| 
 
 مائارىپ
دۇنيادىكى تۈركى مىللەتلەر ؛ 
, G& x3 |* [, N' v8 w& A: @( V9 Z- A' K 
تۈركى تىل ئائىلىسىگە تەۋە مىللەتلەر تۆۋەندىكىلەر : 
2 m6 Q. \# F! `$ N' |% A. h; W1 . تۈرۈكلەر — دۆلەت تەۋەلىكى تۇركىيە ، بۇلغارىيە ، گىرمانىيە ، ئېراق ، سۇرىيە ، سىپىرۇس ، ئامىرىكا ، روسىيە ، كانادا ، ۋە ياۋرۇپا ئىتىپاقىدىكى ھەرقايسى جومھۇرىيەتلەرگە كەڭ تارقالغان .0 @4 x$ ?& a) J' l2 {" s 
جەمئىي نوپۇسى 60 مىللىيوندىن ئاشىدۇ .6 B' v: @% [* C$ V3 F 
2. ئۆزبىكلەر — دۆلەت تەۋەلىكى ئۆزبىكىستان، قازاقستان ،تاجىكىستان ، تۈركمەنىستان ، روسىيە ، ئافغانىستان ، جوڭگۇ ۋە ياۋرۇپا قاتارلىق دۆلەت ۋە رايۇنلارغا كەڭ تارقالغان . جەمئىي نوپۇسى 33 مىللىيون ئەتىراپىدا . 
& _" G5 N7 L( |' b3 R5 W- U1 r3. ئەزەرلەر — دۆلەت تەۋەلىكى ئىران ، ئەزەربەيجان ، تۈركىيە ، روسىيە ، قازاقىستان، ئامىرىكا ، كانادا ، ياۋرۇپا قاتارلىق دۆلەت ۋە رايۇنلار . جەمئىي نوپۇسى 28 مىللىيون ئەتىراپىدا .7 ?3 S) L: I/ s 
4. ئۇيغۇرلار — دۆلەت تەۋەلىكى جوڭگۇ ، قازاقسىتان ، قىزغىزستان ، ئۆزبىكستان ، تۇركىيە ۋە سەئۇدى ئەرەبىستان ئامىرىكا ، كانادا ئاۋىستىرالىيە ۋە ياۋرۇپا ئىتىپاقىدىكى ھەرقايسى جومھۇرىيەتلەردىمۇ خىلى كۆپ . 
' F' Q  r- N& ^8 e4 M" T! }% w/ Hجەمئىي نوپۇسى پەقەت دۆلىتىمىز ئىچىدىلا 10 مىللىيوندىن ئاشىدۇ ، پۈتۈن دۇنيادا 12 مىللىيوندىن ئاشىدۇ . 
8 B3 E" F0 [" z; j0 V5. قازاقلار — دۆلەت تەۋەلىكى قازاقستان ، جوڭگۇ ، روسىيە قاتارلىق دۆلەتلەر . 
, C$ u9 i4 B% Q; S# D% c8 D" B0 hجەمئىي نوپۇسى 10 مىللىيوندىن ئاشىدۇ . 
  ^! A! I& T- M$ c6 . تاتارلار — دۆلەت تەۋەلىكى روسىيە ، جوڭگۇ ، تۈركىيە ،ئامىرىكا ، كانادا ، ياۋرۇپا قاتارلىق دۆلەت ۋە رايۇنلار . 
3 B- E) O; [, S% v5 |: [جەمئىي نوپۇسى 8 مىللىيوندىن ئاشىدۇ .# h  V4 {" W( @. c2 Z1 @ 
7 . تۈرۈكمەنلەر — دۆلەت تەۋەلىكى تۇرۇكمەنستان ، تۈركىيە . جەمئىي نوپۇسى 5 مىللىيون ئەتىراپىدا .' }, \1 F' Y& `% T( g 
8 . قىرغىزلار — دۆلەت تەۋەلىكى قىرغىزىستان ، قازاقىستان ۋە جوڭگۇ . جەمئىي نوپۇسى 4 مىللىيون ئەتىراپىدا . 
( K2 N, _  b4 a- e, i3 y9 d9 . چۇۋاشلار — دۆلەت تەۋەلىكى ئاساسەن روسىيە . نوپۇسى . جەمئىي نوپۇسى 2 مىللىيوندىن ئاشىدۇ .3 R2 I# Y6 O, X' G* X 
10 . باشقىرتلار —دۆلەت تەۋەلىكى ئاساسەن روسىيە .جەمئىي نوپۇسى 2 مىللىيوندىن ئاشىدۇ .1 P4 M! k1 w& h& b; Y" D- ^* `: | 
11 . ئاقشارلار — دۆلەت تەۋەلىكى ئېران ۋە ئەزەربەيجان . نوپۇسى 1 مىللىيون ئەتىراپىدا .$ x: y- t+ j% ]' i; k) \ 
12 . كاشكايلار —- ئاساسەن ئېراندا . نوپۇسى 500 مىڭدىن ئاشىدۇ . 
