يەھۇدىيلار ئارىسىدىكى ئىنتايىن ئاز بىر قىسىم كىشىلەر سىيونىزمگە قاتتىق چوقۇناتتى. قالغان كۆپ سانلىق يەھۇدىيلار بولسا بۇ پىرىنسىپنى قوبۇل قىلمايدىغان كىشىلەردەك كۆرۈنەتتى.
ئەمما ئۇلارنىڭ بۇنداق پوزىتسىيىلىرىنى يېقىندىن كۈزىتىدىغانلا بولساق، ئۇلارنىڭمۇ نىقاپلىرى يىرتىلىپ، ئوتتۇرلۇقتا پۈتۈنلەي باشقا قىياپەتتىكى بىر يەھۇدىي پەيدا بولاتتى. ئۇلار بىزگە غايىلىرى ئۈچۈن ياساپ چىققان بىر قاتار قىلچە ئاساسى يوق سەۋەپلەرنى ئوتتۇرغا چىقىرىشقان ھالدا كۆرۈنۈشكە باشلايدۇ.
ئەمەلىيەتتە بولسا، لىبېرال يەھۇدىيلار سىياسىي پائالىيەت بىلەن شوغۇللىنىۋاتقان يەھۇدىيلارنى بىز بىلەن بىر ئىرققا تەۋە كىشىلەر ئەمەس دەپ رەت قىلىپ باققىنىمۇ يوق. ئۇلار ئۆزلىرىنىڭمۇ بىر يەھۇدىي بولغانلىقلىرىنى خىيالىغا كەلتۈرۈشۈپ، ئۇلاردىن نومۇس قىلىپ كېتىشەتتى. شۇنداق بولىشىغا قارىماي، ئۇلارنىڭ بۇ پوزىتسىيىلىرى ئۇلارنى بىر يەرگە توپلىنىشلىرى ئۈچۈن ھەرگىزمۇ توسالغۇلۇق پەيدا قىلمايتتى. ئەنە شۇ تۈردىكى لىبېرال يەھۇدىيلار بىلەن سىيونىست يەھۇدىيلار ئوتتۇرسىدىكى بۇ خىل سۇنئىي زىدىيەتلەر مېنىڭدە قاتتىق يىرگىنىشنىڭ پەيدا بولىشىغا سەۋەب بولغان ئىدى.
ئۇلارنىڭ بۇنداق كۆرۈنۈشتىكى زىددىيەتلىرى ھېچقانداق بىر ئاساسقا ئىگە ئەمەس ئىدى. ئۇلارنىڭ بۇ قىلىقى ھەقىقەتەنمۇ ئۇچىغا چىققان يالغانچىلىق ئىدى. ئۇلارنىڭ بۇ تۈردىكى ھىلىگەرلىكلىرى يەھۇدىي ئىرقىنىڭ زۇلۇم ئاستىدا قالدۇق، بىز ئەسلىدە ئاق نىيەتلىك كىشىلەرمىز دىيىشلىرىگە پەقەتلا ماس كەلمەيتتى.
ئەسلىنى سۈرۈشتە قىلىدىغان بولساق، بۇ ئىرقنىڭ ئەخلاقىي پەزىلەتلىك بولىۋېلىشى پەۋقۇلئاددە ياسالمىلىق ئەھۋالدىن باشقا نەرسە ئەمەس ئىدى. بۇ ھارامتاماقلارنىڭ سۇدىن نەقەدەر يىراققا قاچىدىغان مەخلۇقلاردىن ئىكەنلىكىنى يۈزىگە قاراپلا بىلىۋالالايسىز، ھەتتا كۆپۈنچە ھاللاردا كۆزىڭىزنى يۇمۇپ تۇرۇپ يېنىغا يېقىن كەلسىڭىزلا شۇ ھامان ھىس قىلالايسىز.
ئاندىن كېيىن بۇ يەكتەك كىيىۋېلىشقان ھارامتاماقلارنىڭ سېسىق پۇراقلىرىنى ھىس قىلساملا كۆڭلۈم ئاينىپ ئاشقازانلىرىم تەتۈر ئۆرىلىپ كېتىدىغاندەك بولۇپ قالدى. ئۇلارنىڭ ھەممىسىنىڭ دىگىدەك ئۈستى-بېشى كىر بولۇپ، ئەدەپ-ئەخلاق دىگەندىن پەقەتلا خەۋىرى يوق نەرسىلەر ئىدى. بۇ دىگەنلىرىمدىن بەلكى دىققىتىڭىزنى تارتقىدەك بىر نەرسە ھىس قىلالماسلىقىڭىز مۇمكىن. ئەمما بۇ مەخلۇقلارنىڭ پاسكىنىچىلىقلىرىنىڭ تىگىدە ئۇ تاللانغان ئىرقنىڭ ئەخلاقىي جەھەتتىن بەكلا يىتەرسىز كىشىلەر ئىكەنلىكىنى پەرق قىلىپ ئۇلاردىن قاتتىق يىرگىنىپ كىتەتتىم.
شۇنىڭدىن باشلاپ يەھۇدىيلەرنىڭ بەزى ساھەلەر بويىچە ئوينىغان پائالىيەتلىرىدىكى ھەرىكەتلىنىش شەكىللىرى مېنىڭ دىققىتىمنى بەكىرەك ئۆزىگە جەلىپ قىلىشقا باشلىدى.مەن ئۇلارنىڭ ھەرىكەت قىلىشلىرىدىكى سىرلىرىنى بىردىن-بىردىن پەرق قىلىشقا باشلىدىم.
جەمىيەتتە ھەر قانداق شەكىل ئالغان بولىشىدىن قەتئىي نەزەر، ھەرقانداق بىر ناچار ئىشلار مەۋجۇتلا بولىدىكەن، چوقۇم بۇ ئىشنىڭ ئىچىدىن بىر يەھۇدىي چىقاتتى. بۇ تۈردىكى يارىغا نەشتەر سانچىلا-سانچىلماس، سېسىپ پۇراپ كەتكەن بەدەنگە چاپلىشىپ قالغان سازاڭدەك كۈچلۈك يۇرۇغلۇقتىن كۆزلىرى قاماشقان بىر جۈپ يەھۇدىي ئوتتۇرغا چىقاتتى.
يەھۇدىلارنىڭ ماتبۇئات ساھەسىدە، گۈزەل سەنئەت ساھەسىدە، ئەدەبىيات ساھەسىدە ۋە كىنو-تىياتىرچىلىق ساھەلىرىدىكى پائالىيەتلىرىنى ئىنچىكىلىك بىلەن كۈزىتىپ چىققىنىمدىن كېيىن، يەھۇدىيچىلىقنى رەت قىلىشقا بولىدىغان بىرمۇنچە پاكىتلارنى توپلاپ چىققان ئىدىم.
شۇنداق قىلىپ، چىرايلىق گەپلەر، قىزىقارلىق ماقالىلار ماڭا قىلچە تەسىر كۆرسەتمەس بولۇپ قالدى. ھەرقانداق بىر كىنو يايى تىياتىر ئېلانلىرىغا قاراپ، بۇلارنىڭ غوجايىنلىرىنىڭ كىملىكىنى ياكى كىنو سىنارىيىسىنى يازغان ئىسىملارنى كۈزىتىش ئارقىلىقلا بۇنىڭ تېگىدىكى پاسكىنىچىلىقلارنى كۆرىۋالالايتتىم. بۇلارنى تەتقىق قىلغانسىرى ئادەمنى ئىختىيارسىزلا يەھۇدىيلارغا قەتئىي قارشى تۇرىدىغان بىرسىگە ئايلاندۇرۇپ قوياتتى.
بۇ تۈردىكى ئەخلاقسىز پائالىيەتلەر ۋىيېنادا خەلقىمىزنى زەھەرلەپ كېلىۋاتقان بىر تۈرلۈك ئەخلاق ۋاباسى بولۇپ، بۇ تۈردىكى ۋابا قېدىمقى ۋاقىتلاردىكى ۋابالاردىنمۇ ئېغىر ئاپەتلەرنى كەلتۈرۈپ چىقارغىدەك كۈچكە ئىگە ئىدى. بۇ تۈردىكى ۋابا مىكروپلىرى كۆپلەپ ئىشلەپ چىقىرىلىپ تۆت ئەتىراپقا تارقىتىلماقتا ئىدى.
بۇ تۈردىكى ئەسەرلەرنى بارلىققا كەلتۈرىدىغانلارنىڭ بىلىم ۋە ئاڭ-پىكىر سەۋىيىسى قانچىكى تۈۋەن بولسا، ھەتتا يوقنىڭ ھىساۋىدا بولغىنىدا، بۇنداقلارنىڭ ئەسەر (!) چىقىرىش قابىلىيىتىمۇ شۇنچە يوقۇرى بولاتتى. بۇ پەسكەش كىشىلەر خۇددى بىر پۈركىگۈچ ماشىنىسىغا ئوخشاش پۈتۈن پاسكىنىلىقلارنى ئىنسانىيەتنىڭ يۈزىگە توختىماي پۈركۈپ تۇراتتى.بۇ تۈردىكى پەسكەشلەرنىڭ سانىنى تۆۋەن مۆلچەرلەشكىمۇ بولمايدۇ.
تەڭرىنىڭ لۇتپى بولغان بىر گيوتې ئورنىغا، ئۇنىڭ زامانداشلىرى ئورنىغا بۇ چالا ساۋاتلارنىڭ پەيدا بولىشىنى بىر پەرەز قىلىپ بېقىڭ. بۇ پەسكەشلەر خۇددى بىر تاياقچە باكتېرىيىگە ئوخشاش ئەڭ ساپ قەلپلەرنى زەھەرلەشتىن بىر مىنوتمۇ توختاپ قالمايتتى.
يەھۇدىيلارنىڭ بۇنداق قورقۇنۇشلۇق رولنى ئوينىشى ئۈچۈن تەڭرى تەرىپىدىن مەخسۇس يارىتىلغانلىقىنى ئويلىغىنىمىزدا ھەقىقەتەنمۇ ئادەمنىڭ تۈكلىرى ئۈرپىيىپ كېتىدۇ. ... ئەمما بىز بۇ مەسىلىدە ھەرگىزمۇ ئالدىنىپ قالماسلىقىمىز، ھەرگىزمۇ خام خىيال قىلماسلىقىمىز شەرت. ئەجەبا، مەخسۇس تاللانغان ئىرق دېيىلگەنلەر ئەنە شۇنداق چىرىگەن لەشلەرمىدۇ؟
شۇنىڭدىن كېيىن ئەخلاقسىز ۋە پەسكەش نەرسىلەرنى سەنئەت ئەسىرى دەپ ئوتتۇرغا چىقىرىشقان ئاپتورلارنى ئىنچىكىلىك بىلەن تەكشۈرۈشكە كىرىشتىم. بۇ تەكشۈرۈشۈمنڭ نەتىجىسىدە يەھۇدىيلار ھەققىدىكى بۇرۇنقى بۇرۇنقى ئويلىغانلىرىمنىڭ خاتا بولۇپ قالغانلىقىنى يەنە بىر قېتىم پەرق قىلدىم.
