گەپتە ئەشكەن قامچىلار [ئۇلانما كۆچۈرۈش]

   
گەپتە ئەشكەن قامچىلار

       ئابدۇرېھىم زۇنۇن

باشلىق ئۈچۈن ئىشلەيمەن


مەن بىر قېچىر، گاھ تۇلپاردەك كىشنەيمەن،
گاھ ئېشەكتەك ئەلنى تېپىپ، چىشلەيمەن؛
سەندەكلەرنى ھامان قوغلاپ ـــ «پەش!»لەيمەن،
چۈنكى، مەن چوڭ باشلىق ئۈچۈن ئىشلەيمەن.


ئىجازەتسىز بىر قىللىق ئىش قىلمايمەن،
ئويلاپ ھەتتا بىر تال تاسما تىلمايمەن،
ئۆزگىلەرنى ھەرگىز كۆزگە ئىلمايمەن،
چۈنكى، مەن چوڭ باشلىق ئۈچۈن ئىشلەيمەن.


باشلىقىمنىڭ سادىق چاكار، قۇلىمەن،
ئېغىز، بۇرۇن، قۇلىقى، پۇت - قولىمەن،
كېرەك بولسا، خەجلىگىلى «پۇلى» مەن،
چۈنكى، مەن چوڭ باشلىق ئۈچۈن ئىشلەيمەن.


باشلىقىمغا مەنسۇپ مائاش، ئاشلىقىم،
بېغىشلانغان ئاڭا ئۆمرۈم، ياشلىقىم،
ئۇنىڭ ھەتتا يارىم ـــ قەلەمقاشلىقىم،
چۈنكى، مەن چوڭ باشلىق ئۈچۈن ئىشلەيمەن.


شاپاشلىسا كىم، ئۆزۈڭنى بىل، دەيمەن،
باشلىق مۇنداق دېدى، شۇنداق قىل دەيمەن،
«بويۇنتاۋنى» شاللاپ يوقال! «سىل» دەيمەن،
چۈنكى، مەن چوڭ باشلىق ئۈچۈن ئىشلەيمەن.


ئۇ يەپ، ئىچسە، ئىزتىراپتا غەم يەيمەن،
ئۇنىڭ ئۈچۈن ئاش-غىزانى كەم يەيمەن،
بىتاپ بولسا ئۇ، دورىنى مەن يەيمەن،
چۈنكى، مەن چوڭ باشلىق ئۈچۈن ئىشلەيمەن.


ئەقىل، دىت ۋە مۇستەقىللىق مەندە يوق،
ئۇنىڭ بىلەن يۈرگەچ دائىم، كۆڭۈل توق،
ھەر بىر سۆزۈم قىلىچ، ياكى ئاتقان ئوق،
چۈنكى، مەن چوڭ باشلىق ئۈچۈن ئىشلەيمەن.


ھېچكىم ماڭا بويۇنتاۋلىق قىلالماس،
مەن بار يەردە ھەتتا چوڭراق تىنالماس،
نى كاتتىلار گەپلىرىمنى  يىرالماس،
چۈنكى، مەن چوڭ باشلىق ئۈچۈن ئىشلەيمەن.


كېچە بىدار تامغا قۇلاق ياقىمەن،
«غىڭ» قىلغاننى باشلىقىمغا چاقىمەن،
كىم ئۆچ ماڭا، شۇنى چەتكە قاقىمەن،
چۈنكى، مەن چوڭ باشلىق ئۈچۈن ئىشلەيمەن.


قەلەمدارمەن، ھۆججەت، نۇتۇق يازىمەن،
كولاپ «ئۇتۇق-گۇناھىڭنى قازىمەن»،
ئۆتۈپ كەتكەن توخۇ پوقى تازامەن...
چۈنكى، مەن چوڭ باشلىق ئۈچۈن ئىشلەيمەن.


ھەممە ئىشنى ئەپلەشكە بار ئامالىم،
بەتلەكلىك دەل ئاپتۇماتىك قورالىم،
بۇلۇت ئۈزگەن كۆكتۇر دائىم جامالىم،
چۈنكى، مەن چوڭ باشلىق ئۈچۈن ئىشلەيمەن.


نۇرغۇن ئىشنىڭ ئېپىنى ھەم بىلىمەن،
نەدە بولسا نەپ ئىلمەكتەك ئىلىمەن،
ئىچ - باغرىڭنى تاسما قىلىپ تىلىمەن،
چۈنكى، مەن چوڭ باشلىق ئۈچۈن ئىشلەيمەن.


