تېمىلارغا چەك قويۇش لاھىيسى ھەققىدە ئويلىغانلىرىم

kalamiy

	تۈنۈگۈن  مۇنبەر تېما كۆرۈندۈرۈش  پولكوۋنىكلىرىدىن بىرى بولغان ،مۇنبەرنىڭ تەرەققىياتى ئۈچۈن ئۈن-تۈنسىز خالىس تۆھپە قوشۇۋاتقان مارشال ئەپەندىم مۇنبەردىكى  تېمىلارغا چەك قويۇش ھەققىدە https://uyghur-archive.com/misranim/thread-76744-1-1.html ئاجايىپ دەبدەبىلىك كاتتا كۆز-قاراشلارنى ئوتتۇرغا قويۇپتۇ. تۆۋەندە مەن بۇ قاراشلار ھەققىدە ئانچە مۇنچە پىكىر يۈرگۈزمەكچىمەن . مارشال ئەپەندىم1-پىكىرىدە شېئىرلانىڭ سۈپتىگە ئەھمىيەت بەرسەك دەپتۇ .بۇ ئەلۋەتتە سۆيۈنۈشكە تېگىشلىك گەپ . ئەمما 10تېمىنىڭ 7،8،سى شېئىر بولۇپ چىقىدۇ دەپ كۆڭلىنى تولىمۇ يېرىم قىپتۇ .ئەجابا مارشال ئەپەندىم مىللىتىمىزنىڭ ئاپىرىدە بولغاندىن تارتىپ ئۆزىنىڭ بارلىق خاپىلىق خوشلۇقلىرىنى ،ھالاۋەت جاپالىرىنى شېئىر قوشاققا يار قىلىپ كەلگەنلىكىنى ،تارىختىن بۇيان سەنئەت مىللىتى ،شېئىر قوشاق مىللىتى دەپ تەرىپلىنىپ تىللاردا داستان بولغانلىقىنى نەزەردىن ساقىت قىلغانمىدۇ ؟ بۇ نۇقتىدىن ئالغاندىمۇ شېئىر قوشاقنىڭ باشقا تېمىلاردىن كۆپ بولۇشى كۆڭۈل يېرىم قىلىدىغان ئىش ئەمەس . ئاندىن مۇھەببەت شېئىرلىرىنىڭ كۆپ بولۇشىنى تازا ياقتۇرماپتۇ . ئەجابا مارشال ئەپەندىمنىڭ ئاشۇنداق ۋاقىتلىرى  بولمىغانمىدۇ ؟ بۇ نۇقتىنى نەزەردىن ساقىت قىلغاندىمۇ ،مۇنبىرىمىزگە كىردىغان ئالىي مەكتەپ ئوقۇغۇچىلىرى ،ئەمدىلا ئۆسمۈرلىكىدىن خوشلاشقان تۇرمۇش ۋە ھېسسىيات داۋېنىدا توختىماي داۋالغۇۋاتقان  ياشلار نىڭ نىسبىتى بىلەن ،ئاللىقاچان تۇرمۇش قۇرۇپ ،ياكى قۇرۇپ بولغان تۇرمۇشنى چۇۋۇپ يۈرۈۋاتقان ياشلار ۋە ئوتتۇرا ياشلىقلار نىڭ نىسبىتى زادى قانچىلىك ؟مۇنبەرگە كىرۋاتقانلار نىڭ مەلۇم بىر ئەسەرگە ئىددىيۋى ۋە بەدئىي قۇرۇلمىسى جەھەتتىن ھەقىقىي پىكىر يۈرگۈزدىغانلىرى قانچىلىك؟   دىمەك ھەرقانداق بىر ئەسەرنىڭ مەلۇم بىر ياش دائىرسىدە زوقلاندۇرۇش كۈچى بولىدۇ .مۇھەببەت شېئىرلىرىنى يېزىۋاتقانلارنىڭ كۆپ بولىشىدىن قارغاندا مىسرانىم مۇنبىرىدە ياشلار كۆپ سالماقنى ئىگەللەيدۇ دىگەن گەپ .ئەلشىر ناۋايىمۇ بىر ئۆمۈر مۇھەببەت شېئىرلىرىنى يېزىپ ئالەمدىن ئۆتكەنغۇ ؟قايسى بىر شائىر مۇھەببەت  داۋىنىدىن ئۆتمىگەن ؟ ھەم بۇھەقتە نەزمە توقۇمىغان ؟ يۇقارقىلارنى كۆزدە تۇتقاندىمۇ مۇھەببەت شېئىرلىرىنىڭ چەكلىنشى ئاقىلانىلىك ئەمەس .