 |
| ||||||
  | سىز بۇ تېمىنىڭ 1098ـ ئوقۇرمىنى |
| alp-er-tunga
دەرىجىسى :يېڭى ئۆگەنگۈچى | ئانا تىلىمىز ساپلىقىنى ساقلاش ۋە راۋاجلاندۇرۇشقا نەزەرOna tilimiz sofligini saqlash va rivojlantirishga e’tibor ئانا تىلىمىز ساپلىقىنى ساقلاش ۋە راۋاجلاندۇرۇشقا نەزەر ئۇيغۇرچىلاشتۇرغۇچى: ئالپ ئەر تۇڭا O‘zbekiston Fanlar akademiyasi Alisher Navoiy nomidagi Til va adabiyot institutida ona tilimizning sofligini saqlash va rivojlantirishga oid qator ilmiy tadqiqotlar olib borilmoqda. Institut ilmiy kotibi, filologiya fanlari nomzodi Rahmatulla Barakayev shu haqda O‘zA muxbiriga quyidagilarni so‘zlab berdi: ئۆزبەكىستان پەنلەر ئاكادىمىيىسى ئەلىشىر ناۋائىي نامىدىكى تىل ۋە ئەدەبىيات ئىنىستىتۇتىدا ئانا تىلىمىزنىڭ ساپلىقىنى ساقلاش ۋە راۋاجلاندۇرۇشقا ئائىت بىر قاتار تەتقىقاتلار ئېلىپ بېرىلماقتا. ئىنىستىتۇت ئىلمىي كاتىبى، فىلىلوگىيە پەنلىرى نامزادى رەھمەتۇللا باراكايېف شۇ ھەقتە O‘zA مۇخبىرىغا تۆۋەندىكىلەرنى سۆزلەپ بەردى: - O‘zbek tiliga davlat tili maqomining berilishi uning rivoji uchun keng imkoniyatlar ochdi. Qonun o‘zbek tilining barcha sohalariga, jumladan, atamashunoslik - terminologiyaga ham yangicha nuqtai nazardan qarash imkonini berdi. - ئۆزبەك تىلىغا دۆۋلەت تىلى موقامىنىڭ بېرىلىشى ئۇنىڭ راۋاجى ئۈچۈن كەڭ ئىمكانىيەتلەر ئاچتى. قانۇن ئۆزبەك تىلىنىڭ بارچە ساھەلىرىگە، جۇملىدىن ئاتاماشۇناسلىق – تېرمىنولوگىيە (ئاتالغۇ- تېرمىنشۇناسلىق) ھەم يېڭىچە نوقتى – نەزەردىن قاراش ئىمكانىيىتى بەردى. Institutimiz olimlari tilimiz qonuniyatiga mos kelmaydigan sun’iy atamalar ko‘payishining oldini olish, chet tillardan kirgan o‘zlashmalarga o‘zbekcha muqobil tanlash, umuman, termin qo‘llanilishi masalasini hal etish uchun ilmiy tavsiyalar ishlab chiqish, sohalar bo‘yicha atama lug‘atlari nashr etish, izohli lug‘atlar, qo‘llanmalar yaratishga katta e’tibor qaratyapti. ئىنىستىتۇتىمىز ئالىملارى تىلىمىز قانۇنىيىتىگە ماس كەلمەيدىغان سۇنئىي ئاتالغۇلار كۆپىيىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش، چەت تىلدىن كىرگەن ئۆزلەشمىلەرگە ئۆزبەكچە نام تاللاش، ئۇمۇمەن، تېرمىن قوللىنىش مەسلىسىنى ھەل ئېتىش ئۈچۈن ئىلمىي تەۋسىيىلەر ئىشلەب چىقىش، ساھەلەر بويىچە ئاتالغۇلارنى نەشر ئېتىش، ئىزاھلىق لۈغەتلەر، قوللانمىلار ياراتىشقا كاتتا ئېتىبار قارىتىشتى. Atamalarni o‘zlashtirishda ham muayyan me’yorga, ilmiy asoslarga tayanib ish olib borilmasa, chalkashliklar ro‘y berishi mumkinligini hayotning o‘zi ko‘rsatmoqda. Shu bois jamoamiz bu borada