تادۇ ئەپەندىم. گەپلىرىمنى چۈشىنەلمەيۋاتامسىز ياكى قەستەن بىلمەسكە سېلىپ گەپ يورغىلىتىۋاتامسىز؟! ئاللاھقا شېرىك كەلتۈرۈدىغان گۇناھنى سىز كېسىپلا«ئۇلارنىڭ خۇيى،ئۆزگەرتكىلى بولمايدۇ،پەيغەمبىرىمىزمۇ توسىمىغان» دەپ،ئەمدى قوپۇپ «مىسال»ئۈچۈن كەلتۈرگەن دەپلا گەپنى تۈگىتەمسىز؟!  پەيغەمبىرىمىزنىڭ ھەدىسىنى مىسال كەلتۈرۈپ چۈشەندۈرۈپ قويدۇم،ئۆزەمنىڭ ئارزۇسى بويىچە سۆزلەپتىمەنمۇ ياكى ئاساسىم بىلەن سۆزلەپتىمەنمۇ؟
  ھايۋانلار سۇدىن،ئۆسۈملۈكلەر ھاۋادىن يارىتىلغان دېگەنگە ئىسپات كەلتۈرۈڭ دېسەم،تۆت تادۇ بىلەن ئىسپاتلىغىلى بولىدۇ دەپسىز. ئىنساننىڭ تۇپراقتىن،جىنلارنىڭ ئوتتىن يارىتىلغانلىقىنى قۇرئاندىن كۆرۈپ دېدىڭىزمۇ ياكى ئۇنىمۇ تۆت تادۇ بىلەن ئىسپاتلىغانمۇ؟ مەن بايىلا تۆت تادۇ توغرىسىدىكى قارىشىمنى ئېيتىپ بولغان. سىز بارا-بارا ئىنكاسلىرىم بىلەن كارىڭىز بولماي،پۈتۈنلەي تۆت تادۇ تېمىسىغا چۈشۈپ كېتىپسىز.
  
«رەسۇلىللانىڭ تۆت ساھابىسى بولغان .تۆت مەزھىپى بولغان. بۇ ئىسلام ياخشىلىقنى بىلدۇرىدۇ. مۇشۇ تۆت خىل خۇي پەيلىدىكىلەرنىڭ ھەممىسى بار. رەسۇلىللا توسقان بولسا  مۇشۇنداق چوڭ مەزھەپ بۇلۇپ شەكىللىنەرمىدى»

سىزگە سەمىمىي نەسىھەت قىلاي.گەپلىرىڭىزنى ئويلىشىپ قىلىڭ .ھەربىرىمىز ھەربىر سۆزىمىزدىن جاۋاب بېرىمىز. بىر ئېغىز سۆزنى خاتا سۆزلەش كىشىنى گۇناھكار قىلىدۇ.ھەتتا ئىماندىن ئاجرىتىدۇ.(بۇ يەردە ھەرگىزمۇ سىزنى ئىماندىن ئاجرىدى دېمەكچى ئەمەس،گېپىمنى يەنە خاتا چۈشىنىپ يۈرمەڭ) . «رەسۇلۇللاھنىڭ مەزھىپى»دەپمۇ گەپ بارمىكەن؟ گېپىڭىزنىڭ ئورامىدىن قارىغاندا سىزنىڭ دېمەكچى بولغىنىڭىز «رەسۇلۇللاھ مەزھەپچىلىكتىن توسمىغان»دېگەندەك مەنە چىقىدىكەن. بىلىپ قويۇڭكى پەيغەمبىرىمىز بارلىق مۇسۇلمانلارنى ئىتتىپاقلىشىشقا،ئاللاھنىڭ ئارغامچىسىغا مەھكەم يامىشىشقا بۇيرۇغان.مەزھەپلەرنىڭ كېلىپ چىقىشى قانداقتۇر پەيغەمبىرىمىزنىڭ توسىمىغانلىقىدىن بولمىغان.شۇنداقلا تۆت ئىماممۇ «مېنىڭ مەزھىپىمگە كىر،مەزھەپ تۇت»دېمىگەن.مەزھەپنى كىيىنكىلەرنىڭ جاھىللىقى،ئىجتىھاد قىلماسلىقى كەلتۈرۈپ چىقارغان.ئەمدى قوپۇپ نومۇس قىلماي بۇنى پەيغەمبىرىمىزگە دۆڭگەمدۇق!
يەنە بىر گەپ،قىسسەسۇلئەنبىيا ھەققىدىكى پىكىرىمنى باشتىكى ئىنكاسىمدا سۆزلەپ ئۆتتۈم.سىزمۇ توختىماي بېشىڭىزغا ئېلىپ تۇتىيا بىلىۋاتىسىز. «قىسسەسۇلئەنبىيادىكى مۇسا قىسسىسىدە» دېگىچە،قۇرئاندىكى ھېچ شەك يوق قىسسىنى ئالسىڭىزچۇ!
يەنە بىرسى «جوراش»دېگەن گەپنىڭ مەنىسىنى چۈشىنەلمىدىم.

