ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم ،قەدىرلىك مۇنبەر ئەھلى قۇربان ھىيتىدىن كىيىنكى كۈنلىرىڭلار خۇشاللىق،ئىشلىرىڭلار ئۇتۇقلۇق،بىىلىمىڭلار زىيادە بولسۇن،توۋەندە مەن مۇنبەر ئەھلىنى يەنە بىر مۇنازىرىگە چىللىماقچى بولىۋاتىمەن،رەڭگارەڭ دۇنيادا ياشاۋاتقان ھەر بىر ئىنساننىڭ مۇئەييەن مەسىلىگە تۇتقان كوز قارىشى پەرىقلىق بولىدۇ،ئامرىكا ھاۋاي ئۇنۋىرسىتىدا جەميەتشۇناسلىق بويىچە ئىلىم تەھسىل قىلىۋاتقان زۇلپىقار بارات ئۆزباش شىنجاڭ مەدەنىيتى 2008-يىللىق5-ساندا ئىلان قىلدۇرغان<<بەدەن،موداۋە كىملىك >> دىگەن ماقالىسىدا مۇنداق بىر ھىكايەتنى تىلغا ئىلىپ ئۆتىدۇ:
   << بۇ بىر جۇپ قىزنىڭ تويى ئەتلەس جىدىلى تۈپەيلىدىن بۇزۇلدى،تونۇشۇم كامالىدىننىڭ بولغۇسى ئايالىنىڭ توي كۈنى ئەتلەس كوڭلەك كىيىشكە ئۇنىماسلىقى تۈپەيلىدىن ھەپتە قالغاندا تويدىن يىنىۋالغانلىقىنى ئاڭلىغىنىمدا كاللامدا ئەڭ ئاۋۋال<بۇ مەن ئىزدىنىۋاتقان تىما ھەققىدىكى تىپىك ۋەقە ئىكەن!> دىگەن ئوي پەيدا بولدى.قىز-يىگىت مەن تونۇيدىغان بىر جۈپلەر بولۇپ2008-يىلى ئاۋغۇسىتنىڭ بىشىدا توي قىلماقچى ئىدى.
   تويۇڭلار ئەتلەس سەۋەبىدىن بۇزۇلدىمۇ؟-سورىدىم بۇ ئىشتىن كىيىن كامالىدىننى زىيارەت قىلىپ،-سىزچە مۇشۇنداق قىلىش ئەرزىمدۇ؟
   -ئەرزىيدۇ، ئۇنىڭ توي كۈنى ئەتلەس كوڭلىكى كەيگىلى ئۇنىماسلىقى ئاددى ئىش.ئەمما،ماڭا ئەتلەس كوڭلەك كىيىشكە ئۇنىماسلىقنىڭ كەينىگە يۇشۇرۇنغان ئىددىيە قورقۇنۇچلۇق تۇيۇلدى.مەن ئۆزىمىزنىڭ ئەنئەنىسىدىن چانغان قىز بىلەن قانداق ئۆي تۇتىمەن؟ ئۇنىڭ بىلەن گىپىمىز نىڭ بىر يەردىن چىقمايدىغانلىقىنى كىچىكىپ ئۇقتۇم،_ كامالىدىننىڭ چىرايىدىن قاتتىق ئىچ پۇشۇقى چىقارغانلىقى،رەللە بولغانلىقى چىقىپ تۇراتتى،ئۈرۈمچىدىكى چوڭ بىر شىركەتتە ئىشلەيتتى،تاماكا چەكمەيتتى،ھاراق ئىچمەيتتى.
    _ بۇچاققا كەلگەندە ئىشنى ياخشى تەرەپكە بۇراشنى ياكى قىزنى قايىل قىلىپ توينى قىلىۋىرىشنى ئويلاشمىدىڭىزمۇ؟
   _ ئۇنى قايىل قىلىشقا تىرىشتىم .ئەمما ،ئۇنىمىدى.< توي قىلمىسام قىلمايمەنكى ،ئەتلەس كوڭلەك كەيمەيمەن>-دىگىنى يۈرىكىمدىن پەقەت چىقمايدۇ. ياخشى ئۆتكەن چاغلىرىمدا،ئۇنىڭ شۆھرەتپەرەسلىكىنىڭ ئىغىر ئىكەنلىكىنى ئۇقساممۇ،ئىددىيسىنىڭ بۇنداق چاتاق ئىكەنلىكىنى پەقەت ئۇقماپتىمەن،بىر يىل يۈرگەن بولساممۇ ئۇنى يىتەرلىك چۈشەنمەپتىمەن.
  -دوستلىرى ،ئاتا-ئانىسى قىزغا گەپ قىلماپتىمۇ؟
  -گەپ قىلىش تۈگۈل،يەنە شۇنىڭكىنى راسىت قىلىۋاتىدۇ. دوستلىرى:<ئۆمرىدە بىر بولىدىغان توي تۇرسا ياۋرۇپاچە توي كۆڭلىكى كىيسە نىمە بولىدۇ؟ ئەتلەس دىگەننى دۆڭكوۋرۈك،سەنشىخاڭزىدىكى پايپاق ساتىدىغان قىزلارمۇ كىيىدىغان تۇرسا>دەپ دوق قىلدى.ئاتا-ئانىسى:<ئەتلەسنى قىزىمدىن ئۈستۈن كورگەندىكىن ،ئەتلەس بىلەن توي قىلسۇن>دەپ گەپ ئەۋەتىپتۇ.مەنمۇ بوپتۇ ئەمىسە دىدىم.
    تىپىك ئىسلام مۇھىتىدا ياشاپ كەلگەن ئەجداتلىرىمىزنىڭ ئەۋلاتلىرى بولمىش يىڭى زامان ئۇيغۇرلىرى بولغان بىزھەرقايسى مەدەنىيەتلەرنىڭ زەرەتلىشى بىلەن ئوخشىمىغان ئىددىيە،ئوخشىمىغان يۈرۈش-تۇرۇش،سوز-ھەركەتلەر بىلەن  مىللى توپىمىزنى ئاۋاتلاشتۇرۇۋاتىمىز. ئىسىل ئەنئەنىلەرنى قوغدايدىغانلار بىلەن زامانىۋىلىشىش ئۈچۈن مودىلىشش كىرەك  دەپ قارايدىغانلارنى سىلىشتۇرۇپ بىقىش نىيتىدە  بۇ پارچىنى ھوزۇرۇڭلارغا سۇندۇم.
   _ ھۆرمەتلىك ئەر-ئاياللار  ئەگەر سىز كامالىدىننىڭ ئورنىدا ياكى قىزنىڭ ئورنىدا  بولسىڭىز قانداق قىلاتتىڭىز؟ ئاتا-ئانىسى ياكى دوستلىرى بولسىڭىزچۇ؟ سىزنىڭچە قايسىسىنىڭ توغرا؟

