ئۇيغۇرلارنىڭ ئەنئەنىۋى ئۆرۈپ-ئادەتلىرىيانفون

دىدار

3d ئۇيغۇرلارنىڭ ئەنئەنىۋى ئۆرۈپ-ئادەتلىرى

: x- }2 y) n7 O8 c7 M
ئۇيغۇر مىللىتى ئاتابوۋىلىرىدىن تارتىپ ئۆزىنىڭ قىز-ئاياللىرىنىڭ يۈزىنى پەقەت كۆزنىلا ئوچۇق قۇيدىغان دەرىجىدە ياپقۇزمىغان. ھازىر دۆڭكۆرۈكتە بۇنداق كىيىنگەنلەر قەدەمدە بىر ئۇچىراپ تۇرىدۇ.  مەن بىر نەچچە قېتىم ئاشخانىدا يۈزى ئورالغان ئايالنىڭ ئەرلەر بىلەن ئولتۇرغاندا، باشقىلارغا يۈزىنى كۆرسەتمەسلىك ئۈچۈن كەينىنى قىلىپ ئولتۇرۇپ تاماق يىگىنىنى كۆردۈم. بۇ قانداق ئادەت ؟ ئاياللار تاماقنى ئەركىنمۇ يىيەلمەمدۇ ؟  كىچىكىمدىن ئۈرۈمچىدە چوڭ بولۇپمۇ بۇ خىل ئەھۋالنى ئۇچراتمىغانتىم.  مىللەت ۋە دىن ئوخشىمىغان ئىككى ئۇقۇم، يۈزىنى تولۇق ئوراش ئەرەبلەرنىڭ  ئۆرۈپ ئادىتى، ئويغۇرلارنىڭ ئەمەس. ئەرەپ دىگەنلىك مۇسۇلمان دىگەنلىك ئەمەس،ئەرەب دىگەنلىك ئۇ بىر مىللەت نامى. شۇڭا  دىن سەۋەبلىك مىللەتىنىڭ خاسلىقى(ئاياللارنىڭ يۇزىنى ئوراپ بەدىنىنى ئوچۇق قۇيۇپ ئۇينايدىغان ئەرەب ئۇسۇلى) تاشلىنىپ قالمايدۇ.  مەسلەن خۇيزۇ مەسچىتلىرى جوڭگو كىلاسسىك قۇرلۇش ئوسلوبىدا سېلىنغان. ئوخشىمىغان مىللەتتىكى مۇسۇلمانلارنىڭ  ئۆزگە خاس ئۆرۈپ ئادەتلىرى بار. ھەربىر شەخسنىڭ كىيىمنى قانداق كىيىش ئەركىنلىكى بولىدۇ، ھېچكىم ئۇنى توسۇۋالالمايدۇ. دىننىڭ نىگىزلىك ماھىيتى ئېتىقاد قىلغۇچىنى(مۆھمىنلەرنى) ياخشىلىققا دەۋەت قىلىش، ئۆزئارا مىھرى-مۇھەببەت يەتكۈزۈش، رەھىمدىللىك ۋە ئەخلاق پەزىلەتتە نامايەن بولىدۇ. ھەرگىزمۇ قانداق كىيىنىش،يۈزىنى ئوراش ئورىماسلىق،باشقىلارنىڭ ئىشىغا چات كىرىش، مۇسۇلمانلارنىڭ ئاشىق-مەشۇق بايرىمى ئۆتكۈزۈش ئۆتكۈزمەسلىكىنى مۇنازىر قىلىش ئۈستىدە ئەمەس. سىزنىڭ بەش ۋاخ نامازنى تولۇق ئوقۇشىڭىز ھەرگىزمۇ سىزنىڭ قىيامەتتە جەننەت ئەھلىدىن بولىشىڭىزدىن دېرەك بەرمەيدۇ(مەن ناماز ئوقۇغانلارنى ئالاھىدە ھۆرمەت قىلىمەن). ئەگەر سىز مۇسۇلمان بولسىڭىز كۆپرەك ۋاختىڭىزنى ئۆز ئىشىڭىزغا ئاجىرتىڭ، نامراتلارغا كۆپرەك ياردەم قولىڭىزنى سۇنۇڭ،دۇرۈس بولۇڭ، پىرىنسىپىچان بولۇڭ. ناماز ئوقىيالمىغىنىڭىز سىزنىڭ دوۋزاخقا كىرىشىڭىزدىن دېرەك بەرمەيدۇ،قىيامەت كۈنى سىزدىن سوراق قىلىندىغىنى سىزنىڭ نىمە يەپ-ئىچكىنىڭىز ئەمەس، سىزنىڭ  نىمە قىلغىنىڭىز ، قانچىلىك ساۋاپ ئىشلارنى قىلغىنىڭىز دىن سوراق بىرىسىز. مەنچە ھەدىسلەرنى قارغۇلاچە يادىلاشنىڭ ئورنىغا ئۇنى ئەمىلىي ھەركىتىڭىز دە ئىپادىلەپ، ئەتراپىڭىزدىكىلەرگە باراۋەر(مىللەت-ئېرىق ئايرىماي، يۇقىرى تۆۋەن پەرىقسىزھالدا)  كۆپرەك نەپ يەتكۈزۈشنى ھەقىقىي ئېتىقاد دەپ قارايمەن.