ئەمما سان ۋە سۈپەت مەسلىسگە كەلسەك  سان ئۆزگۈرۈش سۈپەت ئۆزگىرىشنى ھاسىل قىلىدىغان قانۇنيەتلىك دۇنيادىكى ھېچقانداق بىر شائىر ياكى شائىرە تۇغۇلۇپ ،قولىغا قەلەم ئېلىپلا ئاجايىپ پاساھەتلىك ،ئۆلمەس شېئىرلارنى يېزىپ چىقمىغان  ،قايتا -قايتا مەشىق قىلىش،ھەۋەس ئاساسىدا  ئۆگىنىش ئارقىلىق مەلۇم سەۋىيە ياراتقان . ھازىر مىسرانىم مۇنبىرىنىڭ ئارقا سېپىىگە چۈشىدىغان تېمىلارنىڭ سانى پۈتۈن شىنجاڭدىكى مۇنبەرلەرنىڭكىدىن كۆپ.بۇ نەچچە كۈندە ئاران بىر تېما يوللىنىدىغان بەزى مۇنبەرلەرگە قارغاندا مىسرانىمنىڭ تەلىيى ..شۇ نۇقتىلاردىن  قارغاندىمۇ مىسرانىم مۇنبىرىگە ئوتتەك قىزغىنلىق بىلەن كىرىپ ئۆزىنىڭ ئوتلۇق سۆيگۈ تىنىقلىرى بىلەن شۇ تىپتىكلەر گە مۇئەييەن مەنىۋى زوق ئاتا قىلۋاتقانلارغا  سوغۇق سۇ سەپسەك ياخشى بولماس . ئەمما بىر قانچە شېىرلارنى بىر يوللىسا دىگەن پىكىرگە مەنمۇ قوشۇلمەن . كۆچۈرمە تېمىلار مەسلىسگە كەلسەك ھەرقانداق ئەسەر مۇنبەرگە بىۋاستە چىقمايدۇ .شۇڭلاشقا شۇ ئەسەرنى تەستىقلايدىغان باشقۇرغۇچى  پەۋقۇلئاددە ،زادى بىلمىسە بولمايدىغان ،تەكرار تەشۋىق قىلىشقا ئەرزىيدىغان تېما دەپ قارىسا بىر بىر قانچە باشقۇرغۇچى بىلەن بىرلىكتە  ئۆز ئىچىدە مەسلىھەتلىشىپ بىر تەرەپ قىلسا بولارمىكىن ؟ مەنبەسىز تېمىلارنىڭ كۆپ بولىشىدىكى ئەڭ چوڭ مەسئۇليەت يەنىلا باشقۇرغۇچىلاردا .ئەگەرسىلەر باشقۇرغۇچىلار تەستىقلىمساڭلار  ،يەنە ئەۋەتسە يەنە تەستىقلىمساقلا بولىدۇ. ئىملا خاتالىق مەسلىگە كەلسەك بۇ ھەربىرەيلەن قاتتىق تۈزۈتۈشكە تېگىشلىك مەسلە .باشقۇرغۇچىلاردىن زادى قانچىلىك ئادەم مۇنبەرگە يوللانغان ئەسەرلەرنى تەپسىلىي ئوقۇپ تەھرىرلەپ ئاندىن تەستىقلايدۇ؟ بەلكىم شۇنداق قىلىدىغانلار كۆپتۇر ..شۇ ڭا ۋاقتىڭلار  كەتسىمۇ ھامان چىدىغاندىكىن چىداپ تەپسىلىي ئوقۇپ تەھرىرلەپ تەستىقلىساڭلار ،بىزمۇ ئالاھىدە دىققەت قىلساق . باشقا مۇنبەرلەردىن كۆچۈرۈپ كېلىنگەن ئىسلامىي تېمىلارنىڭ تەستىقلانماسلىقىنى بەزى نۇقتىلارنى كۆزدە تۇتۇپ  توغرا چۈشۈنۈشكە بولىدۇ .ئىسلامىي  تور بەتلىرىدىن كۆرۋالغىلى بولىدۇ..ئەمما مەن يازغان بىر ئىجادىي ئىسلامىي تېما مۇنبەرگە چىقىرىلماستىن يوشۇرنىۋالدى. مەيلى قانداقلا بولمىسۇن ھەممىمىز مۇنبەر سۈپتىنىڭ ياخشى بولىشىنى ئۈمىد قىلىمىز . كۆپنىڭ ئەقلى كۆپكە تاۋاپ دەيدىكەن ..ئاخىردا چوڭ كىچىك ھەممەيلەن ئوخشاش پىكىرلەردە بىرلىككە كېلىپ ئوخشىمىغان پىكىرلەردە ئۆز كۆز قاراشلىرىمىزنى ساقلاپ قالساق دىگەن ئۈمىدتىمەن . قەلەمىي