بۇرادەر

قۇرئاننى رەي قىلىشقا ھەم ھەدىس بۇيىچە شەرھىلەشكە بۇلىدۇ. رەسۇلىللا مەزھەپ شەكىللىنىشنى توسقانمۇ ياكى توسمىغانمۇ؟ بۇياخشى مۇنازىر تىمىسىكەن. مەن رەي بۇيىچەتوسىمىغان دىگەننى ياقىلايمەن.
بىرىنجىدىن ماۋۇ ئىنسان ھۇنەر قىلغان نەرسىلەر لەگلەكتىن ئايرۇپىلانغا، ئەينەكتىن تىلۋۇزۇرغا تەرەققى قىلغان بىلەن ئۇرىقى بار جانلىقلار ئۇرۇق بۇيىچە ماڭىدۇ. بىر تال ئۇرۇكچىنى تىكسە، ئۇنۇپ چىچەكلەپ مىۋە بىرىپ ئاندىن غازاڭ تاشلايدۇ.ئىنسان ۋە ئۇنىڭ مەدىنىيتىمۇ شۇنداق. تەدىرجى تەرەققى قىلىپ مىتال كالىدەك ھاڭرايدىغان بولمايدۇ. بەلكى دەرەختەك ئۆسىدۇ. تۆت ساھابىنىڭ بۇلىشى دەل تۆت مەزھەپنىڭ ئۇرۇقىنىڭ تىكىلىشى. تۆت ساھابە ئۇرىقى تىكىلمىگەن بولسا مەزھەپ شەكىللەنمىگەن بۇلاتتى، سۇرە نۇردىغۇ دەيمەن ھەقىقەت ۋە ئۇنىڭدىن ئۇنگەن گىياھ دىگەن سۆز بار.
ئىككىنجىدىن قىسۇسۇل ئەنبىيادىكى  مۇسا قىسسى،يۇسۇپ قىسسى ئەيسا قىسسى رەسۇلىللا  توغرىسىدىكى بايانلارنى سۇندۇم،
ئۇلارنى ئاللا قانداق تارىخ دىگەن سۆز بىرتەرەپلىمە، ماۋۇ تۆت تادۇ بۇيىچە خۇيى بۇيىچە بىلىش ئادىللىق ياخشىلىق تەقۋادارلىق سۇپەتتىكى قەۋىملەرنىڭ ئىممەتلەرنىڭ بارلىقىنى بىلدۇىدۇ، <خالىساق ھەممىڭلارنى بىر ئۇممەت قىلاتتۇق> شۇ قىسسىلەر ئەلۋەتتە مۆئمىنلەرگە دىيىلگەن قىسسە، بۇ قۇرئاندا شۇلارنى نەزەرگە ئالغانلىقىنى بىلدۇرىدۇ.
ئۇچۇنچىدىن ھازىر ئىسلام پەلسەپىسى دىسە، ئىيەدىن بىرپارچە، بىيەردىن بىرپارچە ،قارشىنى شەرھىلەپ بۇلۇپ ئايىغىغا قىستۇرۇپ قويسا ئىسلام پەلسەپىسى دىيىشىدۇ. ئۇنى مەن بۇيىچە بىلىش تىپىدىكىلەرنىڭ تەرەققىيات قارشى دىگەن تۇزۇك. كۆرمىدىڭىزمۇ تۆت تادۇنىڭ بىمالال يۇرگىنىنى، خەنلەرنىڭ بەش تادۇ بىلەن قۇرئاننى نەزىريە جەھەتتىن چۇشەندۇرگىلى بولمايدۇ. تۆت تادۇماكاندا، زاماندا، ئىنساندا، دىندا ھەممىسدە بوينى قىسىلىپ قالمايدۇ.ئەسلى بىلەلىسە ئىسلام پەلسەپىسى مۇشۇ. ئىنسان يۇزقىسمىدا بۇرۇن كۆز قۇلاق ئىغىزدەپ تۆت ئەزابار تۆت ئەزادىن بىرى كام بولسا مىيىپ بۇلىدۇ.ئىشقا يارىمايدۇ. تۆت مەزھەپ ئۇرۇق بۇيىچە دىننىڭ تۆت ئەزاسى.
تۆتىنجىدىن رەئىدنىڭ 19دىن يىگىرمە بىرگىچە سۆزنىڭ ئورامىغا قاراڭ، بىلىش ئادىللىق ياخشىلىق تەقۋادارلىق ئەكىس ئىتىدۇ.
ئەمىلىيەتتە ۋاھابىيلارنىڭ مەزھەپلەرنى يوققا چىقىرشىنىڭ قۇرئان ئاساسى بارلىقىغا ئىشەنمەيمەن. تەرەقىيات  كونىنى كەسلەپ يىڭىنى ئۇندۇرۇش ئارزۇسى بۇيىچە يەنى تەسەۋۋۇرىنى ياقىلاپ كومۇنىزىم قۇرماقچى دەپ ئويلايمەن.بۇخىل قارشى باشقا مەزھەپلەرنى بۇلۇپمۇ شىئەلەرنى ئازغۇنغاچىقىرشىدا گەۋدىلىنىدۇ. بۇنداق يەر سىلىغلىغاندەك ئۇسۇل يەنى قەۋىم يوق مەزھەپ يوق خىيالىۋىي جەمىيەت قۇرۇش تەشەببۇسى ، ئەمىلىيەتتىن چەتنەش ھەم مۇمكىن ئەمەس بىر ئىش.ئەرەپلەرنىڭ ئۇزىگە پايدا قىلغاندەك قىلغان بىلەن تادۇ بۇيىچە سۇنى سىلىقلىغىلى بولمايدۇ. ئوتنى ھاۋانى سىلىقلىغىلى بولمايدۇ. بۇنى شىئەلەر ئاڭلىسا ئۇزى مۇسۇلمان تۇرۇپ مۇسۇلمانلارغا ئۆچمەنلىك تۇرغۇزىدۇ. تۇرۇكلەر ئۇگەنسە مۇشۇنداق تۆت تام بۇلۇپ جەنگە جىدەل قىلىشىدۇ.خاۋارىجلار ئاڭلىسا دىندىن يىنىشقا باشلايدۇ. بۇمۇ دىندا تۆت مەزھەپنى چەكلىسە بولمايدىغانلىقىنى بىلدۇرىدۇ