 

                                                   كىرگۈزگۈچ ئايال بالا پەن ئىللىق

سرداش

مىللەت ۋە دىن ئوخشىمىغان ئىككى ئۇقۇم، يۈزىنى تولۇق ئوراش ئەرەبلەرنىڭ  ئۆرۈپ ئادىتى، ئويغۇرلارنىڭ ئەمەس. ئەرەپ دىگەنلىك مۇسۇلمان دىگەنلىك ئەمەس،ئەرەب دىگەنلىك ئۇ بىر مىللەت نامى.

مەن بۇ توغرسىدا مەن بىر نىمە دىيىشكە ئاجىزلىق قىلىدىغاندەك قىلىپ تۇرىمەن .قېنى باشقىلار بىر نىمە دىسۇن .

تەۋپىق

سىزنىڭ بۇگەپلىرىڭىزدىن ئىسلام ئىچىدە بىردەقىقە ياشاپ باقمىغانلىقىڭزنى ھىس قىلدىم. بۇگەپلىرىڭىزگە جاۋاپ بىرىش ھاجەتسىز ،باشقىلارنىڭ شەخسى ئىشىغا ئارلاشماسلىقنىڭ گىپىنى قىلىپسىز، سىزنىمىشقا تاماق يىگەن ئايالنىڭ ئىشىغا ئارلىشىپ ،بۇنداق تۇتۇرۇقسىز گەپلەرنى بۇيەرگە كۈتۈرۈپ چىقىسىز ،بۇ قىلمىشىڭىزنى ئارلاشمىغانلىق دەپ ئويلامسىز،

ئىسلزات

تەۋپىق يوللىغان ۋاقتى  2013-6-19 19:21
2 f7 E, I8 e9 v; Kسىزنىڭ بۇگەپلىرىڭىزدىن ئىسلام ئىچىدە بىردەقىقە ياشاپ  ...

" l, h7 A3 P, O- c, s' kبۇ تىما قازاقىستان زۇڭتۇڭىنىڭ نۇتۇقىغا ئوخشاپ قالىدىكەن ..................

