«سىز چوشقا گۆشى يەپ باققانمۇ؟!»

Anatilim

	بەلكىم بۇ تىمىنىڭ ئىسمىنى كۆرۈشىڭلار بىلەنلا ئاچچىغىڭلار كېلىپ ،ئىچىڭلاردا تىما يازغۇچى _دەل مەن ئاناتىلىم نى مىڭنى تىللىغانسىلەر ھەم "بىز مۇسۇلمان خەق تۇرساق قانداقسىگە ئۇنىڭغا ئاغزىمىزنى تەككۈزىمىز..."دەپ ئويلىغانسىلەر.ئەمما مەن ئالدى بىلەن سوغۇق قان بولۇپ مېنىڭ كىيىنكى بايانلىرىمغا قۇلاق سېلىشىڭلارنى ئۈمىد   قىلىمەن.    مەزمۇننى باشلاشتىن بۇرۇن ئاۋۋال بۇ ئۈچ سۇئالغا راسچىنلىق بىلەن بەرگەن جاۋابنى بۇ تىمىنى ئوقۇپ بولغۇچە ئەستە چىڭ ساقلاڭلار. 1.سىز توخۇ پۇتى(يەنى مالاچۈەر) يەپ باققانمۇ؟قانچە قېتىم؟ 2.سىز ياكى بالىلىرىڭز ئاشۇ ئەرزان ئاچچىقلارنى يەپ باققانمۇ؟ 3.ئۇيغۇر تائاملىرىنى قانچىلىك چۈشىنىسىز؟   ئالدى بىلەن مەن ئۇيغۇر تائاملىرى ھەققىدە توختىلاي.ھەممىمىز بىلىمىز ئۇيغۇر تائاملىرى ئەجدادلىرىمىز ئۇزاق   زامانلاردىن بۇيانقى ئەقىل-پاراسىتىنىڭ مەسۇلى.ئۇيغۇر تائاملىرىنىڭ ئەڭ تۈپكى ئالاھىدىلىكى بولسا ئۇ خەلقىمىزنىڭ ،مىجەز ى،تەن سالامەتلىكىنى كۆزدە تۇتقان ئاساستا مەيدانغا كەلگەن .مانا بۈگۈنكى كۈندىمۇ   پولۇ قاتارلىق نۇرغۇن ئېسىل تائاملىرىمىز قېرىنداش مىللەتلەرنىڭ ياختۇرۇپ يىيىشىگە مۇيەسسەر بولماقتا.ئۇيغۇر نانلىرىمۇ   يىېيىشلىكلىكى بىلەن پولوغا ئوخشاش ئەتىۋارلانماقتا.تائام مەدەنىيىتىمىزمۇ بىز پەخىرلىنىشكە ئەرزىيدىغان بىرتۈلۈك ئىش.ئۇيغۇر تائاملىرىنىڭ خسلىتىنى بىز ھازىرمۇ ئەمەلىي مىساللار ئارقىلىق ھىس قىلالايمىز.خوتەندىكى ياكى لوپنۇردىكى 100ياشتىن ئارتۇق ئۆمۈر كۆرگەن ئۆمۈر چولپانلىرى ،تېخى ئۆتكەندە   <مەدەنىيەت بوستانى>پروگراممىسىدا ئېيىتقان لوپنۇرلۇق 140 ياشتىن ئاشقان بوۋاينىڭ 141يىشىدا پەرزەنت يۈزى كۆرۈپ 145 يېشىدا ئالەمدىن ئۆتكەنلىكىدەك بايانلارمۇ بىزنى ھەيران قالدۇرماي قالمايدۇ.ئۇلارنىڭ تۈپكى سەۋەبىنىڭ نىمە ئىكەنلىكىنى ئىزدىنىپ باقساق،ئەنە ئاشۇ ئۆمۈر چولپانلىرىنىڭ ياشاپ ئۆتكەن مۇھىتىنى ،دائىم ئەمگەك بىلەن شۇغۇللىنىپ تۇرىدىغانلىقىنى بىلىمىز.ئەمما <قۇرۇق تاغار ئۆرە تۇرمايدۇ>دېگەنگە ئوخشاش ئۇلارنىڭ ئۇزۇن ئۆمۈر كۆرىشىنى ئۇلارنىڭ يىمەكلىك ئادەتلىرىنى نەزەردىن ساقىت قىلىۋىتىشكە بولمايدۇ ئەلۋەتتە .ئۇلار نىمە يەپ تىرىكچىلىك قىلغان ؟يىغىپ ئېيىتقاندا يەنىلا ئۇيغۇر تائاملىرىنى بىر ئۆمۈر ئىستىمال قىلغان . مانا مۇشۇنداق ئۇزۇنغىچە ھەتتا بىر ئۆمۈر داۋاملاشقان يىمەكلىك ئادىتى ئۇلارغا سالامەتلىك ئېلىپ كەلگەن، ۋەھاكازالار.    ئەمدى نەزىرىڭىزنى دوختۇرغانىلارغا ئاغدۇرۇپ بېقىڭ.مەن بۇيەردە ئۆزۈمنىڭ ھىس قىلغانلىرىمنى سۆزلەپ ئۆتەي.ئۆتكەندە كىسەل يوقلاش ئىشى بىلەن قەشقەر 1-دوختۇرخانىغاباردىم.راس گەپنى قىلغاندا مېنىڭ دوختۇرخانىغا دەسسەپ باقمىغىنىمغا 4-5يىل بولۇپ قالغان ئىكەن.ئىشقىلىپ شۇ دوختۇرغانىنىڭ ئالدىدىكى دۆڭ يولدا ماڭغاندىن تارتىپ ئىچىم بىرخىل سىقىلغاندەك بولدى.دوختۇرغانا بىناسىغا كىرىشىم بىلەن راستىنلا ھەيران قالدىم.بۇ يەر قەشقەرنىڭ ئىككىنچى ئاۋات رايونى ئىكەنغۇ دەپلا قالدىم.بۇيەردە خۇددى شەھەرنىڭ ئىچىدىكى  بازارلارنىڭ يەكشەنبە كۈنىدىكى ئەڭ ئاۋات مەنزىرىسى ئەكىس ئېتىپ تۇراتتى.مەيلى لىفىت ياكى پەلەنپەيلەر بولسۇن ناھايىتى ئادەم كۆپ بىرخىل غەلىتە كۆرۈنۈشلەر خۇددى ماڭا ھەممە ئادەملەر ئاغرىپ   قالغاندەك تۇيغۇ بەردى.تېخى ئۇنىڭدىن كىيىن ئۇقتىمكى ھازىر تېخى ياتاق يىتىشمەي نۇرغۇن بىمارلار ئۆيلىرىدە ئۆچرەت ساقلاۋىتىپتۇ.......ئەلۋەتتە ئادەم ئاغرىق -سىلاقتىن ساقلىنىپ بولالمايدۇ.ئەممە ئەنە ئاشۇ بالىنىسلارنىڭ ئالدىدىن ئۆتۈپ كېتىپ بارغىچە شۇنىڭغا دىققەت قىلدىمكى ئاغرىقلارنىڭ مۇتلەق كۆپ قىسمى بىزنىڭ ئانا سۈپەت دادا سۈپەت قېرىنداشلىرىمىز ئىكەن.ئاساسلىق يۇقىرى قان بېسىم،يۈرەك -قانتومۇر كىسەللىكلىرى ئىكەن.كىسەل ۋەھىمىسىنىڭ بارا-بارا كىڭىيۋاتقانلىقنى ھىس قىلدىم......... (ئاخىرى بار)

