قۇياش كۆتۈرۈلگەن چاغدا ،ئافرىقا يايلىقىدىكى ھايۋانلار تەرەپ –تەرەپكە چېپىشقا باشلىدى .شىر ئەڭ ئاستا يۈگۈرەيدىغان بۆكەنگە يېتىشەلمىسە ئۆزىنىڭ ئاچلىقتىن ئۆلىدىغانلىقىنى بىلىدۇ .بۆكەنلەرمۇ شىردىن تىز يۈگۈرمىسە ئۆزلىرىنىڭ ئۇنىڭغا يەم بۇلۇپ كىتىدىغانلىقىنى بىلىدۇ . بۇ مەزمۇن ئىز تورىدىن كۆچۈرۈلگەن ئىز تورى بەك ياخشى ئىز تورىدا ئىزلىرىمىز قالسۇن! ئىز تورى بەك ياخشى www.iz.la www.iz.la ئىز تورىدا ئىزلىرىمىز قالسۇن!
تۇغۇلغاندا ھەممە ئادەم ئوخشاش بۇلىدۇ ،چوڭ بولغاندىن كىيىن مۇھىتىنىڭ ئۆزگىرشىگە ئەگىشىپ بەزىلەر شىرغا ،يەنە بەزىلەر بۆكەنگە ئايلىنىدۇ .بۇ دۇنيادا ھەر بىر ئادەم دۇچ كىلىدىغان رىقابەت ۋە ھاياتلىق ئىستىكى ئوخشاش بۇلىدۇ .
شۇڭا ،سەن باشقىلارنىڭ ئەقىل پاراسىتى ۋە جاسارىتىدىن ھالقىپ كەت ،بولمىسا ئاچلىقتىن ئۆلىسەن ياكى باشقىلارغا يەم بۇلىپ كېتىسەن .بۇ بىرخىل تەبىئىي تاللىنىش قانۇنىيتى ،ئۇنىڭ ئىچىگە يۇشۇرۇنغا ھىكمەتنى كىشىلىك ھاياتتىكى نۇرغۇن تەرەپلەرگە تەتبىقلاش مومكىن .
2- ھىكمەت
بىر ئادەم بار بۇلۇپ قوشنىسى بىلەن دائىملا جىدەللىشىپ ئۆتىدىكەن ،ئۇنى ئىچ –ئىچىدىن ئۆچ كۆرىدىكەن ،بىر كۈنى ئۇنىڭ كالىسى يۇقاپ كىتىپتۇ ،شۇنىڭ بىلەن ئۇ قوشنىسىدىن گۇمانلىنىپتۇ ،ئويلىغانسىرى شۇنچە گۇمانلىق تۇيۇلۇپ كىتىپتۇ .
بىر نەچچە كۈن ئۆتكەندىن كىيىن ،كالا ئۆزلىكىدىنلا قايتىپ كەپتۇ .شۇنىڭ بىلەن ئۇنىڭغا قۇشنىسى ئوغرى ئەمەستەك تۇيۇلۇپتۇ .
سەن ئىھتىمال كالا يىتتۈرۈپ باقمىغان ياكى ئوغىرلاپ باقمىغان بۇلىشىڭ مومكىن .ئەمما ،بۇ ھىكايە ساڭا مۇھىم ئىككى ئىشنى چۈشەندۈرۈپ بىرىدۇ :
بىرىنچىسى ،ئادەم ھەرگىز ئاداۋەت ساقلىماسلىقى كىرەك .سەن بىراۋنى كالا ئوغۇرلىدى دەپ پەرەز قىلساڭ ،ئۇ كۆزۈڭگە راستىنلا ئوغرىدەك كۆرۈنىدۇ ،كۈنلەرنىڭ بىرىدە كالا قايتىپ كەلسە ،ئۇنىڭغا بولغان گۇمانىڭ ئاندىن يۇقايدۇ .
ئىككىنچىسى ،شۇنىسى يامانكى ،بىز ھەمىشە باشقىلار تەرپىدىن «كالا ئوغۇرلىغان»دەپ ناھەر ئەيىپلىنىپ قالىمىز ،ئەگەر كالا ئۆزلىگىدىن قايتىپ كەلمىسە ،بىز بىر ئۆمۈر باشقىلار نىڭ نەزىرىدە كالا ئوغرىلىشى مومكىن .
شۇڭا ،ھەرقانداق ئادەمدە ئۆزىگە ئىشەنچ بۇلىشى كىرەك .سەن كالا ئوغۇرلىمىغان بولساڭ ، لىكىن باشقىلار يەنىللا سىنى كالا ئوغۇرلىدى دەپ تۇرۋالسا ،ئىسىڭدە بولسۇنكى ،بۇنىڭلىق بىلەن ئۆزۈڭنىڭ دۇنياغا بولغان تۇنىشىڭغا نۇقسان يەتكۈزۋالما .
3- ھىكمەت
ئىككى ئادەم تاغ ئارسىغا كىرىپ دالىدا تۈنەپ قاپتۇ .ئۇلارنىڭ بىرسى رومانتىك ،يەنە بىرسى ئەمىليەتچىل ئادەم ئىكەن .كەچتە ئۇخلىغان چاغدا ،ئەمىليەتچىل ئادەم رومانتىك ئادەمدىن :«نىمىنى كۆردۈڭ »دەپ سوراپتۇ ،رومانتىك ئادەم :«مەن ئاسماندىكى يۇلتۇزلارنى كۆرۈپ ،ئالەمنىڭ نەقەدەر كەڭررى ئىكەنلىكىنى ،ياراتقان ئىگەمنىڭ نەقەدەر ئۇلۇغلۇقىنى ،ھاياتىمىزنىڭ نەقەدەر قىسقا ئىكەنلىكىنى چوڭقۇر ھىس قىلۋاتمىەن .....سەنچۇ ،سەن نىمىنى كۆردۈڭ ؟ »دەپ سوراپتۇ .
ئەمىليەتچىل ئادەم :«مەن بىرسىنىڭ چىدىرىمىزنى ئوغۇرلاپ كەتكەنلىكىنى كۆردۈم » دەپ جاۋاپ بىرىپتۇ.
سەن ئىھتىمال «بۇ ئىككىسىنىڭ قارشىنىڭ قايسى توغرا »دەپ سورىشىڭ مومكىن .جاۋابىم شۇكى ،ھەر ئىككىلىسىنىڭ توغرا.سەن ھاياتىڭدا نۇرغۇن ئەھۋاللارغا ،بۇلۇپمۇ ،نۇرغۇن مۈشكىلاتلارغا دۇچ كىلىسەن ،شۇنداق چاغدا چۇقۇم يىراق بىلەن يېقىن ئوتتۇرسىدىكى تۇقۇنىشنى ئوبدان ئويلان .ناۋادا بىز يىراقنىلا كۆزلەپ ،چوڭ- چوڭ ھىكمەتلەرگە ئېسلىۋىلىپ ،كۈندىلىك تۇرمۇشىمىزغا زۆرۈر بولغان ئۇتۇن ،ماي ،گۈرۈچ ،تۇز .....دىگەندەك نەرسىلەرنى ئۇنتۇپ قالساق ،كۆڭلىمىزنى بىردەملىك خۇش قىلۋالغىنىمىز بىلەن ،رىئال مۇھىت تەرپىدىن ئېغىر زەربىگە ئۇچرىشىمىز ،ھەتتا ئاچلىقتىن ئۆلۈپ كىتىشىمىز مومكىن . مەن ئىز تورىغا بەك ئامراق
ناۋادا ئادەم كۆز ئالدىدىكى ئەمىليەتنىلا كۆرۈپ ،قورساق بېقىشتىن باشقا يەنە بەزى ئابىستراكىت نەرسىلەر ئارقىلىق ئۆز قىزقىشىنى قاندۇرۇش كىرەكلىكىگە سەل قارىسا ،بۇنداق تۇرنۇشنىڭ يەنە نىمە مەززىسى بولسۇن !شايا ۋە خام خىياللار بولغان تۇرمۇش ھاياتقا بولغان بىرخىل ئىسراپخورلۇقتۇر .
