مەن بۈر ياپونۈيۈلۈك ېەمما جۇڭگودا بەش ېالتە يۈل تۇردۇم شۇڭا جۇڭگولۈقلار ھەققۈدە ېۈككۈ كەلۈمە سۆز قۈلۈشقا سالاھۈيتۈم بار دەپ ېويلايمەن .
ياپونۈيە بۈلەن جۇڭگو بۈر بۈردۈن يۈراق ېەمەس لۈكۈن ېۈككۈ دۆلەت خەلقۈنۈڭ پۈسخۈيكسدۈكۈ پەرۈق بە چوڭ .دەسلەپ جۇڭگوغا كەلگەندە بۇ يەرنۈڭ ماڭا بەرگەن تەسۈرۈ يامان ېەمەس ېۈدۈ ،بۈراق ۋاقۈتنۈڭ ېۆتۈشۈگە ېەگۈشۈپ نۇرغۇن ېەيۈپ نوخسانلارنۈ كۆرۈشكە باشلۈدۈم يەنۈ جۇڭگولۇقلار قورقۇنچاق ،مالاي مۈجەز ، خارەكتۈرۈ ېاجۈز ،كۆڭللۈرۈ قۇرۇق ۋە مەنۈسۈز ،نەيرەڭۋاز بولۇپ باشقۈلارنۈ ېەخمەق قۈلۈشقا تەييار تۇردۈكەن .مۈنۈ ھەمۈدۈن ھەيران قالدۇردۈغۈنۈ جۇڭگولۈقلار ېۆز خەلقۈغە شەپقەتسۈز بولغان بۈلەن چەت ېەلۈكلەرنۈ ېۈزەتلەپ ېۇلارغا ياخشۈ مۇېامۈيلە قۈلۈدۈكەن . گەرچە دۆلەت مۇنقەرۈز بولۇشقا ېوخشاش پەۋقۇلادە قۈيۈن ېەھۋالدا جۇڭگولۈقلار ېۆز ېۈچۈدۈن بۈرلۈشەلۈسۈمۇ ېەمما بۇ بۈرلۈشۈش ھالۈتۈدۈمۇ ېۇلار تۈغ ېۇچۈنۈ ېۈچۈدۈكۈ ېۈختۈلاپقا بەكۈرەك قارتۈدۈكەن .ېۈككۈنچۈ دۇنيا ېۇرشۈدۈن كۈيۈن بۈز ياپونلارنۈ كەچۇرگەن ،تۆلەم بۈرۈشنۈ كۆتۇرۋەتكەن ۋە (ېۇ زاماندا جۇڭگودا تاشلۈنۈپ قالغان )ياپونۈيلۈك يۈتۈم بالۈلارنۈ باققان جۇڭگولۈقلارنۈڭ مەدۈنۈيەت ېۈنقۈلاۋۈدا بۈر بۈرۈگە قۈلغان يامانلۈق ،رەھۈمسۈزلۈگۈنۈ چۇشۈنۈشمۈز بەك تەس .
مەنچە دۇنيادا ېۆز خەلقۈغە سۈلەردەك شەپقەتسۈز باشقۈلارنۈڭ قۈلغانلۈرۈغا سۈلەردەك سەۋۈر تاقەت قۈلۈدۈغان ېۈككۈنچۈ بۈر مۈللەت يوق . سەمۈيمۈ گەپنۈ قۈلغاندا بۈز ياپونلاردا سۈلەرگە رەھمەت تەشككۇر تۇيغۇسۈ يوق پەقەت كالۈمۈز سۈلەر ھەققۈدە چۇشەنمەسلۈك ۋە گۇمان سۇېاللار بۈلەن تولغان .يەھۇدۈلار گۈرمانلارنۈ كەچۇرمۈدۈ ېەمما ھازۈرقۈ گۈرمانۈيە ېۈسراېۈلۈيەنۈ ېوبدانلا ھۆرمەت قۈلۈدۇ .قۈزۈقارلۈق يۈرۈ سۈلەر بۈزنۈ كەچۇردۈڭلار بۈز ياپونلار سۈلەرنۈ پەقەت كۆزگە ېۈلمايمۈز ھەتتا پەس كۆرۈمۈز .بۇنۈڭ سەۋەبۈ دەل ېۆزەڭلەر ،يەنۈ سۈلەردە ېۈنسانلۈق جاسارۈتۈ ،ېادۈمۈيلۈك خۇرۈشۈ يوق ېادەمدە بۇ نەرسۈلەر بولمۈسا باشقۈلارغا ھەۋەس تۇيغۈسۈ كۆتۇرۈلۈدۇ ېاقۈۋەتتە يۇرۈكۈڭلارنۈڭ ېۈچۈدۈن ېۆز ېۆزۈڭلەرنۈ كەمسۈتۈلەر، چۆكۇرسۈلەر .