bahari

	تېمىغىزغا رەھمەت

kurax114

	ھازىر ئۇيغۇر تائاملىرىمىزمۇ بەزىلەرنىڭ قۇلىدا غەرىپ لىشىپ كەتكىلى تۇردى ...بىزنىڭ يىمەكلىك كۆزقارشىمىز سۇسلاپ كەتتى، كېسەللىك ئېغىزدىن كىرىدۇ ،ئۈزىمىزنىڭ يەيدىغان  نەرسىللىرىنى بەكرەك ئىلغاپ يىيىپ ئادەت قىلاليلى ...تىما ئىگىسىگە رەخمەت ،بولسا تۇلۇق يوللىغان  بولسىڭىز چۈشۈنۈش قولايلىق بۇلاتتى ،،

aysiman

	ھارام يىمەكلىكلەرنى تونۇۋالايلى ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم قېرىنداشلىرىم، مەن تۆۋەندە تىيەنجىن شەھرىدىكى مۇسۇلمان قېرىندىشىمىزنىڭ تەكشۈرۈشىدە بايقالغان، مۇسۇلمانلار ئىستېمالىدىكى ھارام يېمەكلىكلەرنى سىلەرگە بىلدۈرمەكچىمەن. بۇ ھەر بىر مۇسۇلمان قىلىشقا تېگىشلىك بولغان يېمەكلىككە مۇناسىۋەتلىك مۇھىم مەسىلە بولغاچقا دانىش مۇنبىرىدىن ئېلىندى، ھەممىڭلارنىڭ كۆرۈپ، بۇنىڭدىن كېيىن يېمەكلىك مەسىلىسىگە دىققەت قىلىشىڭلارنى چىن قەلبىمدىن ئۈمىد قىلىمەن ھەم ئۇلۇغ ئاللاھدىن ياردەم تىلەيمەن. ئاپتۇرى _ تىيەنجىن شەھرىدە مۇسۇلمان، تەخەللۇسى ئۈرۈمچى لىنشىيا شەھەرلىك تەشۋىقات كومتېتى بىسىپ تارقاتتى. ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم، مېھرىبان ئاللاھقا چەكسىز ھەمدىلەر بولسۇن. ھازىر مۇسۇلمانلار ياشاۋاتقان رايونلاردا بۇلغىنىش مەسىلىسى ناھايىتى ئېغىر، نۆۋەتتە پۈتۈن مۇسۇلمانلار ھالال بولمىغان يېمەكلىكلەرگە يۈزلەنمەكتە. بۇنىڭ سەۋەبى، تۇرمۇش سەۋىيەسىنىڭ ئۆسۈشى، يېمەكلىك تاللاشتا شەرخىللىشىش، ئۇزۇقلۇق قىممىتى يۇقىرى بولۇش، شەكىل جەھەتتىن دەۋرىلىشىش ئەھۋاللىرى سەۋەبلىك كىشىلەر ئېڭىدا "خەنزۇچە" دەپ يىزىلماي "مۇسۇلمانچە" ياكى "ھالال" دېگەن خېتى بار يېمەكلىك بولسىلا بولىۋېرىدۇ دەيدىغان قاراش پەيدا بولدى. اللە تائاللا قۇرئان كەرىمدە ئاگاھلاندۇرۇپ مۇنداق دەيدۇ:« اللە سىلەرگە ئۆزى ئۆلۈپ قالغان ھايۋاننى، قاننى، چوشقا گۆشىنى ھەم اللەنىڭ نامى بىلەن زىكىرى قىلىنماي بوغۇزلانغان ھايۋاننى يېيىشنى ھارام قىلدى». قۇرئان كەرىم ۋە ھەدىستىكى بايانلار مۇسۇلمانلارنى ئۆز ھالىمىز توغرىلىق ئويلىنىپ بېقىشقا دالالەت قىلىشقا كۇپايە. اللە قۇرئاندا مۇنداق دەيدۇ:«روھىنى پاك قىلغان ئادەم مۇرادىغا يىتىدۇ. نەپسى(كۇفرى ۋە پىسقى-فۇجۇر بىلەن)كەمسىتكەن ئادەم چوقۇم نائۈمىد بولىدۇ». (91-سۈرە 10-ئايەت) بىر مۇئىمىن ئېھتىياتسىزلىقتىن ھارام نەرسە يەپ سالسا، چىن دىلدىن تۆۋە قىلىشى كېرەك. ئەگەر ھازىرقى جەمئىيەتتە بىر قىسىم ئادەملەر ھەر كۈنى ھارام نەرسىلەرنى ئېستىمال قىلىۋەرسە ئۇنى قانداقمۇ ئىسلامغا ئەقىدە قىلغان مۇسۇلمان دېگىلى بولسۇن؟ تۈرلۈك يېمەكلىكلەر ھالال-ھاراملىقى ئايرىلماي تۇرۇپلا بازارلىرىمىزغا تولۇپ كەتتى. ئۇنى ئايرىپ ئىستېمال قىلىش سەل قاراشقا بولمايدىغان مۇسۇلمانلار قاتتىق ئېتىبار قىلىشقا تېگىشلىك مەسىلە. مەن اللەنىڭ رىزاسى ئۈچۈن نەچچە يىللىق جاپالىق تەكشۈرۈش ئارقىلىق ئېرىشكەن پاكىت ئاساسلىرىمنى قەلەم بىلەن بايان قىلىپ ئەھلى ئۆلىما ۋە مۇسۇلمان قېرىنداشلىرىمنىڭ پايدىلىنىشىغا سۇندۇم.    مەن ئاللاھنىڭ رەھمىتى بىلەن لىنشىيادىكى داشىگۈۋەن جامەسىدە، جامائەت بىلەن يۈز كۆرۈشۈپ، بېيجىڭ، تىيەنجىن، خېبىي، شەندۇڭ، يۈننەن، شىنجاڭ قاتارلىق رايونلاردا بازارغا سىلىنىۋاتقان ھەر خىل "مۇسۇلمانچە" ئەمەس يېمەكلىكلەرنى تەكشۈرۈش جەريانىدىكى ئەمىلى ئەھۋاللارنى ئىنكاس قىلىش شەرىپىگە ئىرىشتىم.   بىرىنچى چوڭ مەسىلە سۆڭەك يىلىمى (骨胶) دۇر. سۆڭەك يىلىمى بولسا تۈرلۈك ھايۋانلارنىڭ سۆڭىكىدىن ۋە تېرىسىدىن پىششىقلاپ ئىشلەنگەن، يىپىشقاقلىقى كۈچلۈك بولغان يىلىم، بۇنى كۆپچىلىك ھەممەيلەن بىلىدۇ. بۇ ئەنئەنىۋى مەھسۇلات ئەسلى ياغاچ ماتىرىياللارنى يەملەشكە ئىشلىتىلەتتى. تېخنىك تەرەققىياتى بىلەن ھازىر سۆڭەك يىلىمىنى يېمەكلىكلەرگە ئىشلىتىدىغان سۈزۈك، چاپلىشاڭغۇ بولغان تۈرلۈك يىلىملەر پىششىقلاپ ئىشلىنىدىغان بولدى. بۇ ئىنچىكە پىششقلاپ ئىشلەنگەن يىلىم ھازىرقى سېغىز¬(پوپوتاڭ)، ئىغىز پۇراقلىق قىلىش كەمپۇتى، شاكىلات(چوكىلى)، سۈت كەمپىتلەرگە قوشۇلىدۇ. يىلىم بولمىسا بۇ مەھسۇلاتلارنى ياساش مۇمكىن ئەمەس. ھازىرقى تېخنىكا يېڭىلاش دەۋرىدە يىمەكلىككە ئىشلىتىلىدىغان يىلىم يەنە سوغاق يېمەكلىكلەرنى ياساشقا ئىشلىتىلمەكتە. مەسىلەن: قايماقلىق سۈت پاراشۇگى، سۈتلۈك چوكامۇز(بىڭگۇر)، سۈتلۈك مارۇژنا(بىڭجىلىن)، مېۋە تۈرمىسى ... قاتارلىقلار. سۆڭەك يىلىمىنىڭ قاتۇرۇش رولى بولۇپ، مەھسۇلاتنىڭ ئاسانلىقچە ئېرىپ كەتمەسلىكىگە كاپالەتلىك قىلىدۇ. مەن تىيەنجىن شەھەرلىك قىزىل يۇلتۇز سوغاق ئېچىملىكلەر زاۋۇتىغا يەنى كاڭلى سوغاق ئىچىملىك زاۋۇتىغا بىرىپ تەكشۈردۈم. تېخنىك خادىم بىزگە زاۋۇت مەھسۇلاتلىرىنىڭ ياسىلىش ئۇسۇلىنى تونۇشتۇردى. بۇ زاۋۇتنىڭ مەھسۇلاتلىرى مۇسۇلمانلار رايونىغا كۆپلەپ يۆتكىلىدۇ. زاۋۇت ئىشچىلىرى بۇ مەھسۇلاتلارنىڭ مۇسۇلمانلارنىڭ ئىستېمال قىلىشىغا مۇۋاپىق كېلىش-كەلمەسلىكىنى ئەلۋەتتە ئويلاشمايدۇ. بۇ مەھسۇلاتلارنىڭ ھەممىسىدە سۆڭەك يىلىمى بار. بوتۇلكىغا قاچىلانغان مۇراپپا ۋە شەربەتلەر يەنى شاپتۇل، ئامۇت، ئەنجۈر،ئاپلىسىن، ئۈزۈم قاتارلىقلارنى ياساش مەسىلىسى بولۇپ، بۇ مەھسۇلاتلارنى ياساشتا 85-يىلدىن ئىلگىرى 500 گرام دىتسىللەنگەن سۇغا ئالتە جۈپ قەن