maxsus grantlar asosida fundamental va amaliy yo‘nalishlar bo‘yicha ilmiy tadqiqotlar olib bormoqda. ئاتالغۇلارنى ئۆزلەشتۈرۈشتە ھەم مۇئاييەن ئادەتكە، ئىلمىي ئاساسلارغا تايىنىپ ئىش ئېلىپ بېرىلمىسىا، مۇجىمەللىكلەرنىڭ روي (يۈز) بېرىشى مۇمكىنلىگىنى ھاياتنىڭ ئۆزى كۆرسەتمەكتە. شۇ سادىق جامائەتىمىز مەخسۇس تەستىقلار ئاساسىدا پىرىنسىپال ۋە ئەمىلىي يۆلىنىشلەر بويىچە ئىملىي تەتقىقاتلار ئېلىپ بارماقتا. Jamoamizda amalga oshirilayotgan ilmiy ishlar, chunonchi, o‘rta, o‘rta maxsus, kasb-hunar va oliy ta’lim muassasalari uchun o‘zbek tili va adabiyotidan darsliklar yaratish, lug‘atlar tuzish, o‘zbek adabiyoti va folklorining mukammal tarixini yaratish kabi yumushlar mazkur Qonunda belgilangan vazifalarni amalga oshirish borasida bajarilayotgan ishlar sirasiga kiradi. جەمىيىتىمىزدە ئەمەلگە ئاشۇرىلىۋاتقان ئىلمىي ئىشلار، باشلانغۇچ، ئوتتۇرا، كەسپىي ئوتتۇرا، كەسپ – ھۈنەر ۋە ئالىي تەلىم مۇئەسسەسەلىرى ئۈچۈن ئۆزبەك تىلى ۋە ئەدەبىياتىدىن دەرسلىكلەر يارىتىش (تۈزۈش)، لۇغەتلەر تۈزىش، ئۆزبەك ئەدەبىياتى ۋە اولكلورىنىڭ مۇكەممەل تارىخىنى يارىتىش كەبى خىزمەتلەر مەزكۇر قانۇندا بەلگىلەنگەن ۋەزىپىلەرنى ئەمەلگە ئاشۇرۇش باراسىدا (جەريانىدا) بېجىرىلىۋاتقان ئىشلار دائىرىسىگە كىرىدۇ. Jamoamiz tomonidan besh jildli «O‘zbek tilining izohli lug‘ati» tayyorlandi va nashriyotga topshirildi. Lug‘atning dastlabki jildi «O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi» davlat ilmiy nashriyotida bosmadan chiqmoqda. Kitobda hozirgi zamon o‘zbek tilida faol qo‘llanilayotgan sakson mingdan ortiq so‘z va so‘z birikmalari ularning etimologiyasi va anglatgan ma’nosiga ko‘ra izohlangan. جەمىيىتىمىز تامانىدىن (تەرىپىدىن) بەش جىلدلىق "ئۆزبەك تىلىنىڭ ئىزاھلىق لۇغەتى" تەييارلاندى ۋە نەشرياتقا تاپشۇرۇلدى. لۇغەتنىڭ دەسلەپكى جىلدى "ئۆزبەكىستان مىللىي ېنسىكلوپېدىيىسى" دۆۋلەت ئىلمىي نەشرىياتىدا باسمىدىن چىقماقتا. كىتاپتا ھازىرقى زامان ئۆزبەك تىلىدا پائال قوللىنىلىۋاتقان سەكسەن مىڭدىن ئارتۇق سۆز ۋە سۆز بىرىكمىلىرى ئۇلارنىڭ ئېتىمولوگىيىسى ۋە ئاڭلاتقان مەنىسىگە كۆرە ئىزاھلانغان. Olimlarimiz tomonidan to‘qson besh ming so‘zni o‘zida qamragan «O‘zbek tilining imlo lug‘ati» ham tuzildi. U yaqinda «O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi» davlat ilmiy nashriyotida bosmadan chiqadi. Nashrga topshirilgan yana bir tadqiqot «O‘zbekcha-ruscha va ruscha-o‘zbekcha» lug‘atning har bir qismi bugun tilimizda faol qo‘llanilayotgan o‘n ming so‘z va