بىل، ئالاقە ـــ خەتكە تامغۇ قويىمەن،
گەر ئالايساڭ، كۆزلىرىڭنى ئويىمەن،
«خوش» دېمىسەڭ، تۇلۇمچىلاپ سويىمەن،
چۈنكى، مەن چوڭ باشلىق ئۈچۈن ئىشلەيمەن.


«ئەسسالام»غا كۆتۈرمەيمەن كۆتۈمنى،
كۆرسىتىمەن ساڭا شۇنداق «كۈچۈم»نى،
ھەر باب بىلەن ئالىمەن غۇم، ئۆچۈمنى،
چۈنكى، مەن چوڭ باشلىق ئۈچۈن ئىشلەيمەن.


«جازالاشقا قانۇن بارمىش» سۆزۈڭچە،
قۇتۇلىمەن «قانۇنىڭدىن» كۆزۈڭچە،
يۈرمە ئۇنداق ئەزۋەيلەپ سەن ئۆزۈڭچە،
چۈنكى، مەن چوڭ باشلىق ئۈچۈن ئىشلەيمەن.


ھىيت - بايرامدا ئۇنى، بۇنى ئېلىپ قوي،
يانچۇقۇمغا «قىزىل بولاق» سېلىپ قوي،
شۇنداق قىلساڭ، ساڭا ياخشى، بىلىپ قوي،
چۈنكى، مەن چوڭ باشلىق ئۈچۈن ئىشلەيمەن. 2003.10.13

   ئەر بولساڭ...

چىن ئەر بولساڭ، يىقىلغاننى يۆلەپ قوي،
قاق چېڭىنى، يۈز- كۆزىنى پۈلەپ قوي؛
باشلىرىنى سىيلاپ يېتىم - يېسىرنىڭ،
يوقسىزلارنىڭ قەرزى بولسا، تۆلەپ قوي!


بىل، «يوقسىزلىق تاشتىن قاتتىق» دەيدۇ ئەل،
تۇرمۇش غېمى قىلدى كۆپنى سىل- يۆتەل،
«تەڭ يېگەن تەنگە سىڭەر»گە قىل ئەمەل،
يېتىم ئوغۇل، تۇل خوتۇننى يۆلەپ قوي!


تېنەپ يۈرەر قېرىنداشنىڭ تولىسى،
دپمە: «يوقكەن بىكارچىنىڭ چولىسى»،
ئۇلارنىڭمۇ ئاپتاپ كۆرسۇن دولىسى،
ئىلھام بېرىپ، بىرەر ئىشقا سەپلەپ قوي!


ھالى نىچۈك، سەھرادىكى دېھقاننىڭ؟
كۈنى قانداق باغۋەن، نامرات چۇپاننىڭ؟
قىلدىمۇ يوق قىش غېمىنى، ئاش- ناننىڭ؟
بېرىپ پات- پات ئەھۋال سوراپ، ئىزدەپ قوي!


قانداقتۇر جان بالىلارنىڭ ئوقۇشى؟
مەسەل، چۆچەك، ھېكايىلەر توقۇشى؟
كىتاب، دەپتەر، تاماق، يېتىپ- قوپۇشى؟
ئاشۇلارغا كۆڭۈل بۆلۈپ، سۈلەپ قوي !


ياش بوغۇنلار ئۆسسۇن ئەدەپ- ھايالىق،
بولسۇن قابىل، بىلىملىك ھەم ساپالىق،
قىل قىزلارنى ئۆي- ئوچاقلىق ـــ تالالىق،
ئوغۇللارنى دەل ۋاقتىدا ئۆلەپ  قوي!


كۆمۈلمەكتە ئەنئەنىمىز، ئىزىمىز،
«ئۈچتە ھەمرا خېنىم» كۆپلەپ قىزىمىز،
ئاققا خۇمار بولدى نۇرغۇن «تېزىمىز»،
گېزى كەلسە، ئاغرىتىېراق سۆزلەپ قوي!


ئازغانلارنى توغرا يولغا يېتەكلەپ،
ئايانماستىن ئۈگۈت بەرگىن ئېتەكلەپ؛
مېۋە بەرسۇن كەلگۈسىدە چېچەكلەپ،
توس ياماندىن، ياخشىلىققا ئۈندەپ قوي!