سېلىپ، ھاۋانى سۈمۈرۋېلىپ، ئېغىزىنى ھىم ئىتىپ دېزىنفىكسىيە قىلاتتى. ھازىر قەنت سىيىش كېسىلى، زىيادە سېمىزلىك، يۇقىرى قان بېسىم كېسەللىكلىرى كۆپەيدى. بۇنىڭ بىلەن زاۋۇتلارغا يېمەكلىك پىششىقلاپ ئىشلەشتە قەنت مىقدارىنى ئازايتىش توغۇرلۇق بەلگىلىمە چىقىرىلىدى. كېيىن بۇ زاۋۇتلار سۆڭەك يىلىمىنى دىتسىللەنگەن سۇغا قوشۇپ قەنت مىقدارىنى ئازايتىش ئامالىنى قوللاندى. ھازىرقى كونسىرۋالارنىڭ سۈيىنى تۆكىۋەتسەك، تەركىۋىدە ئوماچقا ئوخشاش بىر قەۋەت قويۇق ماددا بارلىقىنى كۆرىمىز. مانا بۇ سۆڭەك يىلىمى ئىشلىتىلگەنلىكىنىڭ ئىسپاتى. ھازىرقى خالتىلىق ناۋات(يەنى كرىستاللانغان ناۋات دەپمۇ ئاتىلىدۇ). يىگەندە چۈرۈك، تەمى تاتلىق، قاتتىق ئەمەس ھەمدە نۇر ئۆتكۈزۈشچانلىقى ياخشى، تېخىمۇ مۇھىمى يۇقىرى تېمپېراتۇرا پەسلىدە ئاسانلىقچە ئېرىمەيدۇ، ساقلاشقا ئەپلىك. ئەمەلىيەتتە بۇنىڭغا سۆڭەك يىلىمى ئىشلىتىلگەن. (4)مېۋە قېتىشمىلىرى بولسا پۈتۈنلەي سۆڭەك يىلىمىگە رەڭ كىرگۈزگۈچى ۋە تەم قوشقۇچى قاتارلىقلاردىن ياسالغان بولۇپ، بالىلار ئېچىملىكلىرى خېمىيىلىك چەكلەنگەن مەھسۇلاتتۇر. بۇنداق مەھسۇلاتنىڭ تەمى ۋە قەنت تەركىۋى ئىلگىركى ئۇسۇل بويىچە تەييارلانغانلىرىدىن 15 ھەسسە كۆپ بولىدۇ. ياسالمىلىرىغا مەبلەغ ئاز، پايدا كۆپ بولىدىغان سۆڭەك يىلىمىدىن پايدىلىنىدۇ.   كېسىلگەن ئاش(挂面) ئىچىگە سۆڭەك يىلىمى سىلىش _ بىر ئاش كىسىش زاۋۇتىغا بىرىپ تەكشۈرگەندە، زاۋۇت خادىملىرى بىزگە ئوچۇقلا قىلىپ :"ئەگەر كېسىلگەن ئاشنىڭ خېمىرىغا مۇۋاپىق نىسبەتتە سۆڭەك يىلىمى ئارىلاشتۇرمىساق، سۇدا ئۇزاق قاينىتىلسا ئوماچقا ئوخشاش بولۇپ قالىدۇ" دېدى. بىز ئاش كېسىش ئورنىدا كېسىلگەن ئاشنى قازاندا قاينىتىپ، سۈيىنى پۇراپ باقسىڭىز سۆڭەك يىلىمىنىڭ ھىدى كىلىدۇ. ! پىنتوزا ياساش: پىنتوزا پۇرچاق تۈرىدىكى ئەشىيالار، كۆممە قوناق، ياڭيۇلاردىن پىششىقلاپ ئىشلىنىدىغان بولۇپ، يۇقارقى خام ئەشىيالارغا بەلگىلىك نىسبەتتە سۆڭەك يىلىمى قوشۇلىدۇ. بولۇپمۇ لازىجاڭ ۋە تىتىقۇ ئىچىگە سۆڭەك يىلىمى قوشۇلىدۇ. باشقا تۈرلەرنىڭ سەل ئازىراق. ئەگەر لازا كونسىرۋاسىنى بىر كۈن قايناتسىمۇ ئوماچتەك بولۇپ قالمايدۇ. بۇلار دەل سۆڭەك يىلىمىنىڭ كۈچلۈك يىپىشتۇرۇش رولىنىڭ كۈچى. سىز زاۋۇتلاردا ياسالغان مەلۇم بىر خىل سەي كونسىرۋاسىنى(菜浆)نى قايناق سۇغا قۇيۇپ ئېرىتسىڭىز، ئۇنىڭدىن سۆڭەك يىلىمىنىڭ پۇرىقىنى پۇرىيالايسىز. يۇقارقى مەسىلىلەرگە ھەر بىر ئۆلىمادىن تارتىپ ئاددىي كىشىلەرگىچە دىققەت قىلىشى كېرەك.   