ئىنساننىڭ تۇپراقتىن،جىنلارنىڭ ئوتتىن يارىتىلغانلىقىنى قۇرئاندىن كۆرۈپ دېدىڭىزمۇ ياكى ئۇنىمۇ تۆت تادۇ بىلەن ئىسپاتلىغانمۇ؟ مەن بايىلا تۆت تادۇ توغرىسىدىكى قارىشىمنى ئېيتىپ بولغان. سىز بارا-بارا ئىنكاسلىرىم بىلەن كارىڭىز بولماي،پۈتۈنلەي تۆت تادۇ تېمىسىغا چۈشۈپ كېتىپسىز.  <بۇ قۇرئاندا بار>
سىز ھەدىس پاكىت قىلدىڭىز، مەن قۇرئاندىكى سالىھنىڭ تۇگىسىنى مەلۇم مەنىدىن پاكىت قىلدىم. نىمىشقا بۇيەرگە تۇگە كىلىپ قالىدۇ. چۇنكى شۇچاغدىكى پارىسلارنىڭ ئەجدادىمۇ  مۇشۇنداق قاغىغا ئوخشاش جۇراپ ئويلايدىغان بولغاچ. شۇلارغاماس جوراڭ قىنى دەپ تۇگىنى  جوراتقۇزغان.