ھىسىيات ئادەمنى ھەرقانچە قايمۇقتۇرىمەن دىسىمۇ ئەقىلنىڭ تەتقىقات ئۇسۇلى بويىچە ئوتتۇرغا چىقىرىلىدىغان نەتىجىلەر تېخىمۇ توغرا بولۇپ چىقاتتى.
بۇ پاكىتنى ھەرگىزمۇ ئىنكار قىلىشقا بولمايتتى: گۈزەل سەنئەتلەردىكى پەسكەش ئەسەرلەر، ئەدەبىيات ساھەسىدىكى پاسكىنىچىلىقلار، كىنو-تىياتىرچىلىقتا رولغا ئېلىنغان ئاخماقانىلىقلارنىڭ يۈزدە توقسەن قىسمى ئومۇمىي نوپۇسىمىزنىڭ ئارانلا يۈزدە بىرىنى تەشكىل قىلىدىغان بىر ئىرقنىڭ قولىدىن چىقىۋاتقان نەرسىلەر ئىدى. بۇ پاكىتنى ھەرگىزمۇ ئىنكار قىلالمايمىز.
مەن بىر زامانلاردا دۇنيانى چۆگۈلۈتۈپ يۈرگەن ئورۇنلار دەپ تۇنىۋالغان ئەڭ چوڭ گېزىتلارنىمۇ خۇددى يوقۇرقىدەك ئىنچىكىلىك بىلەن تەپسىلى تەتقىق قىلىپ باقتىم. قارماقنى قانچىكى چوڭقۇرغا تاشلىسام، نەشتىرىمنى يارىغا قانچىكى تىرەن پاتۇرسام، بۇرۇن مېنى ھاڭ-تاڭ قالدۇرۇپ كەلگەن نەرسىلەر قىممىتىنى يوقۇتۇپ كۆز ئالدىمدا يوقۇلۇپ كىتەتتى.
بۇ مەتبۇئاتلارنىڭ قوللىنىپ كېلىۋاتقان ئۇسلۇبى ھەقىقەتەن تاقەت قىلغىلى بولمايدىغان بىر ئۇسلۇپ ئىدى.مىللىتىگە ئادەتتىكى نەرسە بولۇپ تۇيۇلىدىغان ئاددى كۆز قاراشلارنىمۇ قوبۇل قىلىشقا مەجبۇرلىشاتتى. بۇ يالغانچىلىق ماشىنىلىرىنىڭ ماقالىلىرىدىكى تەرەپسىزلىكى ماڭا نىسبەتەن راس شۇنداق ئوخشايدۇ دەپ بىلىنگىنىگە قارىماي، ئەڭ چوڭ ئۇيدۇرما بولۇپ كۆرۈنۈشكە باشلىغان ئىدى. بۇ مەتبۇئاتلارنىڭ ئاپتورلىرىنىڭ ھەممىسىلا يەھۇدىيلار ئىدى.
بۇرۇن پەقەتلا دىققىتىمنى تارتمىغان مىڭلىغان ئەھمىيەتسىز نوقتىلار بۈگۈنكى كۈندە پۈتۈن دىققىتىمنى ئۆزىگە جەلىپ قىلىۋالغان بولۇپ، ئۇلارنىڭ ھەممىسىنى بىرمۇ-بىر تەھلىل قىلىپ چىقىشقا توغرا كەلگەن ئىدى. بىر ۋاقىتلاردا مېنى چوڭقۇر ئويغا سالغان نوقتىلارمۇ قايتىدىن رۇشەن كۆرۈنۈشكە، بۇ نوقتىلارنىڭ تەسىر كۆرسىتىش دائىرىسىنى تونۇشقا باشلىغان ئىدىم.
ئەمدىلىكتە بۇ مەتبۇئاتلارنىڭ لىبېرال كۆز قاراشلىرى بىلەن چۈشەنچىلىرىنى پۈتۈنلەي باشقا بىر شەكىلدە چۈشىنىشكە ۋە ئۆلچەشكە باشلىدىم. ئۆزلىرىگە قارشى چىققان ماقالىلارغا جاۋاپ بەرگەن ۋاقتىدا ئىپادىلەيدىغان سالاپەتلىكى ياكى پىكىرلىرىگە زىت كېلىدىغان گېزىتلارغا قارىتا ئۆلۈكتەك جىم بولىۋېلىشلىرىدەك ھىلىگەرلىكلىرى ئەندىلىكتە رۇشەن كۆرۈنمەكتە ئىدى. ئۇلارنىڭ بۇ قىلىقلىرى ھەقىقەتەنمۇ ئۇستىلىق بىلەن ئوينالغان ئۇيۇنلىرى ئىدى.
كىنو-تىياتىر ئوبزورچىلىرىنىڭ كۆككە ئۇچۇرۇپ مەدھىلەشلىرى پەقەتلا يەھۇدىي ئاپتورلارغىلا مەنسۈپ ئىدى. ھەر دائىم نېمىس ئاپتورلار تەنقىتلىنەتتى.
ئىككىنچى گۇيللاۋمغا رەزىللەرچە پاتۇرۇلغان بىگىز شۇنداق كىلىشتۇرۇپ تەكرارلاندىكى، بۇ گېزىتنىڭ ماقالىلىرىنى مەلۇم بىر مەركەزدە تەييارلىشىپ ئاممىغا ئېلان قىلغانلىقىغا دەرھال ئىشەنگەن ئىدىم. فرانسۇز مەدەنىيىتى ئۈچۈن يېزىلغان ماقالىلارمۇ ئەنە شۇ شەكىلدە تەييارلانغان ماقالىلار ئىدى. بۇ گېزىتنىڭ تىلى ماڭا يات بىر تىل بولۇپ تۇيۇلغان ئىدى.
يېزىلغان ماقالىلار نېمىس مىللىتىنىڭ مەنپەئەتىگە شۇنچىلىك زىت كىلەتتىكى، بۇ ماقالىلار چوقۇم مەخسۇس شۇنداق يېزىلغان بولىشى چوقۇم ئىدى. ئۇلارنىڭ ئەنە شۇ شەكىلدە پائالىيەت قىلىشلىرى كىم ئۈچۈن ئىدى؟ بۇلارنىڭ ھەممىسىلا پەۋقۇلئاددە توغرا كېلىپ قالغانلىق بولالمايتتى.
مەن باشقىلاتىن نىمە قىلارىمنى بىلەلمەي قالغان ئىدىم.بىر مۇنچە ۋەقەلەرنى بىرمۇ-بىر تەھلىل قىلىپ چىققىنىمدىن كېيىن، پىكىرلىرىم يەنە قايتىدىن جايىغا كېلىشكە باشلىدى. يەھۇدىيلارنىڭ ئەخلاق ۋە ئادەت ھەققىدىكى چۈشەنچىلىرى ھەقىقەتەنمۇ بەكلا قورقۇنۇشلۇق نەرسىلەر ئىدى. بۇ جەھەتتە نامراتلار مەھەلىلىرى ئىنتايىن مول تۇرمۇش مەكتىۋى بولۇپ بەرگەن ئىدى. ئەمما بۇ جەرياندا ھەقىقەتەنمۇ قاتتىق قىيىنچىلىقلارنى باشتىن كەچۈرگەن ئىدىم.
يەھۇدىيلارنىڭ پاھىشىلىك بىلەن، بولۇپمۇ ئاق تەنلىك ئاياللار سودىسىدا ئالاھىدە مۇھىم رول ئويناپ كەلگەنلىكىنى پەرق قىلدىم. بۇ تۈردىكى چىرىكلىكلەر، فرانسىيىنىڭ جەنوبىدىكى پورت شەھەرلىرىنى ھىساپقا ئالمىغاندا غەربىي ياۋرۇپا شەھەرلىرى ئىچىدىكى ۋىيېنادا بەكلا ئاسان تەتقىق قىلىشقا بولىدۇ.
ئاخشاملىرى لېوپولدستادنىڭ جىمجىت تار كوچىلىرىدا قەدەمدە بىر ئىنسانىيەتنىڭ يۈزىنى قارايتىدىغان سەھنىلەرنى كۆرۈشكە بولاتتى. بۇ ئەھۋال، ئۇرۇش مەزگىللىرىدە شەرقىي ئالدىنقى سەپتە ئۇرۇش قىلىۋاتقان نېمىس ئەسكەرلىرىگە ئۇچۇرىغاندەك نېمىس مىللىتىنىڭ كۆپ قىسمىغا تېخى مەلۇم بولمىغان ئىدى.
ۋىيېنانىڭ پاتقاقلىق كوچىلىرىدا ئەخلاقى پەزىلەتلەر ئېغىر ھاقارەت قىلىنىپ، قارشى تۇرۇشقا تىگىشلىك بولغان بۇ كومىدىيىنى ئۇتۇغلۇق ھالدا ئۈستۈن ماھارەت بىلەن ئۇ ئەخلاقسىزلارچە يەھۇدىيلار تەرىپىدىن تېزگىنلەنگەنلىكىنى كۆرۈپ بەدەنلىرىم تىتىرەپ، ئاخىرى ھېچ نىمىنى سەزمەس بولۇپ لاسسىدە ئولتۇرۇپ قالغان ئىدىم. شۇنىڭدىن كېيىن يەھۇدىيلار مەسىلىسىنى ئاشىكارىلاشتىن قورقمايدىغان ھالغا كەلگەن ئىدىم.
بۇندىن كېيىن يەھۇدىيلارنىڭ بۇ رەزىل ئەپتى بەشىرىسىنى پاش قىلىش ئىشىنى ئۆزەمگە ۋەزىپە قىلىش ئىرادىسىگە كەلگەن ئىدىم.مەدەنىيەت ساھەسىنىڭ ھەرقايسى تارماقلىرىدا، گۈزەل سەنئەتنىڭ ھەرخىل پائالىيەت تارماقلىرىدا يەھۇدىيلارنى پەرق قىلىش يوللىرىنى تاپقاندىن كېيىن، يەھۇدىي دەيدىغان بۇ پەسكەش مەخلۇق بۇ يەردە ھەرگىز بولماسلىقى كىرەك دەپ قاراشقا بولىدىغان بىر يەردە ئۇلارغا دۈچ كېلىدىغانلىقىمنى پەقەتلا ئويلىمىغان ئىكەنمەن: ئۇلار سوتسيال دېموكراتچىلارغا يىتەكچىلىك قىلماقتا ئىكەن!
يەھۇدىيلارنىڭ سوتسيال دېموكراتىيىنىڭ مەسئولى ئىكەنلىكىنى بىلگەندىن كېيىن، سوتسيال دېموكراتىيە ھەققىدىكى بۇرۇنقى كۆز قاراشلىرىمنى تۈپتىن ئۆزگەرتتىم. شۇنداق قىلىپ، ھىسىياتىم بىلەن ئەقلىم ئوتتۇرسىدا ئۇزۇن داۋام قىلغان كۈرەشمۇ ئاخىرلاشتى.
