ئىشلىتىش

بۇ مەزمۇن 40قەۋەتتىكى kelem نىڭ 2012-02-01 12:53 يوللىغان يازمىسىغا نەقىل :
/read.php?tid-14805.html

بۇ نىڭ دا كۆرسىتىلگىنىدەك    ،تەرىقەتچىلارنىڭ  يەنە  بىر قانچە  سۈلىكى بار   ، بىر سۇلىكنىڭ قىلىقى بىر نىڭكىگە ئوخشىمايدۇ  .

بىر سۈلۈكتىكىلە  مۇشۇ تۇڭگانلاغا ئوخشاش  ئولتۇرۇپ ھۆم  ھۆم ..... دەيدىكەن
يەنە بىر سۈلۈكتىكىلە  ئۆرە تۇرۇپ ھۆم ....ھۆم ... دەيدىكەن  ......

يەنە بىر سۈلۈكتىكىلە   مەسچىتنى  بىشىغا كىيىپ  داپ چىلىپ  ...ھۆم ئاللا  ...ھۆم ئاللا دەپ   ۋاقىرايدىكەن   .....
ۋاقىراپ ، جاقىراپ    ، پىرقىراپ ،يىغلاپ  ھىرىپ قالغاندا    بىشىڭىز قىيىپ  يىقلىپ چۇشسىڭىز  ماقامغا يەتكەن بولدىكەنسىز .

پىر مۇرشىدنىڭ پارسچە ئاتىلىشى بولۇپ، توغرا يولغا يېتەكلىگۈچى دېگەن مەنىنى بىلدۈرىدۇ. سوپىزمدا بولسا مۇئەييەن سۈلۈكنىڭ باشلىقىنى كۆرسىتىدۇ. سۈلۈك ئىچىدە ئۇنىڭ نوپۇزى ناھايىتى يۇقىرى بولۇپ، مۇتلەق ئىمتىيازغا ئىگە. قىلغىنى قىلغان، دېگىنى دېگەن بولىدۇ. «ئۇنىڭ ئۆز مۇرىتلىرىغا قارىتا مۇتلەق ئىگىدارچىلىق قىلىش نوپۇزى بار بولۇپ، ئۇنىڭ سۆز-ھەرىكەتلىرىگە خىلاپلىق قىلىشقا بولمايدۇ.»[1] ئۇ سۈلۈكنىڭ ئەھكاملىرىنى، تەرتىپلىرىنى بېكىتىدۇ. ئىبادەت شەكىللىرىنى بېكىتىپ بېرىدۇ.
    پىرنىڭ ئورنى، نوپۇزى، مەرتىۋىسى سۈلۈكنىڭ تەرەققىي قىلىشىغا قاراپ بولىدۇ. مۇرىتلىرى قانچە كۆپ بولسا، ئابرويى، ئورنىمۇ يۇقىرى بولىدۇ. مۇرىت توپلاش سوپىزم سۈلۈكلىرىنىڭ مۇھىم تەرەققىي قىلىش يوللىرىدىن بولۇپ، ئۇلار مۇرىت قوبۇل قىلىش ئارقىلىق ئۆزىنىڭ ئورنىنى يۇقىرى كۆتۈرىدۇ. چۈنكى مۇرىت دېگەنلىك پىرنىڭ گېپىنى مۇتلەق ئاڭلايدىغان ئەگەشكۈچى دېگەنلىكتۇر. مۇنداق كىشىلەر قانچە جېقلىسا، پىرنىڭ گىپى شۇنچە جېق كىشىلەرگە ئۆتىدۇ، ھەيۋىسى ئاشىدۇ، دېگەنلىكتۇر. شۇنىڭ ئۈچۈن پىرلار تېخىمۇ كۆپ مۇرىتقا ئېرىشىش ئۈچۈن، ھەرخىل «كارامەتلەر» نى كۆرسىتىدۇ. ئۆزىنى ئالاھىدە قابىلىيەتلىك قىلىپ كۆرسىتىپ، كىشىلەرنى سۈلۈكىگە ئەزا بولۇشقا قىزىقتۇرىدۇ.
    پىرلارنىڭ دەرىجىسى يەنە ۋاپات بولغاندا ئۇنىڭ نامىزىنىڭ داغدۇغىلىق بولغانلىقى بىلەنمۇ مۇناسىۋەتلىك. نامىزى قانچە چوڭ، ھەشەم بىلەن ئۇزىتىلسا، جىنازا نامىزىغا قاتناشقان ئادەممۇ قانچە كۆپ بولسا، ئۇنداق پىرنىڭ ئورنىنىڭ يۇقىرىلىقى ئىپادىلىنىدۇ. ئەمەلىيەتتىن مەلۇمكى، پىرلارنىڭ مازارلىرى قانچە ھەشەمەتلىك بولسا، كۆركەم ياسالسا، سەرپ قىلىنغان مەبلەغ جېق بولسا بۇمۇ پىرنىڭ ئورنىنىڭ مۇھىم بىر ئىپادىسى.