unga berilgan izohlarni qamrab olgan. «Inglizcha-o‘zbekcha-ruscha rasmli lug‘at» maktabgacha ta’lim muassasalari tarbiyalanuvchilari va kichik yoshdagi maktab o‘quvchilariga mo‘ljallangan. Rangli bezakli ushbu kitob mingta so‘zdan iborat. ئالىملىرىمىز تامانىدىن توقسان بەش مىڭ سۆزنى ئۆز ئىچىگە ئالغان "ئۆزبەك تىلىنىڭ ئىملا لۇغەتى" ھەم تۈزىلدى. ئۇ يېقىندا "ئۆزبەكىستان مىللىي ېنسىكلوپېدىيىسى" دۆۋلەت ئىلمىي نەشرىياتىدا باسمىدىن چىقىدۇ. نەشرگە تاپشۇرۇلغان يەنە بىر تەتقىقات "ئۆزبەكچە – رۇسچە ۋە رۇسچە - ئۆزبەكچە" لۇغەتنىڭ ھەر بىر قىسمى بۇگۇن تىلىمىزدا پائال قوللىنىلىۋاتقان ئون مىڭ سۆز ۋە ئۇنىڭغا بىرىلگەن ئىزاھلارنى ئۆز ئىچىگە ئالغان. "ئىنگىلىسچە – ئۆزبەكچە – رۇسچە رەسىملىك لۇغەت" مەكتەپلەرگىچە تەلىم مۇئەسسەسەلىرى تەربىيەلەنگۈچىلىرى ۋە كىچىك ياشتىكى مەكتەپ ئوقۇغۇچىلىرىغا بېغىشلانغان. رەڭلىك بىزەلگەن ئاشۇ كىتاپ مىڭدەك سۆزدىن ئىبارەت. Hozir bobokalonimiz Alisher Navoiy asarlarining to‘liq lug‘atini tuzish bo‘yicha ish olib borilayotir. Lug‘atda kitobxonlar buyuk shoir asarlari tilining sharhi va izohlaridan bahramand bo‘lish imkoniga ega bo‘ladilar. ھازىر بوۋا – كالانىمىز ئەلىشىر ناۋائىي ئەسەرلىرىنىڭ تولۇق لۇغەتىنى تۈزۈش بويىچە ئىش ئېلىپ بېرىلىۋاتىدۇ. لۇغەتتە كىتاپخانلار بۈيۈك شائىر ئەسەرلىرى تىلىنىڭ شەرھى ۋە ئىزاھلىرىدىن بەھرىمان بولۇش ئىمكانىغا ئىگە بولىدۇ. Olimlarimiz «Xalqaro termin-elementlarning izohli-illyustrativ lug‘ati» borasidagi ishni davom ettirmoqdalar. Unda xalqaro termin-elementlarning o‘zbek tilidagi holati sharhlanadi. Shu bilan birga, ikki tomli «Ijtimoiy-siyosiy terminlar lug‘ati»ni tuzish bo‘yicha ham dastlabki tayyorgarlik ishlari olib borilmoqda. ئالىملىرىمىز "خەلقئارا تېرمىن – ئېلىمىنتلارنىڭ ئىزاھلىق لۇغەتى" توغرىسىدىكى ئىشنى داۋام ئەتمەكتە. ئۇنىڭدا خەلقئارا تېرمىن – ئېلىمىنتلارنىڭ ئۆزبەك تىلىدىكى ھالىتى شەرھلىنىدۇ. شۇنىڭ بىلەن بىرگە، ئىككى توملۇق "ئىجتىمائىي – سىياسىي تېرمىنلار لۇغەتى" نى تۈزۈش بويىچە ھەم دەستلەپكى تەييارلىق ئىشلارى ئېلىپ بېرىلماقتا. O‘zA, Nazokat Usmonova yozib oldi. 18.10.2006 12:26 O‘zA (ئۆزبەكىستان مىللىي ئاخبارات ئاگېنتلىقى )، نازاكەت ئوسمانوۋا يازدى. مەنبە: http://www.uza.uz/uzb/news/?id1=13610 ___ باشقۇرغۇچى : matimatika تەرىپىدىن تەستىقلاندى . تەستىقلانغان ۋاقتى : 2008-05-08
| |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 |
| jin121
دەرىجىسى :يېڭى ئۆگەنگۈچى | ئغىر كورمەي يوللاپ قويساڭلار ........مەن يوللىسام نىمە سەۋەپكىن پەقەت يوللىيالمىدم.....
