چەۋەندازلار بلوگى

ئۆزبىكىستانلىق:مەن ئۆزبىك چوڭلار ئۇيغۇر... 

...Özbikistanliq:Men Özbik Chonglar Uyghur 

كوچىلىرىدا ھەرقايسى دۆلەتلەردىن كەلگەن چەتئەللىكلەرنى كۆرىسىز. ئاساسلىق ئۆزبىك،ئورۇس،قازاق،پاكىستانلىق،ئافغانىستانلىق ۋە ياۋروپا-ئامېرىكىدىن كەلگەنلەر كۆپ سالماقنى ئىگەللەتتى. پاكىستان ۋە ئافغانىستاننىڭ بەزەن ياشلىرىنى كۆرۈپ ئىچ-ئىچىمدىن ئۇلارغا بولغان ئۆچمەنلىك ۋە غەزەپ قوزغىلاتتى. چۈنكى ئۇلار <<ئالتۇن ھېلال ئاي>> رايونىدىن كەلگەنلىكى ئۈچۈن <<ئاقچى>> دىگەن <<ياغلىق قاپاق>>قا ئېرىشكەنىدى. شۇنىڭ تەسىرىدىن بولسا كېرەك بەزەن پاكىستانلىقنى كۆرسەم مۇشۇنداق ھېسىيات مەندە تېزلا شەكىللىنەتتى.

     بۇلارنىڭ ئىچىدە بىر قاراپ ئايرىپ بولالمايدىغان يەنە بىر خەلقمۇ بار ئىدى. ئۇلار دەل  <<ئۆزبىك>>لەر ئىدى. ئادەتتە يېنىڭىزدا بىللە مېڭىۋاتقان بولسا گەپ قىلمىغىچە بىلگىلى بولمايدۇ. لىكىن كۆرىۋەرسىڭىز بىر كۆرۈپلا بىلەلەيدىغان بولىدىكەنسىز، ئۇلار بىزگە قارىغاندا پاكىز ۋە رەتلىك كېيىنىپ قەددىنى كۆتۈرۈپ ماڭاتتى. ئۇلارنىڭ چىرايىدىن پاكىزلىقىدىن نۇر يېغىپ تۇراتتى. لېكىن بىزنىڭ كۆپۈنچىمىزنىڭكىدىن بولسا توپا يېغىپ تۇراتتى. يەنە بىر مەن بايقىغان ئالاھىدە تەرىپى ئۇلارنىڭ ئالتۇن قاپلاتقان چىشلىرى بىزنىڭ بۇ يەردىكىسىگە قارىغاندا ئالاھىدە يالتىراپ تۇراتتى. مانا مۇشىنىڭدەك بىر قانچە تەرەپتىن مەن ئۇلارنى پەرىقلەندۈرەتتىم. بۇ يەرگە كەلگەن ئۆزبىكىستانلىقلار ئاساسەن سودا ئىشلىرى بىلەن كېلىدىغان بولۇپ، كۆپۈنچىسى خەنزۇچىنى تولۇق بىلمەيدىغانلار. شۇڭلاشقىمىكىن ئۇلار كۆپۈنچىسى ئۇيغۇرلار زىچ ئولتۇراقلاشقان يەرلەردىن ياتاق ئېلىپ ياتاتتى،چۈنكى ئۇلار بۇ يەردە تىل ۋە مەدەنىيەت مۇھىمى غىزا جەھەتتە ئەندىكىش ھېس قىلمايتتى. بەزەن ۋاقىتلاردا بازار ئارلاۋاتقان ۋاقتىمدا بەزەن ئۆزىنىڭ مەقسىتىنى چۈشەندۈرەلمەيۋاتقان ئۆزبىكىستانلىقلار ياردەم قىلىشقا تەكلىپ قىلاتتى. مەن ئۇلارغا خۇددى ئۆز خەلقىمگە مۇئامىلە قىلغاندەكلا مۇئامىلە قىلاتتىم ۋە ئۇلارنىڭ مەقسىتىنى بىلدرۈپ قويغاندىن كېيىن ئۆزۈمنىڭ يولىغا راۋان بولاتتىم. ئۆزۈمنىڭ ئۆزبىكلەر بىلەن پاراڭلىشىپ بېقىش نىيتىم بار ئىدى. بەزەن ۋاقىتلاردا ئازراق گەپلىشىپمۇ باقاتتىم.