سەن بەلكىم تاقەتسىزلەنگەن ھالدا :«زادى قانداق قىلىش كىرەك ؟»دەپ سورىشىڭ مومكىن .
دەيدىغىنىم شۇكى ،يىراق ۋە يېقىندىكى ئىھتىياجنى تەڭشىيەلمىگەن ئادەم ،تەسەۋۋۇر بوشلۇقى بولمىغان ئادەم ،بەختىيار ئادەم سانالمايدۇ ،شۇڭا ،سەن رىئال تۇرمۇشقا ئىتبار بىلەن قارا ،ئۆزىڭگە مەنسۇپ بولغان خۇشاللىقتىنمۇ تۇلۇپ بەھىر ئال . بۇ مەزمۇن ئىز تورىدىن كۆچۈرۈلگەن
4- ھىكمەت
ئىككى ئادەم ئورماندا ئالدىراش كىتىپ بارغان ئىكەن ،توساتتىنلا ئالدىدىن يوغان بىر ئېيىق چىقىپ قاپتۇ ،ئارسىدىكى بىرى شۇ ھامان ئايقىنىڭ بوغقۇچىنى چىڭىتقىلى تۇرۇپتۇ ،يەنە بىرى :«بۇنداق قىلغىنىڭنىڭ نىمە پايدىسى ؟بىز بەرىبىر ئېيىقتىن ئىتتىك يۈگۈرەلمەيمىزغۇ »دىگەنىكەن ،ئۇ :«مەن ئېيىقتىن ئەمەس سەندىن تىز يۈگۈرسەملا بولدى »دەپتۇ .
كۆزئالدىڭدىكى دۇنيا سان ساناقسىز ئۆزگىرىشلەرگە ۋە كۈچلۈك رىقابەتكە تولغان دۇنيا .شۇڭا ،سىنىڭ تىز يۈگۈرۈش ياكى يۈگۈرەلمەسلىكىڭ ،مۇۋەپىقيەت قازىنىشىڭنىڭ ياكى مەغلۇپ بۇلىشىنى بەلگىلەيدىغان ئاچقۇچ بوپ قېلىشى مومكىن . ئىز تورىدا ئىزلىرىمىز قالسۇن!
«تېز»،«ياخشى »،«قابىليەتلىك»،«ئەقىللىق»دىگەن سۆزلەر ئەمىليەتتە نىسپى سۆزلەردۇر.بەزى چاغلاردا ،ئۆزىنىڭ رىقابەتچىسىنىڭ كىم ئىكەنلىكىنى بىلىش ھەممىدىن مۇھىم .
بەزىلەر نىشانىنى قارىغۇلارچە تاللىۋالىدۇ ،نەتىجىدە ،قۇرۇق ھاۋاغا مۇشىت ئېتىپ ،ۋاقتى ۋە زىھنىنى ئىسراپ قېلۋىتىدۇ .شۇڭا ،نۇرغۇن چاغلاردا ،مۇۋەپىقيەت قازىنىشىڭ ياكى قازىنالماسلىقىڭ سىنىڭ ئەپچىل يولنى تاللاشنى بىلىش ياكى بىلمەسلىكىڭگە باغلىق بۇلۇپ قالىدۇ .
قابىل كىشلەردىن بولىمەن دەيدىكەنسەن ،ھەممىلا ئادەمنى بېسىپ چۈشۈشىڭنىڭ ھاجىتى يوق ،سەن پەقەت ئۆز رەقىپلىرىىڭ ياكى كەسىپداشلىرىڭنى بېسىپ چۈشەلىسەڭلا كۇپايە ،شۇچاغدا باشىقىلارنىڭ كۆزىنى چاقنىتالايسەن .
5- ھىكمەت
بىر ھايۋاناتشۇناس ئافرىقا يايلىقىدىكى ئورىنىچ دەرياسىنىڭ ئىككى قۇرغىقىدا ياشايدىغان بۆكەنلەرنى مەخسۇس تەتقىق قىپتۇ ھەمدە شەرقى قىرغاقتا ياشايدىغان بۆكەنلەرنىڭ كۆپىىش ئىقتىدارىنىڭ غەربى قىرغاقتىكى بۆكەنلەردىن كۈچلۈك ئىكەنلىكنى بايقاپتۇ .ئەمىليەتتە ،ھەرئىككى قىرغاقتىكى بۆكەنلەرنىڭ ياشاش مۇھىتى ،تۈرى ۋە يەم –خەشەكلىرى ئوخشاش ئىكەن .
شۇنىڭ بىلەن ،ھەربىر قىرغاقتىن 10دانىدىن بۆكەننى تۇتۇپ ،ئۇلارنى ئۆز ئارا ئالماشتۇتۇپ قۇيۇپتۇ ،نەتىجىدە ،شەرقى قىرغاققا يۆتكەلگەن 10 ۆكەن بىر يىلدىن كىيىن 14 كە كۆپىيىپتۇ .غەربى قىرغاققا يۆتكەلگەن 10 بۆكەندىن بولسا ئاران ئۈچىلا قاپتۇ ،يەتتىسىنى بۆرىلەر يەپ كىتىپتۇ . بۇ مەزمۇن ئىز تورىدىن كۆچۈرۈلگەن
سەن بۇھىكايىنى ئوقۇغاندىن كىيىن ،شەرقى قىرغاقتىكى بۆكەنلەرنىڭ كۈچلۈك ۋە ساغلام بۇلىشىغا ئۇلارغا يېقىن ئەتراپتا ياشاۋاتقان بىر توپ بۆرىلەرنىڭ سەپچى بولغانلىقنى ،غەربى قىرغارتىكى ياشاۋاتقان بۆكەنلەرنىڭ ئاجىز ھەم كىچىك بۇلىشىغا ئۇلارنى ئەتراپىدا ھىچقانداق خەتەرنىڭ يوقلۇقى سەۋەپچى بولغانلىقىنى چۇقۇم بىلىپ بولدۇڭ .