ئىشچى دوستلىرىم بىلەن ئۇچۇرۇشۇپ تۇرىدىغان كۈنلىرىمدە، ئۇلار ھەر قانداق بىر مەسىلە ئۈستىدە بەكلا چاپسان مەيدانىنى ئۆزگەرتىپ تۇرىدىغانلىقىنى پەرق قىلدىم. ئۇلار بىرەر ئىككى كۈندە بىر، ھەتتا كۆپۈنچە ۋاقىتلاردا ھەر سائەتتە دېگىدەك كۆزقاراشلىرىنى ئۆزگەرتىپ تۇرىدىغانلىقى مېنى بەكلا ھەيران قالدۇرغان ئىدى.ئىشچىلار بىلەن ئۆزئارا سۆھبەتلىشىش جەريانىدا مەيدانى مۇستەھكەم، خېلىلا توغرا پىكىرلىك ئىشچى ئىكەن دەپ تونىغانلىرىممۇ بىرەر پارچە گېزىتنى كۆرگەن ھامان يوقۇرقىدەك توغرا پىكىرلىرىنى پاك-پاكىزە ئۇنتۇپ قالىدىغانلىقىنى كۆرۈپ ھاڭ-تاڭ قالغان ئىدىم.
ئۇلارنىڭ بۇنداق مىجەزى مېنى بەكلا ئۈمىتسىزلەندۈرىۋىتەتتى. مەن بۇ ئىشچى دوستلىرىمغا نەچچە سائەت چۈشەندۈرۈش بېرىپ، ئەندى ئۇلارنى قايىل قىلالىدىم، ئۇلار بىلەن ئورتاق كۆزقاراش تىكلىيەلىدىم، ئۇلارنىڭ كاللىسىدىن چىرىك ئىدىيەلەرنى سۈپۈرۈپ تاشلاپ توغرا يولغا قايتىشلىرىغا ياردەم بىرەلىدىم دەپ خوشال بولۇپ يۈرەتتىم.
ئەمما ئەتىسى ئۇلار بىلەن ئۇچىراشقانلىقىمدا خۇددى ئۇلار بىلەن بۇ ھەقتە پىكىرلەشمىگىنىمدەك، ئۇلارنىڭ بۇرۇنقى خاتا قاراشلىرىنى تاشلاتقۇزۇش ئۈچۈن بىر كۈن ئاۋال شۇنچە تەپسىلى چۈشەنچە بەرگەنلىرىمنى، ئۇلار ئۆزلىرىمۇ دىگەنلىرىمگە قايىل بولۇپ پىكىرلىرىنى ئۆزگەرتىۋالغانلىقلىرىنى پاك-پاكىزە ئۇنتۇپ كېتىپ ئالدىمدا پەيدا بولاتتى. مېنىڭ تىرىشچانلىقلىرىم قىلچە تەسىر قىلمىغان بولۇپ چىقاتتى. ئۇلار كاللىسىغا كىرىۋالغان قىممىتى يوق، ئەھمىيەتسىز كۆز قاراشلاردىن خۇددى ئۆلگىچە ئايرىلالمايدىغاندەك قىياپەتتە ئالدىمغا كېلىپ گۆشىيىپ تۇرۇشلىرىنى كۆرۈپ بەكلا ئۈمىدسىزلىنىپ كىتەتتىم.
بۇ ئىشچىلار ئۆزلىرىنىڭ خار بىر تەغدىرگە قالغانلىقلىرىدىن بەكلا نارازى ئىدى.ئۇلار ئېغىر زەربىلەرنى بېرىپ كېلىۋاتقان بۇ مۇھىتقا نارازى ئىدى. ئۇلار، بۇنداق قىيىن كۈنلەرگە قېلىشقانلىقلىرىنى شۇ كاپىتالىستلاردىن، غوجايىنلاردىن كۆرۈپ، ئۇلارغا ئۆچلۈك قىلاتتى؛ ئىشچىلارنىڭ قىيىن ئەھۋالىغا پەقەتلا كۆڭۈل بۆلمەي كېلىۋاتقان ھۆكۈمەت خادىملىرىنىمۇ ھاقارەتلىشەتتى، ئۇلاردىنمۇ نەپىرەتلىنەتتى.
ئۇلارنىڭ بۇ ھىسىياتلىرى مال باھاسىنىڭ ئۆرلەپ كەتكەنلىكىگە قارشى نامايىش قىلىپ كوچىلاردا يۈرگەن ۋاقىتلىرىدا ئاشكارە ئىپادىلىنەتتى. ئەمما مېنىڭ ئەقلىم يەتمەيدىغىنى، بۇ ئىشچىلار نىمىشكە ئۆز مىللىتىگىمۇ شۇنچىلىك ئۆچمەنلىك قىلىشىدۇ؟ بۇ ئىشچىلار مىللىتىمىزنىڭ ئۇلۇغلىقىنى بارلىققا كەلتۈرگەن ھەرقانداق نەرسىنى قارىلاشماقتا، تارىخىمىزغا قارا چاپلاشماقتا، ئىرقىمىزنىڭ داڭلىق كىشىلىرىگە بوھتان چاپلاشماقتا.
ئۆز قان قېرىنداشلىرىغا، ئۆز ماكانىغا، ئۆزلىرى توغۇلۇپ ئۆسكەن ۋەتىنىگە قاراتقان بۇ يىرگىنىشلىك دۈشمەنلىكلىرى، چىداپ تۇرغىلى بولىدىغان بىر ئەھۋال ئەمەس ئىدى. ئۇلارنىڭ بۇنداق نانكۆرلۈك ھەرىكىتى تەبىئىي قانۇنىيەتلەرگە زىت بىر ھەرىكەت ھىساپلىناتتى. گەرچە قايمۇققان بۇ كىشىلەرنى تەربىيىلەپ توغرا يولغا قايتۇرۇپ كېلىشكە بولار، ئەمما يوقۇردا دېگىنىمدەك، ئۇلار بىر قانچە كۈندىن كېيىن، بەك ئۇزىراپ كەتسە نەچچە ھەپتىدىن كېيىن يەنىلا بۇرۇنقى ھالىتىگە يېنىۋېلىشى تۇرغانلا گەپ.
سوتسيال دېموكراتىك مەتبۇئاتلار سوتسيال دېموكراتىك مەتبۇئاتلارنىمۇ يەھۇدىيلار قولغا كىرگۈزۈپ بولغانلىقىنى كۆپ كېچىكمەيلا تونۇپ قالدىم. بۇنىڭغىمۇ ھەيران قالغۇچىلىكى يوق ئىدى. ھەتتا قالغان گېزىتلاردىكى ئەھۋالمۇ بۇ تۈردىكى گېزىتلاردىن كۆپ پەر قىلىپ كەتمەيتتى.
شۇنداقتىمۇ، مېنىڭ مىللەتچىلىك ھەققىدە ئالغان تەربىيىلىرىم نەتىجىسىدە يىتىلدۈرگەن مىللەتچىلىك ئېڭىمغا ماس كېلىدىغان ھەقىقىي مىللەتچى گېزىتخانىلاردا بىرمۇ يەھۇدىي ئاپتورنى ئۈچىراتقىلى بولمايدىغانلىقى مېنى بەكلا ھەيران قالدۇرغان ئىدى. بۇ ھادىسىلەرنى پەرق قىلغىنىمدىن كېيىن، ئۆزەمنى زورلاپ بولسىمۇ ماركىسىزىملىق ئىدىيىگە ئىگە گېزىتلارنى تەپسىلى ئوقۇپ چىقىشقا كىرىشتىم.
بۇ تۈردىكى گېزىتلار ماڭا شۇنداق ئۆچمەنلىك ھىسىياتلىرىنى ئاتا قىلىشتىكى، ئاخرىرىدا بۇ تۈردىكى خائىنلىق ۋە پەسكەشلىك بىلەن تولغان دەستۇرلارنى بارلىققا كەلتۈرگەن كىشىلەرنى تېخىمۇ يېقىندىن تونۇپ چىقىش ئۈچۈن تەكشۈرۈش ئىشىغا كىرىشتىم.بۇ مەلئۇنلارنىڭ ھەممىسىلا ۋىجدانسىز يەھۇدىلار بولۇپ چىقتى. قولغا كەلتۈرۈشكە بولىدىغان بارلىق سوتسيال دېموكراتلارنىڭ كىتاپچىلىرىنى بىر باشتىن ئوقۇپ چىقتىم. ئۇلارنىڭ ھەممىسىگىلا يەھۇدىلار ئاپتورلۇق قىلغانلىقىنى بىلدىم. ھەممە ئىشلارغا دېگىدەك مەسئۇل بولغان كىشىلەرنى بىرمۇ بىر تەكشۈرۈپ چىقتىم.ئۇلارنىڭمۇ كۆپۈنچىسى يەھۇدىي ئىكەنلىكىنى پەرق قىلدىم.
ئالىي قۇرۇلتاينىڭ بەزى خەلق ۋەكىللىرى، ئىشچىلار ئۇيۇشمىلىرىنىڭ باشلىقلىرى، پارتىيە سېكىرتارلىرى ياكى كوچا ھەرىكەتچىلىرىنىڭ يىتەكچىلىرى ئاساسەن ئەنە شۇ تاللانغان (!) ئىرققا مەنسۈپ كىشىلەر ئىكەن. ئاۋستېرلىتز، داۋىد، ئادلېر، ئېللېنبوگېن، ... ۋە بۇ كىشىلەرنىڭ ھەممىسىنى ھەرگىز ئىسىمدىن چىقارماسلىق ئۈچۈن مىڭەمگە ئورۇنلاشتۇرىۋالدىم.
شۇنداق قىلىپ مېنىڭ كۆز قاراشلىرىمغا زىت كېلىدىغان كىشىلەرگە تەۋە بولغان پارتىيىلەرنىڭ مۇھىم ئورۇنلىرى يات بىر مىللەتنىڭ قولىدا ئىكەنلىكىنى تونۇپ يەتتىم. چۇنكى ھەر قانداق بىر يەھۇدى ھەرگىزمۇ نېمىس ھىساپلانمايتتى. بۇنداق بولىشىنى ئېنىق بىلگىنىمدىن كېيىن، ئۆزەمنى خېلىلا ئەركىن ھىس قىلىشقا باشلىدىم.
شۇنداق قىلىپ، ئىرقىمىزنى بۇلغاپ يۈرگەن شەيتانلارنى تونىۋالغان ئىدىم.
ۋىيېنادا تۇرغان بۇ بىر يىل جەريانىدا شۇنداق بىر قاراشقا كەلگەن ئىدىم: خاتا كۆز قاراشلار تۈپەيلىدىن ئىنتايىن جاھىل مىجەزلىك بولۇپ قالغان ھەرقانداق بىر ئىشچىمۇ توغرا يىتەكلەنسە ۋە توغرا چۈشەنچىلەرگە ئىگە قىلىنسا توغرا يولغا كىلەلەيدىغانلىقىنى بىلىپ قالغان ئىدىم. شۇنداق قىلىپ بۇ ئىشچىلارنىڭ كۆڭلىنى قىينىلىپ بولسىمۇ چۈشىنەلەيدىغان بولغان ئىدىم.