3 [, C% b# k6 t3 j6 xقازاقىستان زوڭتۇڭى نەزەربايۇفنىڭ قازاق قىزلارتوغرىسىدا سۆزلىگەن نۇتۇقى :
بىزنىڭ ئەجدادىمىز ئەزەلدىن ئۆزقىزلىرىنىڭ يۈزىنى ياپقۇزمىغان، شۇڭا بىز ھازىرقى دەۋىر كىشىلىرى ئىسلام ئەقىدىلىرنى ھۆرمەت قىلىش بىلەن بىرگە، ئوخشاشلا ئۆز مىللىتىمىزنىڭ ئەنئەنىۋى ئۆرۈپ-ئادەتلىرىنىمۇ ھۆرمەتلىشىمىز كېرەك.ھازىر بىرقىسىم كىشىلەر بەزى خاتا تونۇۋالغان نەزىرىيەلەر بىلەن ياشلىرىمىزنى ئازدۇرۋاتىدۇ، بۇ ئىسلام دىنىنىڭ ھەقىقى ماھىيتى ئەمەس. ئەگەر بىز ئۇلارغا ئەگەشسەك ئاقىۋەتتە بىز ئۆز قىز-ئاياللىرىمىزنىڭ يۈزىنى يىپىشتىن سىرىت، يەنە بىر داستىخاندا بىللە تاماق يىيىش ھوقۇقىدىنمۇ مەھرۇم قالىمىز، ئۇلار ئۆزى يالغۇز قاتناش قۇراللىرىنى ئىشلىتەلمەيدۇ، ئۆز ئىختىيارى بىلەن سىرىتقا چىقالمايدۇ، نورمال مائارىپ تەربىيىسى ئالالمايدۇ، ئۇنداقتا بىز پەرزەنتلىرىمىزنى قانداق تەربىيلەيمىز؟!بىر بۇنداق ناتوغرا ئىدىيەلەردىن يىراق تۇرىشىمىز كېرەك. بىزنىڭ بۇرچىمىز ياشلىرىمىزنى 21-ئەسىرگە باشلاپ كىرىش، ھەرگىزمۇ بۇ خاتا ئىدىيە سەۋەپلىك ئۇلارنى ئوتتۇرا ئەسىرگە قايتۇرمايمىز. ئەرەپچە ھىجاپلىق كىينىش بىزنىڭ ئەنئەنىمىز ئەمەس، بىز ھەقىقەتەن تەقۋا مۇسۇلمان، ئەمما بىزنىڭ ئەلمىساقتىن تارتىپ ۋارىسلىق قىلىپ كەلگەن ئەنئەنىمىز بار. بىز باشقا مۇسۇلمانلارنىڭ ئەنئەنىۋىي ئۆرۈپ ئادىتىگە ھۆرمەت قىلىمىز، بىزنىڭ ئانىلىرىمىز ۋە ئالدىنقى ئەجداتلىرىمىزنىڭ قانداق كىيىنىشى ئۇلارنىڭ ئەركىنلىكى، بىراق ئۇقۇۋاتقان ياشلىرىمىزنى ھەرگىزمۇ ھىجاپلىنىشقا تەلەپ قىلماڭلار.بىز قازاقلار يايلاق مىللىتى، ئات ئۈستىدىكى مىللەت، ئات ئۈستىدە جەڭ قىلىۋاتقان باتۇرلارنىڭ ھەمراھى دەل ئۇلارنىڭ ئايالى ۋە ئۇلارنىڭ ئۇغۇل-قىزلىرى، مانا بۇ ھەقىقي قازاق مىللىتى، مانا بۇ بىزنىڭ ئەنئەنىمىز!
+ D" L7 k. ^$ A: K! _9 T
6 K4 i' J, ^) I$ f0 @
بۇنى كۈرۈپ بىرنىمە دەڭلار................