رەقىپسىز ھايۋانلار ھەمىشە ئەڭ ئاۋال يۇقىلىدۇ ،رەقىبى بار ھايۋانلار بولسا بارغانسىرى ئاۋۇپ ،زورىيىدۇ .تەبئەتتىكى بۇخىل ھادىسە ئىنسانلار جەمىئىيتىدىمۇ ئوخشاشلا مەۋجۇت . دۈشمەننىڭ تەھدىتى ئادەمنىڭ ۋۇجۇدىدىكى غايەت زور يۇشۇرۇن كۈچنى قوزغىتىپ ،ئۇنى كىشىنى ھەيران قالدۇردىغان نەتىجىلەرنى يارتىشقا مەجبۇر قىلىدۇ .بولۇپمۇ ،دۈشمەن زورىيىپ سىنىڭ ھاياتىڭغا ئېغىر تەھدىت پەيدا بولغاندا قىلغان چاغدا ،ئۇسىنىڭ كەينىڭدىلا تۇرغان بولىدۇ ،ئەگەر سەللا بوشىشىپ كەتسەڭ ،ھاياتىڭنىڭ خەتەرگە ئۇچۇرىشى تۇرغانلا گەپ .
سەن ئۆز ھاياتىڭدا ھەرخخل رەقىپلەرگە دۇچ كىلىسەن ،بۇنى مەن تەسەۋۋۇر قىلالايمەن ،ئەمما ئەنسىرمەيمەن .چۈنكى ،دۈشمەن خۇددى قوش بىسلىق شەمشەردەك ساڭا تەھدىت سېلىشى،شۇ ئارقىلىق سىنى ئالغا ئىلگىرلىتىدىغان كۈچكە ئايلىنىشى مومكىن .
رىئال تۇرمۇشتا ،ئۆز رەقىبلىرىڭگە نەپرەتلىنىپ يۈرشىڭنىڭ ھاجىتى يوق ،ئوبدانراق ئويلىنىپ كۆردىغان بولساڭ ،سىنى مۇۋەپىقيەت قازىنىشقا ،مەردانە ئالغا ئىلگىرلەشكە ئۈندەيدىغان ھەقىقى كۈچنىڭ قۇلايلىق شارائىت ياكى دوست بۇرادەرلىرىڭ بولماستىن ،بەلكى ھەمىشە ساڭا زەربە بىرىپ ،سىنى خەتەر ئىچىگە ئىتتىرىپ تۇردىغانلار ئىكەنلىكىنى بايقاپ قالىسەن .
كۈندىلىك تۇرمۇشتا ،ئارىمىزدىكى نۇرغۇن ئادەملەر مۇنداق بىر خاتالىققا يول قۇيىدۇ :دۈشمەنلىرىنى قارغايدۇ ياكى بولمىسا دۈشمەنگە يۇلۇقۇپ قالغانلىقى تۈپەيلى روھى چۈشۈپ ساڭگىلاپ كىتىدۇ .مانا بۇ خاتا،سەن دۈشمىنىڭ ياكى كۈچلۈك رەقىبىڭنىڭ بولغانلىقىدىن خۇشاللىق ھىس قىلىشىڭ ،ئۆزۈڭ يۇلۇققان مۇشكىلاتقا چىۋەرلىك ۋە مەردانىلىك بىلەن يۈزلىنىشىڭ كىرەك .چۈنكى ،بۇدەل سىنىڭ ئۆزۈڭنى كۆرسىتىدىغان پۇرسىتىڭ .
دۈشمىنىڭ بىلەن رەقىبىڭگە رەھمەت ئېيت ،چۈنكى دەل ئاشۇلار سىنى ئۇلۇغ ھەم مەشھۇر قىلىدۇ .
---------تىمام خاس بىلىك تورىغا يوللاندى ئەمگىكىمنى ھۆرمەتلەپ باشقا ئۇرۇنلارغا رۇخسەتسىز چاپلىماڭ --------
6- ھىكمەت
بىر مۇنەججىمنىڭ بىشارىتى كەينى كەينىدىن توغرا چىقىپ ،پادىشاھنىڭ ھۇقۇق ئىمتىيازىغا تەھدىت پەيدا قىلىپ قويۇپتۇ ،پادىشاھ ئۇنى كۆزدىن يۇقاتماقچى بوپتۇ ھەمدە بىر ئاخشىمى ئۇنى ئۆز ھۇزۇرىغا چاقىرتىپتۇ .مۇنەججىم كىلىشتىن ئاۋال ،ئۇ ئوردىنىڭ ھەممە يىرىگە مەخپى ئەسكەرلەرنى ئۇرۇنلاشتۇرۇپ ،ئۇلارغا ئۆزى بەلگە بەرگەن ھامان مۇنەججىمنى دەرھال ئۆلتۈرۋىتىشنى بۇيرۇپتۇ .
ھايال ئۆتمەي مۇنەججىم كىرىپ كەپتۇ، پادىشاھ ئەسكەرلەرگە بەلگە بىرىشتىن ئاۋال ،ئۇنىڭدىن ئەڭ ئاخىرقى قېتىم بىر سۇئال سوراپ باقماقچى بوپتۇ :«سەن يۇلتۇزلارغا قاراپ باشقىلارغا پال ئاچالايدىكەنسەنغۇ ،قېنى ماڭا دەپ باقە ،ئۆزۈڭنىڭ تەقدىرى قانداق بولىدىكەن ،قانچىلىك ئۆمۈر كۆردىكەنسەن ؟»
ئەقىللىق مۇنەججىم دەرھاللا :«مەن ئالىلىرى ئالەمدىن ئۆتۈشتىن ئۈچ كۈن بۇرۇن ئالەمدىن ئۆتىدىكەنمەن »دەپ جاۋاپ بىرىپتۇ .
ئويلاپ باق پادىشاھ مۇنەججىمنى ئۆلتۈرەمدۇ ئەلۋەتتە ياق .بۇ ھىكايىنىڭ نەتىجىسى شۇكى ،مۇنەججىم ئۆز ھاياتىنى ساقلاپلا قالماستىن ،بەلكى يەنە پادىشاھنىڭ ئالاھىدە قوغدىشىغا ئىرىشىدۇ ،پادىشاھ ھەتتا ئوردىنىڭ داڭلىق تېۋىپىنى ئۇنىڭ سالامەتلىكىدىن خەۋەر ئېلىشقا تەيىنلەيدۇ .ئاخىردا ئۇ پادىشاھتىنمۇ ئۇزۇن ئۆمۈر كۆرىدۇ .بۇ ئۇنىڭ ئاچقان پالى بىلەن ئوخشاش چىقمىغان بولسىمۇ لىكىن ئۇنىڭ ھۇقۇقىنى نېرى –بېرى قىلالايدىغان ئالاھىدە ئەقلى قابىليەتكە ئىگە ئىكەنلىكىنى ئىسپاتلاپ بىرىدۇ . www.iz.la
سەن باشقىلارنى «مەندىن ئايرىلساڭلارئۆز ئۆزۈڭلارغا بالا تېپىۋالسىلەر ،ھەتتا بىراقلا ھالاك بۇلۇشىڭلار مومكىن »دىگەنگە ئىشەندۈرەلىسەڭ ،ئۇلار خەتەرگە تەۋەككۇل قىلىپ جاۋاپ ئىزدەشكە پېتىنالمايدۇ ،مانا بۇ يۇقىرقى ھىكايىدە مۇنەججىم قوللانغان ئۇسۇل .