بۇ پاكىتلار شۇنى چۈشەندۈرۈدىكى: چوشقا سۆڭىكى يىلىمى يۇقارقى ئېستىمال بۇيۇملىرىنىڭ ھەممىسىنى ھارام قىلىدۇ. جوڭگۇدا 1 مىليارد 300 مىليۇن خەلىقنىڭ ئىچىدە خەنزۇلار %95 ئىگەللەيدۇ. ھەر قايسى شەھەر، ناھىيەلەردىكى يېمەكلىك پىششىقلاپ ئىشلەش زاۋۇتلىرىنىڭ ئاساسلىق باشقۇرغۇچىلىرى خەنزۇلار بولۇپ، پەقەت تازىلىق، سەھيە تەلپىگە ئۇيغۇن بولسىلا، تۈرلۈك تېتىتقۇلارنى قوشىۋېرىدۇ. يېمەكلىككە قۇشۇلىدىغان سۆڭەك يىلىمىغا ئاساسلىقى: چوشقا سۆڭىكى، كالا سۆڭىكى خام ئەشىيا قىلىنىدىغان بولۇپ، بۇنىڭ ئىچىدە كالا، قوي سۆڭىكى ئېھتىياجنى قاندۇرالمايدۇ. چوشقا سۆڭىكى مەيلى قايسى خىل ئۇسۇلدا پىششىقلاپ ئىشلىنىشىدىن قەتئىينەزەر ھارام، شەرىئەتكە خىلاپ! ئۆسۈملۈكلەردىن تاللاپ ئېلىنغان مايلار، مەسىلەن، دېڭىز يىلىمى، كۆكتات يىلىمى قاتارلىق ماتىرىياللارنىڭ تەننەرخى ھايۋان سۆڭىكىنىڭ تەننەرخىدىن 10 ھەسسە ئېشىپ كېتىدۇ. بۇلار ئاساسلىقى دۆلەت مۇداپىئەسى، تېبىي داۋالاش، تەجرىبە تېخنىكىسىدا ئىشلىتىلىدۇ. بىر ئادەتتىكى يېمەكلىك زاۋۇتىدا بۇ خىل ئۆسۈملۈك مايلىرىنى ئىشلىتىدىغانلىقىغا بىز ھەرگىز ساددىلىق بىلەن ئىشىنىپ قالماسلىقىمىز، ئۇلارنىڭ ئېلان ۋېۋىسكىلىرىدا جار سىلىپ ماختاشلىرىغا ئالدىنىپ قالماسلىقىمىز كېرەك. بىز يەنە جاڭيۇنىڭ تەركبىگە دىققەت قىلىپ باقايلى: جاڭيۇنىڭ تەركىبى ئاساسلىقى ئادەمنىڭ چىچى بىلەن ھايۋانلارنىڭ يۇڭىنى ئاساس قىلىپ ياسالغان. بۇ ئاساسەن خۇنەن جاڭيۇ زاۋۇتىنىڭ ھەر قايسى تارماقلىرىدا ياسىلىدۇ. جاڭيۇغا تەڭشۈگۈچ قوشۇپ كونسىرۋا قۇتىسىغا چاپلىغاندا تازلىققا قىلچىمۇ ئەھمىيەت بەرمەيدۇ. ئەڭ خەتەرلىكى، چوشقا مېيىنى ئىستېمال قىلىش مەسىلىسى بولۇپ، مەملىكەت مىقياسىدا ھەممە يېمەكلىك زاۋۇتىدا چىقىۋاتقان سۈنئىي سۈت پاراشوگى، سۈنئىي قايماق،تورت مېيى، قاتۇرغۇچ ۋە باشقا تېتىتقۇچلار چوشقا مېيىدىن پىششىقلاپ ئىشلەنگەن. بىز تىيەنجىن قۇشۇمچە يېمەكلىكلەرنى توپ سېتىش بازىرىدا تەكشۈرۈپ كۆرۈپ، چوڭ خوجايىن-بايۋەتچىلەر بىلەن سۆھبەتلىشىپ، يېمەكلىك زاۋۇتلىرىنىڭ ئىشلىتىدىغىنى ئاساسەن چوشقا مېيى ئىكەنلىكىنى بىلدۇق. يېمەكلىك سىرىتقى يۈزىگە بىر قەۋەت چوشقا مېيىنى سۈركىۋەتسە، يېمەكلىكىنى يېڭى ھەم ئۇزۇن مۇددەت ساقلىغىلى بولىدۇ. ھازىرقى تېخنىكا شارائىتىدا ھايۋانات مېيىدىن چەكلىنىپ، تەمسىز، پۇراقسىز، سۈزۈك، سۇغا ئوخشاش سۇيۇقلۇققا ئايلاندۇرۇلىدۇ. 