بىر قېتىم قەستەن ھالدا ئىككى ئۆزبىككە <<ئىككى خەلقنىڭ تىلى،مەدەنىيىتى ئوخشاش، ئۇيغۇر-ئۆزبىك ئوخشاش>> دىگەن سۆزۈمگە <<ئوخشىمايدۇ>> دەپ جاۋاپ بەرگەنىدى. كۆپۈنچە ۋاقىتلاردا ئۆزبىكىستانلىقلار بىلەن شەخسى پاراڭ قىلىشقا ۋاقىت چىقماي ۋە شارائىت ياربەرمەي قالاتتى. يەنە بىر قېتىم بىر ئۆزبىكىستانلىق بىلەن ئازراق پاراڭلاشقان بولدۇم. مەن ئالدى بىلەن  سالاملاشقاندىن كېيىن<<ئۆزبىكىستاندىن كەلدىمىزمۇ؟>> دەپ سورىدىم ئۇ <<ھەئە>> دەپ جاۋاپ بەردى.ھەي بۇ ئۆزبىكىستانلىق دېگەننىڭ تىلى ھەقىيقەتەن يۇمشاق ئىكەن. گەرچە مېنىڭ ئۇلاردىن كىچىكلىكىم چىقىپ تۇرسىمۇ سۆز ئارىلىرىدا <<ئاكە>>(ئاكا) دەپ سۆز قىستۇرۇپ گەپ قىلىشلىرى كىشىنى باشقىچە ھېسىياتقا كەلتۈرۈپ قويىدۇ. كېيىن <<سىز ئۆزبىكمۇ؟>> دېگەن سوئالىمغا ئويلاندىمۇ،ئويلانمىدىمۇ بىلمىدىم <<مەن ئۆزبىك چوڭلار ئۇيغۇر>>دەپ بەرگەن جاۋابى مېنى ئىنتايىن ھەيران قالدۇردى. ئارقىدىنلا <<مەن ئۆزبىك چوڭلار ئۇيغۇر دىگەن نىمە گەپ ئۇ؟! چوڭلار ئۇيغۇر بولغاندىكى ئۇيغۇر دىمەمسىز>>دەپ سەل قايناپ قالدىم. ئەتىمالىم ئۆزىنىڭ دەپ سالغان سۆزىدىن خىجىللىق ھېس قىلغان ۋە كەم ئەقىللىق قىلىپ سۆزلەپ قويغىنىنى سەزگەن بولسا كېرەك ئۇياق-بۇياققا قارىغان بولۇپ بېشىنى لىڭشىتىپ كېتىپ قالدى...

     بۇ مەسىلە زادى كاللامدىن ئۆتمىدى، بىر ئادەم قانداقمۇ بىرلا ۋاقىتتا ئىككى خىل كىملىككە ئىگە بولىدۇ. ياكى يات قەۋىملەر ئارلاشقان <<شالغۇت سورت>> بولمىسا يەنە نېمىشقا ئۆزىنى-ئۆزى ئالدايدىغاندۇ دەپ ئويلاپ قالدىم. بۇ ئۆزبىكىستانلىقنىڭ بايانى مېنى ئۆزبىكىستاننىڭ سىياسىتىدىن گۇمانلاندۇرسا يەنە بىر جەھەتتە بىر سۇئالنى ماڭا تاشلىدى،<<بۇ زادى قانداق كىملىك؟>>.

تۆۋەندىكىسى ئۇيغۇر-ئۆزبىك مۇناسىۋىتىنى يوتىتىپ بېرىدىغان ۋە ئۆزبىكىستاننىڭ ئەھۋالىنى تونۇشتۇرىدىغان بىر قانچىسى يوللىنىلدى. تورداشلار پايدىلىنىپ قالسا ئەجەپ ئەمەس.

ئۇيغۇرلار بىلەن ئۆزبېكلەر بىر مىللەتمۇ ؟
http://ecnuuyghur.com/user_topic_show.asp?boardid=2&topicid=301&viewfig=true
 بۈگۈنكى ئۆزبىكىستان
http://bbs.misranim.com/read.php?tid-16443-keyword-%D8%A6%DB%86%D8%B2%D8%A8%D9%89%D9%83%D9%89%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86.Mhtml

ئىسلام ئەللىرى-02 ئۆزبەكىستان
http://uyghuracademy.com/?p=10233

ئۆزبېكىستان تەسىراتلىرى
http://uyghuracademy.com/?p=10105