ھەقىقى دانا كىشىلەر باشقىلارنى ئۆزىگە رەھمەت ئېيتقۇزۇشقا ئەمەس ،بەلكى ئۆزىگە ھاجەتمەن قىلىۋېلىشقا ئەھمىيەت بىرىدۇ .چۈنكى ،باشقىلار ساڭا ھاجەتمەن بولسا ،سىنى ھەرگىز ئۇنتىمايدۇ ،رەھمەت ھەشقاللا بولسا ھە دىگەندە ئۇنتىلىپ كىتىدۇ ،بىراۋنىڭ ساڭا رەھمەت –تازىم قىلىپ يۈرگىنىدىن كۆرە ،ساڭا بېقىنىپ ياشىغىنى مىڭ ئەۋزەل .باشقىلاردا ساڭا نىسپەتەن ھاجەتمەنلىك تۇيغۇسى بولمىسا ،سىنى بىر ئۆمۈر ھۆرمەتلەپ كىتىشىمۇ ناتايىن . مەن ئىز تورىغا بەك ئامراق
«ئىشكىم كۆۋرۈكتىن ئۆتكىچە »دىگەن تەمسىلنىڭ مەنىسى شۇ يەردىكى ،ئادەم ئۆزىنىڭ مەۋجۇتلۇق قىممىتىنى يوقاتقان ھامان تاشلىۋىتىدۇ .باشقىلار ساڭا ھەرۋاقىت ئىھتىياجلىق بۇلۇپ تۇرغاندىلا ،سەن ئاندىن ئۇلارنىڭ قەلبىدە يۈكسەك ئۇرۇننى ئىگەللىيەلەيسەن .رەھمەت ھەشقاللا دىگەن كۆپۈكتەك نەرسە ،سەن باشىقىلارنىڭ ئالدىدىكى قىممىتىڭنى يۇقاتقان ھامان ،ئۇ ئۆزىنىڭ مۇھىملىقىنى يۇقىتىدۇ .
شۇڭا ،سەن تۇرمۇش ۋە خىزمەتتە ئۆز –ئۆزۈڭنى داۋاملىق مۇكەممەللەشتۈرۈپ تۇر ،باشقىلار ئورنۇڭنى باسالمايدىغان بولسۇن .ناۋادا ،سەن ئىشلەۋاتقان شىركەت سەنسىز تەرەققىي قىلالمىسا ،ئۇ چاغدا سىنىڭ ئورنۇڭ ھەممىدىن يۇقىرى بولىدۇ .
7- ھىكمەت
بىر قىزچاق باغچىدىكى ئۇزۇن ئۇرۇندۇقتا ھەسرەتكە پېتىپ ئولتۇرۇپتۇ ،سەۋەبى ،بىر قېتىملىق قاتناش ھادىسىدە ئۇ بىر پۇتىدىن ئايرىلىپ قالغان ئىكەن .
بىراق ئۇ ئوت چۆپلەر ئارسىدا بىر تىيىننىڭ ئۆزىگە جىمجىت قاراپ تۇرغانلىقىنى سەزمەپتۇ .ئاچ قالغىنىغا بىرنەچچە كۈن بولغان بۇ تىيىن قىزچاققا ھەۋەسلىنىپ قارىغىنچە :«مەن مۇشۇ قىز بۇلۇپ قالغان بولسام نەقەدەر ياخشى بولاتتى ھە !بىر پۇتلۇپ بولۇپ قالغان بولساممۇ مەيلى ئىدى .»دەپ ئويلاپتۇ .
ئىنسانلاردىكى ئەڭ چوڭ پاجىئە شۇكى ،بىز مەڭگۈ باشقىلارغا ھەۋەس قىلىپ ئۆتىمىز ،ئۆزىمىزدە بار بولغان نەرسىلەرگە ئىتبارسىز قارايمىز ،ئۇلارنى قەدىرلىمەيمىز .
ئاتا ئانا ھە دېسىلا باللىرىنىڭ گەپ ئاڭلىمىغانلىقىدىن قاقشايدۇ ،بالىلارمۇ ھەمىشە ئاتا ئانىمىز بىزنى چۈشەنمەيدۇ دەپ قاخشايدۇ ؛يىگىتلەر قىز دوستىنىڭ مۇلايىم ئەمەسلىكىدىن ئاغرىنىدۇ ،قىزلار يىگىتلىرىنىڭ كۆيۈمچان ئەمەسلىكىدىن قاقشايدۇ .ئەمما ئۇلار ساغلام ئاتا ئانىغا ،ساغلام بالىلارغا ۋە سىرداش يار بولۇشقا ئىگە بۇلۇشنىڭ قانچىلىك زور بەخىت ئىكەنلىكىنى ئويلاپ قويمايدۇ .
نۇرغۇن كىشىلەر بەلكىم «غايەت زور بايلىق ۋە چەكسىز ھۇقۇققا ئىگە بۇلۇشنى ئاندىن بەخىت دەپ ھىسابلىنىدۇ»دەپ قارىشى شۇنىڭ ئۈچۈن تىنىمسىز ھالدا كۆرەش قىلىشى ،شۇ سەۋەپتىن ئۆزى ئىرىشكەن نەرسىلەردىن ھۇزۇرلىنىشقا ۋاقىت چىقىرالماي قېلىشى مومكىن .ئەمىليەتتە ،بىز ئىرىشىپ بولغان نەرسىلەرنى قەدىرلىسەك مانا بۇنىڭ ئۆزى ئەڭ چوڭ بەخىت ھىسابلىنىدۇ. ئىز تورى بەك ياخشى
كىشىلىك ھاياتتا مۇنداق ئىككى نىشان بۇلىشى كىرەك :بىرىنچىسى ،ئىرىشمەكچى بولغان نەرسىلەرگە چۇقۇپ تېرشىپ ئىرىشىش كىرەك ؛ئىككىنچىسى ،ئۇنىڭغا ئىرىشكەن ھەربىر مىنۇتتىن ھۇزۇرلىنىش كىرەك .لىكىن كىشلەر كۆپىنچە ھاللاردا بىرىنچى نىشان بىلەن بولۇپ كىتىپ ،ئىككىنچى نىشانغا سەل قارايدۇ .چۈنكى ئۇلار ھۇزۇرلىنىشنى بىلمەيدۇ .
تۇرمۇشتىن ھۇزۇرلىنالايدىغان ئادەم ئۆزى ئىرىشكەن بايلىقىنىڭ ئاز كۆپلۈكى ،ئورنىنىڭ يۇقىرى كۆپلىكى ،ئورنىنىڭ يۇقىرى –تۈۋەنلىكى ۋە مۇۋەپىقيەت قازانغان قازانمىغانلىقى بىلەن ھېساپلىشىپ ئولتۇرمايدۇ ،ئۇنىڭ كۆڭل بۆلىدىغىنى كۆز ئالدىدىكى ھىسابات .«مەھرۇم بولغانلىرىڭنى ھىسابلاۋەرمەي ،قۇلۇڭدا قېپقالغىنىنى كۆپرەك ھېسابلا »مانا بۇ ناھايىتى ئاددىي ھىسابلاش ئۇسۇلى .شۇنداقلا كىشىلىك تۇرمۇشتىن ھۇزۇرلىنىشتىكى بىر خىل پاراسەت . ئىز تورىدا ئىزلىرىمىز قالسۇن!