97- يىلى چاڭچى خىمىيە سانائىتى زاۋۇتى يۇقىرى تېمپىراتۇر شارائىتىدا ئاساسى ئېرىتمىدىن سۈزۈپ ئۆتكۈزۈش ئارقىلىق ھايۋانات مېيىنى مۇۋاپىقىيەتلىك چەكلەپ، ھازىرقى يېمەكلىكلەرگە سىڭدۈرۈشكە مۇۋاپىق كېلىدىغان زەھەرسىز، غەيرى پۇراقسىز، رەڭسىز سۇيۇقلۇقنى ئىشلەپ چىقاردى. سىز بارمىقىڭىزدا سىلاپ بېقىپمۇ شەكلى ئۆزگەرتىلگەن چوشقا مېيىنى پۇراپ بىلەلىشىڭىز مۇمكىن ئەمەس. بىز تىيەنجىن شەھەرلىك سۈنئى سۈت پاراشۇگى(سۈت مەھسۇلاتلىرى) زاۋۇتىغا بېرىپ تەكشۈرسەك، سۈت پاراشۇگىنىڭ ئەسلىي مەنبىيى پۇرچاق تۈردىكىلەر بولۇپ، پۇرچاق مېيىنى يۇقىرى تېمپىراتۇردا پۈركۈپ چىقىرىش ئۇسۇلى بىلەن قاتۇرغۇچىغا سىڭدۈرۈپ، سۈنئى پاراشۇك ياساپ چىقىدىكەن. بۇ يەردىكى ئاساسلىق مەسىلە قاتۇرغۇچى چوشقا مېيىدىن ياسالغان. تورت دۇككانلىرىدا ئەگەر زاۋۇتنىڭ تەم كىرگۈزگۈچى بۇيۇملىرىنى ئىشلەتسە بۇمۇ يۇقىرىغا ئوخشاش بولۇپ قالىدۇ. پەن-تېخنىكا تەرەققىياتى چوشقا مېيىنى چەكلەپ سۈزۈك سۇيۇقلۇققا ئايلاندۇرۇپ، ھەر خىل نام بىلەن رېستۇرانلارنىڭ تاماق شىرەسىگە چىقارغاندىن كېيىن بۇ خەۋەرلەر لەنجۇدىكى خۈيزۇ مۇسۇلمانلارنىڭ يۈكسەك دىققىتىنى قوزغىدى. بۇ ھەقتىكى جەمئىيەت مۇنازىرسىى بىلەن لەنجۇدىكى سودا-سانائەت، سەھيە ۋە ج خ ئورگانلىرى بىرلىشىپ جىددى تەكشۈرۈپ، ھارام بۇيۇمنىڭ چىقىش مەنبىيىنى ئىزلەپ، تېگىشلىك جازاسىنى بەرگەندىن كېيىن، مۇسۇلمانلارنى بۇلغايدىغان بۇ قىلمىشلار ئەمدى باشقىچە شەكىلدە باشقا جايلاردا يامرىماقتا.   ئىككىنچى چوڭ مەسلە: كالا، قوي ۋە توخۇلارنى بوغۇزلاش مەسلىسى؛ خېنەن، خېبىي قاتارلىق ئىچكىرى ئۆلكىلەردىكى خۇيزۇلارنىڭ قۇشخانلىرىدا شەرىئەتكە مۇخالىپ كالا-قوي ئۆلتۈرۈش ئەۋج ئالدى. بىز شەندۇڭ لۇۋەنشۇەن ناھىيەسىدە بىر خۇيزۇ يېزىسىنى تەكشۈرگەندە، بۇ يېزا مەشھۇر قاسساپلار يېزىسى بولۇپ، بىز ئۆز كۆزىمىز بىلەن مۇنداق ئەھۋاللارنى كۆردۇق. خۇيزۇلار كالىنىڭ بۇرنىغا يۇقىرى بېسىملىق سۇ پۈركۈگۈچنى تىقىپ كالىنى سۇ بىلەن تىنجىقتۇرۇپ ئۆلتۈرىدىكەن. بۇ ئارقىلىق كالىنىڭ ئېغىرلىقىنى ئاشۇرىدىكەن. بەزى قاسساپلار ئۇشلۇق بىگىزنى كالىنىڭ مېڭىسى ئوتتۇرىدىكى نىرىپ مەركىزىگە تىقىپ ئۆلتۈرىدىكەن. ئۇلارنىڭ دېيىشىچە، بۇنداق قىلغاندا قان چىقمىغاچ گۆشنىڭ ئومۇمىي ئىغىرلىقى ئاشىدىكەن. مۇنداق ۋەھشىلەرچە ئۆلتۈرۈش ئۇسۇلى شەرىئەتكە پۈتۈنلەي خىلاپ، بۇنداق گۆش ھارام بولىدۇ. خالتىلارغا قاچىلانغان گۆشلەرگە مەيلى"ھالال" ياكى "مۇسۇلمانچە" دەپ يېزىلغان بولسۇن، بۇ گۆشلەر كالا-قوي فرمىلىرىدىن كەلتۈرۈلگەن. جەمئىيىتىمىزدىكى تۈرلۈك تاۋارلارنىڭ يېزىلغان"مۇسۇلمانچە" دېگەن خەتكە ھېچكىم قانائەتلىنەرلىك جاۋاب بىرەلمەيدۇ. ئەشۇ پۇل-مال ئۈچۈن ھەر قانداق ئىش قىلىشنى يوللۇق ھېسابلايدىغانلار ئىماننىڭ قارىشىسىغا ئۆتۈپ كېتىدۇ. بۇنداق يېمەكلىكلەر ئائىلىلەرگە سىڭىپ كىرىپ، سەبىي بالىلارنىڭ پاك قەلبىنى بۇلغايدۇ. بۇ كۆپ يىللاردىن بىرى كۆرۈلىۋاتقان ئەمەلىيەت. اللە