مېنىڭ بۇ قاراشلىرىم ئۆزەمنىڭ پىكىرلىرىنى تارقىتىش ئۈچۈن ئېلىپ بارغان كۈرەشلىرىم جەريانىدا مۇھىم بىر قۇرال ھالىغا كەلگەن ئىدى. نەتىجىدە ھەر دائىم غەلبە قازانغان مەن بولۇپ قالاتتىم. ئۇزۇنغا سوزۇلغان سەۋىرچانلىق بىلەن زور پىداكارلىق كۆرسىتىش ئارقىلىقلا خەلق ئاممىسىنى قۇتۇلدۇرۇپ قېلىشقا بولاتتى.
شۇنىڭغا قارىماي، بىر يەھۇدىينى ئۇنىڭ كۆز قاراشلىرىدىن ۋە ئىتىقاتىدىن ياندۇرۇشنى زادىلا ئىشقا ئاشۇرالمىغان ئىدىم. ئۇ ۋاقىتلاردا يەھۇدىلارنى ئۆزلىرىنىڭ قۇرۇق ئېتىقاتلىرىدىن قۇتۇلدۇرۇپ چىقالايمەن دەپ ئاخماقانىلىق بىلەن ھەرىكەت قىلىپ يۈرگەن ئىدىم. مەن شۇ ۋاقىتلاردىكى ئىنتايىن تار مۇھىتىمدا ئۇلارنى قايىل قىلىمەن، ئۆزگەرتىمەن دەپ ئاغزىم قۇرۇپ كەتكىچە كاپشىپ سۆزلەپ كىتەتتىم. ئۇلارغا ماركىسىزمنىڭ نەقەدەر خەتەرلىك بىر ئىدىيە ئىكەنلىكىنى ئىسپاتلاپ كۆرسىتىش ئۈچۈن تىرىشىپ يۈرگەن ئىدىم. ئەمما ھەر دائىم دەل بۇ ئارزۇيۇمنىڭ تەتۈرسىچە نەتىجىگە ئېرىشەتتىم.
چۇنكى، سوتسيال دېموكراتچىلارنىڭ مەيلى نەزەرىيىۋىي جەھەتتىكى، مەيلى ئەمىلىي پائالىيەتلىرىدىكى ئاشكارە قولغا كەلتۈرۈشكەن بۇ نەتىجىلىرى ئۇلارنىڭ جاھىللىق بىلەن ئۆز يولىنى داۋاملاشتۇرۇشلىرىغا ھەيدەكچىلىك قىلىپ كېلىۋاتقاچقا، مېنىڭ تىرىشچانلىقلىرىنىڭ قىلچىمۇ رولى بولمىغان ئىدى. ئەمما بۇ مەخلۇقلار بىلەن قانچىكى كۆپ مۇنازىرىلەشكەن بولسام، ئۇلارنىڭ تەشۋىقات ئۇسۇللىرىنى شۇنچە كۆپ بىلەلەيتتىم.
ئۇلار، ئەڭ ئالدى بىلەن ئۆزلىرىگە قارشى تۇرىدىغانلارنىڭ ئاخماقلىقلىرىغا ھەممىدىن بەكىرەك ئىشىنەتتى. ئەگەر ئۇلار مۇنازىرە قىلىش جەريانىدا گەپتە يېڭىلىپ قالغانلىقىدىن قۇتۇلۇشنىڭ باشقا ئامالىنى تاپالمىغان ۋاقىتلىرىدا، قىلچە ئىككىلەنمەيلا ھېچ نىمىنى چۈشەنمەيدىغان دۈتلەردەك قىياپەتكە كىرىۋېلىپ، قىلچە مەنىسى بولمىغان گەپلەر بىلەن قۇتۇلماقچى بولىشاتتى. ئەگەر ئۇلارنىڭ بۇ قۇرۇق گەپلىرىگە رەددىيە بەرمىسەڭ، بۇنىڭدىن باشقا تېمىلارنى ئىسپاتلاشقا تىرىشىپ چالۋاقاشقا باشلايتتى.
ئەگەر ئۇلارغا تېخىمۇ چوڭقۇرلاپ رەددىيە بېرىشكە باشلىساڭ، بىر ئاماللارنى قىلىپ سەندىن يىراقلىشىپ، ھەرقانداق بىر سوئالىڭغا جاۋاپ بەرمەي قېچىپ قۇتۇلۇشقا تىرىشاتتى. ئۆزلىرىنى بىر قۇتقازغۇچى قىلىپ كۆرسىتىپ يۈرۈشكەن بۇ مەلئۇنلاردىن بىرەرسىنى تۇتىۋالساڭ، خۇددى قولۇڭغا بىرەر مىچىلداپ تۇرغان مايلىق بىرنىمە چۈشكەندەك كۆڭلۇڭنى ئاينىتىۋىتەتتى.
ئاندىن بۇ ماددا بارماقلىرىڭنىڭ ئارىسىدىن چىقىپ غايىپ بولاتتى. يەنە بىر قارىساڭ باشقا بىر يەرگە بېرىپ يەنە قايتىدىن بىرىكىپ بۇرۇنقى قىياپىتىگە كىرىۋالغانلىقىنى كۆرىسەن.
ئەگەر ئۇلارنىڭ ئىچىدىكى بىرەر-ئىككىسىنى گەپ قايتۇرالمىغىدەك سۆزلەر بىلەن جىمىتىپ قويساڭ، ساڭا خۇددى سېنىڭ دىگەنلىرىڭگە قايىل بولۇشقا باشلاۋاتقاندەك بىر قىياپەتكە كىرىپ ئاغزىڭغا قاراپ قالىدۇ. ئەمما ئارىدىن بىرەر كۈنمۇ ئۆتمەي سېنى يەنە ھاڭ-تاڭ قالدۇرىدۇ: يەھۇدىي دىگەن بۇ مەخلۇق، بىر سوتكا بۇرۇن بولغان ئىشلارنى پۈتۈنلەي ئۇنتۇپ كەتكەن بولۇپ، خۇددى ھېچنىمە بولمىغاندەك يەنە شۇ بۇرۇنقى گېپىنى يوغلىتىپ تۇرىۋالىدۇ.
ئەگەر سەن بۇ كىشىلەرنىڭ بۇ تۈردىكى ئۇنۇتقاقلىقىغا رەنجىپ تۈنۈگۈنكى ئىشلارنى ئۇنىڭغا ئەسلىتىشكە ئۇرۇنساڭ، ئۇ ھەيران بولغان قىياپەتتە تۈنۈگۈن بۇنداق بىر سۆھبەت قىلىشقانلىقىنى پۈتۈنلەي رەت قىلىپ تۇرىۋالىدۇ. ئەگەر ئالدىنقى كۈنىسىدىكى سۆھبەتلەرنى ئەسلىيەلمىدىم دىسىلا مەيلىغۇ، تۈنۈگۈنكى سۆھبەتتە ئۆزىنىڭ ئۇتۇپ چىققانلىقىنى ئىسپاتلايمەن دەپ جېنىڭنى چىقىرىۋېتىدۇ.
مەن ئۇلارنىڭ بۇ قىياپىتىنى كۆرسەم نىمە قىلارىمنى بىلمەي ھاڭۋېقىپلا قالاتتىم. بۇلارغا يەنە نىمە دېيەلەيمەن؟ ئۇلارنىڭ ئاجايىپ ماھارەتلىك سۆزلىرىگە ھەيران بولايمۇ ياكى يالغانچىلىقتىكى ماھارىتىگە ھەيران قالايمۇ؟ ئاخىرىدا بۇ يەھۇدىي دىگەنلەرگە ئۆچلا بولۇپ قالدىم.
بىر مەنىدىن ئالغاندا، ئۇلار بىلەن بولغان بۇ تالاش-تارتىشلارنىڭ ياخشى تەرىپىمۇ بار ئىدى. ھېچ بولمىغاندا سوتسيال دېموكراتچىلارنىڭ تەشۋىقاتچى يىتەكچىلىرىنى تېخىمۇ تولۇق، تېخىمۇ ئېنىق تونۇش پۇرسىتىگە ئېرىشكەنتىم. بۇ تەرىپى مىللىتىم ئۈچۈن پايدىلىق ئىدى.
يەھۇدىيلارنىڭ بۇ قىلىقى شەيتاننىمۇ ئازغاشتۇرغىدەك كۈچكە ئىگە بولۇپ، بۇنداق ئالدامچىلىقلىرىنىڭ زىيانكەشلىكىگە ئۇچۇرىغان ئىشچىلىرىمىزنىڭ ئىپادىلىرىدىن قانداقمۇ رەنجىيەلەيمىز؟ شەيتانغىمۇ ئايىقىنى تەتۈر كەيگۈزەلىگەن بۇ ئىرقنىڭ ھىلىگەرلىكلىرىگە رەددىيە بېرىمەن دەپ مەنمۇ نىمە جاپالارنى تارتمىدىم. ھېلى دىگىنىدىن ھېلى يېنىۋالىدىغان بۇنداق كىشىلەر ئۈستىدىن غەلىبە قازىنىش ھەقىقەتەنمۇ قىيىن بىر ئىش ئىدى. شۇنداق بولغاچقا، بۇ يەھۇدىي دىگەنلەرنى قانچىكى ئېنىق تونىيالىغان بولسام، ئىشچىلىرىمىزنىمۇ شۇنچە كەچۈرۈشكە مەجبور بولاتتىم.
مېنىڭچە، گۇناھكار بولغانلار ھەرگىزمۇ يالغۇز ئىشچىلارلا ئەمەس. ئەسلى جىنايەتچىلەر خەلقىمىزنىڭ تەغدىرى بىلەن ئويناۋاتقانلار، ئىشچىلىرىمىزنىڭ، خەلقىمىزنىڭ تەغدىرىنى، مىللىتىمىزنىڭ تەدىرىنى قولغا كىرگۈزىۋالغان ئەخلاسىز يەھۇدىيلارنى ئېنىق ئادالەت قانۇنى بويىچە جازاغا تارتىش ئىشى ئۈچۈن باش قاتۇرۇشنى بىھۇدە ئۇرۇنۇش دەپ قارايدىغان كىشىلەردۇر.