مۇشۇ - ھىكمەت
قۇياش كۆتۈرۈلگەن چاغدا ،ئافرىقا يايلىقىدىكى ھايۋانلار تەرەپ –تەرەپكە چېپىشقا باشلىدى .شىر ئەڭ ئاستا يۈگۈرەيدىغان بۆكەنگە يېتىشەلمىسە ئۆزىنىڭ ئاچلىقتىن ئۆلىدىغانلىقىنى بىلىدۇ .بۆكەنلەرمۇ شىردىن تىز يۈگۈرمىسە ئۆزلىرىنىڭ ئۇنىڭغا يەم بۇلۇپ كىتىدىغانلىقىنى بىلىدۇ .
تۇغۇلغاندا ھەممە ئادەم ئوخشاش بۇلىدۇ ،چوڭ بولغاندىن كىيىن مۇھىتىنىڭ ئۆزگىرشىگە ئەگىشىپ بەزىلەر شىرغا ،يەنە بەزىلەر بۆكەنگە ئايلىنىدۇ .بۇ دۇنيادا ھەر بىر ئادەم دۇچ كىلىدىغان رىقابەت ۋە ھاياتلىق ئىستىكى ئوخشاش بۇلىدۇ .
شۇڭا ،سەن باشقىلارنىڭ ئەقىل پاراسىتى ۋە جاسارىتىدىن ھالقىپ كەت ،بولمىسا ئاچلىقتىن ئۆلىسەن ياكى باشقىلارغا يەم بۇلىپ كېتىسەن .بۇ بىرخىل تەبىئىي تاللىنىش قانۇنىيتى ،ئۇنىڭ ئىچىگە يۇشۇرۇنغا ھىكمەتنى كىشىلىك ھاياتتىكى نۇرغۇن تەرەپلەرگە تەتبىقلاش مومكىن . ئىز تورىدا ئىزلىرىمىز قالسۇن!
2- ھىكمەت
بىر ئادەم بار بۇلۇپ قوشنىسى بىلەن دائىملا جىدەللىشىپ ئۆتىدىكەن ،ئۇنى ئىچ –ئىچىدىن ئۆچ كۆرىدىكەن ،بىر كۈنى ئۇنىڭ كالىسى يۇقاپ كىتىپتۇ ،شۇنىڭ بىلەن ئۇ قوشنىسىدىن گۇمانلىنىپتۇ ،ئويلىغانسىرى شۇنچە گۇمانلىق تۇيۇلۇپ كىتىپتۇ .
بىر نەچچە كۈن ئۆتكەندىن كىيىن ،كالا ئۆزلىكىدىنلا قايتىپ كەپتۇ .شۇنىڭ بىلەن ئۇنىڭغا قۇشنىسى ئوغرى ئەمەستەك تۇيۇلۇپتۇ .
سەن ئىھتىمال كالا يىتتۈرۈپ باقمىغان ياكى ئوغىرلاپ باقمىغان بۇلىشىڭ مومكىن .ئەمما ،بۇ ھىكايە ساڭا مۇھىم ئىككى ئىشنى چۈشەندۈرۈپ بىرىدۇ :
بىرىنچىسى ،ئادەم ھەرگىز ئاداۋەت ساقلىماسلىقى كىرەك .سەن بىراۋنى كالا ئوغۇرلىدى دەپ پەرەز قىلساڭ ،ئۇ كۆزۈڭگە راستىنلا ئوغرىدەك كۆرۈنىدۇ ،كۈنلەرنىڭ بىرىدە كالا قايتىپ كەلسە ،ئۇنىڭغا بولغان گۇمانىڭ ئاندىن يۇقايدۇ . ئىز تورىدا ئىزلىرىمىز قالسۇن!
ئىككىنچىسى ،شۇنىسى يامانكى ،بىز ھەمىشە باشقىلار تەرپىدىن «كالا ئوغۇرلىغان»دەپ ناھەر ئەيىپلىنىپ قالىمىز ،ئەگەر كالا ئۆزلىگىدىن قايتىپ كەلمىسە ،بىز بىر ئۆمۈر باشقىلار نىڭ نەزىرىدە كالا ئوغرىلىشى مومكىن .
شۇڭا ،ھەرقانداق ئادەمدە ئۆزىگە ئىشەنچ بۇلىشى كىرەك .سەن كالا ئوغۇرلىمىغان بولساڭ ، لىكىن باشقىلار يەنىللا سىنى كالا ئوغۇرلىدى دەپ تۇرۋالسا ،ئىسىڭدە بولسۇنكى ،بۇنىڭلىق بىلەن ئۆزۈڭنىڭ دۇنياغا بولغان تۇنىشىڭغا نۇقسان يەتكۈزۋالما .
3- ھىكمەت
ئىككى ئادەم تاغ ئارسىغا كىرىپ دالىدا تۈنەپ قاپتۇ .ئۇلارنىڭ بىرسى رومانتىك ،يەنە بىرسى ئەمىليەتچىل ئادەم ئىكەن .كەچتە ئۇخلىغان چاغدا ،ئەمىليەتچىل ئادەم رومانتىك ئادەمدىن :«نىمىنى كۆردۈڭ »دەپ سوراپتۇ ،رومانتىك ئادەم :«مەن ئاسماندىكى يۇلتۇزلارنى كۆرۈپ ،ئالەمنىڭ نەقەدەر كەڭررى ئىكەنلىكىنى ،ياراتقان ئىگەمنىڭ نەقەدەر ئۇلۇغلۇقىنى ،ھاياتىمىزنىڭ نەقەدەر قىسقا ئىكەنلىكىنى چوڭقۇر ھىس قىلۋاتمىەن .....سەنچۇ ،سەن نىمىنى كۆردۈڭ ؟ »دەپ سوراپتۇ .
ئەمىليەتچىل ئادەم :«مەن بىرسىنىڭ چىدىرىمىزنى ئوغۇرلاپ كەتكەنلىكىنى كۆردۈم » دەپ جاۋاپ بىرىپتۇ.
سەن ئىھتىمال «بۇ ئىككىسىنىڭ قارشىنىڭ قايسى توغرا »دەپ سورىشىڭ مومكىن .جاۋابىم شۇكى ،ھەر ئىككىلىسىنىڭ توغرا.سەن ھاياتىڭدا نۇرغۇن ئەھۋاللارغا ،بۇلۇپمۇ ،نۇرغۇن مۈشكىلاتلارغا دۇچ كىلىسەن ،شۇنداق چاغدا چۇقۇم يىراق بىلەن يېقىن ئوتتۇرسىدىكى تۇقۇنىشنى ئوبدان ئويلان .ناۋادا بىز يىراقنىلا كۆزلەپ ،چوڭ- چوڭ ھىكمەتلەرگە ئېسلىۋىلىپ ،كۈندىلىك تۇرمۇشىمىزغا زۆرۈر بولغان ئۇتۇن ،ماي ،گۈرۈچ ،تۇز .....دىگەندەك نەرسىلەرنى ئۇنتۇپ قالساق ،كۆڭلىمىزنى بىردەملىك خۇش قىلۋالغىنىمىز بىلەن ،رىئال مۇھىت تەرپىدىن ئېغىر زەربىگە ئۇچرىشىمىز ،ھەتتا ئاچلىقتىن ئۆلۈپ كىتىشىمىز مومكىن . ئىز تورىدا ئىزلىرىمىز قالسۇن!