ياققىن چىراغ قەلب ئۆيىگە، ئازمىسۇن،
ئەل يولىغا ئورا- خەندەك قازمىسۇن،
ئەقىل ئۆگەت، قارا تارىخ يازمىسۇن،
شەيتانلارنىڭ ھىيلىسىنى چەكلەپ قوي!


ياشا ھامان تاپقىنىڭنى تەڭ كۆرۈپ،
بۇ ھاياتنىڭ پەيزىنىمۇ تەڭ سۈرۈپ،
تۈز-كاتاڭدا بىللە مېڭىپ ـــ تەڭ يۈرۈپ،
داۋانلاردا ھارۋىسىنى سۆرەپ قوي!


ئەل دۇئاسى يىلتىزىڭنى كۆكلىتەر،
شۆھرىتىڭنى كۆك - پەلەككە ئۆرلىتەر،
ئەل قەلبى زەر بۆشۈك، مەڭگۈ ياد ئېتەر،
شۇ بۆشۈككە ئۆزۈڭنى چىڭ بۆلەپ قوي!


چىن ئەر بولساڭ، ئەلگە چات دىل رىشتىڭنى،
يۆلە ھامان قپرىندىشىڭ - پۇشتىڭنى،
ئۇنتىمىسۇن دېسەڭ، ئەۋلاد - زاتىڭنى،
خەلقىڭ ئۈچۈن جاننى پىدا ئەيلەپ قوي!  2001.10.4

     شۇمبۇيا

يۇمران مايسىا يىلىكىدىن سۇ ئىچىپ،
ھاياتىنى خازان قىلدىڭ شۇمبۇيا.
ئۈمىدىنى كۆككە سورۇپ كۆپلەرنىڭ،
يۈرىكىدىن تاسما تىلدىڭ شۇمبۇيا.


ئۇنى پايلاپ، بۇنى ئوتقا تاشلىدىڭ،
ئەي تىرىكتاپ، زەھەرلىك چۆپ ـــ شۇمبۇيا.
قىرىپ شۇنداق ئۆزگىلەرنىڭ رىزقىنى،
ياشنالايسەن قانچىلىك كۆپ، شۇمبۇيا؟!   1993.1.10 ئۈرۈمچى

     بەزىلەردىن ھەزەر قىل

ئاياغلارنىڭ ئاستىدا يانجىلسىمۇ بەزىلەر،
چىداپ خورلۇق، ئەلەمگە قۇرتتەكلا جان باقىدۇ.
پۇرسەت تاپسا، ئايلىنىپ چار يىلانغا، چايانغا،
جازا سېلىپ جانلارغا نەشتەر ئۇرۇپ چاقىدۇ.


خۇپىيانە ھەرىكىتى، ھىيلە - مىكىر ھۈنىرى،
ئوقۇتىدۇ قۇۋلۇقتا شەيتانلارنى، تۈلكىنى...
ياشىسىمۇ ئىتتىن خار، خەس- چاۋاردىن قەدىرسىز،
ئۇنتىمايدۇ ھەرقاچان تەزىم بىلەن كۈلكىنى.


ھەيران بولما، بىلمەيدۇ ئار - نومۇسنى، ھايانى،
ساتار پۇچۇق يارماققا يۈزىنى، دەپ گېلىنى.
زىيان بولسا قىل چاغلىق ھازا ئاچار ئاھ ئۇرۇپ،
بىراۋ ناھەق دۇمبالاپ ئوشتىغاندەك بېلىنى...


ئەي بۇرادەر، خەتەرلىك ئەمەس قاۋاپ كەلگىنى،
بىل، ئەركىلەپ تۇرۇپلا چىشلەيدىغان ئىت يامان.
سادا چىقار «تاراڭلاپ» قاتتىق نەرسە سوقۇلسا،
قارا، يەيدۇ ياغاچنى تېشىپ يۇمشاق قۇرت ھامان.