كۈندىلىك تەكرار ئېلىپ بارغان كۈزىتىشلىرىم مېنى ماركىسىزمنىڭ مەنبەلىرىنى ئۆگىنىپ تەتقىق قىلىپ بېقىش يولىغا باشلىغان ئىدى. ئەندىلىكتە ماركىسىزمنىڭ خەلق ئاممىسىغا كۆرسەتكەن تەسىرىنى يىپىدىن يىڭنىسىغىچە ئوچۇق كۆرمەكتە ئىدىم.ئەندى مەن دىققىتىمنى بۇ ئىدىيىنىڭ شەكىللىنىش جەريانىغا مەركەزلەشتۈرگەن ئىدىم. بۇ ئىدىيىنىڭ پەيدا قىلىشى ئىھتىمال بولغان ئاقىۋەتلەرنى ئالدىن مۆلچەرلەش ئۈچۈن ئەستايىدىل مۇھاكىمە قىلىشىمنىڭ ئۆزىلا كۇپايە ئىدى. ئەجەبا بۇ ئىدىيىنى تەرغىپ قىلىۋاتقانلار پىكىرلىرىنىڭ ئىجرا قىلىنىپ قولغا كەلتۈرىدىغان ئاخىرقى نەتىجىلىرىنى راستىنلا بىلىدىغانمىدۇ؟ ياكى بولمىسا بىلمەي تۇرۇپلا بۇنداق بىر خاتا يولغا كىرىپ قالغان بولغىيمىدى؟ ئەندىكى مەسىلە، بۇ مەسىلىنى ئايدىڭلاشتۇرىۋېلىشتا قالغان ئىدى.
مېنىڭچە بۇنداق ئېھتىماللىقنىڭ ھەر ئىككىسىنىلا يوق دېيىشكە بولمايتتى. ئىككىنچى ئىھتىماللىق بويىچە پاجىئەلىك ئاقىۋەتنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئۈچۈن مۇھاكىمە قابىلىيىتى بار بولغان ھەر قانداق ئادەم ھەرىكەتكە ئاتلىنىشى شەرت ئىدى.
ئەمما بىرىنچى خىلدىكى ئىھتىماللىق بويىچە خەلقنى قاراڭغۇ پاتقاقلىق ئىچىگە سۆرەپ بارىدىغان بۇ ئاپەتكە سەۋەپچى بولغان ئاپتورلارنىڭ ئەسلىدە ھەقىقى شەيتان كىشىلەر ئىكەنلىكىنى خەلققە ئوچۇق كۆرسىتىپ بېرىش لازىم.
چۇنكى، مەدەنىيەتنى پۈتۈنلەي گۇمران قىلىۋىتىدىغان، دۇنيانى ھاياتلىقتىن مەھرۇم چۆلگە ئايلاندۇرىۋېتىدىغان بۇنداق بىر يولغا باشلايدىغان بىر ئورگاننى قۇرۇپ چىقىشنى نىيەت قىلىش ۋە بۇ نىيەتنى ئەمەلگە ئاشۇرۇشنىڭ تەپسىلى لايىھىسىنى تۈزۈپ چىقىش ئۈچۈن بىر ئادەم ئەقلىگە ئەمەس، بەلكى يەتتە باشلىق بىر يالماۋۇزنىڭ زىھنىگە ئىگە بولۇشقا توغرا كېلىدۇ.ئىش شۇنداق ئىكەن، بۇ ئىدىيىگە قارشى قەتئىي كۈرەش قىلىش يولىلا قالىدۇ. بۇنداق بىر كۈرەش، دۈشمەن ھەرقانداق بىر قۇرالدىن پايدىلانغان بولىشىدىن قەتئىي نەزەر ئادەم ئەقلى يىتىدىغان روھىي، جىسمانىي جەھەتلەردىكى ھەرقانداق قۇراللاردىن تولۇق پايدىلىش ئارقىلىق قانات يايدۇرىلىشى لازىم ئىدى. شۇنداق، ئۇلارغا قارشى قوللىنىدىغان قۇرالنى تاللاپ ئولتۇرماي پۈتۈن ئىمكانىيەتلەردىن پايدىلىنىپ دۈشمەننى يوقۇتۇش ئۈچۈن بۇ كۈرەشكە ئاتلىنىش لازىم ئىدى.
مەن ماركىسىزم ھەرىكىتىنىڭ پىرىنسىپلىرىنى تېخىمۇ ياخشى چۈشىنىۋېلىش ئۈچۈن بۇ پائالىيەتنى لايىھىلىگەنلەرنى ئىنچىكىلىك بىلەن تەكشۈرۈشكە كىرىشتىم.
يەھۇدىي مەسىلىسى ھەققىدىكى مەلۇماتىمغا تايىنىپ مەقسىدىمگە پەرەز قىلغاندىنمۇ تېز بىر ۋاقىت ئىچىدە يەتتىم. ئەسلىدە مېنىڭ بۇ جەھەتتە بىلىدىغانلىرىمنى ئۇنچىلىك مۇكەممەل دەپ كىتىشكىمۇ بولمايتتى. شۇنداق بولىشىغا قارىماي يەنىلا يەھۇدىيلار ئۆزلىرى يەتمەكچى بولغان غايىلىرىنى قانداق بىر شەكىلدە بايان قىلىشقانلىقىنى تېپىپ چىقالىدىم. ئۇلارنىڭ تۇتقان يولى، ھەر دائىمقىدەك ئۆز كۆز قاراشلىرىنى يوشۇرۇش ئۈچۈن پايدىلىنىپ كەلگەن بىر ئۇسلۇپتىن باشقىچە بولالمايتتى.
يەھۇدىينىڭ ئەسلى غەرىزىنى يازغان ئەسەرلىرىنىڭ ئىچىدىن ھەرگىزمۇ تاپقىلى بولمايتتى. بۇ يەھۇدىيلار، ئۆزلىرىنىڭ غەرەزلىرىنى يازغان نەرسىلىرىنىڭ قۇرلىرى ئىچىگە يوشۇرىۋېتىشكەن ئىدى. ئەنە شۇ كۈندىن باشلاپ روھىمدا زور بىر ئۆزگىرىش بارلىققا كەلمەكتە ئىدى.
بۇرۇن مەن ئەقلى-كۈچى يىتىشمەيۋاتقان بىر چوڭ شەھەر دۇنيا قارىشىغا ئىگە بىرسى بولغان بولسام، ئەندىلىكتە مۇستەھكەم ئىرادىلىك بىر يەھۇدىي دۈشمىنى بولۇپ ئۆزگەرگەن ئىدىم. شۇنداق قىلىپ، ئەڭ ئاخىرقى قېتىم بۇ خەلق ئۈچۈن ھىسىداشلىق قىلىش تۇيغىسى ۋىجدانىمنى ئازاپلىماقتا ئىدى. يەھۇدىي مىللىتىنىڭ تارىختىن بۇيان تەرغىپ قىلىپ كەلگەن ئارزۇلىرىنى ئەستايىدىلىللىق بىلەن تەھلىل قىلدىم.
غايىلىرىنى ئەسىرلەر بويى داۋاملاشتۇرۇپ كەلگەن ھەيران قالدۇرغىدەك غەيرەتكە ئىگە بۇ كىچىك قەۋمنىڭ ئاخىرقى غەلىبىسىنى قولغا كەلتۈرىۋېلىشى ئۈچۈن تىلەكداشلىق قىلىپ كەلگەنلىمىزنى قاتتىق ئەنسىرەش بىلەن ئويلاشقا باشلىدىم: ھەر دائىم بىر پارچە تۇپراقنى خىيال قىلىپ ياشاپ كەلگەن بۇ خەلققە، دۇنيا مۇكاپات سۈپىتىدە راستىنلا بىر ۋەتەن تەغدىم قىلىش ۋەدىسىنى بەرگەنمىدۇ؟ بىزنىڭ ئويلاپ يۈرگەن ئۇلارنىڭ شۇ يەر ئۈچۈن كۈرەش قىلىش ھەققى راستىنلا بىرەر ئىلاھىي ئاساسقا ئىگە بىر ھەقمىدۇ؟ ياكى بولمىسا ئۇلارنىڭ بۇ ئارزۇلىرىنى بىز ئۆزىمىز كاللىمىزدا پەرەز قىلىپ ياساپ چىقىرىۋالغانمىدۇقيا؟
ماركىسىزمنى ئىنچىكىلىك بىلەن تەتقىق قىلىش ھەمدە يەھۇدىي مىللىتىنىڭ پائالىيەتلىرىنى كۈزىتىش جەريانىمدا، بۇ سوئالنىڭ جاۋابى ئۆزلىكىدىنلا ئوتتۇرغا چىقىپ قالدى: ماركىسىزم بىلەن يەھۇدىي پائالىيەتلىرى تەبىئەت ئەمەل قىلىپ كېلىۋاتقان تەبىئىي پىرىنسىپلارنىڭ ھەممىسىنىلا تۈپتىن رەت قىلماقتا ئىدى.
بۇ ئېقىم، كۈچ-قۇۋەت بىلەن ئېنېرگىيىنىڭ چەكسىز ئىقتىدارىنىڭ ئورنىغا رەقەملەرنىڭ ئۈستۈنلۈكىنى قويۇشماقتا ئىدى. ماركىسىزم، ئادەمنىڭ شەخسى قىممىتىنى رەت قىلىپ، ئىرقنىڭ ئەھمىيىتىنى ئىنكار قىلماقتا ئىدى. شۇنداق قىلىپ ئىنسانىيەتنى ھايات ۋە مەدەنىيىتى ئۈچۈن بۇرۇندىن بەلگىلەنگەن ئىرسى شەرتلىرىدىن مەھرۇم قالدۇرماقتا ئىدى. ئەگەر بۇنداق بىر نەزەرىيەنى ئىنسانىيەت تەرەققىياتىنىڭ ئاساسى قىلىپلا ئالىدىغان بولساق، ئىنسانىيەت بارلىققا كەلتۈرگەن بارلىق سىستېمىلار گۇمران بولىشى شەرت ئىدى.
بۇنداق بىر قانۇن بويىچە تۈزۈلىدىغان دۇنيا، بىزنىڭ ئىرادىمىزنىڭ سىرتىدىكى دۇنيانى ئېغىر ۋەيرانچىلىققا يىتەكلەپ بېرىپ، ئىنسانىيەتنىمۇ يەر يۈزىدىن سىرىپ سۈپۈرىۋەتكەن بولاتتى.
ئەگەر يەھۇدىيلار بۇ ماركىسىزم ئەقىدىسىگە تايىنىپ بىرەر غەلىبىگە ئېرىشكىدەك بولغىنىدا، ئۇلارنىڭ ئۆتكۈزىدىغان بۇ غالىبىيەتنى تەبرىكلەش مۇراسىمى، ئەسلىدە يەر يۈزىدە بىرمۇ جانلىق قالمىغان مىليونلىغان يىل ئاۋالقى قۇپ-قۇرۇق بىر پىلانىتقا ئوخشاش، يەر ئۈستىدە ئىنسانىيەتنىڭ جېنازە مۇراسىمىدىن باشقا مۇراسىم بولىشى مۇمكىن ئەمەس.
ئەگەر ياراتقۇچىنىڭ بويرۇقىغا خىلاپ ھەرىكەت قىلىنغىنىدا، تەبىئەتنىڭ ئىنتىقامىمۇ ئىنتايىن قورقۇنۇشلۇق بولىدۇ. شۇنداق بولغاچقا، مەن تەڭرىنىڭ ئارزۇسى بويىچە ھەرىكەت قىلىپ كىلىۋاتقانلىقىمغا چىن قەلبىمدىن ئىشىنىمەن. چۇنكى، مىللىتىمنى يەھۇدىيلەردىن مۇداپىيە قىلىش دىگەنلىك، خۇدانىڭ ئەسىرىنى قوغداش دىگەنلىتۇر.
ئۈچىنچى باب
ۋىيېنادىكى سىياسىي كۆز قاراشلىرىم بۈگۈن مەن، پەۋقۇلئاددە ئىقتىدارغا ئىگە قابىلىيەتلىك كىشىلەرنى ھېساپقا ئالمىغاندا، ئادەم ئوتتۇز ياشقا بارماي تۇرۇپ سىياسىي سەھنىگە چىقماسلىقى كېرەك ئىكەن دىگەن قاراشتىمەن.
ھەقىقەتەنمۇ ئادەم بۇ ياشقا كەلگىچە سىياسىي كۆز قاراشلىرى ئۈچۈن بەزى ئاساسلارنىلا تىكلەپ ئالالىغان بولىشى مۇمكىن. شۇنداقتىمۇ ئۆزىگە خاس مۇستەقىل سىياسىي كۆز قاراشقا ئىگە بولۇپ كىتەلىگەن بولىشى ناتايىن. ئادەم بۇ ياشقا كەلگىچە بەلگىلىك بىر سىياسىي مەسىلىلەر ئۈستىدە تەھلىل يۈرگۈزۈش، بۇ جەھەتتە خۇلاسە چىقىرىش قاتارلىق ئىقتىدارى ئۈچۈن تەييارلىق كۆرۈشتىن نېرىغا ئۆتۈپ كىتەلىشى ناتايىن. ئادەم پەقەت شۇنىڭدىن كېيىنلا ھەرخىل ئىجتىمائىي مەسىلىلەر ئۈستىدە ئۆزى مۇستەقىل خۇلاسە چىقىرالايدىغان ئاساسلارنى تىكلەپ، كەسكىن ھۆكۈم قىلالايدىغان مىجەزگە ئېرىشەلىشى مۇمكىن. ئادەم ئەنە شۇ باسقۇچقا كەلگەندىن كېيىنلا ئاندىن سىياسىي سەھنىلەرگە ئۆزىنى ئاتىسا ئەڭ مۇۋاپىق بولىدۇ.
ئەگەر، بىر كىشى سىياسىي پائالىيەتلەر ئۈچۈن يىتەرلىك دەرىجىدە بىلىمگە ئىگە بولماي تۇرۇپلا سىياسىي سەھنىگە چىقىشقا ئالدىراپ كەتسە، بۇ جەھەتتە تولۇق پىشىپ يېتىلمىگەن بۇ كىشى ئوتتۇر يولدا ئۆزى ئىشىنىپ كېلىۋاتقان تۈپكى كۆز قاراشلىرىنى پات-پاتلا ئۆزگەرتىشكە ياكى ئىدىيىۋىي ئاساسلىرى خاتا ئىكەنلىكىنى تونۇپ يىتەلمىگەن بىرەر كۆز قاراشقا چىڭ ئېسىلىۋېلىشقا مەجبور بولىدۇ.
ئەگەر يىتەكچى بولغان بىر كىشى ئۆزىنىڭ تۈپكى كۆز قاراشلىرىنى پات-پاتلا ئۆزگەرتىپ تۇرغىنىدا، ئۆزىگە ئەگىشىپ كېلىۋاتقان تەرەپتارلىرىدىن ئاسانلا ئايرىلىپ قېلىش بىلەنلا قالماي، پۈتۈن سىياسىي پائالىيەتلىرى جەريانىدىكى رىقابەتچىلىرى ئالدىدىمۇ نومۇسقا قېلىپ يىتەكچىلىك قىلىۋاتقان سىياسىي ھەرىكىتىنى پالەش ھالغا چۈشۈرۈپ قويۇشى مۇمكىن.
ئادەتتە بەكلا كۆپ ئۇچىرايدىغان خاتا قارىشىدا چىڭ تۇرىۋېلىش مىجەزى سىياسىي پائالىيەتلەردە ئىنتايىن ئېغىر ئاقىۋەتلەرنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشقا سەۋەپ بولىشى مۇمكىن. خاتا ئەقىدىنى ئىدىيىۋىي ئاساس قىلىپ تاللىۋالغان بىرسى كۆپۈنچە ھاللاردا ئۆز ئەقىدىسىنىڭ توغرا ئىكەنلىكىگىمۇ ئىشەنچ قىلىپ كىتەلمەيدۇ.
ئۆز ئەقىدىسىگىمۇ تولۇق ئىشەنچ قىلىپ كىتەلمەيدىغان بىر داھى، قانات يايدۇرىۋاتقان ھەرىكىتىدىمۇ ھەردائىم ئەھمىيەتسىز، ئاقىۋىتى مەلۇم بولمىغان، قىممىتى يوق ئىشلارنى تاللاپ پائالىيەت قىلىشقا مەجبور بولىدۇ. بۇنداق بىرسىنىڭ كەينىدىن ماڭىدىغانلارمۇ بۇ تۈردىكى خاتالىقلارنى دەرھال ھىس قىلىشىپ، بۇ يولدىن ئايرىلىشقا تىرىشىدۇ. چۇنكى ئادەم ئىشەنگەن نەرسىلىرىگىلا ئۆزىنى پىدا قىلالايدۇ. بۇ جەرياندا يىتەكچى بولغان كىشىمۇ ئۆزىگە ئەگەشكەنلەردىن ئىنتايىن ئاددى تەلەپلەردە بولۇشقا باشلايدۇ.
ئەگەر يىتەكچى بولغان كىشىنىڭ بۇ تۈردىكى پائالىيەتلىرى نەتىجىسىز بولۇپ چىققىنىدا، بۇنىڭ مەسئولىيىتىنى ئامال قىلىپ باشقا بىرسىلىرىگە ئارتىپ قوتۇلۇشقا تىرىشىدۇ. ھەتتا قىلغان ھەر بىر ئىشىنى توغرا قىلىپ كۆرسىتىش ئۈچۈن يالغانچىلىق، ئالدامچىلىق، رەزىللىك ۋە پەسكەشلىك قىلىشتىنمۇ باش تارتماس ھالغا كېلىدۇ. شۇنداق قىلىپ بۇنداق بىرسى ئۆزىنىڭ داھىلىق سالاھىيىتىنى يوقىتىپ، ھىلىگەر بىر سىياسەتچىگە ئايلىنىپ قالىدۇ.
ئەگەر بۇنداق بىرسىنى خەلق بىلمەستىن ۋەكىل قىلىپ سايلاپ ئالىي قۇرۇلتايغا كىرگۈزۈپ قويغان بولسا، ئۇ كىشى قۇرۇلتايغا كىرگەن كۈنىدىن باشلاپ قولىدىكى `سىھىرلىك قاينام چۆگۈن` نى تارتتۇرۇپ قويماسلىقتىن باشقا ھېچ نىمىنى ئويلىمايدىغان، ھەممە ئىشتا ئۆز شەخسى مەنپەتى ۋە بالا-چاقىسىنىڭ راھەت تۇرمۇشىنىلا ئويلايدىغان بولىدۇ. راھەت تۇرمۇشنى دەپ قۇرۇلتايغا كىرىپ قالغان كىشىلەر ئۇنىڭ ئۈچۈن ئەڭ مۇھىم رىقابەتچى ھىساپلىنىدۇ. ئۇ كىشى دۈچ كېلىدىغان ھەر بىر ھەرىكەتتە، ۋەيران بولغانلىقىنى كۆرگەن ھەر بىر ئادەمدە ئۆزىنىڭ پاجىئەلىك ئاقىۋىتىنىڭ رەسىمىنى كۆرۈشكە باشلايدۇ.
مەن ئۆز-ئۆزەمگە بۇندىن كېيىن بۇ تۈردىكى پارلامېنت `ھەسەنشىرىكلىرى` نى تولۇق تەكشۈرۈپ چىقىپ ئۇلارنى چوقۇم خەلقى ئالەم ئالدىدا سېسىتىۋىتىشكە تىرىشىمەن دەپ ۋەدە بەرگەن ئىدىم. شۇڭا، بۇ ھەقتە كېيىن يەنە تەپسىلى توختىلىپ ئۆتۈشنى زۆرۈر دەپ قارايمەن.
مەن نۆۋىتى كەلگەندە شۇنىمۇ كۆرسىتىپ ئۆتىمەنكى، ئوتتۇز ياشقا قەدەم قويىۋاتقان بىرسىگە نىسبەتەن ئالغاندا پۈتۈن ئۆمۈرى بويىچە ئۆگىنىپ تۈگىتەلمىگىدەك بىلىملەرنىڭ بارلىقى مۇقەررەر. ئەمما بۇ بىلىملەر كەلگۈسىدە ئۇنىڭ شۇ يېشىغا كەلگىچە تىكلىگەن ئىدىيىسى ئۈچۈن بىر تولۇقلىغۇچى، مۇكەممەللەشتۈرگۈچى قوشۇمچە رولىنى ئويناش بىلەنلا چەكلىنىدۇ. يەنى، ئادەمنىڭ ئوتتۇز ياشتىن كېيىن ئۆگىنىدىغان بىلىملىرى ئۇنىڭ بۇرۇنقى تۈپكى پىرىنسىپلىرىغا دەخلى يەتكۈزەلمەيدۇ ياكى بۇرۇن تىكلىگەن قاراشلىرىنى ئۆزگەرتەلمەيدۇ.
ئەنە شۇنداق بىرسىنىڭ كەينىدىن ئەگىشىپ كېلىۋاتقان تەرەپتارلارمۇ داھىسىنىڭ ئەتىدىن كەچكىچە ئۆزگىرىپ تۇرىدىغان تۇتامى يوق كۆزقاراشلىرى ئىچىدە تىڭىرقاپ ياكى مىڭىسىنى بۇلغاپ يۈرۈشتىنمۇ ساقلىنالايدۇ. ئەگەر بىرەر داھىنىڭ تۈپكى چۈشەنچىلىرى باشتىن ئاخىرى ئۆزگەرمىگەن ئاساستا يېڭى بىلىملەر بىلەن كۈنسايىن مۇستەھكەملىنىپ بارغىنىدا، ئۇنىڭ ئەگەشكۈچىلىرىمۇ ئۆز داھىسىغا زور ئىشەنچ باغلاپ، ئۇنىڭغا قەتئىي ئەگىشىپ ماڭىدىغان بولىدۇ. شۇنىڭدەك يەنە، ئۇنىڭ كېيىن تولۇقلاپ بارغان بىلىملىرى ئۇنىڭغا ئەگەشكەنلەرگە داھىسىنىڭ پىكىرىنىڭ توغرىلىقىنى ئىسپاتلاپ بېرىدىغان پاكىتلىق رولىنىمۇ ئوينىيالايدۇ.