ناۋادا ئادەم كۆز ئالدىدىكى ئەمىليەتنىلا كۆرۈپ ،قورساق بېقىشتىن باشقا يەنە بەزى ئابىستراكىت نەرسىلەر ئارقىلىق ئۆز قىزقىشىنى قاندۇرۇش كىرەكلىكىگە سەل قارىسا ،بۇنداق تۇرنۇشنىڭ يەنە نىمە مەززىسى بولسۇن !شايا ۋە خام خىياللار بولغان تۇرمۇش ھاياتقا بولغان بىرخىل ئىسراپخورلۇقتۇر .
سەن بەلكىم تاقەتسىزلەنگەن ھالدا :«زادى قانداق قىلىش كىرەك ؟»دەپ سورىشىڭ مومكىن .
دەيدىغىنىم شۇكى ،يىراق ۋە يېقىندىكى ئىھتىياجنى تەڭشىيەلمىگەن ئادەم ،تەسەۋۋۇر بوشلۇقى بولمىغان ئادەم ،بەختىيار ئادەم سانالمايدۇ ،شۇڭا ،سەن رىئال تۇرمۇشقا ئىتبار بىلەن قارا ،ئۆزىڭگە مەنسۇپ بولغان خۇشاللىقتىنمۇ تۇلۇپ بەھىر ئال . بۇ مەزمۇن ئىز تورىدىن كۆچۈرۈلگەن
4- ھىكمەت
ئىككى ئادەم ئورماندا ئالدىراش كىتىپ بارغان ئىكەن ،توساتتىنلا ئالدىدىن يوغان بىر ئېيىق چىقىپ قاپتۇ ،ئارسىدىكى بىرى شۇ ھامان ئايقىنىڭ بوغقۇچىنى چىڭىتقىلى تۇرۇپتۇ ،يەنە بىرى :«بۇنداق قىلغىنىڭنىڭ نىمە پايدىسى ؟بىز بەرىبىر ئېيىقتىن ئىتتىك يۈگۈرەلمەيمىزغۇ »دىگەنىكەن ،ئۇ :«مەن ئېيىقتىن ئەمەس سەندىن تىز يۈگۈرسەملا بولدى »دەپتۇ .
كۆزئالدىڭدىكى دۇنيا سان ساناقسىز ئۆزگىرىشلەرگە ۋە كۈچلۈك رىقابەتكە تولغان دۇنيا .شۇڭا ،سىنىڭ تىز يۈگۈرۈش ياكى يۈگۈرەلمەسلىكىڭ ،مۇۋەپىقيەت قازىنىشىڭنىڭ ياكى مەغلۇپ بۇلىشىنى بەلگىلەيدىغان ئاچقۇچ بوپ قېلىشى مومكىن .
«تېز»،«ياخشى »،«قابىليەتلىك»،«ئەقىللىق»دىگەن سۆزلەر ئەمىليەتتە نىسپى سۆزلەردۇر.بەزى چاغلاردا ،ئۆزىنىڭ رىقابەتچىسىنىڭ كىم ئىكەنلىكىنى بىلىش ھەممىدىن مۇھىم .
بەزىلەر نىشانىنى قارىغۇلارچە تاللىۋالىدۇ ،نەتىجىدە ،قۇرۇق ھاۋاغا مۇشىت ئېتىپ ،ۋاقتى ۋە زىھنىنى ئىسراپ قېلۋىتىدۇ .شۇڭا ،نۇرغۇن چاغلاردا ،مۇۋەپىقيەت قازىنىشىڭ ياكى قازىنالماسلىقىڭ سىنىڭ ئەپچىل يولنى تاللاشنى بىلىش ياكى بىلمەسلىكىڭگە باغلىق بۇلۇپ قالىدۇ .
قابىل كىشلەردىن بولىمەن دەيدىكەنسەن ،ھەممىلا ئادەمنى بېسىپ چۈشۈشىڭنىڭ ھاجىتى يوق ،سەن پەقەت ئۆز رەقىپلىرىىڭ ياكى كەسىپداشلىرىڭنى بېسىپ چۈشەلىسەڭلا كۇپايە ،شۇچاغدا باشىقىلارنىڭ كۆزىنى چاقنىتالايسەن .
5- ھىكمەت
بىر ھايۋاناتشۇناس ئافرىقا يايلىقىدىكى ئورىنىچ دەرياسىنىڭ ئىككى قۇرغىقىدا ياشايدىغان بۆكەنلەرنى مەخسۇس تەتقىق قىپتۇ ھەمدە شەرقى قىرغاقتا ياشايدىغان بۆكەنلەرنىڭ كۆپىىش ئىقتىدارىنىڭ غەربى قىرغاقتىكى بۆكەنلەردىن كۈچلۈك ئىكەنلىكنى بايقاپتۇ .ئەمىليەتتە ،ھەرئىككى قىرغاقتىكى بۆكەنلەرنىڭ ياشاش مۇھىتى ،تۈرى ۋە يەم –خەشەكلىرى ئوخشاش ئىكەن .
شۇنىڭ بىلەن ،ھەربىر قىرغاقتىن 10دانىدىن بۆكەننى تۇتۇپ ،ئۇلارنى ئۆز ئارا ئالماشتۇتۇپ قۇيۇپتۇ ،نەتىجىدە ،شەرقى قىرغاققا يۆتكەلگەن 10 ۆكەن بىر يىلدىن كىيىن 14 كە كۆپىيىپتۇ .غەربى قىرغاققا يۆتكەلگەن 10 بۆكەندىن بولسا ئاران ئۈچىلا قاپتۇ ،يەتتىسىنى بۆرىلەر يەپ كىتىپتۇ .
سەن بۇھىكايىنى ئوقۇغاندىن كىيىن ،شەرقى قىرغاقتىكى بۆكەنلەرنىڭ كۈچلۈك ۋە ساغلام بۇلىشىغا ئۇلارغا يېقىن ئەتراپتا ياشاۋاتقان بىر توپ بۆرىلەرنىڭ سەپچى بولغانلىقنى ،غەربى قىرغارتىكى ياشاۋاتقان بۆكەنلەرنىڭ ئاجىز ھەم كىچىك بۇلىشىغا ئۇلارنى ئەتراپىدا ھىچقانداق خەتەرنىڭ يوقلۇقى سەۋەپچى بولغانلىقىنى چۇقۇم بىلىپ بولدۇڭ .
