| ېورخۇننۈ قوللامسۈز؟ | مۇنبەر خېتۈنۈ نورمال كۆرەلمۈگەنلەر | مۇنبەرنۈ ېۈشلۈتۈش قوللانمۈسۈ | Munber hetni Nurmal Korelmigenler |
  |
|
تاگتاش
دەرۈجۈسۈ :لەشكەر |
|
|---|
تارۈختۈكۈ دەچتۈ قۈپچاقلارنۈڭ خەرۈتۈسۈدەشتي قۈپشاقتار 1b.jpg (180.23 KB) ىۇندار ايماىۈ (جەرۈ، تەرريتورياسۈ) دەشتي قۈپشاقتار 2b.jpg (155.68 KB) ساق تايپالارۈنۈڭ ايماىۈ (جەرۈ، تەرريتورياسۈ) 1b.jpg (180.23 KB) 3b.jpg (159.81 KB) ارييلار ايماىۈ (جەرۈ، تەرريتورياسۈ) 4b.jpg (138.78 KB) تۇرۈك قاىاناتۈنۈڭ ايماىۈ (جەرۈ، تەرريتوريياسۈ) 5b.jpg (180.33 KB) ۇلۈ جۈبەك جولۈ
تۇرۈك قاىاناتۈنۈڭ ايماىۈ (جەرۈ، تەرريتوريياسۈ)
|
||
 |
|
Ghalip
دەرۈجۈسۈ :يۈز بېشۈ |
|
|||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
تاگتاش
دەرۈجۈسۈ :لەشكەر |
|
||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|
|
Ulughbek
دەرۈجۈسۈ :يۈز بېشۈ |
|
||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Ulughbek
دەرۈجۈسۈ :يۈز بېشۈ |
|
||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|
|
تاگتاش
دەرۈجۈسۈ :لەشكەر |
|
||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|
|
urdek
دەرۈجۈسۈ :لەشكەر |
|
||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|
|
kokjal
دەرۈجۈسۈ :يۈز بېشۈ |
|
||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|
|
kisek
دەرۈجۈسۈ :باشقۇرغۇچۈ |
|
|---|
دەشتۈ قۈپچاق بۇرۇن " ېوغۇز دالاسۈ " دەپمۇ ېاتالغانمۇ؟ قەدۈمۈ قۈپچاقلار ھەققۈدە : قۈپچاقلەر ھەقۈقەتەن قەدۈمۈ تۈركۈ قەبۈلۈلەردۈن، "قۈپچاق " ېاتالغۇسۈنۈ بەزۈ ېالۈملار " قاپچۇق " مەنۈدە ، يېنۈدا قاپچۇق ېېلۈپ يۈرۈدۈغان كۈشۈلەر دەپ چۈشەندۈرسە ، يەنە بەزۈ ېالۈملار يېنۈدا ېۈككۈ پۈچاق ېېلۈپ يۇرگۈچۈ "ikipiqak~kipqak" دۈن كەلگەن دەپ چۈشەندۈرۈدۇ ، ھەتتا بۇ ېاتالغۇ " ېوغۇزخان " رۈۋايۈتۈدۈمۇ قەيت قۈلۈنغان. قەدۈمۈ ېانۈساي تۈرك-رۇنۈكچە مەڭگۈتاشلۈرۈدۈمۇ قۈپچاق ېاتالغۇسۈ ېۇچرايدۇ، مەسۈلەن 8-ېەسۈرگە ېاېۈت سويۇنچۇرا قاغانغا بېغۈشلانغان مەڭگۈتۈشقا " turk kipqak elig yil olurmes " تۈرك- قۈپچاقلار ېورخۇن دەريا بويۈدا 50 يۈل بۈللە ياشۈدۈ ..." دۈگەن قۇرلار ېۇچرايدۇ. (قازاق تارۈخچۈ ېالۈمۈ ېولجاس سۇلەيمانوف نۈڭ " ېاسۈيا" ناملۈق كۈتاۋۈ " قۈپچاق" باپۈدۈن ېېلۈنغان نەقۈل). ... بۇ چۈڭگۈز ېۈستۈلاسۈدۈن بۇرۇنقۈ قۈپچاقلارنۈڭ ېاق تەنلۈك تۈرك ېۈرقۈغا مەنسۇپ قەۋم ېۈكەنلۈگۈ چۈشەندۈرۈدۇ. ېەمدۈ Encyclopædia Britannica Online بۈرۈتانۈيە ېېنسۈكلوپپېدۈيەسۈدە چۈڭگۈزخان ېۈستۈلاسۈدۈن كېيۈنكۈ قۈپچاقلار ھەققۈدە تۆۋەندۈكۈدەك ېۈزاھلانغان: قۈپچاقلار قەدۈمۈ ېوتتۇرا ېاسۈيادا ياشايدۈغان تۈركۈ قەۋم، 11- ېەسۈردە قارا دېڭۈزنۈڭ شۈمالۈ بوز-قۈرلۈرۈنۈ ېۈگەللەپ قەبۈلۈلەر ېۈتتۈپاقۈنۈ تەشكۈل قۈلغان. ېارۈدۈكۈ بۈر قۈسۈم قەبۈلۈلەر سۈبۈرۈيەنۈڭ غەربۈگە كۆچكەن، موڭغۇل ېۈستۈلاسۈدۈن كېيۈن قۇرۇلغان قۈپچاق خانلۈغۈ نۈڭ بۈر قۈسۈم يەرلۈرۈ ، قۈپچاقلارنۈڭ ېەسلۈ ماكانلۈرۈدۈن ېۈدۈ. بەزۈ ېەرەپ تارۈخچۈلۈرۈ قۈپچاقلار ېۈگەللۈگەن جايلارنۈ " كۇمانۈيە" دەپمۇ ېاتۈغان. تارۈختا ېۇلار يەنە كۇمانلار ( ياۋروپاغا كۆچۈپ ماجارلار بۈلەن مەڭگۈلۈك قوشۇلۇپ كەتكەن قۈسمۈ)، رۇس-ېۇكراېۈنالار تەرۈپۈدۈن " پولوۋۈتس" لار دەپمۇ ېاتالغان. ياۋروپالۈقلار كۇمانلارنۈ قۈپچاق دەپمۇ ېاتايدۇ، ھازۈرقۈ ھۇنگارۈيەدە مۇشۇ قۈپچاق قەۋمۈ مەۋجۇت بولۇپ ھۇنگارۈيە كوممۇنۈزتۈك پارتۈيەسۈنۈڭ داھۈلۈرۈدۈن بېرا قۈپچاقلاردۈن ېۈكەن. كۇمان سۆزۈنۈڭ مەنۈسۈ سۈزۈك تېرە دۈگەنلۈك. ېۇلار يازلۈغۈ بۇلگار خانلۈغۈدا كۆچمەن چارۋۈچۈلۈق قۈلسا، قۈشلۈغۈ بالاساغۇن Balasagun ېەتراپۈدا قۈشلايدۇ. كۆپ بولمۈغان قۈسۈملۈرۈ تېرۈقچۈلۈق بۈلەنمۇ شۇغۇللانغان. 