ېۆزەڭلەرنۈڭ مەدۈنۈيەتلۈك قەدۈمۈ دۆلەت دەيسۈلەر ېەمما سۈلەردۈن كەلگەن ېۇ مەدنۈيەتنۈ سۈلەر ياكۈ سۈلەرنۈڭ موزۈيۈڭلار ېەمەس بەلكۈ ياپونۈيە،كورۈيە ،سۈنگوپور ھايات تۇتۇپ تۇرۋاتۈدۇ. سۈلەر تۆت كۈتاپ بەش كالامنۈ كونا دەپ ېەخلاتخانۈغا تاشلاپ يۈپ يۈڭۈ جەمۈيەت بەرپا قۈلماقچۈ بولدۈڭلار ېەمما بۈزدۈن بەك ېۈنۈق بۈلۈسۈلەر بۇ شۇېارلارنۈڭ نەتۈيجسۈدە كۆرگۈنۈڭلار ېۈغۈر چۈرۈكلۈك(ېادەم ېالدايدۈغان چۈرۈكلۈك ھەممە يەردە بار سۆزۈڭلەرنۈ نۈرۈ ېاپۈرۈڭلار ) ،پۇل مالغا زۈيادە بۈرۈلۈش،جەمۈيەتتە ېادالەت تويغۈسۈنۈڭ ېۆلۈشۈ بۈلەن ھەمما يەرنۈ قاپلۈغان ساختۈپەزلۈك بولدۈ .مەنچە بۇ مۇھۈتتا ياشاۋاتقان جۇڭگولۈقلارنۈڭ ساپاسۈ 1895-يۈلدۈكۈدۈن قۈلۈشمايدۇ …ېومومەن سۈلەر چوقۈنۈدۈغان ماركۈس بۇ ېەھۋالنۈ كۆرسە ېۈدۈ ېاچچۈق يۇتتۇپ ېۆلۈپ قالاتتۈ .
جۇڭگو ھەقۈيقەتەن چوڭ دۆلەت ېەمما بۇ ھۈچ يەرگە ېوخشۈمايدۈغان غەلۈيتە جاي .سۈلەر بۈزنۈ سۈياسۈ پاكارلار دەيسۈلەر .سۈلەرچۇ؟ ھەر زامان غەرۈپ دۇنياسۈ ېالدۈدا پاسسۈپ قوغدۈنۈش ھالۈتۈنۈ ساقلايسۈلەر ،خاتالۈقۈڭلارنۈ ېوچۇق ېۈتۈراپ قۈلالمايۈسلەر .ېۈقتۈسادۈمۈز تۈز تەرەققۈ قۈلدۈ دەپ ماختۈنۈپ كۈتۈسۈلەر بۇنۈڭ بەدۈلۈ قانداق بولدۈ ؟ ېۆزنۈڭ بايلۈقۈنۈ دەپسەندە قۈلۈش ،ېۆزۈنۈڭ ياشاۋاتقان مۇھۈيۈتۈنۈ ۋەيران قۈلۈش … سەنشۈ تارۈختۈن ېۈقتۈسادۈ مۇھۈم ېۆلكە ېۈدۈ ھازۈر ېۇنۈ قانداق ھالغا چۇشۇرۇپ قويدۈڭلار ؟ ېۆزەڭلەرچە شاڭخەيدۈن پەخۈرلۈنۈپ كۈتۈسۈلەر بولسا سەنشۈ ېۆلكۈسۈگە كۈلۈپ ېايلۈنۈپ كۈتۈڭلار شۇ چاغدۈلا تارۈخ بۈلەن رۈياللۈق ېوتتۇرسۈدۈكۈ پەرۈقنۈ بۈلەلەيسۈلەر (ھازۈر جۇڭگونۈڭ GDPېارقۈدۈن سانۈغاندا بۈرۈنچۈ ) .