kizzik99

	ھەممىنى موكەممەللەشتۈرىمەن دېيىش قانۇنىيەتكە ئۇيغۇن ئەمەس. سۈپەتلىك مالنىڭ قەدىرىنى سۈپەتسىز مالدىن بىلگىلى بولىدۇ. ھەممىسى سۈپەتلىك بوپ كەتسىمۇ يەنە شۇ ئەمەن تېتىيدىغان گەپ. بۇ يەردىكى مەسىلە دەل باشقۇرغۇچىلارنىڭ ھەقىقىي سۈپەتلىك ماللارنى بىر-بىرلەپ تېتىپ بېقىپ، مۇنبەر باش بېتىنىڭ ئۈستىگە تىزىش ئىدى. ئەمما مۇنبەر قۇرۇلۇپ يېقىنقى مەزگىللەرگىچە تېما ئىلغاش ئومۇملاشمىغاچ مىسرانىم ئەپەندىممۇ ئەڭ كۆپ ئىنكاس چۈشكەن تېمىنى تۈپىگە ئاپتۇماتىك تىزىشقا مەجبۇر بولۇپ، سۈپەتسىز تېمىلار ئۈستىدە پارقىراپ تۇرغاچقا سۈپەتلىكلىرى توختىماي ئارقا بەتكە تۆكۈلىپ، ھەقىقىي سۈپەتلىك تېمىلا سۈپەتسىز تېمىغا ئورۇن بوشۇتۇپ تولغاقتا قىينىلىش كېلىپ چىقىشتەك ئاقىۋەت كېلىپ چىقتى. بۇنىڭغا يەنىلا مۇنبەر باشقۇرغۇچىلىرى سەۋەبلىك، بىزدە گۇناھ يوق.

kizzik99

	قوش كىزەك توغۇلۇپ قاپتۇ.