خۇدايىم بۇيرىسا شۇ كۈنى ئۇچامغا  ئەتلەس كۆينەك، بېشىمغا چىمەن دوپپا كىيىمەن...

ئەرنىڭ گىپىگە كىرمەي ئۆزگىپىنى يورغىلىتىدىغان خۇتۇن توي قىلغاندىن كىيىن قانداق خۇيلارنى چىقىرا؟

  ئاشۇنداق پارازىنتىلار نېمىنى ئويلايدىكىنتاڭ.  
مېنىڭ ئاچامنىڭ تويى بولدىغانغا ئاز قالغاندا، ھەممەيلەن مەسلىھەتلىشىپ ئاقسۇ ئايىمگۈل زامانىۋى كىيىم كېچەك كارخانىسغا مەخسۇس ئەتلەستىن كىيىم بۇيرۇتقان، تويى بولغان كۈنى ئاشۇ كۆينەكنى كەيدى.

ھازىر بىر ئوغلى بار شۇنداق ئۇماق، تۇرمۇشىمۇ ئىنتايىن خاتىرجە ئۆتۈۋاتىدۇ.


   مەنمۇ توي قىلغاندا خۇتۇن ئۆزىمىزنىڭ كىيىمىنى كېيمەيدىكەن، قاتتىق تاياق يەيدۇ.