رەقىپسىز ھايۋانلار ھەمىشە ئەڭ ئاۋال يۇقىلىدۇ ،رەقىبى بار ھايۋانلار بولسا بارغانسىرى ئاۋۇپ ،زورىيىدۇ .تەبئەتتىكى بۇخىل ھادىسە ئىنسانلار جەمىئىيتىدىمۇ ئوخشاشلا مەۋجۇت . دۈشمەننىڭ تەھدىتى ئادەمنىڭ ۋۇجۇدىدىكى غايەت زور يۇشۇرۇن كۈچنى قوزغىتىپ ،ئۇنى كىشىنى ھەيران قالدۇردىغان نەتىجىلەرنى يارتىشقا مەجبۇر قىلىدۇ .بولۇپمۇ ،دۈشمەن زورىيىپ سىنىڭ ھاياتىڭغا ئېغىر تەھدىت پەيدا بولغاندا قىلغان چاغدا ،ئۇسىنىڭ كەينىڭدىلا تۇرغان بولىدۇ ،ئەگەر سەللا بوشىشىپ كەتسەڭ ،ھاياتىڭنىڭ خەتەرگە ئۇچۇرىشى تۇرغانلا گەپ . بۇ مەزمۇن ئىز تورىدىن كۆچۈرۈلگەن
سەن ئۆز ھاياتىڭدا ھەرخخل رەقىپلەرگە دۇچ كىلىسەن ،بۇنى مەن تەسەۋۋۇر قىلالايمەن ،ئەمما ئەنسىرمەيمەن .چۈنكى ،دۈشمەن خۇددى قوش بىسلىق شەمشەردەك ساڭا تەھدىت سېلىشى،شۇ ئارقىلىق سىنى ئالغا ئىلگىرلىتىدىغان كۈچكە ئايلىنىشى مومكىن .
رىئال تۇرمۇشتا ،ئۆز رەقىبلىرىڭگە نەپرەتلىنىپ يۈرشىڭنىڭ ھاجىتى يوق ،ئوبدانراق ئويلىنىپ كۆردىغان بولساڭ ،سىنى مۇۋەپىقيەت قازىنىشقا ،مەردانە ئالغا ئىلگىرلەشكە ئۈندەيدىغان ھەقىقى كۈچنىڭ قۇلايلىق شارائىت ياكى دوست بۇرادەرلىرىڭ بولماستىن ،بەلكى ھەمىشە ساڭا زەربە بىرىپ ،سىنى خەتەر ئىچىگە ئىتتىرىپ تۇردىغانلار ئىكەنلىكىنى بايقاپ قالىسەن .
كۈندىلىك تۇرمۇشتا ،ئارىمىزدىكى نۇرغۇن ئادەملەر مۇنداق بىر خاتالىققا يول قۇيىدۇ :دۈشمەنلىرىنى قارغايدۇ ياكى بولمىسا دۈشمەنگە يۇلۇقۇپ قالغانلىقى تۈپەيلى روھى چۈشۈپ ساڭگىلاپ كىتىدۇ .مانا بۇ خاتا،سەن دۈشمىنىڭ ياكى كۈچلۈك رەقىبىڭنىڭ بولغانلىقىدىن خۇشاللىق ھىس قىلىشىڭ ،ئۆزۈڭ يۇلۇققان مۇشكىلاتقا چىۋەرلىك ۋە مەردانىلىك بىلەن يۈزلىنىشىڭ كىرەك .چۈنكى ،بۇدەل سىنىڭ ئۆزۈڭنى كۆرسىتىدىغان پۇرسىتىڭ .
دۈشمىنىڭ بىلەن رەقىبىڭگە رەھمەت ئېيت ،چۈنكى دەل ئاشۇلار سىنى ئۇلۇغ ھەم مەشھۇر قىلىدۇ .
---------تىمام خاس بىلىك تورىغا يوللاندى ئەمگىكىمنى ھۆرمەتلەپ باشقا ئۇرۇنلارغا رۇخسەتسىز چاپلىماڭ --------
6- ھىكمەت
بىر مۇنەججىمنىڭ بىشارىتى كەينى كەينىدىن توغرا چىقىپ ،پادىشاھنىڭ ھۇقۇق ئىمتىيازىغا تەھدىت پەيدا قىلىپ قويۇپتۇ ،پادىشاھ ئۇنى كۆزدىن يۇقاتماقچى بوپتۇ ھەمدە بىر ئاخشىمى ئۇنى ئۆز ھۇزۇرىغا چاقىرتىپتۇ .مۇنەججىم كىلىشتىن ئاۋال ،ئۇ ئوردىنىڭ ھەممە يىرىگە مەخپى ئەسكەرلەرنى ئۇرۇنلاشتۇرۇپ ،ئۇلارغا ئۆزى بەلگە بەرگەن ھامان مۇنەججىمنى دەرھال ئۆلتۈرۋىتىشنى بۇيرۇپتۇ .
ھايال ئۆتمەي مۇنەججىم كىرىپ كەپتۇ، پادىشاھ ئەسكەرلەرگە بەلگە بىرىشتىن ئاۋال ،ئۇنىڭدىن ئەڭ ئاخىرقى قېتىم بىر سۇئال سوراپ باقماقچى بوپتۇ :«سەن يۇلتۇزلارغا قاراپ باشقىلارغا پال ئاچالايدىكەنسەنغۇ ،قېنى ماڭا دەپ باقە ،ئۆزۈڭنىڭ تەقدىرى قانداق بولىدىكەن ،قانچىلىك ئۆمۈر كۆردىكەنسەن ؟»
ئەقىللىق مۇنەججىم دەرھاللا :«مەن ئالىلىرى ئالەمدىن ئۆتۈشتىن ئۈچ كۈن بۇرۇن ئالەمدىن ئۆتىدىكەنمەن »دەپ جاۋاپ بىرىپتۇ .
ئويلاپ باق پادىشاھ مۇنەججىمنى ئۆلتۈرەمدۇ ئەلۋەتتە ياق .بۇ ھىكايىنىڭ نەتىجىسى شۇكى ،مۇنەججىم ئۆز ھاياتىنى ساقلاپلا قالماستىن ،بەلكى يەنە پادىشاھنىڭ ئالاھىدە قوغدىشىغا ئىرىشىدۇ ،پادىشاھ ھەتتا ئوردىنىڭ داڭلىق تېۋىپىنى ئۇنىڭ سالامەتلىكىدىن خەۋەر ئېلىشقا تەيىنلەيدۇ .ئاخىردا ئۇ پادىشاھتىنمۇ ئۇزۇن ئۆمۈر كۆرىدۇ .بۇ ئۇنىڭ ئاچقان پالى بىلەن ئوخشاش چىقمىغان بولسىمۇ لىكىن ئۇنىڭ ھۇقۇقىنى نېرى –بېرى قىلالايدىغان ئالاھىدە ئەقلى قابىليەتكە ئىگە ئىكەنلىكىنى ئىسپاتلاپ بىرىدۇ . ئىز تورى www.iz.la
سەن باشقىلارنى «مەندىن ئايرىلساڭلارئۆز ئۆزۈڭلارغا بالا تېپىۋالسىلەر ،ھەتتا بىراقلا ھالاك بۇلۇشىڭلار مومكىن »دىگەنگە ئىشەندۈرەلىسەڭ ،ئۇلار خەتەرگە تەۋەككۇل قىلىپ جاۋاپ ئىزدەشكە پېتىنالمايدۇ ،مانا بۇ يۇقىرقى ھىكايىدە مۇنەججىم قوللانغان ئۇسۇل .