ياۋۇز

	پىكىرلىرىڭىزگە ئاساسەن قوشۇلىمەن، ئەھۋال ياخشى ۋاقىتلاردا قاتتىق قوللۇق قىلىپ، ناچارلاشسا بوش قويۇۋىتىدىغان ئىشلارنىڭ ئالدىنى ئىلىش ئۈچۈن، ھەممە ئىشنىڭ ئوتتۇرىھال بولغىنى ياخشى، شېئىر ۋە مۇھەببەت تېمىلىرىغا قارىتا ساننى ئۆلچەم قىلماي سۈپەتنى ئۆلچەم قىلىپ مۇۋاپىق تىزگىنلەنسە دىگەن ئۈمۈدتىمەن.   ئەمما ئىملا خاتالىقى مەسىلىسىنى باشقۇرغۇچىغا ئارىتسىڭىز تازا مۇۋاپىق بولمايدۇ، بىلىشىمچە ھازىرقى مۇنبەر سىستىمىسىدا تېمىلارنى ئارقا بەتتىكى تەستىقسىز ھالىتىدە تەھرىرلىگىلى بولمايدۇ، تەستىقلاپ بولغاندىن كىيىن ئاندىن تەھرىرلىگىلى بولىدۇ، شۇڭلاشقا تېما تەھرىرلەش جەھەتتە باشقۇرغۇچىلارغا قىيىنچىلىق بار، ئۇنىڭ ئۈستىگە مۇنبەرگە كىرىۋاتقانلار ئىچىدە ئۇيغۇر يىزىقىنى بىلمەيدىغانلار ياكى ئىملانىڭ توغرا-خاتالىقىنى پەرىق قىلالمايدىغانلار يوققۇ دەيمەن، ئەجىر قىلىپ تېما يوللىغانىكەن كىيىنكى ئىشلارنىڭ ھەممىنى باشقۇرغۇچىغا ئارتىپ قويماي، يەنە ئازراق ۋاقىت چىقىرىپ تولۇق بىر قۇر ئوقۇۋىتىپ خاتالىقلار بولسا تەھرىرلىۋەتسە ئۆزىگىمۇ ياخشى ئەمەسمۇ؟ دىنىي تېمىلارنىڭ قۇرئان ۋە ھەدىستىن ئۈزۈندە ئىلىنغانلىرىدىن باشقىلىرىنى ئاساسەن تەستىقلىمىسىمۇ بولىدىكەن، غايىپتىن سۆزلەپ ئەزالارنىڭ بىشىنى قايدۇرۇپ ئىختىلاپ پەيدا قىلىدىغان تېمىلارنىڭ تەستىقلانماسلىقىنى ئۈمۈد قىلىمەن، ئۇيغۇرنى ئۇ پەرەس بۇ پەرەسلىك ئىككىگە بۆلىۋىتەلمەيدۇ، ئەمما غايىپتىن سۆزلەيدىغان دانالىرىمىز سەۋەبىدىن ئىككى تەرەپ بىر-بىرىنى كاپىر-مۇناپىققا چىقىرىشىپ ئىككىگە بۆلۈنۈپ كىتىش ئىھتىماللىقى بەكرەك يۇقىرى.

ياۋۇز

	kizzik99 يوللىغان ۋاقتى  2012-4-24 12:01 AM ھەممىنى موكەممەللەشتۈرىمەن دېيىش قانۇنىيەتكە ئۇيغۇن  ... سىزنىڭمۇ خەۋىرىڭىز بارغۇ دەيمەن، ئۆتكەن يىلى (ھازىرقى قىززىق تېمىلارنىڭ ئورنىدا) تەۋسىيەلىك تېمىلار بار ئىدى، باشقۇرغۇچىلار كۈندىلىك يوللانغان تېمىلار ئىچىدىدىن ئەڭ ياخشى ئۈچ تال تېمىنى تاللاپ تەۋسىيەلەپ، باش بەتتە ئۇزاقراق تۇرۇش ئىمكانىيىتى يارىتىپ بىرەتتى، بىرمەزگىل خىلى ئادىل بولغان، ۋاقىت ئۆتكەنسىرى بىرقىسىم باشقۇرغۇچىلار ئۆزىنىڭ يىقىنلىرىنىڭ تېمىسىنى ئالدىن تەۋسىيەلەش نىشانى قىلىۋىلىپ قالايمىقان بوپ كەتكەن، مۇشۇ نۇقتىغا دىققەت قىلىنغان ئاساستا تەۋسىيەلىك تىمىلار كۆزنىكىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈلسە، نادىرلىنىشقا توشمىغان ياخشى تېمىلار تەۋسىيەلىنىپ بولسىمۇ ئۆزىنىڭ ئورنىنى تاپسا ياخشى بولاتتى، بۇ چاغدا كۆرۈلۈش نىسبىتى تۆۋەن بولسىمۇ پايدىلىنىش قىممىتى يۇقىرى بولغان تىمىلارنىڭ تىزلا باش بەتتىن چۈشۈپ كىتىشىنىڭ ئالدىنى ئالغىلى بولاتتى.

zulhami

	تور بىكەتنىڭ ساغلام تەرەققى قىلىشى كەڭ تورداشلارنىڭ قوللىشىدىن ئايرىلالمايدۇ.