مۇشۇنداق قىزلار يوق ئەمەس.مىنىڭچىمۇ ئوغۇلنىڭ قىلغىنى توغرا.مەن بوغان بولساممۇ شۇنداق قىلغان بولاتتىم.مىنىڭچە توي كىيمىنى[بىددەت] دەپ چۈشەنسەك خاتا بولماس.

ئادەتتە جەنوپتا بىر تويغا نورمال بولغاندا نەچچە پۇل كېتدۇ..
قىزنڭ مېھىر ھەققىى ئۈچۈن نەچچە پۇل بېرىلىدۇ...كېلەر يېلى توي قلماچقى ئېدىم...كۆڭلۈمدە سان بولسا...مەسلەھەت بەرسەڭلار....قىزىدن سوراي دېسەم خىجل بولدۇم...موناسىۋىتمىز بەك ياخشى دېگەن ،قزنڭ ئۆيدىكلەرنى نارازى قىلىپ قويشىمىدىن ئەنسىرەپ ئولتۇرمەن...مەسلەھەت بەرسەڭلەر...

ئۇنچىلىك ئىشنى چۈشەنمىگەن قىز بىلەن توي قىلغىچە قىزنىڭ ئانىسى دىگەندەك ئەتلەس بىلەن توي قىلغان ياخشى  

  نىمە دىسەم بولا   ؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟   

ئەتتىگەندە ئىسلامچە نىكاھ ئوقۇپ چىقىپلا ئەجنەبىنىڭ كىيىمىنى كىيدىغىنىدىن ئۇلارنىڭ نىكاھنى چىن دىلدىن ئەمەس ۋەزىپىگە ئۆتەيدىغىنى چىقىپلا تۇردۇ !
شۇئارىنى نوچى ئۇلارنىڭ < ئۆمرۈمىزدە بىر قىلدىغان تويدا  ئاق خۇنسا كەيمىسەم توي قىلمايمەن > ، ئىككى قىزنى شۇ گېپى بىلەن يولغا سېلىپ قويدۇم ! راست!

Quote:

بۇ مەزمون2قەۋەتتىكىنەۋرۇزنىڭ2008-12-21 23:32 دە يوللىغان يازمىسى   :
ئەرنىڭ گىپىگە كىرمەي ئۆزگىپىنى يورغىلىتىدىغان خۇتۇن توي قىلغاندىن كىيىن قانداق خۇيلارنى چىقىرا؟

جىڭ گەپ .

Quote:

بۇ مەزمون3قەۋەتتىكىRexisurنىڭ2008-12-21 23:35 دە يوللىغان يازمىسى :
  ئاشۇنداق پارازىنتىلار نېمىنى ئويلايدىكىنتاڭ.  
مېنىڭ ئاچامنىڭ تويى بولدىغانغا ئاز قالغاندا، ھەممەيلەن مەسلىھەتلىشىپ ئاقسۇ ئايىمگۈل زامانىۋى كىيىم كېچەك كارخانىسغا مەخسۇس ئەتلەستىن كىيىم بۇيرۇتقان، تويى بولغان كۈنى ئاشۇ كۆينەكنى كەيدى.

ھازىر بىر ئوغلى بار شۇنداق ئۇماق، تۇرمۇشىمۇ ئىنتايىن خاتىرجە ئۆتۈۋاتىدۇ.

.......

ئاغرىمايدىغانراق يەرىگە قويارسىز ھە

  ئۇيغۇر تويى - ئەبجەش توي

ۋىسالغا ئىنتىزار بولغان يۈرەك ئىزلەپ مۇھەببەتنى ،
نىگارى بىرلە كۆزلىشىپ بەخىت ،ئىقبال،سائادەتنى ،
قۇرۇش ئۈچۈن خوشاللىق باغ، ئائىلە قەسرى ھەيۋەتنى ،
جاكارا ئەيلىدى ئەلگە بۇ تويلۇق ۋاقتى سائەتنى ،
نىكاھغا كۆردى تەييارلىق ئېلىپ ئوبدان تاھارەتنى .

نىكاھغا كەلدى قارىملار قولىدا زور كىتابى بار ،
نىكاھ غايىپ ،ئەمىر ۋاجىپ مۇقەددەس پەتىۋاسى بار ،
ئېلىپ تەگدىم، دېيىشتى قىز-يىگىت ئەھدۇ ۋاپاسى بار،
يېيىشتى تۇز سۈيى ناننى جاپاگە تەڭ چىدارى بار ،
تاماققا باشلىدى ئاندىن قۇدا -كويلار جامائەتنى .

