ئەۋلاد تەربىيلەش توغرىسدا

• (يوللانغان ۋاقتى: 2011-يىلى04-ئاينىڭ08-كۈنى  چېكىلىشى: قىتىم)

  بىز بىر قىسىم ئاتا-ئانىللارنىڭ دائىم دېگۈدەك پەرزەنتىلىرىدىن ئاغرىنىپ، ئۇلارنى سوزۇن تاللىماي ، تەنقىتىلاپ ھاقارەتلەپ ئورىدىغانلىقىنى ،ھەتتا بىر قىسىم ئوقۇتقۇچى مەكتەپ رەھبەرلەرنىڭىمۇ بالىلارنى ئەھۋالىنىڭ كىرىپ چىقىشى سەۋەبىنى بىلىمەي تۇرۇپ تەنقىدلەپ، ھاقارەتلەشلىرىنى ، ھەتتا بالىنىڭ ئاتا-ئانىسىنى مەكتەپكە چاقىرۋېلىپ بالىنى تەنقىدىلەشلىرىنى ئۇچىرىتىپ تۇرىمىز. تەنقىد ئاڭلاش ھەقىقەتەنمۇ كۆڭۈلسىز ئىش، بۇلۇپمۇ ۋاقىت ۋە سورۇن تاپالماي توختىماي ئەزۋەلەيدىغان ئاتا-ئانىلارنىڭ،ئوقۇتقۇچى ۋە مەكتەپ رەھبەرلىرىنىڭ تەنقىدىنى ئاڭلاش تېخىمۇ شۇنداق، ئاتا-ئانا بالسىنى تەنقىدلەنىگەندە بالا پاسىسىپ ھالدا قارشى تۇرسا، ئاتا-ئانا ئاچچىقلىنىدۇ، ئازابلىنىدۇ، بالىنىڭ سۆزىنىڭ يۈرەك سۆزلىرىدىن  تەسىرلەنمىگەنلىكىنى چۈشنەلمەي قالىدۇ. ئوقۇتقۇچى ۋە مەكتەپ رەھبەرلىرىمۇ ھەم شۇنداق ھېسىياتتا بولىدۇ. ئەمەلىيەتتە تەنقىد سەنئىتىگە ئەھمىيەت بىرىش لازىم.بۇ مەقسەتكە يېتىش ئۈچۈن تۆۋەندىكى نوقتىلارغا ئالاھىدە دىققەت قىلىش كېرەك؛ بالىلارغا تەنقىد ئېلىپ بېرىشتا ھەرگىز تاماق ۋاقتىنى تاللىماسلىق كېرەك . بەزى ئائىللەردە ھەر قېتىم تاماق ۋاقتىدا ئاتا-ئانىلار بالىسىنى ئەيبىلەشكە باشلايدۇ-دە، بالىنىڭ تاماق يېيىشىكە تەسىر قىلىدۇ، ماتىرىياللارغا ئاساسلانغاندا ، بەزى بالىلارنىڭ تاماقتىن سەسكىنىدىغان بۇلۇپ قېلىشى مۇشۇ سەۋەبىلىك بولىدىكەن. ئاتا-ئانىلارچۇ؟ ئۇلارمۇ بۇنىڭ سىرتىدا ئەمەس، بۇنداق ئەلپازى بۇزۇلىغان، مەززىلىلىك تاماق قانداقمۇ ئېغىزغا تېتىسۇن؟ نەتىجىدە تاماقمۇ ياخشى يېيىلىمەيدۇ، تەربىيىنىڭمۇ ئۈنۈمى بولمايدۇ. ئۇنىڭىدىن تاماقنى خۇشال-خورام يەپ ، ئاندىن بالىغا قانداق تەربىيە بىرشىنى ئويلىغان ياخشى، ئائىلىدە  خۇشال-خورام كەيپىياتنىڭ بارلىققا كېلىشىگە بەكرەك ئەھمىيەت بىرىش كېرەك، شۇنداق بولغاندىلا ئائىلە ئىناقلىقىنى ياخشىلاپ، بالىلارنىڭ ساغلام تەربىيەگە ئىگە بولۇشىغا پۇختا ئاساس سالغىلى بولىدۇ.

  ئىز تورى بەك ياخشى

  2- ئاتا-ئانا بولغۇچى بالىنىڭ كەيپىياتىغا قاراپ تەنقىد قىلىش كېرەك.

