سېرىق ئەۋلاد تەربىيلەشتىكى 88 خىل ئۇسۇللۇغەت

قاشتېشى

مائارىپ
# h+ q+ a  R) Q2 q' w% M9 ]دۇنيا ۋە ئاخىرەتتە بەخت - سائادەتلىك بولۇش ئۈچۈن ئەخلاق پەزىلەتلىك ئائىلە قۇرۇپ چىقىش ھەممىمىز نىڭ ئارزۇسىدۇر. بالىلارنىڭ تەربىيە ھوقۇقلىرى ئاتا - ئانىلارنىڭ زىممىسىدىكى مەسئۇلىيەتتۇر. بۇنى ھەر بىر ئاتا - ئانا ئوبدان بىلىدۇ. بىراق تەربىيىە ئۇسۇلىىغا دىققەت قىلمىغانلىق ۋە بالىلارنىڭ پىسخىكىسىنى چۈشەنمىگەنلىكتىن ئاز بولمىغان خاتالىقلارنى سادىر قىلماقتا. نەتىجىدە بالىلىرىنىڭ ئىستىقبالىنى ۋەيران قىلماقتا. بۈگۈنكى يېڭىچە تەربىيىلەش ئۇسۇللىرىنى كۆرگەن بەزى ياشلار: ئېسىت، ئەگەر ئاتا - ئانام مېنى مۇشۇ ئۇسۇللار بىلەن تەربىيىلىگەن بولسا نېمە دېگەن ياخشى بولاتتى ھە ! دەپ ھەسرەت چەكمەكتە.

9 T' l' d4 [, Z$ sئىلىم - پەننىڭ تەرەققى قىلىشىغا ئەگىشىپ ھەر پەندە يىتۈك مۇتەخەسسىس ئالىملار يېتىشىپ چىقىۋاتىدۇ. بىز ئېلىكترۇنلۇق ئۈسكىنىلەر، ماشىنىلار ۋە ئۇچۇر ۋاستىلىرىنىڭ يېڭىدىن چىققانلىرىنى قوغلاشقاندەك، تەربىيىە ساھەسىدە مۇتەخەسسىسلەر تەرىپىدىن يېزىلىۋاتقان كىتابلار ۋە يېڭى ئۇسۇللارنى ئىزدىنىپ ئۆگىنىپ، كۈندىن - كۈنگە مۇرەككەپلىشىپ تەرەققى قىلىۋاتقان بۇ زاماندا ئۆز يولىنى توغرا تېپىپ ماڭالايدىغان، دۇنيالىق نېسىۋىسىنى ئۇنتۇپ قالمايدىغان ۋە ئاخىرەتنىمۇ قولدىن بەرمەيدىغان ئەۋلاد يېتىشتۈرۈپ چىقىشىمىز لازىم.
- \0 f0 C/ r* b9 T) t6 F1 i( H
بىز، تۆۋەندە جاپاكەش تەربىيىچىلەرگە، قەدىرلىك ئاتا- ئانىلارغا بېغىشلانغان، بەزى پەزىلەتلىك كىشىلەرنىڭ تەربىيە جەھەتتىكى ئۇسۇل ۋە تەجرىبىلىرىنى ھوزۇرۇڭلارغا سۇنىمىز.
بۇ ئۇسۇللار پايدىلىنىش ئاسان بولسۇن ئۈچۈن تۆۋەندىكىدەك نۇقتىلارغا بۆلۈندى:

4 z2 F7 F$ N, n4 q0 S8 A' ^0 ?" J1‏- ئوغۇللارنى يەتتە ياشقا كىرگەندىن باشلاپ مەسچىتكە بىللە ئېلىپ بېرىش.
- y0 }1 u# g; W# A( h6 S' R2‏- بالىلار بىلەن بىللە قوشنىلارنى ۋە ئۇرۇق - تۇققانلارنى يوقلاش.
# C1 a2 @, g: k% V2 l0 j3‏- قىزلارغا كىچىكىدىن باشلاپ ھېجابلىنىشنى ئۆگىتىش.
0 t# z5 s; H, H& W4‏- بالىلارنىڭ بوش ۋاقىتلىرىنى پايدىلىق ئىشلار بىلەن ئۆتكۈزۈشى ئۈچۈن پىلان تۈزۈش.
5‏- قىزلا غا تاماق ئېتىش، تىكىمچىلىك ۋە شۇنىڭغا ئوخشاش ھۆنەر - كەسپلەرنى ئۆگىتىش.
  F2 u, m: V2 i! O" X6‏- بالىلارنى ئائىلىگە مۇناسىپ كېلىدىغان جايلارغا ساياھەتكە ئېلىپ چىقىش.
3 p& S8 I8 E( K* e$ |* k) N7‏- بالىلارنىڭ ئالدىدا ئۇلار ئاڭلىغىدەك زىكىر - دۇئالارنى ئوقۇش.
8 b9 h4 ~5 J, b9 ?8‏- بالىلارغا دۇنيادىكى مۇسۇلمانلارنىڭ ئەھۋالىنى سۆزلەپ، ۋاقىپلاندۇرۇپ تۇرۇش.
( h  K2 i* g! k; x" M, `% |9‏- بالىلارنى سەدىقە بېرىش، ئىئانە توپلاشقا ئوخشاش خەيرلىك ئىشلاردا ھەمرا قىلىۋېلىش.
10‏- بالىلارنى قۇرئان يادلاش ئورۇنلىرىغا ئاپىرىپ بېرىش، ئوقۇشىنى سۈرۈشتە قىلىش ھەم نازارەت قىلپ تۇرۇش.

11‏- بالىلارغا ماقال - تەمسىل ۋە شېئىرلارنى ئۆگىتىش.
4 F9 U! ^2 J3 r& P12‏- بالىلارغا سۆزلىگەندە ئورتاق تىلدا ئوچۇق سۆزلەش.
5 N* `6 X( N& M& m5 g/ M: Y13‏- ئائىلىدە يۇز بېرىدىغان ۋەقەلەردىن پايدىلىنىپ تەربىيە ئىشلەش.
14‏- ئەخلاق - پەزىلەتلىك ئائىلىلەر بىلەن ئالاقىنى كۈچەيتىپ بالىلارغا ياخشى دوست ۋە ياخشى مۇھىت ھازىرلاپ بېرىش.
15‏- چوڭلارنىڭ سۆز - ھەرىكەتلىرىنىڭ بالىلاردا ئەكس ئېتىدىغانلىقىنى ئەستە چىڭ تۇتۇش.
16‏- بالىلارنىڭ قەلبىگە مېھر - مۇھەببەت ئۇرۇقىنى تىكىشكە بەك ئەھمىيەت بېرىش. چۈنكى ئىنسان ياخشى كۆرگەن ئادىمىگە ئىتائەت قىلىدۇ. يەنە مۇھەببەت تەربىيەنىڭ مۇھىم ئاساسىدۇر.
17‏- بالىلارنىڭ دوستىلىرىنى توغرا ئۇسۇل ئارقىلىق چۈشىنىشكە تىرىشىش.
18‏- ئاتا - ئانا ھەر ئىككەيلەن تەربىيە ئۇسۇلىدا بىردەك بولۇش.
19‏- بالىلارنى ياخشى ئادەتلەرنى ئۆزلەشتۈرۈشكە قىزىقتۇرۇش ۋە قوللاش.
20‏- بالىلارنى پايدىلىق ئىشلارنى قىلىشقا كۆندۈرۈش.
- K. i! _4 Y0 m5 O