ئەگەر، بىرەر يىتەكچى ئۆز ئىتىقاتىنىڭ خاتا ئىكەنلىكى ئىسپاتلىنىپ، ئۇز ئىدىيىسىدىن ۋاز كېچىشكە ياكى بۇ خاتا ئەقىدىسىنى تۈزىتىشكە مەجبور بولغىنىدا، قىلچە ئىككىلىنىپ ئولتۇرماي سىياسىي پائالىيەتلەردىكى يىتەكچىلىك ئورنىنى بوشىتىپ دەرھال چەتكە چىقىشى لازىم. چۇنكى، ئىنتايىن مۇھىم بولغان پىرىنسىپال مەسىلىلەردە بىرەر قېتىم خاتالاشقان بىرسى كەلگۈسىدە يەنە شۇنىڭغا ئوخشاش خاتالىقنى قايتا سادىر قىلىش ئېھتىمالىمۇ ئىنتايىن چوڭ بولغان بىرسىدۇر. بۇنداق بىر كىشى خاتالىقىنى تۈزەتكەنلىكىنى باھانە قىلىپ خەلقتىن ئۇنىڭ بۇ ئورۇندا داۋاملىق تۇرۇپ قېلىشىنى تەلەپ قىلىدىغانغا ھېچقانداق ھەققى يوق.
بۈگۈنكى كۈندە خاتالىقىنى تونۇپ ئورۇن بوشىتىشقا جاسارەت قىلالايدىغان كىشىلەر بەكلا ئازىيىپ كەتتى. بۇ ئەھۋال، ئۆزلىرىنىڭ سىياسىي سەھنىدە ئولتۇرۇشقا تولۇق ھەققىم بار دەپ قارايدىغان كىشىلەرنىڭ نەقەدەر پەسكەش ئىنسانلار ئىكەنلىكىنى تولۇق كۆرسىتىپ بېرىدۇ.
ئويلاپ كۆرەيلى، ئەنە شۇنداق پەسكەشلەر ئارىسىدا خەلققە پايدىلىق ئىقتىدارلىق بىرەرسى تېپىلارمۇ؟ ئەپسۇسكى ئۇنداق كىشىلەردىن رەھبەر بولۇپ سايلىنىدىغانلار يەنىلا كۆپ ئۇچىرايدۇ.
مەنمۇ سىياسىي ئىشلارغا ئۆزەمنى ئۇرۇپ كەلگەندەك قىلساممۇ، سىياسەتكە بەك چوڭقۇرلاپ كىرىپ ئۆزەمنى تۇنۇتماسلىققا تىرىشىپ كەلمەكتە ئىدىم. مەن پەقەت سىياسىي مەسىلىلەردە مېنى ئالاھىدە قىزىقتۇرۇپ كېلىۋاتقان مەسىلىلەر ھەققىدىلا ئۆز ئەتىراپىمدىكى كىشىلەرگە سۆزلەپ يۈرمەكتە ئىدىم. شۇنداق قىلىش ئارقىلىق كىشىلەر ئارىسىدا ئۇلارنى قانداق قىلىپ قايىل قىلىشقا بولىدىغانلىقىنى، ئۇلارنىڭ بۇلغانغان ئەمما ساددا قەلبلىرىگە قانداق قىلىپ تەسىر كۆرسىتىشكە بولىدىغانلىقىنى، بۇنداق كىشىلەرگە قانداق خىتاپ قىلىنىشى كېرەكلىكىنى ئۈگىنىشكە تىرىشاتتىم. بۇنىڭ ئۈچۈن پۇرسەتنى قولدىن بەرمەي پۈتۈن ئىمكانىيەتلەردىن تولۇق پايدىلىنىپ ھەر تۈرلۈك ماتېرىياللارنى ئۆگىنىپ سىياسىي سەۋىيەمنى ئۆستۈرۈشكە تىرىشماقتا ئىدىم. بۇنداق بىر ئۆگىنىش ئۈچۈن پۈتكۈل نېمىس مۇھىتى ئىچىدە ۋىيېنادىنمۇ مۇۋاپىق باشقا بىر يەر تېپىلمايتتى.
1848-يىل ئىنقىلابى ئۇ ۋاقىتلاردا، پروسىيىنىڭ بىر قىسىم جايلىرى بىلەن ھامبۇرگ، بالتىق بويلىرى قاتارلىق جايلارنى ھىساپقا ئالمىغاندا، ئەينى ۋاقتىدىكى گېرمانىيىگە قارىغاندا زاۋاللىققا يۈز تۇتقان تۇنا مۇنارخىيىسىدىكى سىياسىي ۋەزىيەت كىشىنى قىزىقتۇرىدىغان نۇرغۇنلىغان ئۆزگىچە ئالاھىدىلىكلەرگە ئىگە ئىدى.
ئاۋۇسترىيىدىكى نېمىس ئامىلى بۇ دۆلەتنىڭ قۇرۇلۇش جەريانىدىلا مۇھىم رول ئويناپ قالغان بولماي، يەنە سۇنئىي بىر ئورگان بولغان ھابسبۇرگ ئىمپىرىيىسىنى ئەسىرلەر بويىچە ساقلاپ كەلگەن مەنىۋىي كۈچ بولۇش رولىنىمۇ ئويناپ كەلمەكتە ئىدى. بۇ نېمىس ئامىلى بۇ دۆلەتنىڭ ئۇزۇن يىللار بويىچە مەۋجۇت بولىشى ۋە تەغدىرى ئۈچۈنمۇ ئىجابىي رول ئوينايدىغان ئىمپىرىيىنىڭ مېغىزى بولۇش ئىمكانىنىمۇ يارىتىپ بەرگەن ئىدى.
ئەگەر تارىختىن بۇيان ھاكىمىيەت يۈرگۈزۈش ھوقۇقى ئاتىدىن ئوغلىغا مىراس بولۇپ داۋاملىشىپ كەلگەن ئەللەردە، بۇ خىل ۋارىسلىق تۈزۈمى ئىمپىرىيىنىڭ مەۋجۇت بولۇپ تۇرىشى بىلەن ئۇنىڭ ھاكىمىيەت سىياسىتى ئۈچۈن ئىزچىل تۈردە ساپ قان بىلەن تەمىنلەپ تۇرۇش رولىنى ئوينايدىغان يۈرەك بولۇش رولىنى ئويناپ كەلگەن دەپ قارالغىنىدا، ئاۋۇسترىيە ئىمپىرىيىسىنىڭ پايتەختى بولغان ۋىيېنانى بۇ ئىمپىرىيىنىڭ مىڭىسى دېيىشكە بولاتتى.
ۋىيېنانىڭ سىرتقى كۆرۈنىشىنى تاج كەيدۈرۈلگەن مەلىكىنىڭ چەكسىز گۈزەللىكلەر بىلەن تولغان بىر ھەرىمىگە ئوخشىتىش مۇمكىن ئىدى. بۇ ھەشەمەتلىك كۆرۈنۈشلەر ۋىيېناغا ھەرخىل ئىرقلارنى بىر مەركەز ئاستىدا باشقۇرۇش ئىمكانىنى بەرگەن ئىدى. بۇ شەھەر، ئۆزىنىڭ گۈزەللىكلىرى بىلەن بۇ ئىمپىرىيىنىڭ زاۋاللىققا يۈز تۇتقان قىياپىتىنى يوشۇرۇپ كەلمەكتە ئىدى.
ئاۋۇسترىيە ئىمپىرىيىسى تەۋەسىدىكى ھەر قايسى مىللەتلەر ئۆزئارا قانلىق جىدەللەر ئىچىگە پېتىپ، ئىمپىرىيىنى كۈنسايىن زەئىپلەشتۈرۈپ كېلىۋاتقانلىقىغا قارىماي، باشقا دۆلەتلەر، بولۇپمۇ گېرمانىيە، ئاۋۇسترىيە ئىمپىرىيىسىنى ۋىيېنانىڭ گۈزەللىكلىرىگە ئوخشاش گۈللەنگەن، بارغانسىرى مۇستەھكەملىنىپ بېرىۋاتقان ھەشەمەتلىك بىر ئىمپىرىيە دەپ تونۇپ كەلمەكتە ئىدى. دېمىسىمۇ ئۇ ۋاقىتلاردا ۋىيېنا ئۆزىنىڭ ئەڭ ئاخىرقى قېتىملىق زور يۈكسىلىش دەۋرىنى ياشاۋاتقانلىقى ئۈچۈن، باشقىلارنىڭ بۇ ئىمپىرىيىگە ئەنە شۇنداق ھەيران بولىشى تەبىئىي بىر ئەھۋال ئىدى. يەنى، ئۇ يىللاردا ئىقتىدارلىق بىر داھىي سۈپەت شەھەر باشلىقىنىڭ رەھبەرلىكىدە زاۋاللىققا يۈز تۇتقان بۇ قېرى تۇنا مۇنارخىيىسىدىكى ئىمپىرىيە ھۆكۈمىتىنىڭ پايتەختى كۆزلەرنى چاقناتقىدەك جانلانغان بىر دەۋرىنى ياشاۋاتقان ئىدى.
نېمىس ۋەتىنىدىن ئايرىلىپ شەرقىي نېمىس چېگرالىرىنى تىزگىنلەپ كېلىۋاتقان بۇ ئۇلۇغ نېمىس، نىمىشقىدۇ بۇ ئىمپىرىيە تەۋەسىدە رەسمىي بىر دۆلەت رەھبىرى دەپ تونۇلماي كېلىنگەن ئىدى. ھالبۇكى، ئەنە شۇ خەلق ئىچىدىن يېتىشىپ چىققان دوكتور لۋېگېر ئىمپىرىيە پايتەختىنىڭ شەھەر باشلىقى بولغىنىدىن كېيىن، پۈتۈن ساھەلەر بويىچە ئىنتايىن ئۇتۇغلۇق خىزمەتلەرنى ئىشلەپ كېلىۋاتقان ئىدى، دوكتور لۋېگېر ئىقتىسادىي ساھەدە، گۈزەل سەنئەتلەر ساھەلىرىدە ئالاھىدە زور ئۇتۇغلارنى قولغا كەلتۈرمەكتە ئىدى. دوكتور لۋېگېر ئۇ ۋاقىتلاردا ئوتتۇرلۇقتا يۈرگەن بارلىق سىياسيونلاردىن ئۈستۈن دۆلەت رەھبىرى ئىكەنلىكىنى شۇنچە كۆپ توسالغۇلارنىڭ بولىشىغا قارىماي، ئىنتايىن جاپالىق كۈرەشلىرى ئارقىلىق ئىسپاتلاپ بەرگەن ئىدى.
