جۇڭگو خەلق رادىيو ئىستانسىسى جۇڭگو ئاۋازى پروگراممىسىنىڭ «يەر شارى خەنزۇ تىلى رادىيو تورى» نىڭ خەۋىرىگە ئاساسلانغاندا، بۇ بىر قانچە كۈندىن بويان، «پاجىئە! جۇڭگو ئەرلىرىنىڭ توي بېسىمى ئامېرىكا ئەرلىرىدىن 100 ھەسسە ئارتۇق» تېمىسىدىكى بىر پارچە يوللانما توردا شىددەت بىلەن تارالغان. جۇڭگو بىلەن چەتئەلنىڭ توي ئالدىدىمۇ پەرقى بولارمۇ؟ جۇڭگو يىگىتلىرىنىڭ يۈكى نەدىن كەلگەن؟

مەيلى جۇڭگوچە ياكى ياۋروپاچە توي بولۇشىدىن قەتئىينەزەر، ھەممىسى كىشىلىك تۇرمۇشتىكى چوڭ ئىش. قىزىل گىلەمدە ماڭامدۇ، گۈللۈك تەختىراۋاندا ئولتۇرامدۇ، ھەممىسى ئوخشاشلا توي، چىقىمدا قانچىلىك پەرق بولسۇن؟ تېمىسى دەھشەت قويۇلغان بۇ يوللانمىدا مۇنداق بىر ھېساب چىقىرىلغان: ئامېرىكىلىقلار توي قىلسا بىر پىكاپ ئىجارە ئېلىش ئۈچۈن 1000 دوللار، بىر ئايلىق ئۆي ئىجارىسى ئۈچۈن 4000 دوللار، ئۆي جاھازلىرى ئۈچۈن 3000 دوللار، توي ئۈزۈكى ئۈچۈن 1000 دوللار، بىر ھەپتە شىرىن ئاي ئۆتكۈزۈش ئۈچۈن 4000 دوللار، ماشىنا سېتىۋېلىش ئۈچۈن ئالدىن 3000 دوللار بولۇپ، جەمئىي 16000 خەجلەيدۇ. بېيجىڭنى مىسال ئالساق، يېڭىلا توي قىلغان ليۇ ئەپەندى مۇنداق ھېسابلاپ چىقتى: ئۆي ئىككى مىليون 200 مىڭ يۈەن، توي ئۈزۈكى 30 مىڭ يۈەن، تويلۇق سۈرەت 5000 يۈەن، بىر قۇر مۇراسىم كىيىمى 9000 يۈەن، توي كۆڭلىكى 20 مىڭ يۈەن، بىر جۇپ ئاياق 2000 يۈەن، بىر جۈپ قىزىل ئاياق ئەڭ ئەرزىنى 300 نەچچە يۈەن، رىياسەتچى 3500 يۈەن، توينى پىلانلاش دېگەندەك قالايمىقان ھەقلەر 20 مىڭ يۈەن، يېمەك- ئىچمەك 80 مىڭ يۈەن ......

جۇڭگو ئەرلىرى ھەقىقەتەن بىچارە، بۇنىڭ بىر مۇھىم ئىپادىسى ئۆي بېسىمى. قېيىن ئانىنىڭ قاتتىق تەلىپى، ھە دېسىلا مىليونلۇق چىقىم، بۇنىڭغا تويلۇق خىراجەتلەرنى قوشقاندا 100 ھەسسە دېگەن ساننى چىقارغىلى بولماسمۇ؟ رېيتېر ئاگېنتلىقىنىڭ نيۇيورك شەھىرىدە دائىم تۇرۇشلۇق ئوبزورچىسى چېن يىجيانىڭ قارىشىچە، ئامېرىكا ئەرلىرىنىڭمۇ قېيىن ئانىسى بار، ئەمما ئۇلارنىڭ قېيىن ئانىلىرى بۇنداق ئىشقا بەك چېپىلىپ كەتمەيدۇ.

چېن يىجيا مۇنداق دېدى: ئادەتتە ئامېرىكىدا توي قىلغانلار ئائىلىسىدىكىلەرنىڭ پىكرىنى بەك مۇھىم بىلىپ كەتمەيدۇ، ئۇلارنىڭ تويىنى كۆپ ھاللاردا ئۆزىنىڭ بىر تەبرىك مۇراسىمى دەپ قاراشقا بولىدۇ. ئائىلىسىدىكىلەرگە ئانچە مەسلىھەت سېلىپ كەتمەيدۇ، ئامېرىكىدا توي قىلىدىغانلارنىڭ ئاساسەن ئۆي بېسىمى بولمايدۇ. ئەگەر چوڭ شەھەر بولسا، نيۇيوركتا ئۆي ئىجارە ئېلىپ توي قىلىش ئومۇميۈزلۈك ھادىسە.