21‏- بالىلارنى دوستخاندا بار يېمەكلىكلەرني يېيىشكە كۆندۈرۈش.
22‏- كېچىدە ئۇخلىماي ئويناشتىن چەكلەش ۋە قاراڭغۇ جايدا ئۇخلاپ قىلىشقا رۇخسەت قىلماسلىق.
6 V- L! S% ]2 v6 p/ ]23‏- سېخىلىق ۋە باتۇرلۇققا ئوخشاش گۈزەل ئەخلاقلارنى سىڭدۈرۈش.
. c8 n, H" q7 I/ g5 P- r. w" L24‏- ئۆيدە بالىلارغا خاس كۈتۈپخانا قۇرۇپ بېرىش، مۇمكىن بولسا پايدىلىق پروگراممىلار بىلەن كومپىيۇتىر ئېلىپ بېرىش.
9 E3 p! ]( t- X4 w* W6 R; u25‏- كىچىكىدىن باشلاپ مېھماننى ئىززەتلەشنى ئۆگىتىش ۋە مېھمان كۈتۈشكە ئادەتلەندۈرۈش.
26‏- پەيغەمبەرلەر قىسسىلىرىنى كۆپرەك ئوقۇپ بېرىش.
/ N6 N0 o: c2 }. G1 W27‏- ئاللاھنىڭ قانۇنىيەتلىرىنى ئۆگىتىش، مەسىلەن: ئىشلار سەۋەبكە باغلىق، جان بېقىش ئۈچۈن چوقۇم ئىشلەش كېرەك.
( M- d0 \: y) f+ s4 E) }( ]28‏- ئىبادەتنى ئومۇمىي شەكىلدە چۈشەندۈرۈش، دۇنيا ئىشلىرى بىلەن ئاخىرەت ئىشلىرىنىڭ ئارىسىنى ئايرىۋەتمەسلىك.
# M  I& b0 m7 d3 D" q, q8 m0 ?) y29‏- نامازنى ئالدىرىماي، خۇشۇئ بىلەن ئوقۇشنى ئۆگىتىش.
30‏- ئەمر - مەئرۇپ نەھىي مۇنكەرنى تەدرىجىي شەكىلدە ئۆگىتىش.
0 W- X0 E- d9 }$ e; y
31‏- بالىلاردىن سادىر بولىدىغان خاتالىقلارنى تۈزەتمەي، تاشلاپ قويماسلىق.
32‏- بالىلارنىڭ قەلبىگە قانائەت خېسلىتىنى سىڭدۈرۈش.
. v& Y) j" l% d5 m( A' I/ Y3 p33‏- ئەۋلاد تەربىيىلەشتە ۋايسىماسلىق، سەۋر قىلىش، ئاللاھدىن ياردەم سوراش ۋە بالىلارغا ياخشى دۇئا قىلىش.
7 n5 O6 v4 L' b; l2 S" B34‏- بالىلارغا باراۋەر كۆزدە قاراپ مۇئامىلە قىلىش ۋە نەرسە بېرىشتە ئادىل بولۇش.
35‏- خەيرلىك ئىشلارنى قىلغانغا مۇكاپات بەلگىلەپ، ۋاقتىدا بېرىش.
1 i) X' s4 T3 c, t1 @! h36‏- ئۆيدە ئارىلاپ - ئارىلاپ تەبلىغ قىلىپ تۇرۇش.
( K" n/ d5 P3 I$ {6 S! D" E  z  P: \37‏- بالىلارنىڭ ماشىنىدىكى ۋاقتىدىن پايدىلىنىپ يادلىغان سۈرىلەرنى تىڭشاش.
38‏- گەپ - سۆزلەردە دىنىي ئاتالغۇلارنى كۆپ ئىشلىتىش ئارقىلىق ئۇلارنى بالىلارغا تونۇشتۇرۇش.
' D; `6 R* w4 ?5 b" ^39‏- تەربىيە باسقۇچلىرىدا ئالدىراپ كەتمەستىن، تەمكىنلىك بىلەن تەدرىجىي مەقسەتكە يېتىش.
40‏- بالىلارغا ئۈلگە بولۇش ھەم تۈرلۈك ئۇسلۇبلارنى ئالماشتۇرۇپ قوللۇنۇش.