مۇرىت




    بۇلار پىرغا قول بېرىپ، ئۇنىڭ سۈلۈكىگە كىرگەن ئادەتتىكى ئەزالارنى كۆرسىتىدۇ. ئۇلار سۈلۈكنىڭ قەرەللىك پائالىيەتلرىگە قاتىنىشىدۇ ھەم ئۆز ئىشلىرىنىمۇ داۋاملاشتۇرىدۇ. بۇلار ۋاستىلىك مۇرىت ۋە بىۋاستە مۇرىت دەپ ئىككىگە بۆلىنىدۇ. سۈلۈك پىرى ئۆزى مۇرىتلىققا قوبۇل قىلغانلىرى بىۋاستە مۇرىت بولىدۇ. پىرنىڭ خەلىپىلىرى تەرىپىدىن سۈلۈككە ئەزالىققا قوبۇل قىلىنغانلىرى ۋاستىلىك مۇرىت بولىدۇ. مۇرىت دېگەن نام سوپىلاردىكى ئەڭ تۆۋەن دەرىجىدۇر.

بۇ مۇ بىلۋىلىشقا تىگشلىك  نەرسىلەركەن قىتىپ قويدۇم  ، خاپا بولمايدىغان سىز  بىگان  قىرىندىشىم

ئىسمايىلىيە مەزھىپىدىكى دىنىي ئۇنىۋانلار


ئىسمائىلىيە تەرەپدارلىرىنىڭ دىنىي ئۇنىۋانلىرى ئون دەرىجىدىن تەركىب تاپىدۇ دېيىلىپ، ئۇنى ئۆز تەرتىپلىرى بويىنچە تۆۋەندىكى ناملار بىلەن ئاتايدۇ: ناتىق، ئاساس، ئىمام، باب، ھۆججەت، دائىيى بالىغ، دائىيى مۇتلەق، دائىيى مەھدۇم، مەئزۇنى مۇتلەق، مەئزۇنى مەھدۇم. ئىسمائىلىيە تەرەپدارلىرىنىڭ تەلىماتى بويىنچە مۇھەممەد ئالەيھىسسالام بىلەن ئەلى ناتىق ۋە ئاساسلاردۇر، ھەسەن، ھۈسەين، ئەلى ئىبنى ھۈسەين، مۇھەممەد ئىبنى ئەلى، جەئفەر ئىبنى مۇھەممەد، مۇھەممەد ئىبنى ئىسمائىل ئىبنى جەئفەر قاتارلىقلارنىڭ ھەممىسى ئىماملاردۇر. ھەر بىر ئىمام ئون ئىككى ھۆججەتكە ئىگە بولۇپ، ھەر بىر ھۆججەت ئۆز نۆۋىتىدە مەلۇم بىر كونكىرىت رايۇننىڭ دىنىي ئىشلىرىنىڭ مەسئۇلى ھىسابلىنىدۇ. ھۆججەتلەرگە بۆلۈپ بىرىلگەن رايۇنلار جەزىرە دەپ ئاتىلىدۇ، مەلۇم جەزىرەدىكى دىنىي تەرغىبات ئىشلىرىنى ئۆز ئۈستىگە ئالغان ھۆججەتلەر ساھىپجەزىرە نامى بىلەن ئاتىلىدۇ. ساھىپجەزىرىلەر ئۆزلىرى