ھەقىقى دانا كىشىلەر باشقىلارنى ئۆزىگە رەھمەت ئېيتقۇزۇشقا ئەمەس ،بەلكى ئۆزىگە ھاجەتمەن قىلىۋېلىشقا ئەھمىيەت بىرىدۇ .چۈنكى ،باشقىلار ساڭا ھاجەتمەن بولسا ،سىنى ھەرگىز ئۇنتىمايدۇ ،رەھمەت ھەشقاللا بولسا ھە دىگەندە ئۇنتىلىپ كىتىدۇ ،بىراۋنىڭ ساڭا رەھمەت –تازىم قىلىپ يۈرگىنىدىن كۆرە ،ساڭا بېقىنىپ ياشىغىنى مىڭ ئەۋزەل .باشقىلاردا ساڭا نىسپەتەن ھاجەتمەنلىك تۇيغۇسى بولمىسا ،سىنى بىر ئۆمۈر ھۆرمەتلەپ كىتىشىمۇ ناتايىن . ئىز تورى بەك ياخشى
«ئىشكىم كۆۋرۈكتىن ئۆتكىچە »دىگەن تەمسىلنىڭ مەنىسى شۇ يەردىكى ،ئادەم ئۆزىنىڭ مەۋجۇتلۇق قىممىتىنى يوقاتقان ھامان تاشلىۋىتىدۇ .باشقىلار ساڭا ھەرۋاقىت ئىھتىياجلىق بۇلۇپ تۇرغاندىلا ،سەن ئاندىن ئۇلارنىڭ قەلبىدە يۈكسەك ئۇرۇننى ئىگەللىيەلەيسەن .رەھمەت ھەشقاللا دىگەن كۆپۈكتەك نەرسە ،سەن باشىقىلارنىڭ ئالدىدىكى قىممىتىڭنى يۇقاتقان ھامان ،ئۇ ئۆزىنىڭ مۇھىملىقىنى يۇقىتىدۇ .
شۇڭا ،سەن تۇرمۇش ۋە خىزمەتتە ئۆز –ئۆزۈڭنى داۋاملىق مۇكەممەللەشتۈرۈپ تۇر ،باشقىلار ئورنۇڭنى باسالمايدىغان بولسۇن .ناۋادا ،سەن ئىشلەۋاتقان شىركەت سەنسىز تەرەققىي قىلالمىسا ،ئۇ چاغدا سىنىڭ ئورنۇڭ ھەممىدىن يۇقىرى بولىدۇ .
7- ھىكمەت
بىر قىزچاق باغچىدىكى ئۇزۇن ئۇرۇندۇقتا ھەسرەتكە پېتىپ ئولتۇرۇپتۇ ،سەۋەبى ،بىر قېتىملىق قاتناش ھادىسىدە ئۇ بىر پۇتىدىن ئايرىلىپ قالغان ئىكەن .
بىراق ئۇ ئوت چۆپلەر ئارسىدا بىر تىيىننىڭ ئۆزىگە جىمجىت قاراپ تۇرغانلىقىنى سەزمەپتۇ .ئاچ قالغىنىغا بىرنەچچە كۈن بولغان بۇ تىيىن قىزچاققا ھەۋەسلىنىپ قارىغىنچە :«مەن مۇشۇ قىز بۇلۇپ قالغان بولسام نەقەدەر ياخشى بولاتتى ھە !بىر پۇتلۇپ بولۇپ قالغان بولساممۇ مەيلى ئىدى .»دەپ ئويلاپتۇ .
ئىنسانلاردىكى ئەڭ چوڭ پاجىئە شۇكى ،بىز مەڭگۈ باشقىلارغا ھەۋەس قىلىپ ئۆتىمىز ،ئۆزىمىزدە بار بولغان نەرسىلەرگە ئىتبارسىز قارايمىز ،ئۇلارنى قەدىرلىمەيمىز . www.iz.la
ئاتا ئانا ھە دېسىلا باللىرىنىڭ گەپ ئاڭلىمىغانلىقىدىن قاقشايدۇ ،بالىلارمۇ ھەمىشە ئاتا ئانىمىز بىزنى چۈشەنمەيدۇ دەپ قاخشايدۇ ؛يىگىتلەر قىز دوستىنىڭ مۇلايىم ئەمەسلىكىدىن ئاغرىنىدۇ ،قىزلار يىگىتلىرىنىڭ كۆيۈمچان ئەمەسلىكىدىن قاقشايدۇ .ئەمما ئۇلار ساغلام ئاتا ئانىغا ،ساغلام بالىلارغا ۋە سىرداش يار بولۇشقا ئىگە بۇلۇشنىڭ قانچىلىك زور بەخىت ئىكەنلىكىنى ئويلاپ قويمايدۇ .
نۇرغۇن كىشىلەر بەلكىم «غايەت زور بايلىق ۋە چەكسىز ھۇقۇققا ئىگە بۇلۇشنى ئاندىن بەخىت دەپ ھىسابلىنىدۇ»دەپ قارىشى شۇنىڭ ئۈچۈن تىنىمسىز ھالدا كۆرەش قىلىشى ،شۇ سەۋەپتىن ئۆزى ئىرىشكەن نەرسىلەردىن ھۇزۇرلىنىشقا ۋاقىت چىقىرالماي قېلىشى مومكىن .ئەمىليەتتە ،بىز ئىرىشىپ بولغان نەرسىلەرنى قەدىرلىسەك مانا بۇنىڭ ئۆزى ئەڭ چوڭ بەخىت ھىسابلىنىدۇ. ئىز تورىدا ئىزلىرىمىز قالسۇن!
كىشىلىك ھاياتتا مۇنداق ئىككى نىشان بۇلىشى كىرەك :بىرىنچىسى ،ئىرىشمەكچى بولغان نەرسىلەرگە چۇقۇپ تېرشىپ ئىرىشىش كىرەك ؛ئىككىنچىسى ،ئۇنىڭغا ئىرىشكەن ھەربىر مىنۇتتىن ھۇزۇرلىنىش كىرەك .لىكىن كىشلەر كۆپىنچە ھاللاردا بىرىنچى نىشان بىلەن بولۇپ كىتىپ ،ئىككىنچى نىشانغا سەل قارايدۇ .چۈنكى ئۇلار ھۇزۇرلىنىشنى بىلمەيدۇ .
تۇرمۇشتىن ھۇزۇرلىنالايدىغان ئادەم ئۆزى ئىرىشكەن بايلىقىنىڭ ئاز كۆپلۈكى ،ئورنىنىڭ يۇقىرى كۆپلىكى ،ئورنىنىڭ يۇقىرى –تۈۋەنلىكى ۋە مۇۋەپىقيەت قازانغان قازانمىغانلىقى بىلەن ھېساپلىشىپ ئولتۇرمايدۇ ،ئۇنىڭ كۆڭل بۆلىدىغىنى كۆز ئالدىدىكى ھىسابات .«مەھرۇم بولغانلىرىڭنى ھىسابلاۋەرمەي ،قۇلۇڭدا قېپقالغىنىنى كۆپرەك ھېسابلا »مانا بۇ ناھايىتى ئاددىي ھىسابلاش ئۇسۇلى .شۇنداقلا كىشىلىك تۇرمۇشتىن ھۇزۇرلىنىشتىكى بىر خىل پاراسەت ئىز تورى www.iz.la
مەن ئىز تورىغا بەك ئامراق
مەنبەسى بىلىك كۇلۇبى
ئىز تورىدا ئىزلىرىمىز قالسۇن!