تاپىنىڭنىڭ ئاستىدىن چىقىپ ئاخىر بېشىڭغا،
ئۈچكە قويۇپ چوققاڭدىن ئۇلار تۆشۈك ئاچىدۇ.
ھەزەر ئەيلە ئۇنداقلار بەكمۇ ئۇستا جۆندەشكە،
بىخۇدلاشساڭ، زەھەرلىك يىلاندەك ئوت چاچىدۇ...
                2004.11.16

ئەسكەرتىش: بۇ شېئىرلار «يېڭى قاشتېىشى» ژۇرنىلىنىڭ كۆرسىتىشى، «شىنجاڭ سەنئىتى»نىڭ ساھىپخانلىقىدا 2005- يىلى پىچان ناھيەسىدە ئۆتۆۈزۈلگەن 14- نۆۋەتلىك «خانتەڭرى ئەدەبىياتى» مۇكاپاتىغا ئېرىشكەن.

(«يېڭى قاشتېشى» ژۇرنىلىنىڭ 2005- يىللىق 3- سانىدا ئېلان قىلىنغان.)
بۇ ئەسەرلەر بۇرۇن بىر يوللانغان. باشقىلارمۇ قايتا يولاپ قويۇپتىكەن، مېنىڭمۇ كىچىك تىلىم لوپۇلداپ، يەنە يوللاپ قويدۇم. بۇرۇن كۆرگەنلەرنىڭ:«تازنىڭ نېمىسى بار دېسە، تۆمۈر تاغىقى» دېگەندەك يەنە يوللاپتۇ، دەپ ئەيىبكە بۇيرىماسلىقىنى ئۈمىد قىلىمەن.





بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   ئابدۇرېھىم زۇنۇ تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2012-4-25 13:55  

       ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم! سىڭلىم مۇنەۋۋەر، خېلى بولدى سىزنى ئۇچراتمىغىلى. سالامەتتۇرسىز-ھە؟
      بۇ شېئىرلىرىمغا تۇنجى بولۇپ ئىنكاس يازغىنىڭىزىدن خۇش بولدۇم.
      ئاۋۇ چىرايلىق بىر دەستە گۈلىڭىزنى چىن قەلبىمدىن قوبۇل قىلدىم. رەھمەت!

«گەپتە ئەشكەن قامچىلار» ...
مېنى، ماۋزۇ شىئىرغا باشلاپ كىردى .

   ئەسسالامۇئەلەيكۇم! سىڭلىم مۇنىرە، بۇ سۆزىڭىز كۆڭۈل بوستانىمنى ئىللىتتى. رەھمەت!

«بۇ ئەسەرلەر بۇرۇن بىر يوللانغان. باشقىلارمۇ قايتا يولاپ قويۇپتىكەن، مېنىڭمۇ كىچىك تىلىم لوپۇلداپ، يەنە يوللاپ قويدۇم. بۇرۇن كۆرگەنلەرنىڭ:«تازنىڭ نېمىسى بار دېسە، تۆمۈر تاغىقى» دېگەندەك يەنە يوللاپتۇ، دەپ ئەيىبكە بۇيرىماسلىقىنى ئۈمىد قىلىمەن.»

بۇنداق ئويلىماڭ،ياخشى شېئىرلاردىن ھۇزۇر ئېلىپ تۇرساق،پايدىلىق تەرەپلىدىن پايدىلىنىپ ئۆزگەرتىشكە تىگىشلىك تەرەپلىرىمىزنى ئۆزگەرتسەك ياخشى ئەمەسمۇ؟

     شاپ، سەمىمىي كۆڭۈل بايانىڭىزدىن كۆڭلۈم ئىللىدى. رەھمەت!
     شۇنى سوراپ باققۇم كەلدى، سىز ئابلىكىم مۇساقمۇ؟ بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   ئابدۇرېھىم زۇنۇ تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2012-5-1 10:23  

سىزنىڭ ھەر بىر پارچە ئەسىرىڭىزدە ئۆزگىچە بىر مەنە چوڭقۇرلىقى بار.ئادەمنى ھايات ھەققىدە يېڭى ئويلىنىشلارغا باشلايدۇ.
بۇ ئەسىرىڭىزنى قايتا ئوقۇغان بولساممۇ يەنىلا يېڭىدەك تۇيغۇ بەردى.ئىجادىيەتلىرىڭىز تېخىمۇ بەرىكەتلىك بولسۇن!

    سىڭلىم ئاق گۈل، ئىلھام بەرگىنىڭىز ئۈچۈن رەھمەت!
    ئاللا تىلەكلىرىڭىزنى ئىجابەت قىلغاي!
    بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   ئابدۇرېھىم زۇنۇ تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2012-5-1 23:44