قۇرئان كەرىمدە مۇنداق دەيدۇ:« زېمىندىكى ھالال، پاك نەرسىلەردىن يەڭلار، سىلەر مۆئمىن بولساڭلار اللەدىن قورقۇڭلار» (5-سۈرە 78-ئايەت) اللەغا كۆپ شۈكرى، بىزنىڭ تۇرمۇش شارائىتىمىز ياخشىلانسىمۇ، لېكىن ھالال نەرسىلەرنى ئىستېمال قىلىش ئىماننىڭ بىر تۈرلۈك مۇھىم تەلىۋى. ھۆرمەتلىك مۇسۇلمانلار، بىز بىر چوڭ كۆلەملىك بالا-قازاغا دۇچ كەلدۇق. نېمىشقا بىزنىڭ ئېتقادىمىز سۇس؟ ئىمانىمىز زەئىپ؟ ئىبادىتىمىز قەلبىمىزنى تىتىرىتەلمەيدۇ؟ نېمە سەۋەبتىن قەلبىمىز قىتىپ قالدى؟ سەۋەب بىرلا، ئۇ بولسىمۇ ھارام بىزنىڭ تۇرمۇشىمىزغا سىڭىپ كەتكەن. ھارامنى يېيىش قەلىبنى بۇلغايدۇ. بۇ مۇنازىرىسىز پاكىت. ھەدىستە مۇنداق دېيىلىدۇ:«قىيامەتكە يېقىن بىر ئادەم كېلىدۇ، ئۇنىڭ چاچلىرى توپا باسقان، كىيىم-كىچەكلىرى كىر، چىرايى تۇتۇق، ئۇ شۇنچە دۇئا قىلىدۇ، لېكىن دۇئاسى ئىجابەت بولمايدۇ. چۈنكى ئۇنىڭ يىگىنى ھارام، كىيگىنى ھارام. بۇ بىر مەيدان ئاپەت ئالدىدا ھەر بىر مۇسۇلماندىن شۇنى ئىلتىماس قىلماقچىمىزكى، ئى ئىسلام دىنىغا ئېتقاد قىلغۇچى!!! قەددىڭىزنى رۇسلاپ، كۆز ئالدىڭىزدىكى ھارامغا نىسبەتەن يۈكسەك ھۇشىيار بولۇڭ. ھارامنىڭ مۇسۇلمانلار تۇرمۇشىغا سىڭىپ كىرىشىگە رۇخسەت يوق. بىز تاماق داستىخانلىرىمىزنى يەنە بىر قېتىم قېقىۋېتەيلى. نەپسانىيىتىمىزنىڭ ھەۋىسىگە ئەگەشمەيلى! گۈدەك بالىلىرىمىزنىڭ پاك قەلبى بۇلغانمىسىۇن. ئۇلارغا ساپ ئىمانى مۇھىت، ئىمانى ھايات، ئىمانى داستىخان كېرەك. بارلىق مۇسۇلمانلارنىڭ ئىدىيىۋى تونۇشىنى ئۆستۈرۈش، سەزگۈرلىكىنى ئاشۇرۇپ، بۇلۇڭ-پۇچقاقلاردىن بىزنىڭ ئەقىدىمىزگە قاراپ ئېتىلىۋاتقان زەھەرلىك بۇلغانمىلارنى بايقاپ، بىرلىكتە نەپسىمىزنى ۋە ۋۇجۇدىمىز پاك ھالدا، كەرەملىك اللەدىن تىلەيلى! . ئى ھەممىگە قادىر اللە! بىزگە ياردەم قىلغايلا! بىزنىڭ نەپسىمىزنى پاك قىلغايلا! روھىمىزنى پاك قىلغايلا! ۋۇجۇدىمىزنى پاك قىلغايلا! دۇئايىمىزنى ئىجابەت قىلغايلا! بىزنى ھارامدىن ساقلىغايلا! بىزدىن رازى بولغايلا!  ... ئامىن! بۇ ماقالىنىڭ ئەسلى يوللىغۇچىسى ئۇيغۇر ئىسلام مۇنبىرىدىن جەڭگىۋار ئەپەندى بۇلۇپ، بۇ ماقالىنى كۆرگەن ھەر بىر مۇسۇلمان تورداشلارنىڭ باشقا مۇسۇلمان قېرىنداشلارغا يەتكۈزۈپ قويۇشىنى چىن قەلبىمدىن ئۈمىد قىلىپ بۇ تور بەتكە يوللاپ قويدۇم. ھازىر يۇرتىمىزدا يېمەكلىك ۋە ئېچمەكلىكلەرنىڭ "مۇسۇلمانچە" ياكى ئەمەسلىكىگە دىققەت قىلمايدىغان ئىشلار ئىنتايىن ئېغىر، بولۇپمۇ كىچىك بالىلارغا ئېلىپ بىرىلىدىغان تاتلىق تۈرمىلەرنىڭ. مومكىن بولسا مۇشۇ تېمى تېخىمۇ كۆپ دوستلىرىڭىزغا تەۋسىيە قىلىپ قويۇڭ!   مەنبە: مىراس مۇنبىرى

