ ۋاقتى كەلگەندە كۆرىمىز.
تورداشلارنىڭ بۇ ھەقتىكى مۇلاھىزىلىرىنى داۋاملىق ئاڭلاشقا ئىنتىزارمەن

  ئۆمەرجان دادامنىڭ يازغان ئىنكاسىدىن دىلىم سۆيۈندى، دادامنىڭ شۇنچە كۆپ قوللىغۇچىلىرى ۋە دوست بۇرادەرلىرىنىڭ بولغانلىقىدىن خۇرسەنمەن، مەنلا بولىدىكەنمەن، دادامنىڭ ئەمگەكلىرىنىڭ باشقىلارنىڭ بولۇپ كېتىشىگە ھەرگىزمۇ يول قويمايمەن، قانداقلا بەدەل بولسا تۆلەشكە رازىمەن!  بۇ ئىش مۇشۇ پېتى توختاپ قالغىنى ياخشى، ئەگەر ۋىجدانى يول قويۇپ يەنە ئۇ بۇ مەقسەتلەردە بولسا ،مەن ھەرگىز ھازىرقىدەك قاراپ تۇرمايمەن.
   دادام ئۈچۈن گەپ قىلىۋاتقان، ھەققانىي كىشىلىرىمىزگە يەنە بىر قېتىم مىننەتدارلىقىمنى بىلدۈرىمەن. رەھمەت سىلەرگە !
  

مۇشۇ مۇناسىۋەت بىلەن ئىزچىل دادامنىڭ ئەسەرلىرى ئۈچۈن ئەجر قىلىۋاتقانئۆمەرجان ئوسمان دادامغا، ئادىل مۇھەممەد تۇران دادامغا، ئۆمەر ئىمىن ئاكامغا، ئېزىز ئاتاۋۇللا ئاكامغا، مۇختەر قۇربان، ھاجى قاۋۇل ئاكىلىرىمغا ، ئىزچىل بىزنىڭ ئائىلىگە يار-يۆلەك بولۇپ كېلىۋاتقان ئەركىن ئاۋۇت، ئەركىن ئىبراھىم ،ئالىمجان ھامۇدۇن،ئىمىن ئەھمىدى، ئابلىكىم ھەسەن قاتارلىق دادا ۋە ئاكىلىرىمغا سەمىمىي رەھمىتىمنى بىلدۈرىمەن، ئۇلۇغ ئاللاھ ئۇلارنىڭ تېنىنى سالامەت، ئىشلىرىنى بەرىكەتلىك قىلغاي...
  ياخشى كىشىلىرىمىزگە ئۇزۇن ئۆمۈرلەر تىلەيمەن.

يۇقارقى ئىنكاسلاردىن خېلى خاتىرجەم بولدۇم. كۆڭلۈم ئەمىن تاپتى . نازىنە سىڭلىم سىزمۇ خاتىرجەم  بۇلۇڭ ھەممە ئىشلار جايىغا كىلىدۇ ئاللاھ ئىشلىرىڭىزنى كۈڭلىڭىزدىكىدەك بۇلۇشقا نىسىپ قىلغاي. ھەقىقەت مەڭگۈ كۈمۈلمەيدۇ. ئۈمىدۋار بۇلۇڭ سىزگە مۇۋەپپەقىيەت تىلەيمەن

بوشاشماڭ ‹‹ئەلنىڭ كۆزى ئەللىك››.

خەق بىلمەيدۇ دەپ خەقنىڭ ئەسىرىنى ئوغۇرلاپ نەشىر قىلغۇچە بىزگەدىسە ئاياللارنىڭ ياغلىقىدىن 2 نى ئىئانەقىلساق بىرنى يۈزىگەيېپىپ بىرنى يەرگە سېلىپ بىرەر دوقمۇشتا ئولتاسا بولمامدۇ ، بەرىبىر خەق بىلمىگەندىكىن....

يارايسىز نازنىنە ھەدە مەرھۇم دادىڭىزنىڭ ئىزلىرىنى ئۆچۈرۈپ قويماڭ!  

قوللايمەن،جايىدا بولغان پىكىر.....خو

غەيرەت قىلىڭ سىڭلىم، بىز ھەرۋاقىت سىزنى قوللايمىز، ئائىلىڭىزگە سىز بولمىسىڭىز بولمايدۇ

توۋۋاچەكتىن ئاشۇرۋېتىپتۇ جۇمۇ ئۇلار

نازىنەپ  غەيرەت قىلىڭ، ھېلىمۇ كىچىكمەيسىز،سىزدەك جۈرئەتلىك  قىزغا ئىشىنىمىز،باتۇر رۇزى سىزدەك ئىز باسار نى تەربىيلەپ ياخشى قىپتۇ،  تورغا يوللىۋاتا نەچچە مىڭ كۆز كۈرۈدۇ،ئۇ چاغدا باشقىلارنىڭ ئەمگىگىنى تارتىۋېلىشتىن نۇمۇس قىلار ،ئەگەر يەنە نۇمۇس قىلماي  نەشىر قىلدۇرسا،نەشىرياتتىكىلەرنىڭ يۈزى چۈشۈپ كەتمەمدۇ؟