بازارنى ئايلىنىپ چىقتى يىگىت قىز ھەم ئاداشلارى،
خوشاللىق كۈلكىسى تامغان ئەجەپ خۇشخۇي قاراشلارى ،
تېپىشتى ھۆسىن تۈزەش ئۆينى گۈزەل بولغاي چىرايلارى ،
بوياپ سۈركەپ گۈزەل بولدى زاماننىڭ مودا ياشلارى ،
يوقاتتى يۈزدە-يۈز ئاخىر مۇسۇلمانلىق قىياپەتنى .

كىلىنچەك ئاق كىيىم كىيگەن ئېلىپ ئۈلگە خىرىستىياندىن ،
بۇلۇڭدا تۆكتى ياش ئەتلەس قېلىپ كۆڭلى مۇسۇلماندىن ،
يېرىم-يالڭاچ، قېلىشمايدۇ قوتاندىن قاچقان ھايۋاندىن ،
نازۇك، سادىرغا پوق ئاتتى ئەسەر قالمايلا ۋىجداندىن ،
ئۇرۇپ يەرگە خاراپ قىلدى مۇقەددەس قەدرى -قىممەتنى .

يىگىت لامزەللە پەرۋاسىز خوتۇنى يالىڭاچ يۈرسە ،
يېنىپ شەھۋەتتە جۈپ كۆزلەر خوتۇن ئەۋرەتىنى كۆرسە ،
ئېغىر ئالماس نىجىس مازلار خوتۇننى باشقىلار سۆيسە ،
لەنەت ئەركەك سانالغانغا غورورى بۇ قەدەر ئۆلسە ،
بوۋىلار ياغدۇرار بىزگە قىلىپ يامغۇر ھاقارەتنى .

ھەشەمەت رېستۇران كاتتا، ھاراق تارتىلدى داسخانغا ،
قوساق توق نەچچىسى ھەتتەڭ يەنە دۈم چۈشتى قاسقانغا ،
قارايسەنغۇ بالاڭزا دەر قارالمايسەن ئالايغانغا ،
باھانە بولدى توي ئاخىر جېدەل تاپقانغا قۇسقانغا ،
يېرىلدى قاش ،قاپاق، كۆزلەر تامام ئۇنتۇپ دىيانەتنى .

جېدەل باشلاندى توي قاچتى ماشىنا ئالدىدا بۇت بار ،
نادان مۇخلىس ئۈچۈن بۇ ئىش شەرەپ ئامەتكى بىر قۇت بار ،
بۇ قۇتتىن ئەنئەنە ئەخلاق گۈلىستانىغا بىر جۇت بار ،
قىيامەت كۈنىدە ئاخىر سوئال سوراق ئوچۇق سوت بار ،
بىلىپ تۇرۇپ تەرك ئەتتۇق ئىلاھى بۇ ھەقىقەتنى .

نىزا تېرىپتۇ تويلۇق مال جېدەل باشلاندى چىللاقتا ،
ئانالارگە نېمە بولدى پەقەت تويمايدۇ دۇنياغا ،
يىگىت-قىزگە بالا بولدى يۈرەك خۇن تولدى كۆز ياشقا ،
ئېغىزدا زورمۇ-زور كۈلكە، لىكىن كۆزلەر ئۇرۇشماقتا ،
قۇدالار غەيۋىتى بىرلە قىلىپ پەيدا ئاداۋەتنى .

سەھەردە باشلىغان توينى ئوقۇپ ئايەت مۇسۇلمانچە ،
كىپەنلىك ئاق كىيىم كىيىپ بولۇپ چۈشتە خىرىستىيانچە ،
كىچىسى توينى يۆتكەشتە چوقۇندۇق بۇتقا بۇددىسىتچە ،
قىلالمامدۇق بۇ تويلارنىڭ بېشى ئاخىرنى ئۇيغۇرچە ؟؟؟
ئۆزىمىز باش جىنايەتچى پەيدا قىلغانغا زىدىيەتتنى .