Suchi

	تېمىڭىزنىڭ ئاخىرىدا نىمە مەزمۇن سۆزلىنىدۇ بىلمىدىم،لېكىن چوشقا گۆشى بىلەن ئۇزۇن ئۆمۈر كۆرۈشنىڭ قانداق باغلىنىشلىغى بار؟ يېمەكلىك بۇلغىنىش،يېمەك-ئچمەك بىخەتەرلىگى مەسىلىسى بىلەن سالامەتلىك ۋە ئۆمۈرنىڭ بىۋاستە مۇناسىۋىتى بارلىغىنى بىلىمىز،ھازىر ھەرمىللەت خەلقىنىڭ ئەڭ كۆڭۈل بولىۋاتقىنىمۇ مۇشۇ مەسىلە.ئەگەر چوشقا گۆشىنى بىخەتەر ۋە خەتەرلىك دەپ ئايرىساق،ئۇنداقتا ھازىر بىز ئىستىمال قىلىۋاتقان توخۇ،ئۆردەك،قوي-كالىدىمۇ بۇ مەسىلە ئوخشاشلا مەۋجۈت،يەنى قارا نىيەت،ئىنساپسىز  مال بوردىغۇچىلار،ئىشلەپچىقىرىش سودىگەرلىرى پايدا-مەنپەئەت ئۈچۈن ھەرخىل ۋاستىە-ئۇسۇلنى قوللىنىپ ئەزەلدىن ساپ دەپ قارىلىپ كەلگەن،بىز شەكسىز  دەپ يەيدىغان قوي-كالا گۆشلىرى،توخۇ-ئۆردەك گۆشى ۋە ئۇنىڭ تۇخۇملىرى،بېلىق،كۆكتات،مېۋە-چېۋە،سۇ مېيى.....نى بۇلغاپ بولدى ۋە ياكى يەم-خەشەكنىڭ ،ئوغۇتنىڭ ۋە دېھقانچىلىق دورىلىرىنىڭ ئۆلچەملىك ،ساپ بولماسلىغى بىلەن قەستەن بولمىغان بېقىش ۋە پەرۋىش يولى بىلەن خەتەرلىك يېمەك-ئىچمەكلەرنى ئىشلەپ بازارغا سېلىۋاتىدۇ.تېمىغا قايتىپ كەلسەك نەزىريە جەھەتتىن ئالغاندا بىخەتەر چوشقا گۆشى ئادەمنىڭ سالامەتلىگىگە تەھدىت ئەكەلمەيدۇ،چۈنكى دۇنيادا ئۇزۇن ئۆمۈر كۆرۈش رايونىدىكى ياپونلار،شىمالى ياۋروپا،ئوتتۇرا دېڭىز بويلىرىدىكى خىرىستىيانلار ۋە شىمالى ئامېرىكا ۋە ئوتتۇرا ئامېرىكىدىكى غەيرى مۇسۇلمان خەلقلەر،ۋە ئېلىمىزنىڭ يۈننەن،گۇيجۇدىكى ئەزەلدىن چوشقا گۆشى ئىستىمال قىلىدىغانلاردىن تارىختىن ئۆمۈر چولپانلىرى كۆپ چىققان.ئەلۋەتتە ئەزەلدىن چوشقا گۆشى ئىستىمال قىلمايدىغان مىللەتلەردىن ئۇيغۇر،قىرغىز،قازاق قېرىنداشلاردىنمۇ ۋە دۇنيانىڭ باشقا جايلىرىدىكى مۇسۇلمان رايونلىرىدىمۇ ئوخشاشلا كۆپ چىقىدۇ. .تېما ئىگىسنىڭ مەسىلىنى نوقۇل مەلۇم نۇقتىغا يىغىنچاقلاپ،تەھلىل ۋە يەكۈندە بىتەرەپلىمىلىكتىن ساقلىنىشنى ئۈمۈت قىلىمەن(شەخسى تەكلىۋىم).

manmihnat

	مەن شۇنداق قارىسام يەنىلا ئانام ئىتىپ بەرگەن تاماقتەك ھالال تاماق يوقمىكىن دەيمەن

manmihnat

	Suchi يوللىغان ۋاقتى  2012-6-3 12:29 AM تېمىڭىزنىڭ ئاخىرىدا نىمە مەزمۇن سۆزلىنىدۇ بىلمىدىم،ل ... ئەسلىي بىز كۆڭۈل بۆلىدىغان مەسىلە بۇ يىمەكلىك ھالالمۇ ؟ھاراممۇ ؟ قىرىندىشىم ئەگەر شۇنداق پاكىز باققان قوينىڭ قورسىقىدىن يىرىپ ئۆلتۈرۈپ ،گۆشىنى چىرايلىق ئىلىپ پاكىز ھالدا سىزگە بىر قاچا مىزلىك تاماق ئىتىپ بەرسە يەمسىز ؟

!UYGHURJAN

!UYGHURJAN