مەسئۇل بولغان رايۇنلاردا يەنە ئوتتۇز دائىي تەيىنلەپ، شۇلار ئارقىلىق تۈرلۈك دىنىي تەرغىبات ئىشلىرىنى باشقۇرىدۇ. ھەر بىر دائىي يەنە ئۆزلىرىگە تەۋە مەئزۇنلار③غا ئىگە بولىدۇ. ئىسمائىلىيە تەېەپدارلىرىنىڭ بۇ خىل دىنىي ئۇنىۋان دەرىجىسى بويىنچە باشقۇرۇش-باشقۇرۇلۇش ئۇسۇلى ۋە دىنىي ئىشلارغا يىتەكچىلىك قىلىش سىستېمىسى ئاشكارا يولغا قويۇلغان،.

قوشۇمچە : ئۇيغۇرلاردا سوپىزىم سۈلۈكىدىكى كىشىلەرنىڭ دەرىجىسى مۇنداق بۆلۈنگەن :
پىر ( سۈلۈك تەۋرەتكۈچى ئىشاننى كۆرسىتىدۇ ، بىر سۈلۈكتە بىرلا بولىدۇ)
ئىشان ( ئىشانلىق ماقامىغا يەتكەن ، پىر ۋارىسلىرى )
سوپى ( پىرغا قول بەرگەن ئاشىقلار ، يەنى يۇقاردا دېيىلگەن بىۋاسىتە مۇرتلارغا ئوخشاش ، مەلۇم ئىمتىيازغا ئىگە )
خۇلپا ( سوپىنىڭ كەينىدا يۈرىدىغان ئاشىقلار ، يەنى ۋاسىتىلىك مۇرتلارنىڭ بىر تۈرى )
غولام ( كۆتەرگۈ-قوپارغۇلار ، ئوتياقتى-ئىشىكئاچتىلار )

بۇلاردىن سىرت ، يەنە ئۆز ئالدىغا ئۆزىگە ئۆزى سۈلۈك يۈرگۈزۈپ تەرىقەتتە بولىدىغانلار بولۇپ ، بۇلار مازارىي ماشايىخ ، شەيخ ۋە ئاشىق دېگەن ناملار بىلەن ئاتالغان

ھۆرمەتلڭك قىرىن دىشىم ئەھلى تەسەۋۋۈپ ئۈچۈن شۈنچە كۈچەپسىز ئايەت ھەدىسنىڭ مەنالىرنى توغرا ئېپادىلەپسىز
لىكىن يۇقار قى ئايەت ھەدىسلەر نىڭ مەناسى سىزدىگەندەك ئە ھلى تەسەۋۋۈپقا ئەمەس بەلكى مەسچىت مەد  رسىسلەردە
ئاللاھ نى زىكرى قىلىش دىگەنلىك خانقاغا بىرىپ سا راڭلاردەك سەكرەش بولماستىن بەلكى ناماز ئوقۈشتىن باشقا
ھەرقانداق ياخش گەپ ھالال تىجارەت ئاتا ئانىسىغا ياخشىلىق قىلىش ئۈرۈق تۈققانلارغا ياخشىلىق قىلىش يىتىم يىسىر لارغا
ياخشىلىق قىلىشمۈ ئاللاھ غا زىكرى ئېيتقانلىق بولىدۈ