41‏- بالىلارغا ئاللاھتائالانىڭ دىللاردىكىنى بىلىپ تۇرىدىغانلىقىنى چۈشەندۈرۈپ قەلبنى ئاللاھغا باغلاش.
42‏- تەربىيىلەشتە چوڭ بالىغا بەك ئەھمىيەت بېرىش.
43‏- قىزلارغا ئانىنىڭ رولى ۋە ئىسلامدىكى ئايالنىڭ ۋەزىپىسىنى چۈشەندۈرۈش.
44‏- يېڭى-يېڭى تەربىيە ئۇسۇللىرىنى ئىزدىنىپ قوللىنىشقا ئەھمىيەت بېرىش.
45‏- بالىلاردىكى ئىندېۋىدىئال خاس پەرقلەرگە دېققەت قىلىش.
46‏- ياخشى ئىشلارنى قىلىشقا ئەھمىيەت بەرگەندەك، يامان ئىشلاردىن چەكلەشكە ھەم ئوخشاش ئەھمىيەت بېرىش.
! m6 L3 H/ ^; M6 X2 q8 Z47‏- تەربىيىە ئىشلىرىنى ھەر جەھەتتىن تەكشى ئېلىپ بېرىش.
- x( J6 h! `* S& v9 ^3 }48‏- بىر قىسىم ئىشلارغا چىڭ ئېسىلىۋېلىپ، يەنە بىر قىسىم ئىشلارنى تەرك ئەتمەسلىك، ئومۇميۈزلۈك تەربىيىلەش.
7 j- d1 {3 L' k3 w49‏- بالىڭىزنى بىر ئىشقا بۇيرىغان بولسڭىز، ئىجرا قىلغىچە شۇنىڭ پىيىدە بولۇڭ.
  V- c2 r1 m% V50‏- تەربىيىلەشتە ئۆزىنى كونترول قىلىشقا قادىر بولۇش، ھېسسىياتنى تىزگىنلەش.
$ a, s' T! A0 c& f* H
51‏- قاتتىق كۆيۈنۈش ۋە غەزەپلىنىشتىن پەيدا بولغان ھاياجانلىنىشنى ئاللاھنىڭ رىزالىقىغا بۇراش.
52‏- بالىلارنىڭ ئارزۇ - ئارمانلىرىنى قوللاش، تەرەققى قىلدۇرۇش ۋە يېتەكلەش.
53‏- بالىنىڭ تەلەپ قىلغان نەرسىلىرىنىڭ ھەممىنى ئېلىپ بەرمەسلىك.
0 r) D& ?5 x/ J& f54‏- قىزلارنى تەربىيىلەشتە ئۇلارغا خاس ئۇسۇللارنى قوللۇنۇش.
& H" w- p/ G- [* G2 _  y( I55‏- بالىلاردىكى جىسمانىي ۋە خۇلقى سۈپەتلەر بىلەن ئۇلارغا خۇشامەتچىلىك قىلىش خەتەرلىكتۇر.
56‏- بالىلارغا ئوغۇل بىلەن قىزنىڭ پەرقىنى بىلدۈرۈش.
  F% K' g1 b' F- o2 ]+ ^4 b3 K; Y57‏- بۇيرۇقلار ۋە چەكلىمىلەرنى، ئۆرپ-ئادەتلەرگە ئەمەس، بەلكى ئاللاھنىڭ رىزالىقى ۋە نارازىلىقىغا باغلاپ چۈشەندۈرۈش.
58‏-ئاللاھنىڭ گۈزەل سۈپەتلىرىنى ئۆگىتىش ۋە نېمەتلەرنى ياراتقۇچىسىغا نىسبەت بېرىش ئارقىلىق ئاللاھنى ياخشى كۆرىدىغان قىلىپ تەربىيىلەش.
59‏- ئاز قورقۇتۇش، كۆپ رىغبەتلەندۈرۈش.
4 C% g8 u7 t2 l7 w# T60‏- ياخشى مەكتەپ ۋە مەھەللە تاللاش.
! d: `  `  \3 E- j
61‏- بالىڭىز بىلەن بىر ياشتىن يەتتە ياشقىچە ئويناڭ.
62‏- يەتتە ياشتىن ، ئون تۆت ياشقىچە ئەدەب ئۆگۈتۈڭ.
63‏- ئون تۆت ياشتىن يىگىرمە بىر ياشقىچە ھەمرا بولۇڭ.
64‏- بالىڭىزغا ھېسسىياتقا تايىنىپ ئەمەس بەلكى شەرىئەت نۇقتىسىدىن يوليورۇق بېرىڭ.
, M2 g( k6 q' z' J+ N65‏- تەربىيىە ئىشىدا ئالىم - مۇتەخەسسىسلەر بىلەن مەسلىھەتلىشىش.
3 d7 V" V1 S9 D: x6 X* x66‏- جازالاشتا ئوتتۇرا ھال بولۇش.
67‏- قاتتىق تەلەپ قويۇش ۋە ئۆز ئىختىيارىغا قويۇپ بېرىشتە ئوتتۇرا ھال يول تۇتۇش.
68‏- ئائىلە ئەزالىرى بىللە ئولتۇرغان پۇرسەتتىن پايدىلىنىپ بەزى يوليۇرۇق ۋە قائىدىلەرنى چۈشەندۈرۈش.
69‏- داۋاملىق قەسەم قىلىدىغان ئادەتنى تۈگىتىش.
  n! w! f1 a4 B" z$ O- W3 p  i: q, M70‏- دادا ئۆزى باشلامچى بولۇپ كىتاب ئوقۇش، بالىلارنى بىۋاستە بۇيرىماسلىق، يەنى ئاتا بىر ئىشنى بالىلارنىڭمۇ قىلىشىنى خالىسا، ئالدى بىلەن ئۆزى باشلاپ قىلسا، بالىلار ئۇنى دوراپ قىلىدۇ.