فەن خانىم مۇنداق دېدى: جۇڭگوغا قارىمۇ- قارشى بولغىنى، ئامېرىكىنىڭ ئەنئەنىسىدە قىز تەرەپ توي خىراجىتىنىڭ كۆپ قىسمىنى، ھەتتا ھەممىسىنى دېگۈدەك ئۈستىگە ئالاتتى. ئەمما ھازىر بۇ ئىش ھالىغا يارىشا ئېلىپ بېرىلىدىغان، كۆپچىلىك مەسلىھەتلىشىپ ئىش قىلىدىغان بولدى. مىسال ئالساق، بىر دوستۇمنىڭ تويى مۇنداق بولغان، ئىككى ياش بىر ئۆينى ئىجارىگە ئالغان، چۈنكى ئۇلار ئۆي سېتىۋالالمايتتى. ئامېرىكىلىقلار جۇڭگولۇقلاردەك يىغىپ قويغان ئازراق پۇلى بولمايدۇ، ئۇلارنىڭ ئىستېمالى ھەقىقەتەن يامان، ئامانەت پۇلى تولىمۇ ئاز، چوقۇم ئۆي سېتىۋالالمايدۇ. ئەمما خۇشال ھالدا بىر ئۆينى ئىجارىگە ئالىدۇ، بەلكىم ئوغۇلنىڭ ئاتا- ئانىسى بىر يۈرۈش ئائىلە جاھازلىرى سوۋغا قىلىشى مۇمكىن، مەسىلەن، بىر يۈرۈش ياخشىراق كىرىسلو دېگەندەك، بەك كۆپ ئەمەس. ئۇلار توي مۇراسىمى ئاخىرلاشقان ئاخشىمىلا ساياھەتكە چىقىپ كېتىدۇ، ئاتا- ئانىلىرىنىڭ بېسىمى ئانچە كۆپ ئەمەس.

ئاتالمىش تويلۇق ئۆي مەسىلىدە، جۇڭگو بىلەن ئامېرىكىنىڭ پەرقى شۇكى ئامېرىكىدا تويلۇق ئۆي دېگەن ئۇقۇم بولمايدۇ. ئۆتكەن يىللىق بىر سانلىق مەلۇماتتا كۆرسىتىلىشچە، ئامېرىكىلىقلارنىڭ ئۆي ئېلىش يېشى ئوتتۇرا ھېساب بىلەن 36، 37 ياش ئەتراپىدا ئىكەن. ئۇلار توي قىلىش ئۈچۈن ئەمەس، ئادەتتە بالىلىرى ئۈچۈن ئۆي ئالىدىكەن. ئامېرىكىدىكى كۆپ قىسىم ياشلار ئۆي ئىجارىگە ئېلىپ توي قىلىدىغان بولۇپ، بۇنىڭدىن نۇرغۇن خىراجەت تېجىلىپ قالىدىكەن، ئۆيۈڭ يوقكەن دەپ توي قىلمايدىغانلار يوقكەن.

ئەسلى گەپكە قايتقاندا، توينىڭ ئۆزى يوتقانغا قاراپ پۇت سۇنىدىغان ئىش، چېن يىجانىڭ ئېيتىشىچە، ھازىر ئامېرىكىدا يۇقىرى خىراجەت بىلەن توي قىلىشمۇ ئاز ئەمەسكەن، ئادەتتە 50 مىڭ دوللاردىن 100 مىڭ دوللارغىچە خىراجەت كەتكەن توي بىر قەدەر قىممەت توي ھېسابلىنىدىكەن.

بىز ئامېرىكىلىقلارنىڭ ئوچۇق- يۇرۇق ئائىلە مۇناسىۋىتىگە ھەۋەس قىلىمىز- يۇ، قېنىمىزغا سىڭىپ كەتكەن ئەنئەنىۋى قاراشتىن ھىچ قۇتۇلالمايمىز. بىز ئىنچىكە ھېسابلاپ ياخشى تۇرمۇشقا ئېرىشىشكە ئەھمىيەت بېرىمىز- يۇ، ئەمما ئەر- ئايالنىڭ تۇنجى سائەتلىك دەرسى ــــ تويغا كەلگەندە يۈز- ئابروينى چوڭ بىلىۋالىمىز. جۇڭگودىن ئامېرىكىغىچە، توي قىلىش شەكلىدە توغرا- خاتالىق بولمايدۇ، ھالبۇكى ئامېرىكىلىقلارنىڭ شاد- خۇراملىقى، ئۆز خاھىشى بىلەن ئىش قىلىشى بەلكىم بىچارىلىكتە قالغان جۇڭگو ئەرلىرىگە نىسبەتەن ئەڭ ئېھتىياجلىق دەرس بولۇشى مۇمكىن.

(ئاپتورى ــ جۇڭگو رادىيو تورىدىن شېن جىنۋېن)