قوياي ھە بولدى قايناشنى قايناپ بىر ئىشقا تاڭ ئاتماس ،
ئۆزەم تاپقان بالالارنى خۇداۋەندە تۈزەپ قويماس ،
ئۆزۈڭدىن باشلا يارەنلەر زامان بىزنى كۈتۈپ تۇرماس ،
تېگىنى ئۇنتىغان ئەلگە بەخىت بەركەت نىسىپ بولماس ،
تۈزەيلى ئۆزىمىز باش بوپ ناچار خاھىشنى ئىللەتنى ......

14 - ئىيۇن شەھرى بورتالا

ئاپتورى:   wapadarim912  

Quote:

بۇ مەزمون7قەۋەتتىكىfirkatنىڭ2008-12-22 00:00 دە يوللىغان يازمىسى   :
توي تەييارلىقى قىلىۋاتقان چاغلىرىمدا ئايالىمدىن ئەتلەس ياكى باشقا خىل رەخىتلەردە تىكىلگەن كىيملەرنى كىيىدىغىنىنى سورىغىنىمدا، ئۇ « ئەتلەستىن تىكىلگەننى كىيىمەن» دىگەن. ئەمما تويغا ئاز قالغاندا ئەھۋالدا ئۆزگىرىش يۈز بېرىپ قالدى. ئۇنىڭغا ئەتلەس كوينەكنى ۋەدە قىلغان دوستى كالتە يەڭ، مەيدىسى ئوچۇق تۇرىدىغان ئەتلەس بىلەن تىكىلگەن ياۋروپاچە توي كىيمىنى ئەكىلىپ بەردى. ئايالىم ئەۋرەتلىرىم ئوچۇق قالىدىكەن دەپ دەرھال ئۇ كىيىمنى ياندۇرۋەتتى ھەم ئاپپاق، ئۇزۇن يەڭلىك توي كىيمىدىن بىرنى سېتىۋالدى، توي كۈنى شۇ كىيمنى كىيىپ ئۈستى بېشىنى تولۇق ئىسلام ئۆلچىمىدە ھىجاپلىدى. دىمەكچى مەنكى ئەتلەسنى كىيىمەن دەپ يەنە ئەتلەستىن تىكىلگەن ياۋروپاچە ئۇسلۇپتا توي كۆڭلىكى كىيىدىغانلارمۇ ساماندەككەن. ياخشى ئۆلچەم يەنىلا ئىسلام بولغاندۇر.

مۇنازىرنىڭ جاۋابى چىقىپ بوپتۇ، بۇ يەردە تۇلۇقلاپ ئۈتىدىغان يەنە بىر ئىش بار. قىزلارنى ياۋرۇپاچە كىينىپ توي قىلىشقا بولمايدۇ دىيىشتىن بۇرۇن ئەركەكلەرنىڭ كىينىش ئادەتلىرى ۋە چاچ پاسونلىرغا دىققەت قىلىشقا توغرا كىلدۇ. ئاددى قىلىپ ئېيتساق كاستۇيۇم بورۇلكا كىىيىش، گالاستىك تاقاش، چاچلىرمىزنىڭ چەتئەلچە يەنى چاچنى قۇلاقتىن ئاشۇرۇش، خىلمۇ خىل رەڭدە بۇياشمۇ ئوخشاشلا غەيرىلىكلەرنى دورىغان بۇلامدۇ قانداق؟ تېمىنىڭ ئۆزىگە كەلسەك مەن ئۇ يىگىتنىڭ ئورنىدا بولغان بولسام ئەڭ ئاۋال ئۆزۈمنىڭ ھەقىيقى مۇسۇلمان سۈپىتىدە ئالماقچى بولغان ئايالىمغا نەھىسەت قىلىش سالاھىتىم توشامدۇ يوق  شۇنى زەڭكىگەندىن كىيىن ئاندىن ئەتلەستىن ھىجاپلىنىش تەكلىپىنى بەرگەن بۇلاتتىم. قىز بولغان بولسام ئۇ يىگىتنىڭ ماڭا نەسىھەت قىلغۇدەك مۇسۇلمان شەرتىگە تۇشامدۇ يوق شۇنىڭغا قارغان بۇلاتتىم.