ئىسلزات

       
: i2 F- o% E0 W0 J' `قازاقىستان زوڭتۇڭى نەزەربايۇفنىڭ قازاق قىزلارتوغرىسىدا سۆزلىگەن نۇتۇقى :
بىزنىڭ ئەجدادىمىز ئەزەلدىن ئۆزقىزلىرىنىڭ يۈزىنى ياپقۇزمىغان، شۇڭا بىز ھازىرقى دەۋىر كىشىلىرى ئىسلام ئەقىدىلىرنى ھۆرمەت قىلىش بىلەن بىرگە، ئوخشاشلا ئۆز مىللىتىمىزنىڭ ئەنئەنىۋى ئۆرۈپ-ئادەتلىرىنىمۇ ھۆرمەتلىشىمىز كېرەك.ھازىر بىرقىسىم كىشىلەر بەزى خاتا تونۇۋالغان نەزىرىيەلەر بىلەن ياشلىرىمىزنى ئازدۇرۋاتىدۇ، بۇ ئىسلام دىنىنىڭ ھەقىقى ماھىيتى ئەمەس. ئەگەر بىز ئۇلارغا ئەگەشسەك ئاقىۋەتتە بىز ئۆز قىز-ئاياللىرىمىزنىڭ يۈزىنى يىپىشتىن سىرىت، يەنە بىر داستىخاندا بىللە تاماق يىيىش ھوقۇقىدىنمۇ مەھرۇم قالىمىز، ئۇلار ئۆزى يالغۇز قاتناش قۇراللىرىنى ئىشلىتەلمەيدۇ، ئۆز ئىختىيارى بىلەن سىرىتقا چىقالمايدۇ، نورمال مائارىپ تەربىيىسى ئالالمايدۇ، ئۇنداقتا بىز پەرزەنتلىرىمىزنى قانداق تەربىيلەيمىز؟!بىر بۇنداق ناتوغرا ئىدىيەلەردىن يىراق تۇرىشىمىز كېرەك. بىزنىڭ بۇرچىمىز ياشلىرىمىزنى 21-ئەسىرگە باشلاپ كىرىش، ھەرگىزمۇ بۇ خاتا ئىدىيە سەۋەپلىك ئۇلارنى ئوتتۇرا ئەسىرگە قايتۇرمايمىز. ئەرەپچە ھىجاپلىق كىينىش بىزنىڭ ئەنئەنىمىز ئەمەس، بىز ھەقىقەتەن تەقۋا مۇسۇلمان، ئەمما بىزنىڭ ئەلمىساقتىن تارتىپ ۋارىسلىق قىلىپ كەلگەن ئەنئەنىمىز بار. بىز باشقا مۇسۇلمانلارنىڭ ئەنئەنىۋىي ئۆرۈپ ئادىتىگە ھۆرمەت قىلىمىز، بىزنىڭ ئانىلىرىمىز ۋە ئالدىنقى ئەجداتلىرىمىزنىڭ قانداق كىيىنىشى ئۇلارنىڭ ئەركىنلىكى، بىراق ئۇقۇۋاتقان ياشلىرىمىزنى ھەرگىزمۇ ھىجاپلىنىشقا تەلەپ قىلماڭلار.بىز قازاقلار يايلاق مىللىتى، ئات ئۈستىدىكى مىللەت، ئات ئۈستىدە جەڭ قىلىۋاتقان باتۇرلارنىڭ ھەمراھى دەل ئۇلارنىڭ ئايالى ۋە ئۇلارنىڭ ئۇغۇل-قىزلىرى، مانا بۇ ھەقىقي قازاق مىللىتى، مانا بۇ بىزنىڭ ئەنئەنىمىز!



  k7 A* a: {8 P/ Y8 a2 v4 L
7 ?* e. ^6 b6 O- Hتولۇقلىما مەزمۇن (2013-6-20 01:05):
تورداشنىڭ ياخشى ئىنكاسى:

' j. L9 d" |4 t3 G* b1 ~مەن بۇ نوتۇقنىڭ قازاقچە ئاۋازىنى قايتا قايتا ئاڭلاپ باقتىم. ئۇيغۇرچە تەرجىمىسىنىمۇ ئەستايىدىك كۆرۈپ چىقتىم.   مىنىڭچە بۇ تىمىنى ئەستايىدىك ئوقۇپ چىقسىڭىز ، سەۋىرچانلىق بىلەن پىكىر يۈزگۈزسىڭىز تۆۋەندىكىدەك بىر قانچە نوقتىغا ئەھمىيەت بىلەن قارايسىز.