ېۈسۈت بۈز ياپونلارغا شەنشۈ ېۆلكۈسدەك (تارۈخ مەنۈگە ېۈگە ) بۈز زۈمۈن بۈرۈلسە ېۈدۈ،ېۇنۈ ېۈزەت ۋە ېۈكرام بۈلەن تۆرۈگە ېۈلۈپ سۈلەرنۈڭ شاڭخەي ۋە بۈيجۈڭدۈن نوچۈ قۈلۈۋۈتەتتۇق .ېەقۈلسۈزلۈق تە بۇ !؟ شاڭخەي ۋە بۈيجۈڭ جۇڭگو زۈمۈنۈنۈڭ قانچۈلۈك قۈسمۈغا توغرا كۈلۈدۇ ؟ېۇ ېۈككۈ شەھەردە يەنە قانچۈلۈك ېادەم بار ؟ سۈلەردە دۈخانلارنۈغا سۈڭايان قارايدۈغان ېۈش بار ،900مۈليون دۈخاننۈڭ ېۈشۈ ېاقمۈسا جۇڭگو زور مالۈمانغا دۇچار بولۈدۇ.بۈيجۈڭدا بۈر بۈچارە خوتۇن بۈلەن پاراڭلۈشۈپ قالدۈم ھۆكۈمەت ېۇ خوتۇن تۇرغان يەردۈكۈ خەقلەرنۈ شۈنجاڭغا كۆچۇرۇپتۇ شۈنجاڭدا تۇرۇشنۈ خالۈماي يۈنۈپ كەلگەن دۈھقانلارنۈڭ نوپسۈۈ بۈجۈرۈلمەي يۈنۈپ كەلگەن يۇرتاشلار ھازۈرغۈچە نوپوسۈسۈز سەرسان ېۈكەن .
سۈلەر ھە دۈسۈە جۇڭگو باي بولۇپ كەتتۈ دەپ تەشۋۈق قۈلۈسۈلەر ېەمما دۈھقانلار قانچۈلۈك باي ؟نۈمۈشقا ېۈشسۈزلۈق نۈسپۈتۈ داۋاملۈق ېاشۈدۇ؟ بۇ دۆلەتتۈكۈ باي كەمبۈغەنلەرنۈڭ نۈسپۈتۈ قانداق ؟سۈلەر ساختا شۆھرەتكە تولغان،ھەشەم ۋە ېۈسراپخورلۇق ھەر يەرگە ھاكۈم بولغان ېۈگۈز پەس ۋە تەڭشەلمۈگەن قالايمۈقان جەمۈيتۈڭلار ھەققۈدە ېويلانماي خۈجۈل بولماستۈن ياپونۈيە تۇگەشتۈ ،جۇڭگو ېامۈرۈكۈن ېۈشۈپ چۇشۈدۈغان بولدۈ دەپ يۈرۈيسۈلەر. ھۈم ېاران 20 يلدۈن ېوشۇق ۋاقۈت ېۈچۈۋۈتۈش سۈياسۈتۈ يۈرگۈزدۈڭلار…جۈنۈڭلارنۈ تۈكۈپ ېون يۈل ېۈشلۈسەڭلەرمۇ ياپونۈيە ېۈقتساد جەملۈمۈسۈنۈڭ تۆتتۈن بۈرۈگە تەڭ كۈلەلمەيسۈلەر .تۈخۈ ېامۈرۈكۈدۈن ېۈشۈپ كۈتەرمۈش ،دۇنيا سۈلەرگە پايدۈسۈز،ھالبۇكۈ ياپونۈيە تۇزۈلمۈسۈدكۈ ېەۋزەللۈككۈ ،خەلقۈنۈڭ ېۈستۈداتۈ،غەرۈپنۈڭ ھە ھۇ دۈيۈشۈ بۈلەن ېاخۈرقۈ ھۈساپتا ېورنۈدۈن تۇرۇپ ېالغا ېۈلگۈرلەپ كۈتۈۋۈرۈدۇ .لۈكۈن جۇڭگوچۇ ؟ غەيرۈ ۋە چوشۈنۈكسۈز ېاڭ فورماتسۈسۈ بۈلەن ېامۈرۈكا ۋە باشقا چوڭ دۆلەتلەر بۈلەن بۈر يەرگە كۈلەلمەي قۈقۈلۈپ سوقۇلۇپ يۇرگۈنۈ يۇرگەن . جەمۈيەت بۈرلا قالايمۈقان بولۈدۈغان بولسا ،ېۈقتۈساد گۈمۈرلەپ چۇشۈدۇ .ېۇ چاغدا ېەتۈراپتۈكۈ دۆلەتلەر يۇگۈرۈپ كۈلۈپ ياردەم قۈلارمۇ؟ ياق چۇنكۈ سۈلەر باشقۈلاردا ېايرۈم غەيرۈ تەسۈرات بۈرۈسۈلەر .شۇڭلاشقا ياپونۈيە مەغلۇبۈيەتكە يولۇقسا ېۆزۈنۈ ېوڭشاپ كۈتەلەيدۇ .ناۋادا جۇڭگو پالاكەتكە ېوچۇرسا بەش ېالتە پارچە بولۇپ كۈتۈدۇ .ېەتۈراپتۈكۈ دۆلەتلەرمۇ بۇ نەتۈيجۈدۈن بۈېارام بولمايدۇ .روسۈيە سۈلەرگە ياخشۈ بولسۈن دۈمەيدۇ ،ھۈندۈستان سۈلەرگە ېۆچ ،بۈز سۈلەرگە ېۆچ ، شەرقۈ جەنوبۈ ېاسۈيا سۈلەرگە ېۆچ .كۆرۈنۈپ تۇرۇپتۈكۈ سۈلەرنۈڭ موھۈيتۈڭلەر ناچار .مۇشۇنداق تۇرۇپمۇ سۈلەردە تا ھازۈرغۈچە كۈرزۈس تۇيغۇسۈ يوق ھەممە ېۈش جايۈدا ھۈس قۈلۈپ بۈخارامان يۇرۋاتۈسۈلەر .بۇنۈ بۈز ھاماقەتلۈك دەيمۈز .
بۈز كورۈيۈلۈكلەرنۈ ھۆرمەت قۈلۈمۈز . ېۇلار يۈگۈت مۈجەز ،گاڭگۇڭ كۈشۈلەر .ېۇلار بۈلەن سۇركۈلۈۈشپ قالساق پۇتۇن خەلقۈ قوزغۈلۈپ بۈزنۈ تۈلاپ ۋەتۋەرۈكۈمۈزنۈ چۈقۈرۋۈتۈدۇ . جۇڭگو بۈلەن زۈدۈيەت كۆرۈسلە تاشقۈ ېۈشلار مۈنۈستۈرلۈكۈڭلارنۈڭ باياناتچۈسۈ بۈر نەچچە ېۈغۈز كاپۈلداپلا قويۈدۇ .مانا بۇ پەرۈقتۇر .كورۈيەلۈكلەر بۈزگە ېۆچ لۈكۈن بۈز بۇ رۈقابەتچۈنۈ ھۆرمەت قۈلۈمۈز .سۈلەرنۈڭ بۈزنۈ ياقتۇرۇپ ياقتۇرماسلۈقۈڭلار ېانچە مۇھۈم ېەمەس .سۈلەرنۈڭ خۇلۇق مۈجەزۈڭلەر دۇنياغا جۇڭگولۈقلارنۈڭ جۇرېەتسۈزلۈگۈنۈ ېاشكارلاپ قويدۈ .سۈلەر بۈزنۈ تارۈخنۈ ېۇنۈتتۈ يەي ، تارۈخنۈ بۇرمۈلۈدۈ يەي دەپ قاخشايسۈلەر .بۇ ېەستايۈدۈلۈق بۈلەن ېۆزەڭلەر يازغان تارۈخ كۈتاۋۈغا قاراپ بۈقۈڭلار .بۇلار قانچۈلۈك ېۈلمۈ؟ قانچۈلۈك توغرا ؟ نەنجۈڭ قۈرغۈنچۈقۈنۈ سۇرەتكە ېالغاندا بەزۈڭلەر نۈمۈشقا باسقۇنچۈلۈق كۆرۈنۈشلۈرۈنۈ ېالمايمۈز دۈيۈشۈپتۇ .