بىز ئۆزىمىزنى ئۆچمەنلىك ،پاسسىپلىق بىلەن چەكلەش ئەمەس ،ئىشەنچ بىلەن بىشىمىزنى كۆتۈرۈپ ئەتىراپقا بىقىشقا،راستلا ھەقىقەت بىز تەرەبتە بولسا ، ئاكتىپلىق بىلەن سىرىتقا دۇنياغا يۈزلۈنۈش ۋە ھەر خىل خىرىسلارغا يۈزلۈنۈپ ،بۇ خىرىسلار ئىچىدىن پايدىلىق ئامىللارنى قوبول قىلىپ ئۆزىمىزنى كۈچەيتىشكە بەكمۇ مۇھتاج.. چۈنكى بىر قىيىنچىلىق بىلەن ھامان بىر ياخشىلىق بىرگە بولىدۇ..ھەر بىرىمىز  قۇرئان ھەدىسنى باشقىلارنى چەكلەشنىڭ ۋاستىسى قىلماي ئۇنى قەلبىمىزگە چوڭقۇر سىڭدۈرۈپ ،ئەمەلى ئۈنۈم ھاسىل قىلىشقا مۇھتاج، ھىلىمۇ بىز دۇچ كىلىۋاتقان توسالغۇلا ئاز ئەمەس، موللىرىرىمىزدىن قوپاللىق قاتتىقلىقنى ئەمەس ، مۇلايىملىقنى ،كىشىنى تەسىرلەندۈرگىدەك ئەمەلىيەتنى كۆرۈشكە بەكمۇ مۇھتاج..

بۇ گەپنى ھەقىقەتەن توغرا دەپسىز. ئاللاھ رەھمەت قىلسۇن.

ئامىن  ھەممىمىزگە.

مەزھەبلەرنى يوققا چىقىرىشنىڭ قۇرئان ئاساسى بارلىقىغا ئىشەنمەيمەن دەپسىزيۇ. لېكىن ئۆزىڭىز تۆت نۇقتىغا بۆلۈپ،«مەزھەبۋازلىقنىڭ توغرىلىقى ۋە مۇقەررەرلىكى» ھەققىدە توختالغىنىڭىزدا،بىرەر ئايەت ياكى ھەدىستىن ئاساس كۆرسەتمەيلا ئۆز تەسەۋۋۇرىڭىزغا تايىنىپ ئسپاتلىۋېتىپسىز.  تۆت ساھابىنى تۆت مەزھەبكە تەقسىملەپ،«تۆت ساھابە بولمىغان بولسا تۆت مەزھەب بولمىغان بولاتتى»دەپ كېسىپلا ئېيتىپسىز. ئەگەر بۇنىڭغا ئاساسىڭىز قېنى دەپ سورىسام،يەنە تۆت تادۇغا سېلىپ ئىسپاتلاپ بەرگىدەكسىز. ئېسىمدە قېلىشىچە مەرھۇم ئابدۇشۈكۈر مۇھەممەتئىمىن بىر تەنقىد ماقالىسىدا،تەنقىد ئوبېيكتى بولغان تەتقىقاتچىنى تۆت تادۇنى قارىسىغا ئىشلەتكەن دەپ تەنقىد قىلغان.يەنى تۆت تادۇنى تۆت پەسىلگە بىردىن تەقسىملىۋەتكەن.سىز دەل ئاشۇ تەتقىقاتچىنى ئەسلىتىپ قويدىڭىز.
  ئەمدى مەن مۇشۇ يەردە توختاپ قالاي.سەۋەبى 1.مەن ئىسلامىي ھۆكۈملەرگە پەقەت قۇرئان،ھەدىسلەردىن پايدىلىنىپ ئىسپات ئارقىلىق ھۆكۈم قىلايلى دەيدىكەنمەن. سىز بولسىڭىز تەسەۋۋۇرىڭىزنى ئىشقا سالىدىكەنسىز.ئىككىمىزنىڭ چىقىش نۇقتىسى ئوخشىمايدىكەن.
2.سىز بىدئەت،ھارام،شېرىك مەسىلىسىگە سەل قارايدىكەنسىز. شۇڭا خاتا ئېقىملارنى،خاتا پىكىرلەرنى،خاتا كىتابلارنى ئانچە ئېغىر ئالمايدىكەنسىز .سىزگە قۇرئان ھەدىسلەردىن مىسال ئېلىپ«پوپوزا»قىلساممۇ پايدىسى بولمىدى.
3.مۇنازىرە پۈتۈنلەي تۆت تادۇ تېمىسىغا يۆتكىلىپ كەتتى.
  سىزگە بېرىدىغان سەمىمىي مەسلىھەتىم  قىسسەسۇلئەنبىيانى قويۇپ،قۇرئان كەرىمنى ۋە ئىشەنچىلىك ھەدىسلەرنى تۆت تادۇنى تەتقىق قىلغانچىلىك تەپسىلىي تەتقىق قىلىپ بېقىڭ.
  مۇنازىرە جەريانىدا ئادەم ئاز تولا ھاياجانلىنىدىكەن،قېنى قىزىيدىغان گەپكەن.ئەگەر ئېغىر كەتكەن گەپ سۆزلىرىم بولسا كۆڭلىڭىزگە ئالماسسىز.بولۇپمۇ تۆت تادۇ توغرىسىدا. ئۇنى چوڭقۇر تەتقىق قىلىپسىز. ئەمگىكىڭىزگە ھۆرمەت قىلىمەن .لېكىن كۆز قارىشىم يۇقىرىقىدك.
مەن بىلەن چىرايلىق مۇنازىرىلەشكىنىڭىزگە رەھمەت. ئامان بولۇڭ.