  مەن ئىز تورىغا بەك ئامراق

  بالا يولسىزلىق قىلىپ،ئاتا-ئانا بىلەن قاتتىق تىركىشىپ تۇرۇۋالغان ئەھۋالدا، ئۇنى تەنقىد قىلسا بالا بېشى تۆۋەن سېلىپ، جىممىدە تۇرۇۋالغان بولسىمۇ، ئەمەلىيەتتە كۆڭلىدە كۈچلۈك قارشىلىق قىلىدۇ، بۇ چاغدىكى تەنقىدىنىڭ رولى نۆلگە تەڭ بۇلىدۇ. لېكىن بىر قىسىم ئاتا-ئانىلار ۋە بىر قىسىم ئوقۇتقۇچى ۋە مەكتەپ مودىرلىرى، تەربىيە بىرىش پەيتىنى ياخشى تاللىماي ، بالا قارشىلىق قىلىغانسېرى ئەزۋەيلەپ قاتتىق قوللۇق بىلەن مۇتلەق ئۈستۈنلۈكنى  ئىگىلەيمەن دەپ مەسلىنى چوڭايتىپ، زىدىيەتنى كەسكىنىلەشتۈرۋىتىدۇ. نەتىجىدە ئۆزىنىمۇ بالىنىمىۇ رەنجىتىپ، كۈتۈلمىگەن خاپلىقىلارنىڭ يۈز بىرشىگە سەۋەبچى بولىدۇ. مانا بۇ تەنقىدتىكى ئوڭۇشسىزلىق، بۇ خىل ئۇسۇل بالىنىڭ ئىدىيەسىنى تېخىمۇ پاسىسىپلاشتۇرىدۇكى، ھەرگىز ياخشىلىمايدۇ. شۇڭا ئائىلە ئاتا-ئانىلاربولسۇن ياكى مەكتەپتە ئوقۇتقۇچى ۋە مەكتەپ مۇدىرلىرى بولسۇن تەنقىد سەنئىتىگە ئالاھىدە ئېتىبار بېرىش كېرەك. شۇنداق بولغاندىلا بالا تەنقىدىنى ھەقىقىي قوبۇل قىلىپ، خاتالىقىنى تونۇپ، تىرشىپ ئالغا باسىدۇ.

  مەن ئىز تورىغا بەك ئامراق

  3-بالىغا باشقىلارنىڭ ئالدىدا تەربىيە بىرشىتىن ساقلىنىش كېرەك. ئىز تورىدا ئىزلىرىمىز قالسۇن!

  بىر قىسىم ئاتا-ئانىلار بالىلىرىغا  ئۆيگە مېھمان كەلگەندە، بالىنىڭ دوستىلىرى كەلگەندە ئۇنىڭ يېتەرسىزلىكىلىرىنى تىلغا ئېلىپ تەنقىدىلەيدۇ، مېھمانلار ۋە بالىنىڭ دووستلىرى ركەلگەندە ئۇنىڭ يېتەرسىزلىكلىرىنى تىلغا ئېلىپ تەنقىدلەيدۇ . مىھمانلار ۋە بالىنىڭ دوستلىرى قايرىلىپ قىلىپ بالسىنى تەنقىدەش بىلەن بولۇپ كېتىدۇ . ھەتتا كەلگەن مىھمان ۋە بالىنىڭ دوستلىرنىمۇ ئوڭايسىزلاندۇرۇپ قويىدۇ . بالىنى باشقىلارنىڭ ئالدىدا قاتتىق ئىزا تارتقۇزىۋېتىدۇ . . بۇ ياىشى ئۇسۇل ئەمەس . شۇڭا .اتا - ئانىلار بالىنى مېمانلارنىڭ ياكى بالىنىڭ دوتلىرى ئالدىدا تەنقىد قىلىشتن قاتتىق ساقلىنىش كېرەك . گەرچە بالا كىچىك بولسىمۇ ، ئۇنىڭمۇ ئۆزىگە خاس غورۇرى بار ، شۇ ۋاقىتتا قوبۇل قىلىشقا ئامالسىز قالىدۇ ھەم بالىنىڭ قارشىلىشىش كەيپىياتىنى  ئۇلغايتىپ قويىدۇ .  ئەگەر بالىنى كۆپ قېتىم مۇشۇنداق خىجىلچىلىقتا قالدۇرغاندا ، بالا بۇخىل ئەھۋالغا پەرۋاسىز قارايدىغان بولۇپ قىلشى ، غورۇرى زەربە يەپ ، يوقاپ كېتىشى مۇمكىن  ، ئۇنداقتا  بالنى قانداق قېلىپ چۆچۈتكىلى بوسۇن ؟ ئاتا- ئانىلار  ، ئوقۇتقۇچىلار  ۋە مەكتەب رەھبەرلىرى بۇ جەھەتتە ئوبدانراق ئويلانغىنى تۈزۈك .

  www.iz.la

   4. كونا ئىشلارنى تەگىمەسلىك كېرەك .