71‏- بالىلارنىڭ ئالدىدا قەستەنگە قوشنىلار، تۇققانلار ۋە دوستلار ھەققىدە ئىجابىي پاراڭ قىلىش، سەلبىي يامان گەپلەرنى قىلىشتىن ساقلىنىش.
72‏- ھەر بىر بالىنىڭ خۇسۇسىيىتىنى ئوبدان بىلىش.
3 D  x5 `' u4 z! X- j; X8 t73‏- كۆپ ئاگاھلاندۇرۇش بالىنى قورقۇنچاق قىلىپ قويىدۇ.
2 M6 N" b# t  |; a74‏- كۆپ ئىېھتىيات قىلىش ۋەسۋەسىگە سالىدۇ.
  C3 S8 n' o9 ?* C# [, `3 L0 z75‏‏- كۆپ ئىشلارغا ئارلىشىۋېلىش ئالاقىنى بۇزىدۇ.
' `, h; p5 Q# \: }8 s4 t" e& g2 \76‏- ئانىنىڭ ئىشلەش ۋاقتىدىن توغرا پايدىلىنىش.
0 e# `  t8 N: }# k/ \6 ^* f77‏- بالىنى تەبلىغ سورۇنلىرى ۋە ئىلىم- مەرىپەت ئورۇنلىرىغا بىللە ئېلىپ بېرىش.
/ R; W( Z; m+ H. D- m/ E- S+ z4 s/ O& b78‏- بالىنىڭ سۆزلىرىگە شەرىئەت نۇقتىسىدىن ئىنكاس قايتۇرۇش.
5 m1 N: g0 n! [4 m79‏- ئومۇمەن كىشىلەرگە رەھمەت ئېيتىشنى، خۇسۇسەن ئاتا - ئانىغا رەھمەت ئېيتىشنى ئۆگىتىش.
* u8 r6 G0 r& G% ?80‏- بالىلارنى بىر - بىرىنى سۆيۈندۈرىدىغان سۆزلەرنى قىلىشقا ئادەتلەندۈرۈش.
, z; A1 h7 M: a) \) y
81‏- ئۆزىگە تايىنىش، ئىشلارنى ئۆزى بىجىرىشكە كۆندۈرۈش.
- S6 F0 e, e' ~. w* X/ k82‏- رىغبەتلەندۈرۈشتە ۋەسىلىنى غايىگە ئالماشتۇرۇپ قويماسلىق، مەسىلەن: تەنتەربىيە ۋە شاھادەتكە ئېرىشىش غايە ئەمەس بەلكى ۋەسىلىدۇر.
83‏- بالىلارغا ھېكمەتلىك سۆزلەرنى ئوقۇپ بېرىپ چۈشەندۈرۈش.
  {" w2 q. F: X. {) V84‏- بالىلارنى بىر - بىرىگە سېلىشتۇرماسلىق.
% k5 t- _* @, P+ [5 I. B" C85‏- ئاتا - ئانا بالىلارنىڭ ئالدىدا ئۇرۇشۇپ قىلىشتىن ساقلىنىش.
86‏- ئالدىنى ئېلىش داۋالىغاندىن ياخشى دېگەن پرىنسىپنى ئەستە ساقلاش.
/ \; O# Q8 K& Z5 A87‏- بالىنى كەمتەرلىك، ھەقنى قوبۇل قىلىدىغان ۋە كىبىرلىكتىن يىراق تەربىيىلەش.
88‏- تەربىيىە ئۇسۇلىنى بالىلارنىڭ تەربىۋىي ۋە ئىدىيە جەھەتتىكى ھالەتلىرىگە ماسلاشتۇرۇش.

ھۆرمەتلىك قېرىنداشلار، يۇقىرىدىكى ئۇسۇللار تەربىيە مۇتەخەسسىسلىرىنىڭ ئۇسۇل، تەجرىبە ۋە تەۋسىيەلىرىدىن ئىبارەت. بۇ ئۇسۇللارنىڭ سەۋەبلىرى ۋە مەقسەتلىرىگە ئالاقىدار تەپسىلاتىنى بىلمەكچى بولغانلار، ئەۋلاد تەربىيىسى ھەققىدە يېزىلغان كىتاپلارغا مۇراجىئەت قىلسا بولىدۇ.

تەرجىمە قىلغۇچى : سادىق ئىسمايىل

" @! k+ [: ~. J9 Mمەنبە: http://bbs.meripet.net/read.php?tid=4873

رەسىم

 

                                                   كىرگۈزگۈچ ئايال بالا پەن ئىللىق

uzturuk

ناھايىتى ياخشى ماتىريالكەن، مەنمۇ كۈرۈپ باقاي قېنى .