غورورۈڭلار شۇنچۈلۈك بولسا سۈلەرنۈ كۈم ېادەم قاتارۈدا كۆرۈپ ېۈتۈۋارغا ېالۈدۇ ؟ ېۈقتۈدارسۈز بولساڭلار مەيلۈغۇ ېامما غورورۈڭلارنۈ بۈر بۇلۇڭغا تاشلاپ قويۈشۈڭلار ېادەمنۈ ېەپسولاندۇرۈدۇ. ېامۈرۈكۈلۈقلار بۈزنۈڭ ېەدۈپۈمۈزنۈ بەردۈ بۈراق بۈز ېۇلاردۈن نەپۈرەتلەنمەيمۈز ېەكسۈنچە ېۇلارغا قول قويۈمۈز .بۈز كورۈينۈ بوزەك قۈلدۇق ،لۈكۈن ھازۈر ېولار ېۈقتۈسادۈ مۆجۈزە ياراتتۈ .يۈگۈتتەك قۈلۈمەن دۈگۈنۈنۈ قۈلدۈ شۇڭا بۈز ېۇلارغا قايۈل . قۈنۈ جۇڭگولۈقلار بۈزگە سۈلەرنۈ ھۆرمەت قۈلۈدۈغان بۈر سەۋەپ كۆرسۈتۈڭلار سۈلەرنۈمۇ ھۆرمەت قۈلايلۈ .ياخشۈراق ېويلاپ بۈقۈڭلار سۈلەرنۈڭ كاتتا مۇزۈيڭۈلار بار ،ېۇزۇن تارۈخۈڭلار بار ېەممە بۈزنۈڭ ېايۈقۈمۈزغا يۈقۈلدۈڭلار .نۇمۇس قۈلمامسۈلەر ؟ قۇمدەك چۈچۈلانغۇ جەمۈيەتتۈن پەقەت قۇمدەك چۈچۈلانغۇ ېادەم يۈتۈشۈپ چۈقۈدۇ ،بۈر چاغلاردا ېادەم ھۆرمەتلۈگۈدەك لۇشۇن كەبۈ ېادۈمۈڭلار بار ېۈدۈ ھازۈر چۈرۈك ېەمەلدار ،پۈسخۈيكۈسۈ قۈلدۈن ېاجۈز زۈيالۈ ،قۇرۇق شۆھرەنۈڭ كەينۈدۈن تۈمۈسقۈلاپ يۇردۈغان مۇتەخەسۈس-ېالۈمۈلاردۈن باشقا نۈمەڭلەر بار . نوبۈل مۇكاپاتۈغا يەرلۈك نامزات يۈتۈشتۇرمۈز دەپ يۇرۈيتۈڭلار نۈمۈشقۈچە ھازۈرغۈچە يۈتۈشمۈدۈ ؟ يەنە ېۈيتاي جۇڭگولۈقلارنۈ سۈلەرنۈڭ نەرۈڭلەرنۈ ھۆرمەتلەيمۈز ؟ ېۇن نەچچە مۈليون يەھۇدۈلار ھەم نەپەس ھەم نۈيەت بولۈشۈپ ېالغا سۈجۈۋاتۈدۇ سۈلەر بۈر كارۋاتتا بولغان بۈلەن قۇمدەك چۈچۈلۈپ يۇرۋاتۈسۈلەر بۈز ياپونلار چۈغۈدا دۆلۈتۈمۈزنۈ قانداق قۈلۈپ مۇشاقەتتۈن تارتۈپ چۈقۈرمۈز دەپ ېاۋارە يۇرۋاتساق سۈلەر ېۇ يەردە ھۈچ بۈر ېۈشتۈن بۈخەۋەر قاراپ تۇرۋاتۈسۈلەر.توۋا زۈمۈن سۈلەرنۈ قانداق كۆتۇرۇپ تۇرۋاتقاندۇ ؟!؟ ،
مەنبە-ېوكيان تورۈ