bayhenim

osmanuyghur

	ھەممەيلەنگە يۇلغۇن تور بىتنى  تەۋسىيە قىلىمەن. ئىملانى بۇ بىكەتتە كۆڭۈلدىكىدەك  توغرلىغىلى بولىدۇ.http://www.yulghun.com/imla/

anatil8

	تىما ئىگىسى باشقۇرغۇچى ئەپەندىم بەزى ئىشلارنى ھەقىقەتەن ئەتراپلىق مۇلاھىزە قىلىپسىز،سىزنىڭ پىكىرلىرىڭىزگە تامامەن قۇشۇلىمەن،مۇنبەردىكى ھەربىر تورداشنىڭ مىسرانىمغا ئوتلۇق مىھىر-مۇھاببىتى بار. مەن شۇنداق ئويلايمەن ئەگەر 2009-يىلىدىكىدەك ناچار سىياسىي ۋەزىيەت قايتا شەكىللىنىپ مۇنبەر يەنە تاقىلىپ قالسا بۇ مىنىڭ بىلىم ئۆگۈنۈش،جاھان يىڭىلىقلىرىدىن ۋاختىدا خەۋەردار بۇلۇش،ئەقەللىيىسى قانداق ئادەم بۇلۇشنى ئۆگۈنۈش قاتارلىقلاردا چوڭ يۇقۇتۇشۇم بۇلۇپ قالىدۇ.مەن ئۇيغۇر تورچىلىقىدا مىسرانىمدەك ئاۋات،تىمىلارنىڭ سۈپىتى ۋە ساپاسى يۇقۇرى مۇنبەرنى ئۇچۇرتۇپ باقمىدىم گەرچە يىڭى ئەزا بولساممۇ بۇ مۇنبەردە مىنىڭ نۇرغۇن گۈزەل ئەسلىمىللىرىم ،نۇرغۇنلىغان ھۆرمەتكە سازاۋەر ئۇستازلىرىم بار ،بۇ مۇنبەردىن ھەرگىز ئايرىلالمايمەن. تىمىغا مۇناسىۋەتسىز گەپ قىلىپ قويغان بولسام كەچۈرسىز.