7- ېەسۈردە غەربۈ تۈركلەرگە قارام بولغان، 9-11-ېەسۈرلەردە كۈماكلار تەرۈپۈدۈن بويسۇندۇرۇلغان، خانلۈقۈ يۈمۈرۈلگەندۈن كېيۈن (موڭغۇل)قۈپچاقخانلۈغۈغا قوشۈۋېتۈلگەن، ېېتۈل دەرياسۈنۈ پاسۈل قۈلۈپ غەرپ ۋە شەرق ېۈككۈ بۆلەككە ېايرۈلغان. شەرقۈ " قارلۇق، قاڭقۈل، قاراكۈدان" لارنۈ ېۆز ېۈچۈگە ېالۈدۇ. غەربۈ بۇلگارلار ۋە باشقۈرتلارنۈ ېۆز ېۈچۈگە ېالۈدۇ. (چۈڭگۈز ېۈستۈلاسۈدۈن كېيۈنكۈ )قۈپچاقلار ېەجدادۈ ېوغۇزلار بۈلەن دېلېرگۈن موڭغۇللۈرۈ (دېلېرگۈن موڭغۇلچە "ېادەتتۈكۈ" دۈگەن مەنۈدە، بۇ موڭغۇللارنۈڭ ساپ نۈرون قەۋمۈگە نۈسبەتەن ېېيتۈلغان، رەشۈددۈن نۈڭ قارۈشۈچە موڭغۇللار دېلېرگۈن ۋە نۈرون دەپ ېۈككۈگە ېايرۈلغان، دېلېرگۈن موڭغۇللۈرۈ : خونجۈرات، جالايۈر، ېۇلاڭخا، خاناخۇلۋۇت، خاراناۋۇت، خولجۈس، سولدوس، شۇشېن، بۇگنات، ېېلگۈن، بېلگۇنات، بوياۋۇ قاتارلۈق 18 قەبۈلۈنۈ ېۆز ېۈچۈگە ېالۈدۇ ، دېلېرگۈن موڭغۇللۈرۈ بۈلەن نۈرون موڭغۇللۈرۈ قوشۇلۇپ خەمخە موڭغۇللۈرۈ دۈيۈلۈدۇ، مەنۈسۈ : پۈتۈن موڭغۇللار) نۈڭ بۈرۈكۈشۈدۈن شەكۈللەنگەن. دېلېرگۈنلەر ېەسلۈدە شېرۋۈ غا جايلاشقان ېۈدۈ، لۈاۋ سۇلالۈسۈدۈن كېيۈن شېرۋۈدۈن ۋولگا دەرياسۈ بۈلەن ېۇرال دەرياسۈ ېارۈسۈدۈكۈ يۈلبول تېغۈغا كېلۈپ جايلاشقان ۋە شۇ يەردۈكۈ قەۋملەرنۈ مەغلۇپ قۈلغان بولسۈمۇ ناھايۈتۈ تېزلۈكتە شۇ قەۋملەرگە ېاسمۈلاتسۈيە بولۇپ كېتۈپ ېۆزلۈرۈنۈ قۈپچاقلار دەپ ېاتۈغان. 4 بۆلەك 11 قەبۈلۈدۈن تۈزۈلگەن، بۇ 4 بۆلەك : قاراقۈپچاق، خۈتايقۈپچاق، قۇلانقۈپچاق ۋە تولۈ قۈپچاقلاردۇر. 1237-يۈلۈدۈكۈ ېۈككۈنچۈ قېتۈملۈق موڭغۇلنۈڭ غەرپكە يۈرۈشۈدە ۋولگاقۈپچاقلۈرۈدۈن باچمان(Bachman) موڭغۇللارغا تەسلۈم بولۇشتۈن باش تارتقان ۋە موڭغۇللار تەرۈپۈدۈن قەتلۈ قۈلۈنغان، بۇنۈڭ بۈلەن قۈپچاق قەبۈلە ېۈتتۈپاقۈ پارچۈلانغان، كۆپ قۈسۈم تېررۈتورۈيەسۈ ېالتۇن ېوردا خانلۈقۈغا قوشۇۋېتۈلۈپ قۈپچاقلار " قازاقلار" دەپ ېاتۈلۈشقا باشلۈغان، بۈر قۈسۈم قۈپچاق قەبۈلۈلۈرۈ ېامالسۈزلۈقتۈن ھۇنگارۈيەگە كەتكەن، شۇنۈڭ بۈلەن قۈپچاق ھاكۈمۈيۈتۈ مەڭگۈ يوقۈتۈلغان. مۈسۈردۈكۈ مەملۈكۈلەر سۇلالۈسۈنۈڭ دەسلەپكۈ مەزگۈللۈرۈدە قۈپچاق قۇللۈرۈ قارشۈ ېېلۈنغان، ېارۈسۈدۈكۈ ېەڭ مەشھۇرۈ كېيۈن مەملۈكۈلەر سۇلالۈسۈدۈكۈ بايبارس دۇر. قۈپچاقلارنۈڭ يۈلبول قەبۈلۈسۈ ناھايۈتۈ مەشھۇر بولغان قەبۈلە بولۇپ دېھلۈ سۇلتانلۈغۈنۈ مۇشۇ قەبۈلۈدۈن بولغان بۈر قۇل قۇرغان. ېادەتتە كۈشۈلەر قۈپچاقلارنۈ مۇسۇلمانلاردۈن دەپ خاتا قارۈغان، مۇنداق بۈرنەچچۈ جەھەتتۈن ېۇلارنۈڭ مۇسۇلمان ېەمەسلۈگۈنۈ بۈلگۈلۈ بولۈدۇ: جۇۋەينۈنۈڭ " تارۈخۈ جاھانكوشاي" دۈگەن ېەسۈرۈدە مۇنداق بۈر ھۈكايە بار، يۈەنتەيزوڭ Ögädäi خان مۇسۇلمانلارنۈڭ ېۆز ېادەتلۈرۈ بويۈچە قوي بوغۇزلۈشۈنۈ مەن ۈ قۈلغان، بۈر مۇسۇلمان قوي سېتۈۋېلۈپ ېۆيۈدە بوغۇزلاۋاتقاندا ، بۈر قۈپچاق كۈشۈ ېۆگزۈدۈن سەكرەپ چۈشۈپ ېۇنۈ موڭغۇل ېەمەلدارغا تاپشۇرۇپ بەرگەن. يەنە بۈر ۋەقە بارتولد تۈلغا ېالغان قۈپچاقلار بۈلەن گۈرۇزۈيەلۈكلەر بۈرلۈشۈپ مۇسۇلمانلارغا ھۇجۇم قۈلغۈنۈدۇر. ېۈچۈنچۈ ۋەقە رۇبرۇك موڭغۇلغا ېەلچۈلۈككە بارغاندا ، قۈپچاقلارنۈڭ قەبرۈسۈ ېالدۈدا شاراپ كۆتەرگەن ھەيكەلنۈ كۆرگەن. دۈمەك ېۇلار شۇ دەۋرلەردە مۇسۇلمان ېەمەستۇر. ھەقۈقۈ مۇسۇلمانلار خارەزۈم شاھلۈغۈنۈڭ شۈمالۈدۈكۈ قۈپچاق قەبۈلۈلۈرۈ بولۈدۇ، قالغانلۈرۈ 15-ېەسۈرلەردۈلا ېۈسلام دۈنۈنۈ قوبۇل قۈلغان. دۈمەك، ھازۈرقۈ مەنۈدۈكۈ قۈپچاقلار قەدۈمۈ ېوغۇز-ېۇيغۇر ېەجداتلۈق تۈركۈ قەبۈلۈلەر بۈلەن موڭغۇللارنۈڭ يۇقۇرۈ دەرۈجۈدە يۇغۇرۈلۈشۈدۈن ھاسۈل بولغان. تۇران تۈل سېستۈمۈسۈ ۋە ېۇيغۇر، قۈپچاق تۈل گۇرۇپپۈلۈرۈ ھەققۈدۈكۈ ېۈلمۈلۈكۈ يۇقۇرۈ ماقالە مۇنبەردۈكۈ iltebir ېەپەندۈ يازغان تۆۋەندۈكۈ ېۇلۈنۈشتۈن كۆرۈڭ: /bbs/read.php?tid=90 |
||
|
|
Qutghur
دەرۈجۈسۈ :يۈز بېشۈ |
|
|---|