1. نەزەربايۇف نىڭ پىكىردە ئالدى بىلەن مىللەت بىلەن دىن نىڭ چىگرىسىنى ئايرىپ بەرگەن. (دىن ئۆخشىمىغان مىللەتتە ئوخشاش ئەقىدىنى بارلىققا كەلتۈرسىمۇ، لىكىن شۇ مىللەتنىڭ  ئۆرۈپ ئادىتىنى تۈپتىن ئۆزگەرتىۋىتەلىگەن ئەمەس. مەسىلەن ئەرەپلەر ئىسلام دىنى قوبول قىلغان بىلەن قىزلىرىنىڭ يۈزىنى يېپىپ كىندىكى ئوچوق قۇيۇپ ئوينايدىغان ئەرەپ ئۇسۇلى)
- }" ~$ C" O, p
2. نەزەربايۇف ئۆز مىللىتىنىڭ ئەسلىدىكى يايلاق مەدىنىيتى ۋە جەڭگىۋار روھىنى ئۆز قەۋىمىگە ، ياش ئەۋلاتلىرىغا ئەسلىتىپ قۇيغان. ( چۈنكى ھەرقانداق مەۋىم ئۆز مەدىنىيتىنى يوقاتسا ئۇنىڭ باشقىلاردىن پەرقى ۋە قەدىر قىممىتى تەڭلار يوقايدۇ. شۇڭا بۇ قەرقانداق قەۋىم ئۆز ئەۋلاتلىرىغا توختىماستىن ئەسكەرتىشكە تىگىشلىك تىما )
6 v) ^' ]: m4 J! `
. A4 U8 Q  z, K) d2 o3. نەزەر بايۇف  تەكىتلىگەن ئەرەپلەرنىڭ كىيىمى دەل يۇزىنى تولۇق يېپىپ كۆزىنىلا ئوچوق قۇيدىغان كىيىمنى كۆرسىتىدۇ. بۇ ھەقىقەتەن ئەرەپ مۇسۇلمان ئاياللىرىنىڭ خاس كىيمى، قازاق مۇسۇلمانلىرىنىڭ ئەمەس . ( قازاقلار ئىسلان دىنغا ئېتىقاد قىلغان شۇنچە ئۇزۇن دەۋىردىن بۇيان ئاياللىرى يۈزىنى تولۇق ياپىدىغان كىيىم كىيگەن ئەمەس. پەقەت چاچنى ئوراپ ئىنەكنىڭ تىگىدىن چىگىدىغان ياغلىقلارنى ئارىتقان. خۇددى خۇيزۇ مۇسۇلمان ئاياللىرىدەك. بۇ خىل قازاق ئەنئەنىسى ھېلىھەممۇ چەكلەنگىنى يوق. نۇتۇقتا چەكلاۋاتقىنى يۇزۈنى تولۇق ئوراش...)
; z1 r. o: U4 j9 f3 U. Z4 P
4. نەزەر بايۇف دۆلىتىنىڭ پۈتۈلىكى، مىللىتىنىڭ ئۆم لىكىگە تەسىر كۆرسەتمەكچى بولىۋاتقان ئىنچىكە مەسىلىلەرنى ئۆزخەلقىگە ئالدىن كۆرسىتىپ بەرگەن.(ئىسلام دۇنياسىدا مۇشۇ نازۇك دىنغا مۇناسىۋەتلىك مەسىللەر تۈپەيلى پارچىلىنىپ ، مىللىتى يامان كۈندە قالغان دۆلەتلەر خېلى كۆپىيۋاتىدىغۇ. بۇنىڭغا مۇشۇ 3 يىل ئىچىدە جەڭ توپۇلاڭ بولىۋاتقان ئەرەپ ئەللىرى ئىسپات.. )

مەنچە نەزەر بايۇف نىڭ تەكىتلىگەن نۇختىلىرى ئىنتايىن توغرا ئېيتىلغان. ھەقىقىي بىر دۆلەت رەھبىرىدەك سۆز قىلغان.

) g& X1 T5 j# d5 c2 hبىزدىمۇ مۇشۇنداق ئالدىن كۆرەر رەھبەرلەر يىتىشىپ چىققان بولسا مىللەتنىڭ ساپاسى ۋە تۇرمۇشى بۈگۈنكىدىنمۇ ياخشىراق بولاتتى.
1 l( m$ m3 j0 x  t/ Z! R9 Z
3 g( E$ d: }9 [ئەي ياخشىسى مىغىزنى ئېلىپ شاكىنى تاشلاپ ، باشقىلارنىڭ تەجىربىلىرىنى ئۆزىمىزگە كۆپرەك تەتبىقلىساق ياخشى بولامىكى دەيمەن.

6 A# J$ }( v/ R8 _1 Cبىر تورداشنىڭ ئىنكاسى ئەلكۇيى تورىدىن ئېلىندى .

مەشھۇر

تىما ئىگىسى بۇنى يوللاپ قۇيۇپلا يۇقاپ كىتىپتىغۇ .............