nazigul8

	شېئىرلارنى سۈپەت جەھەتتىن چەكلەش توغرا، لېكىن سانى جەھەتتىن چەكلەش بۇ راسلا ئادىللىق بولماي قالىدۇ. مەسىلەنگە: يۈگۈرۈشكە قىزىقىدىغان بىر توپ ئادەملەرنى مارافونچە ئۇزۇنغا يۈگۈرۈش مۇسابىقىسىگە چۈشتى دەيلى، ئەڭ ئاخىرقى نۇقتىغا ھەممىسىنىڭ يېتىپ بېرىشى ناتايىن. ئەڭ ئاخىرقى نۇقتىغا يېتىپ بارالىغانلىرى ھەقىقى  يۈگۈرۈش ماھىرلىرى بولۇپ قالىدۇ. ھەرگىزمۇ سەن يۈگۈرە، سەن يۈگۈرمە دەپ چەكلىمەيدۇ. بولمىسا ئۇنچىۋالا جىق ئادەمنى يۈگۈرۈشكە سالماي، 1-جى، 2-جى، 3-جى.... بولىدىغان نەچچىلا ئادەم يۈگۈرۈشى كېرەك دىسە بولاتتىمۇ؟(بۇ ئەلۋەتتە مۈمكىن ئەمەس) شۇنىڭغا ئوخشاش شېئىر يازغۇچىلار ئاخىرغىچە شېئىر يېزىپ ئۆز ئىجادىيىتىنى داۋاملاشتۇرالىسا ، خەلقنىڭ قوللىشىغا ئېرىشەلىسە، ئاندىن بىر ئىسمى جىسمىغا لايىق شائىر بولۇپ يېتىشەلەيدۇ، لېكىن مۇشۇنداق بولۇپ يېتىلىپ چىقىدىغانلارنى ئالدىن مۆلچەرلەيدىغانلار بارمۇ؟! بۇ مۇنبەردە سەن شائىر بولىسەن، سەن شائىر بولالمايسەن دىيەلەيدىغانلار بارمۇ؟ شۇڭا شېئىر ھەۋەسكارلىرىنىڭ شېئىر يېزىش قىزغىنلىقىنى چەكلىمەي، بەلكى ئۇنىڭ سۈپەتسىز شېئىرلىرىنى چەكلەش كېرەك. ئەلۋەتتە بۇ مۇنبەردە سۈپەتسىز ياخشى چىقمىغان شېئىرلارنى چەكلەش، تەستىقلىماسلىق، شېئىردا سەۋىيەسى بار باشقۇغۇچىلارغا باغلىق. قانداقلا شېئىر بولسا، ياقتۇرمايدىغان باشقۇرغۇچىلارمۇ بولۇشى مۈمكىن، لېكىن بۇ ئۇنىڭ سەۋەنلىكى ئەمەس. چۈنكى شېئىر سەھىپىسىگە قىزىقمىغىنى بىلەن، باشقا سەھىپىلەردە سەۋىيەسى بولۇشى ئېنىق. مەيلى باشقۇرغۇچى بولسۇن، مەيلى تېما يوللۇغۇچى ياكى كۆرۈرمەنلەر بولسۇن، ئۆزى قىزىقمىغان تېمىغا كىرىپ، مەڭسىتمەسلىك پوزۇتسىيەسىدە بولۇشتىن ساقلىنىش كېرەك. شۇڭا بۇنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئۈچۈن شېئىر يوللىغۇچىلار تېمىسىنىڭ ئالدىغا چوقۇم ، شېئىر دەپ يېزىپ ئاندىن تېما ماۋزۇسىنى يېزىپ يوللىسا ،يەنى:                     شېئىر:   تېما ماۋزۇسىنى يېزىش ئورنى ئاندىن شېئىرغا قىزىقمايدىغانلار باش تېمىدىكى شېئىر دىگەن خەتنى كۆرۈپ ، ئاندىن شېئىر تېمىلىرىغا كىرمىسە، ياكى شېئىرنى ياقتۇرمايدىغان باشقۇرغۇچىلار شېئىر تەستىقلايمەن دەپ ئاۋارە بولمىسا، ھەمدە ئۆزى قايسى جەھەتتە تالانتى ياكى ئىقتىدارى بولسا شۇ سەھىپىلەرگە ئىگە بوپ تېما تەستىقلىسا.   ئەڭ ئاددىسى مەسىلەنگە:  بىر خىللا تاماق چىقىرىدىغان ئاشخانا بوپ قالسا، ئۇ تاماقنى ياخشى كۆرمەيدىغانلار ھەرگىز ئۇ تاماقخانىغا كىرىپ تاماق يىمەيدۇ، ئەگەر كىرىپ قالسا، ئۇ تاماقنى ئۇنداقكەن، مۇنداقكەن دەپ، ئۆزىمۇ ئۆزگىمۇ خوش بولمايدىغان جىدەل ئىشلار بولىدۇ. شۇڭا شېئىر دىگەن خەتنى كۆرۈپ تۇرۇپ، شېئىرغا قىزىقمايدىغانلار  شېئىر تېمىسىغا كىرىپ ئىنكاس يازسا نىمە دەپ چۈشەنسەك بولار؟...... ئىملا خاتالىقىغا كەلسەك، تېما يوللۇغۇچىلار ئۆزىمىز بىر قايتا ئوقۇپ، ئىملا خاتالىقى بولسا تۈزۈتۈپ ئاندىن يوللىساق، باشغۇرچىلارمۇ مەيلى مەزمۇنىنىڭ قانداق بولۇشىدىن قەتئى نەزەر، ئىملا خاتالىقى بەك ئېغىر تېمىلارنى تېما ئىگىسىگە ئەسكەرتىش بېرىپ ، تۈزەتمىگۈچە تەستىقلىمىسا ، ئاندىن تېما يوللۇغچىلار ئىملا خاتالىغىغا كۆڭۈل بۆلۈشى مۈمكىن. ۋاقىت مۇناسىۋىتى بىلەن مۇشۇ يەردە توختاي، مەيلى كىم قانداق پىكىردە بولايلى، ھەممىمىزنىڭ مەقسىدى بىر، ئۇ بولسىمۇ مۇنبەر سۈپىتىنىڭ تېخىمۇ ياخشى بولۇشىنى قوللاش.