تىجارەت دائىرىمىز كومپىيوتىر(ئۇستەل كومپىيوتىرى <كوراشتۇرۇلغان> يان كومپىيوتىرى <كوراشتۇرۇلغان > ،يانفون) <ھەرخىل تۈردىكى> ،تەجرىبە ئۈسكۈنلىرى . مەبلەققە سىز پۇل چىقارمايسىز .....مەھسۇلات بىلەن تەمىنلەيمىز،سۈپەتكە كاپالەتلىك كىلىمىز ... يۇمشاق دىتال سودىسى : مەلۇم بىر دىتال بار ( ئەپسۇس پەقەتلا خەنزۇچە ئېنگىېلىز تىلى ئۈگىنىش دىتالى ،يەسلى ئېنگىلىز تىلىدىن تارتىپ تۇلۇق ئوتتۇر ئېنگىلىز تىلىغىچە بارلىق ماتىريال كوپ خىل شەكىلدە ،ئاڭلاش ،كۈرۈش ،يېزىش سۇرەت مەن بىلەن ئالاقىلىشىڭ ،ئىلىكتىرۇن مەھسۇلاتلىرى سودىسى ...... تىجارەت دائىرىمىز كومپىيوتىر(ئۇستەل كومپىيوتىرى <كوراشتۇرۇلغان> يان كومپىيوتىرى <كوراشتۇرۇلغان > ،يانفون) <ھەرخىل تۈردىكى> ،تەجرىبە ئۈسكۈنلىرى . مەبلەققە سىز پۇل چىقارمايسىز .....مەھسۇلات بىلەن تەمىنلەيمىز،سۈپەتكە كاپالەتلىك كىلىمىز ... يۇمشاق دىتال سودىسى : مەلۇم بىر دىتال بار ( ئەپسۇس پەقەتلا خەنزۇچە ئېنگىېلىز تىلى ئۈگىنىش دىتالى ،يەسلى ئېنگىلىز تىلىدىن تارتىپ تۇلۇق ئوتتۇر ئېنگىلىز تىلىغىچە بارلىق ماتىريال كوپ خىل شەكىلدە ،ئاڭلاش ،كۈرۈش ،يېزىش سۇرەتلىك ،قىزىقارلىق .......كورسىڭىزلا بىلىپ قالىسىز ) <بىز ئاۋال سىناق نۇسخىسى بىلەن تەمىنلەيمىز > قىزىكسىڭىز مەن بىلەن ئالاقىلىشىڭ .....چ چ نۇمۇرۇم: 851038172 تېلىفۇن : 0996-2801806 (ھەقىقى ئىزدىنىش ئارزۇيىڭىز بولسا بۇ سىزنىڭ ياخشى پۇرسىتىڭىز ....بەلكىم كۈتۈلمىگەن پۇرسەت سىزنى كۈتۈپ تۇرىدۇ | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 |
| tanha.E
دەرىجىسى :يېڭى ئۆگەنگۈچى | بىزنىڭ ئاتاغلىق كىشىلىرىمىز ئۆزىنىڭ تاماق قاچىسىدىن ئايرىلىپ قالماسلىق ئۈچۈن قاتتىق <خىزمەت> قىلىۋاتقاندۇ؟ بىزدىنمۇ مۇشۇنداق ئادەملەر چىقسا بەك ياخشى بولاتتى، بىراق، سىياسەت ....
| |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| |