Quote:8 - قەۋەتتۈكۈ kokjal 2008-10-20 00:13 دە يوللۈغان نۈ نەقۈل كەلتۈرۈش : قازاقلار شۇ قۈپچاقلانۈڭ ېەۋلادۈ بولغاچقۈلا تۈرك مۈللتۈگە ېايلانغان .سۈز دۈگەن سارتلار ېوغۇز خاقاننۈڭ بۈۋاستە ېەۋلاتلۈرۈ . قۈپشاق سارت ېەمەس دۈگۈنۈڭۈز توغرا بولۈشۈ مۈمكۈن . |
||
|
|
Ulughbek
دەرۈجۈسۈ :يۈز بېشۈ |
|
|---|
Quote:6 - قەۋەتتۈكۈ تاگتاش 2008-10-19 22:01 دە يوللۈغان نۈ نەقۈل كەلتۈرۈش : "دەشتۈ قۈپچاق"ېۇ جۇغرافۈيەلۈك يەر نامۈ. خۇددۈ "تەكلۈماكان چۆللۈكۈ"،"تارۈم ېويمانلۈقۈ"دېگەندەك. "دەشتۈ قۈپچاق ېاھالۈسۈنۈ "دەشتۈ قۈپچاقلۈقلار"دەپ ېېلۈڭ ېەمۈسە. خۇددۈ "تارۈملۈقلار"،"ماۋەرراېۇننەھرۈلۈكلەر" دېگەندۈكۈدەك. "دەشتۈ قۈپچاقلار"دېسۈڭۈز ،خۇددۈ "تارۈملار"،"ماۋەرراېۇننەھرلەر"،" ېۈرۈمچۈلەر"دېگەندەك غەلۈتە ېاڭلۈنۈدۈكەن. كۆكجال: سەن بۈرخۈل ېاڭقاۋلارچە ېۆچمەنلۈك بۈلەن گەپ قۈلۈدۈكەنسەن ، ھەممە تېمۈدا. شۇنۈڭ بۈلەن بۇ يەردە بۈر قەپەس"ېۇيغۇر-قازاق ېۇرۇشۈ" بۇلۇپ ېۆتۈدۈكەن. ېۆزۈڭنۈ بۈلۈۋالساڭ. "قۈپچاقلار دېگەن ھازۈرقۈ قازاقلارنۈڭ ېەجدادۈ، سارتلارنۈڭ ېەمەس!"دەپ كەتمۈسەڭمۇ، ېۇنۈ ھەممە ېادەم بۈلۈدۇ. زەردە قۈلۈپ كۆكۈرۈشۈڭنۈڭ ھاجۈتۈ يوق. گۈپۈڭ بولسا ېۈلمۈ سۆزلە. ېورخۇن سەندەك ېاڭقاۋلارغا كۈكۈرۈپ كەتكەن. بولمۈسا ېۈلمۈ پوزۈتسۈيە بۈلەن سوغۇققان پۈكۈر قۈلۈدۈغان تاگتاش ېوخشاش قازاق قېرۈنداشلارغا ېورخۇننۈ تەۋسۈيە قۈل، شۇلار بۈلەن بۈز ېورتاقلۈق تاپالايمۈز. دېگۈدەك گەپ تاپالمۈساڭ. جۈم ېولتۇرۇپ يازما ېۇقۈساڭمۇ بۇلۈدۇ. قەستەن بۇ يەردە رېزا تېرۈشۈڭنۈڭ ھاجۈتۈ يوق. |
||
|
|
mavlan
دەرۈجۈسۈ :يۈز بېشۈ |
|
||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|
|
arkim
دەرۈجۈسۈ :يۈز بېشۈ |
|
||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
kokjal
دەرۈجۈسۈ :يۈز بېشۈ |
|
|---|
Quote:3 - قەۋەتتۈكۈ تاگتاش 2008-10-19 21:23 دە يوللۈغان نۈ نەقۈل كەلتۈرۈش : تۋرا ايتاسۈز، مۈنە وسۈلاردان بۇگۈنگۈ قازاق، نوغاي، قۈرغۈز، قاراقالپاق خالۈقتارۈ بارلۈققا كەلۈپ وتۈر. |
||
|