تۈرمىدە يېزىلغان مەشھۇر ئەسەرلەر [ئۇلانما كۆچۈرۈش]

تۈرمىدە يېزىلغان مەشھۇر ئەسەرلەر
ۋاڭ چېڭجۇڭ
▲فىرانسىيە يازغۇچىسى ۋولتىر شېئىر ئارقىلىق پادىشاھ جەمەتلىرىنى مەخسىرە قىلغانلىقتىن،باستىلىيە تۈرمىسىگە قامال قىلىنغانلىقتىن،باستىلىيە تۈرمىسىگە قامالغان.ئۇ تۈرمىدە‹‹پادىشاھ ئىدىپۇس››ناملىق تۇنجى تىراگىدىيەنى يېزىپ چىققان.
▲چېخۇسلوۋاكىينىڭ ئىنقىلابىي يازغۇچىسى يولئوس فۇچىك خائىنلارنىڭ ساتقىنلىقى بىلەن گىرمانىيە فاشىستلىرىغا تۇتۇلۇپ قېلىپ،تۈرمىگە تاشلانغان،ئۇ تۈرمىدە ئېچىنىشلىق قىيىن-قىستاق ئازابىنى يېڭىپ،‹‹ئۆلۈم ئالدىدىكى سۆز››ناملىق ئۇزۇن سەھىپىلىك ئوچېركنى يېزىپ چىققان.
▲ئىتالىيىلىك سەيياھ ماركوپولو جوڭگۇدىن ۋەتىنىگە قايتقاندىن كېيىن،ۋېنىتسىيە-گېنۇيە ئۇرۇشىدا ئەسىرگە چۈشكەن.ئۇگىنىيە تۈرمىسىدە تۈرمىداشلىرىغا شەرقتە كۆرگەن-ئاڭلىغانلىرىنى سۆزلەپ بەرگەن.باشقىلار بۇنى خاتىرلەپ،دۇنياغا مەشھۇر ئەسەر-‹‹ماركوپولۇ ساياھەتنامىسى››نى يېزىپ چىققان.
▲ئىسپانىيە يازغۇچىسى سېرۋانتېس زىيانكەشلىككە ئۇچراپ تۈرمىگە چۈشۈپ قالغان.ئۇ تۈرمىدە،مەشھۇر ئەسەر‹‹دون كىخۇت››نى يېزىپ چىققان.
▲گىرمانىيە ئىنقىلابىي يازغۇچىسى فرىدرىخ ۋولۇ ئىسپانىيەلىك فاشىزىمغا قارشى ئۇرۇشىغا ياردەم بەرگىلى كېتىۋىتىپ،يولدا دۈشمەن قولىغا چۈشۈپ قالغان.ئۇ جازا لاگىرىدا ئىنتايىن ئېغىر جاپانى يېڭىپ،مەشھۇر تارىخىي دىراما-‹‹بۇ مارشى››نى يېزىپ چىققان.
▲ئېلىمىزنىڭ خەن سۇلالىسى دەۋرىدە ئۆتكەن تارىخشۇناسى سىماچىيەن تەسلىم بولغان سەردار لى لىڭنى ئاقلىغانلىقتىن،پىچىۋىتىش جازاسىغا ئۇچراپ تۈرمىگە تاشلانغان،ئۇ تۈرمىدە خورلۇق ۋە ئازاب ئىچىدە 520مىڭ خەتلىك ئۇلۇغ ئەسەر-‹‹تارىخنامە››نى يېزىپ چىققان.
▲پرولېتارىيات ئىنقىلابچىسى ئىنقىلابىي قۇربان فاڭ جىۋمىن 1934-يىلى ياپۇن باشقۇنچىلىرىغا قارشى قارشى ئالدىن ئەۋەتىلگەن قۇشۇننى باشلاپ شىمالغا يۈرۈش قىلغان،بەختكە قارشى 1935-يىلى 1-ئايدا گومىنداڭ ئەكسىيەتچىلىرىنىڭ ئەسىرگە چۈشۈپ قالغان.ئۇ شۇ يىلى 7-ئايدا نەنچاڭدا قۇربان بولدى.ئۇ تۈرمىدە ‹‹سۆيۈملۈك جوڭگۇ››،‹‹تۈرمە خاتىرلىرى››قاتارلىق ئەسەرلەرنى يازغان.
مەنبە:خاتىرە دەپتەرگە بۇرۇن ساقلىۋالغان يازمىلار.

مەن نۇرغۇن بىلىمگە ئىگە بولدۇم ،رەھمەت سىزگە !

-رەھمەت سىزگە

تېمىڭىزغا رەھمەت.

بۇ كەڭ دۇنيا مەن ئۈچۈن بولدى دەۋزەخ،
ياش گۈلۈمنى خازان قىلدى قانخور ئەبلەخ!
                                                     -لۇتپۇللا مۇتەللىپ

بۇ شېئىرمۇ لۇتپۇللانىڭ بارمىقىدىن قان تامچىتىپ تۇرۇپ تۈرمە تېمىغا يازغان شېئىرىغۇ دەيمەن...

          ئۆلۈم ئالدىدا...

ئاقارغان يۈز، قىيىلغان قاش، قۇيۇلغان ياش،
كىرىشكەن چىش، تۈگۈلگەن مۇشت، تۆكۈلگەن قان.
چۇۋۇلغان چاچ، تىتىلغان تەن، كېسىلگەن باش،
پۈتمەس غەزەپ ئىزى بولۇپ چىقتى بۇ جان...
                                 -ئەنۋەر ناسىرى

بۇنىمۇ تۈرمىدە يازغاندەكلا...

رەھمەت سىزگە!

مەمتىلى ئەپەندىنىڭ تۈرمىدە يازغان شېئىرلىرىنىمۇ ئۇنتۇپ قالمايلى.

تۈرمىدىكى ئاچچىق تۇيغۇ بىلەن تۈگۈمەس خىياللار ئەركىنلىكتە مەۋجۇت بولمىسا كىرەك. ئەجرىڭىزگە تەشەككۈر!

ئادلوف گېتلىرنىڭ ‹‹مىنىڭ كۈرىشىم›› ناملىق ئەسىرىمۇ تۈرمىدە يېزلغانغۇ دەيمەن