ھۆرمەتلىك يۇسۇپ ئەپەندى
دىندا پىرقا پىرقىلارغا بۇلۇنۇش ياخشى ئەمەس، بۇگەپكە ئوبدام قارساق نىسارالارنىڭ، كاتۇلىك دىنى، نىستۇران دىنى، خىرستىيان دىنى دىگەندەك .بۇددىلارنىڭ  داجاۋ دىنى شۇنىڭغا ئوخشاش دىنلارنى كەشىپ قىلىشىنى كۆرسىتىدۇ دەپ ئويلايمەن.
مەزھەپلەرنى كۆرسەتمەيدۇ. مەنمۇ شۇ ئارىمىزدىكى تەپرىقچىلىقنى تۇگۇتۇش باغلاش ئۇچۇن بىرەر چارە بىرەر نەزىريە ئۇستىدە ئىزدىنىۋاتىمەن. ھازىچە تۆت تادۇنىڭ پەلسەپىۋىلىكىدىن بىلەك دۇرا تاپالمىدىم. ئۇنىڭ ئۇستىگە تۆت تادۇ نىڭ قۇرئان ئاساسى بار.  پىكىر قىلىش جەھەتتىمۇ باشقا پىكىر ئۇسۇللرىغا ئوخشىمايدۇ.تارىختىمۇ مۇسۇلمانلار ئارسىدا كەڭ تارقالغان.
مۇنازىرلەشكەنچە ئادەم يىڭى بىلىملەرگە، شۇنداقلا تەپەككۇردا تىخىمۇ چوڭقۇرلۇق كەڭرىلىككە ماڭىدىكەن.  ھەدىستىن كۆپ ئوقىمىغانلىقىمغا ئۇزەممۇ قايىل. مۇمكىن بولسا ھەدىسلەردىن تۆت تادۇ توغرىسىدا بايانلار بولسا، ياكى شۇنداقراق كىتاپ قارالمىلار بولسا ئۇچۇر قىلىشىڭىزنى ئۇتىنىمەن.
ئاخىردا سىزگىمۇ تەۋىسسىيە قىلىپ،ھۆرمەت بىلەن تادۇ.

ئەمەلىيەتتە نىيەت-ئىقباللىرىمىز بىر ئىكەن. ئاللاھ رەھمەت قىلسۇن قېرىندىشىم. ھەممىمىز بىرلىكتە ئىزدىنەيلى. ئاللاھ ئىلمىڭىزنى زىيادە قىلسۇن.