80-يىللاردىن باشلانغان چەرچەن ناھيىسى تەۋەس ...mp3

تەمكىن

مائارىپ

. n, ]+ q0 q; v1 w& P80-يىللاردىن باشلانغان چەرچەن ناھيىسى تەۋەسىدىكى مەدەنىيەت يادىكارلىق نۇقتىلىرىنى قايتىدىن بېكىتىش ئارخېئولوگىيىلىك چارلاپ تەكشۈرۈش-قېزىش ئىشلىرىدا بىر قىسىم نەتىجىلەر قولغا كەلتۈرۈلۈپ، قەدىمقى چەرچەننىڭ قۇم ئاستىدا كۆمۈلۈپ ياتقان قەدىمقى مەدەنىيىتى قىسمەن بولسىمۇ خەلقى ئالەمگە ئاشكارا بولدى.
زاغۇنلۇق قەدىمقى قەبرىستانلىقى-ناھىيىمىزنىڭ توغراقلىق يېزىسىدىكى زاغۇنلۇق كەنتىنىڭ ئىككى كىلومېتىر غەربىگە، يەنى بوستانلىقنىڭ ياقىسىدىكى قۇملۇققا جايلاشقان. ئورنى چەرچەن ناھىيە بازىرىغا ئالتە كىلومېتىر، چەرچەن دەرياسىدىن غەربكە ئون كىلومېتىر كېلىدىغان تۈپۈلۈككە جايلاشقان. قەبرىستانلىقنىڭ شەرقى قەدىمىي دەريا ئېقىنىغا يېقىن بولغاچقا ئەتراپتىكى يەر يۈزىدىن بىر قەدەر ئېگىز، چەرچەنلىكلەر بۇ جاينى «تۇزلۇققاش» دەپ ئاتايدۇ. قەبرىلەر تۆپۈلۈكنىڭ ئۈستىگە جايلاشقان بولۇپ، شالاڭ، زىچلىقى تەكشى ئەمەس. كۆلىمى تەخمىنەن 35 مىڭ كۋادرات مېتىر كېلىدۇ.
$ C) L) @/ k+ n/ r$ ?بىر قىسىم مەلۇماتلاردىن قارىغاندا ئىلگىرى زاغۇنلۇق كەنتى ۋە ئۇنىڭ ئەتراپىدىكى قەبرىلەر توپىنى بەزى ئادەملەرنىڭ ئىزچىل تۈردە ئوغۇرلۇقچە قېزىش ئەھۋاللىرى داۋاملىق يۈز بېرىپ كەلگەن. قەبرىلەر توپى داۋاملىق ئوغرىلىنىشقا دۇچ كەلگەچكە ناھايىتى ئېغىر دەرىجىدە بۇزغۇنچىلىققا ئۇچرىغان. تارىخىي مەلۇماتلار ۋە بىر قىسىم ئېكىسپىدىتچىلەرنىڭ ئۇچۇرلىرىغا ئاساسلانغاندا ھازىرقى زاغۇنلۇق دېيىلىۋاتقان بۇ جايدىن تەخمىنەن بىر كىلومېتىر كېلىدىغان جايدىكى «لەلىلىك» (لەمپىلىك دەپمۇ ئاتىلىدۇ) دەپ ئاتىلىۋاتقان جايدا روشەن ھالدا قەدىمقى ئولتۇراق ئۆي، مۇنار، شەھەر سېپىللىرى بار بولۇپ، كۆجۈم شەھەر مەنزىرىسىنى قىياس قىلىشقا بولىدىكەندۇق. ئەپسۇسكى، ئۇزاق تارىخقا ئىگە بۇ قەدىمى شەھەر ئورنى نامەلۇم «بايلىق قازغۇچىلار» نىڭ زور كۆلەملىك قالايمىقان قېزىشى، تەبىئىي ئاپەت يەنى قۇم بوران ئاپىتى تۈپەيلىدىن يىلمۇ-يىل بۇزغۇنچىلىققا ئۇچراش خەۋىپىگە دۇچ كەلگەن. يەرلىك ئاھالىلارنىڭ ئېيتىشىچە: زاغۇنلۇق قەدىمقى قەبرىستانلىقى ۋە لەلىلىك خارابىسىدا ئەڭ ئاخىرقى بىر قېتىملىق ئەڭ زور بولغان بۇزغۇنچىلىق خاراكتىردىكى قەدىمقى قەبرە ۋە ئۆي-ئىمارەتلەرنى بۇزۇپ ئېسىل بويۇملارنى ئوغۇرلاش قىلمىشى 1947-يىللىرى يۈز بەرگەن بولۇپ، بىر قىسىم كىشىلەرنىڭ «بايلىق ئىزدەش» تەتۈر تەشۋىقاتى تۈپەيلىدىن پۈتۈن ناھىيە خەلقى قوزغىلىپ، زاغۇنلۇق قەبرىستانلىققا كۆچۈپ چىقىپ، ئىزچىل تۈردە قەبرە قېزىش، بۇزۇش، كولاش ئىشلىرىنى ئېلىپ بارغان. بۇ قېتىملىق بالايى ئاپەتلىك بۇزغۇنچىلىق ھەركىتىدە نەچچە مىڭ يىللاردىن بېرى بېجىرىم ساقلانغان پۈتكۈل قەبرىلەر ئاساسى جەھەتتىن ئېچىۋېتىلىگەن، جەسەتلەر پارچە-پارچە قىلىۋىتىلگەن، قىممەتلىك ساپال قاچىلار چېقىۋىتىلگەن، باشقا قىممەتلىك مەدەنىيەت يادىكارلىق بويۇملىرى قالايمىقان بۇلاڭ-تالاڭ قىلىنغان. بۇزۇش، كولاش ئىشلىرى ئەۋجىگە كۆتۈرۈلگەن. بۇ قېتىمقى زور كۆلەملىك بۇزغۇنچىلىق ھەرىكىتى 3-4 ئاي داۋاملاشقان. ئۇندىن باشقا يەرلىك ئاھالىلارنىڭ داۋاملىق تۈردە بۇ رايوندىكى خارابىلار ۋە قەبرىلەرنىڭ ئۇستىدىكى يۇلغۇنلارنى چېپىش، تۇز كولاش. قەدىمقى ئولتۇراق ئۆي ئورونلىرىنى قالايمىقان كولاش، تاملىرىنى يىقىتىش، قەبرىلەرگە يېپىلغان ياغاچلارنى ئوغۇرلاش، قەبرە ئۈستىگە ياپقان قۇمۇش-يىكەنلەرنى ئېلىپ كېتىپ ئوغۇت ئورنىدا ئىشلىتىش، قەبرىلەرنىڭ ئاغزىنى ئېچىپ جەسەتلەرنى پارچىلاش، ھەر خىل ساپال قاچىلارنى ئۇرۇپ چېقىش، ئېسىل مەدەنىيەت بۇيۇملىرىنى　بۇلاڭ-تالاڭ قىلش قاتارلىق　ئىشلىرى ئىزچىل داۋاملاشقان، قەبرىلەر بۇزۇپ تاشلانغان. 1985-يىلدىن بۇيانقى ئارخېئولوگىيىلىك تەكشۈرۈش مەلۇماتىدىن قارىغاندا، بۇ رايوندىكى قەبرىلەرنىڭ %95 دىن ئارتۇقراقى ئېغىر بۇزغۇنچىلىققا ئۇچرىغان.
1985-يىلدىن 1996-يىلغىچە بۇ رايوندىكى ئارخېئولوگىيىلىك چارلاپ تەكشۈرۈش-قۇتقۇزۇش خارەكتىرلىك قېزىش جەريانىدا ئىلگىرى كىشىلەر تەرىپىدىن زور دەرىجىدە بۇزغۇنچىلىققا ئۇچراتقان بولسىمۇ، قەبرە شەكلى دەپ پەرەز قىلىنغان 169 قەبرە قېزىلىپ، ئۇنىڭدىكى ساقلىنىپ قالغان ئاز بىر قىسىم ھەمدەپنە بۇيۇملار قۇتقۇزىۋېلىندى.
: W3 V1 T2 Z8 P2 m
دىتال

 

                                                   كىرگۈزگۈچ ئايال بالا پەن ئىللىق

شامال

ياخشى يوللاپسىز بىراق،قەيەردىن ئەكەلگىنىڭىزنى ،ئاپتۇر،كىلىش مەنبىئى ،تىما قاتارلىقلارنى يىزىشنى ئۇنتۇپ قاپسىزدە؟

illiq

راس دەپتۇ دىققەت قىلسىڭىز بولغۇدەك....{:soso_e143:}