گەرچە بۇ ئىمپىرىيە تەۋەسىدە ئاۋۇسترىيە مىللىتى دەيدىغان بىر ئۇقۇم ئاللىمۇ قاچان بىتچىت بولۇپ كەتكەن بولسىمۇ، بۇ شەرقىي نېمىس يۇرتىدا، نېمىسلاردىن چىققان بۇ سىياسىي ئەرباپنىڭ ئىناۋىتى قىلچە كامايمىغان ئىدى. شۇنىڭغا قارىماي، ئون مىليون نوپۇسقا ئىگە مېغىزلىق رولىنى ئويناپ كېلىۋاتقان بۇ مىللەتنىڭ ئىقتىدارىغا ھەرقانچە تايىنىمەن دېسىمۇ، ئەللىك مىليونلۇق بىر دۆلەتنى زاۋاللىققا يۈز تۇتۇشتىن ساقلاپ قالىمەن دېيىش ھەرگىز مۇمكىن بولمايدىغان بىر ئىش ئىدى. بۇنداق بىر دۆلەتنى قولدا تۇتۇپ تۇرۇش ئۈچۈن قەتئىي تۈردە باشقا كەسكىن ئۆزگىرىشلەرنىڭ بولىشى شەرت ئىدى.
ئاۋۇسترىيىلىك نېمىسلار ھەقىقەتەنمۇ نەزەر دائىرىسى ۋە قۇرسىقى كەڭ، زىرەك ۋە ساپدىل ئىنسانلار ئىدى. شۇنداق بولغاچقا، نېمىس مىللىتى شۇنچە كالاڭپاي بىر ئىمپىرىيە ئورگىنى ئىچىدە ئۆزىلىرىنىڭ تىگىشلىك ئورنىنى ساقلاپ قالالىغان بىر مىللەت ئىدى.
ئۇلار بۇ جەرياندا ئۆز ئۈستىگە چۈشكەن مەجبورىيەتلەرنى بىجا كەلتۈرۈشتىنمۇ ھەرگىز قاچمايتتى. ئۇلار ئىمپراتور ئوردىسىنىڭ ئۆزلىرىگە بېرىلگەن شۇنچە تار دائىرلىك ئىمكانىيەتلەرگە قارىماي، ھەر دائىم پۈتكۈل ئاۋۇسترىيە ئىمپىرىيىسىنى كۆزدە تۇتۇپ ھەرىكەت قىلىشاتتى. تەلەي، ئۇلارنى نېمىس ۋەتىنىدىن مەھرۇم قالدۇرغان بولسىمۇ، ئەجداتلىرى تەرىپىدىن ئۇزۇن تارىخىي جەريان ئىچىدە قانلىق كۈرەشلەر ئارقىلىق شەرقىي چېگرا بويلىرىدىن يۇلۇپ ئالغان بۇ تۇپراقلاردا نېمىسلىكىنى ساقلاپ قېلىشنى ئۆزلىرىنىڭ شەرەپلىك بىر ۋەزىپىسى دەپ تونۇپ، بۇ ۋەزىپىنى ئادا قىلىش ئۈچۈن ھەر بىر نېمىس ھەرقانچە ئېغىر كۈلپەتلەرگە قېلىشىدىن قەتئىي نەزەر پۈتۈن تىرىشچانلىقىنى كۆرسىتىپ كەلمەكتە ئىدى. ئەمما ئاۋۇسترىيىلىك نېمىسلار ئۆزلىرىنى ئۇلۇغ نېمىس مىللىتىنىڭ بىر قىسمى دەپ تونۇپ كەلگەچكە، بىر قىسىم نېمىسلار ئورتاق بىر ئاۋۇسترىيە قۇرۇش دەيدىغان بۇ غايە ئۈچۈن ھېچقاچان ئەستايىدىل خىزمەت قىلىش نىيىتىگە كېلىپ باققانمۇ ئەمەس.
ئۇلارنىڭ ئىلغار، بىلىملىك كىشىلىرى ھېچقاچان بۇنداق ئورتاق بىر دۆلەتنى چىن كۆڭلىدىن خالىغان ئەمەس. ئەمما خېلى كۆپ نېمىسلار بۇنى چۈشەنمەيتتى. بۇ نوقتىنى ھەرگىز ئەستىن چىقارماسلىقىمىز كېرەك.
شۇنىڭغا قارىماي ئاۋۇسترىيىنى نېمىسلارسىز تەسەۋۋۇر قىلىش ئەسلا مۇمكىن ئەمەس ئىدى. شۇنداق بولغاچقا، ئاۋۇسترىيىلىك نېمىسلار پۈتكۈل ئىمپىرىيە تەۋەسىدە بۇ ئىمپىرىيىنىڭ ھەر تۈرلۈك ئىگىلىك ئىشلىرىنى ئۆز ئۈستىلىرىگە ئالغان ئىدى.
بۇ دۆلەت تەۋەسىدىكى مۇھىم بولغان بارلىق لايىھەلەر ئاساسەن بۇ نېمىسلار تەرىپىدىن پىلانلىنىپ ئەمەلگە ئاشۇرۇلغان بولۇپ، ئاساسلىق مەسئول كادىرلار، تېخنىك كادىرلار ۋە باشقا بارلىق كادىر خىزمەتچىلەرنىڭ مۇتلەق كۆپ قىسمىنى يەنە شۇ نېمىسلاردىن تەشكىل تاپماقتا ئىدى. ئەمما تاشقى سودا ئاساسەن ئالغاندا يەھۇدىيلارنىڭ قولىدا دېيىشكە بولاتتى. بۇ ساھەدىكى يەھۇدىيلار قول سالمىغان ئىشلار ئاساسەن نېمىسلار تەرىپىدىن تولۇقلىنىپ كەلگەن ئىدى. شۇنىڭدەك يەنە سىياسىي جەھەتتىن ئالغاندا، دۆلەت پۈتۈنلەي دېگىدەك نېمىس كۈچىگە تايىنىپ ساقلىنىپ كەلمەكتە ئىدى.
بۇ نېمىسلار ئىمپىرىيە تەۋەسىدە ئەسكەر بولۇپ تۇغۇلغان يۇرتلىرىدىن يىراق ماكانلارغا بېرىپ ۋەزىپە ئۆتەيتتى. بۇ نېمىس ئەسكەرلىرىنىڭ ھەممىسى نېمىس پولكلىرىدا ۋەزىپە ئۆتەيىتتى. بۇ پولكلار ۋىيېنا ياكى گالىچيە قاتارلىق جايلاردا ۋەزىپە ئۆتەش بىلەنلا قالماي، تا ھەرسەكلەرگىچە بېرىپ ۋەزىپە ئۆتەشكە مەجبور ئىدى. پولكتىكى ئوفىتسېرلەرنىڭ مۇتلەق كۆپ قىسمى شىتاپلاردىكى ئوفىتسېرلارغا ئوخشاش نېمىسلاردىن تەشكىل تاپاتتى.
بۇ دۆلەتتىكى گۈزەل سەنئەتلەر بىلەن ئىلىم-پەن ئىشلىرىمۇ نېمىسلارغا تەۋە ئىشلار ئىدى. ئەمما زامانىۋىي سەنئەت دەپ ئۇيدۇرۇپ چىقىرىلغان ساھەدىكى سەنئەتچى-ئارتىسلار ئىچىدە نېمىسلار يوق ئىدى. ئەسلىدە بۇنداق ساختا سەنئەت ئەسەرلىرىنى بىرەر زەڭگىمۇ چىقىرالايدىغان ئاددى نەرسىلەر ئىدى. ھەقىقىي سەنئەت ئەسەرلىرىنى يارىتىش ئىلھامى يەنىلا نېمىسلارغا خاس بىر ئىش ئىدى. نېمىس ئاساسىغا قۇرۇلغان ۋىيېنا، گۈزەل سەنئەت ساھەلىرى بويىچە، يەنى مۇزىكا، بىناكارلىق، ھەيكەلتاراشلىق ۋە رەسساملىق تارماقلىرى بويىچە پۈتمەس-تۈگىمەس كۈچ قۇدرىتىنى نامايەن قىلىپ، ئاۋۇسترو-ۋېنگىر دەپ ئاتالغان تۇنا مۇنارخىيىسىنىڭ سەنئەتكە بولغان تەلىۋىنى قاندۇرۇپ كېلىۋاتقان بىر مەنبە ئىدى.
خاتىمە؛
يۇقىردىكى قۇرلار بولسا ئادولف گىتلېر :< كۈرەشلىرىم>ناملىق رومانىدىن ئېلىنغان تېكىستلەر بولۇپ،مىنىڭچە بولغاندا: ﻳﻮﻗﺎﻟﻤﺎﻳﻤﻪﻥ ﺩﻩﭖ ﻗﻪﻳﺖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻛﯜﭺ ﺋﺎﺟﯩﺰ ﺋﻪﻣﻪﺱ، ﺑﻪﻟﻜﻰ ﻗﯘﺩﺭﻩﺗﻠﯩﻚ ﻛﯜﭺ!
ئارزۇلار بولىدىكەن ئارزۇلار ئۆچۈن كۆرەش قىلىدىغان جاسارەت،ئارزۇلارنى يېتەكلەيدىغان ئەقىل،ئارزۇلارنى ھىمايە قىلدىغان ئەخلاق بولسىلام،ئارزۇلار ساپ سەمىمىي بولسىلا بۇنداق ئارزۇلارچۇقۇم ئەمەلگە ئاشىدۇ.بۇنىڭ ئەكىسچە مۇنتىزىم ئارمىيىنىڭ كۆچىگە تايىنىپ،ساقچى كۆچلىرىنىڭ قۇغدىشىغا تايىنىپ نۇقۇل ئىدولۇگىيىلىك يۇقىرى بېسىملىق سىياسەتنىڭ بېسىم كۆچىگە تايىنىپ ئەمەلگە ئاشىدىغان فاشىزىمچى ئارزۇلارمۇ بولىدۇ.
گىتلېرنىڭ ئارزۇسى ھەرىكەتكە ئايلىنىپ ۋاقىتلىق ئەمەلگە ئاشقاندائارزۇ بولۇپ بۇ تارىخقا لەنەتگەردە بولۇپ يېزىلغان ئىدى.
بۇ تىپىك ئارزۇلارنىڭ ئەمەلگە ئېرشىشى ئىنسانىيەت تارىخىنىڭ ئۇزاق مۇساپىللىرىدا ۋاقىتلىق ئەمەلگە ئاشقان ئارزۇ بولۇپ قالىدۇ،تاىخنىڭ قانۇنىيەتلىك ئېقىمى ساپ سەمىمي ئازرۇلارنى ۋە شۇندق ئارزۇلارنى كۆڭۈلگە پۈتكەن ساپ سەمىمىي مىلەتلەردەپ تالايدۇ ۋە ئەكىسچە بولغاندا شالايدۇ.
ئېقىمغا قارشى ماڭغان گىتلېرنى شاللىۋەتكەن تارىخ.
تارىخى تەرەقىياتنىڭ توغرا تەرەپىدا تۇرماي، تارىخى تەرەقىياتنىڭ قارشى ئېقىندا تۇرغان گىتلېر فاشىسىت سىياسىيەت بەلگىلىگەن.
مىنىڭ ئارزۇيۇم تارىخى تەرەقىياتنىڭ ئىچىكى قانۇنىنىيەتلىرىگە ئۇيغۇن ئارزۇ،تەلەپچان ھەم كۆرەشچان ئارزۇ. 2006_يىلى 1_ ئاينىڭ_9 كۈنى.