  بۇ مەزمۇن ئىز تورىدىن كۆچۈرۈلگەن

  بىر قىسىم ئاتا - ئانىلار ۋە ئوقۇتقۇچىلار بالنى تەنقىدلىگەندە كونا يېڭى ھىساباتنى بىراقلا ئالىدۇ . كىچىككىنە ئىشلارنى چوڭايتىپ ، بالنىڭ ئۇستىدىن دېلو تۇرغۇزۇپ ، شكايەت قىلىدۇ. يىپىدىن يېڭنىسگىچە ھەممىسىنى يۈزىگە سىېلىپ  ئازراقمۇ كەچۈرۈم قېلىشنى بىلمەيدۇ . بۇ بالىنى تەنقىدلىەەندە ئەڭ ياىشىسىى نېمە ئىش بولسا شۇنى دېيىش  ، بۇرۇنقى ئىشلارنى سۇرۇشتۇرۇپ تەگەپ كەتمەسلىك كېرەك . بەزى ئانىلار كىچىككىنە بىرش بىلەن مۇناسىۋىتى بىلەن بىر تالاي نەرسىلەنى كۆتۈرۈپ چىقىدۇ ، ئانا ھامان توختىماي ، قايتا - قايتا ئەۋزەيلەۋەرسە ، بالا چىدىيالمايدۇ ، بۇنداڭقتا بالا قانداقمۇ خۇشاللىق بىلەن  بولۇپ ، تەنقىدنى قوبۇل قىلىپ ، خاتالىقنى ئۆزگەرتىشكە تىرىشسۇن؟ شۇڭا ئاتا - ئانىلار بالغا بەكمۇ قادىۋالماي مەسلىنى ئۆزۋاقتىدا ئۈنۈملۈك ھەل قىلىشقا ماھىر بولۇشى كېرەك . تولا زىغىرلاپ كېتىش بالنىڭ ئۆسۈپ يېتىلشىگە ۋە خاتالىقنى تۈزىتىشگە پايدىسىز .

  ئىز تورى بەك ياخشى

  5. تەنقىدنى ئىش ئۆتۈپ ۋاقىت ئۇزىراپ كەتكەندىن كېيىن قىلماسلىق كېرەك . بۇ مەزمۇن ئىز تورىدىن كۆچۈرۈلگەن

  ئەگەر ئىش ئۆتۈپ بىر ھەپتىدىن كېيىن ، بالا بۇ ئىشنى پۇتۇنلەي ئۇنتۇپ كەتكەندە ئۇنى قايتا تەگەپ تەنقىد قىلسا ، ئېتىمال بۇنىڭ ياخشى ئۈنۈم بىرىشى ناتايىن ، بالا ئاتا- ئانىسى بىلەن خۇشل - ىۇرام سەيلە قىلىپ ، سۆزلىشىپ كېتىۋاتقاندا ، سۆزلەۋاتقان مۇھىتتىكى بەھى ئىشلارنى بالا چۈشنەلەيدىغان  تېما ئۇستىگە يۆتكەپ ، خاتالىقنىڭ سەۋەبىنى تەھلىلى قىلغاندا ، بالىنىڭ قوبۇل قىلىشى كۆپ  ئاسان بولۇشى مۇمكىن . گەرچە تەنقىد قۇرالى ئاتا -ئانىنڭ قولىدا بولسمۇ ، ئۇنى قالايمىقان ئىشلەتمەسلىكى لازىم . شۇنداق قىلغاندىلا ، تەنقىد سەنئىتىنى ياخشىلاپ بالىلارنى گەپ ئاڭلايدىغان ، ئىقتىدارلىق ئىزباسارلاردىن قىلىپ يېتىشتۇرۇپ چىقىش مەقسىتگە يەتكىلى بولىدۇ . copyright by www.iz.la

  مەنبە  _<< پەن ۋە تۇرمۇش  >>  ژۇرنىلدىن ئىلىندى . 

  ئىز تورى بەك ياخشى