1 m5 ?8 h" l5 `) y13. قارا قالپاقلار — دۆلەت تەۋەلىكى ئۆزبىكىستان . نوپۇسى 360 مىڭ .+ m7 l' E# D9 i" H. n4 | 
14 . ياقۇتلار —– ئاساسەن روسىيىدە . نوپۇسى 320 مىڭ . 
2 @8 O3 ]$ @6 M* Z' s- `& J4 O15 . قۇمىقلار —- دۆلەت تەۋەلىكى روسىيە . نوپۇسى 230 مىڭ .6 F9 L3 U% \* V4 i. S 
16 . شاخۋىنلار — دۆلەت تەۋەلىكى ئىران . نوپۇسى 220 مىڭ . 
" M2 c6 |5 P7 S' X5 o* Y17 . گاگاۋۇزلار —- دۆلەت تەۋەلىكى مولداۋىيە ، تۇركىيە ، بولغارىيە .نوپۇسى 180مىڭ . 
2 p! A& Q& v9 W8 t; n6 Y* J18 . تۇۋالار — ئاساسەن روسىيىدە ، نوپۇسى 180مىڭ . 
  k' m" G# i; p19 . قارا چايلار — ئاساسەن روسىيىدە . نوپۇسى 120 مىڭ . 
- w+ j3 Y& U) A20 . قارا پاپاقلار — دۆلەت تەۋەلىكى ئىران ، تۇركىيە . نوپۇسى 80 مىڭ .% r; o- q: H2 `9 X8 v3 N: b 
21 . خاكاسلار — ئاساسەن روسىيە . نوپۇسى 70 مىڭ .& q$ e& O' H1 T4 _& @. M% \1 m 
22 . بالقارلار —— ئاساسەن روسىيە ، نوپۇسى 60 مىڭ .+ W6 k! n: c( k$ C$ R$ C  k0 F 
23 . نوغايلار — ئاساسەن روسىيە ، نوپۇسى 60 مىڭ .( g$ w: f5 Q% M4 y! [& c$ a4 O8 ~ 
24 . ئالتايلار — ئاساسەن روسىيە ، نوپۇسى 60 مىڭ . 
! I* x9 O" x: H- ?2 @7 g25 . سالالار — ئاساسەن دولىتىمىزدە ، نوپۇسى 56 مىڭ . 
; c* S/ L- _8 Q3 L$ \" q26 . قاجارلار —- ئاساسەن ئىراندا ، نوپۇسى 30 مىڭ . 
1 V  I( G0 M% |" \$ P+ H$ b27 . قاتاغلار — ئاساسەن ئىراندا ، نوپۇسى 20 مىڭ . 
8 n' k, @+ J% K9 E0 m9 U6 }' j- g6 n28 . ئۇرانخايلار — دۆلەت تەۋەلىكى موڭغۇلىيە ، نوپۇسى 20 مىڭ .; F! l! F2 r4 x% M7 j6 G' k7 P5 P  f 
29 . شورلار —- ئاساسەن روسىيە ، نوپۇسى 20 مىڭ .( m/ p" e% z( \$ | 
30 . يوغۇرلار — دۆلەت تەۋەلىكى جوڭگۇ ، نوپۇسى 7مىڭ . ( بۇ قەدىمقى كەڭسۇ ئۇيغۇرلىرىدىن يەرلىكلىشىپ قىپ قالغان تارمىقى ) . 
0 n- l+ _8 c, t  y7 \: ?* L( H31. دۈرغانلار — ئاساسەن روسىيە ، نوپۇسى 5 مىڭ ., @& v) p1 E% A; P5 p: y. U! S# p 
32 . خۇتتىنلار — ئاساسەن موڭغۇلىيە ، نوپوسى 3 مىڭ . 
# e8 S! j& u2 z9 \' H  C( \33. چاتانلار —- ئاساسەن موڭغۇلىيە ، نوپۇسى مىڭدىن ئاشىدۇ . 
& k" R. l, [( k- G& y34 . توفالار — موڭغۇلىيىدە ، نوپۇسى مىڭدىن ئاشىدۇ . 
( w6 P( H8 j+ c- n, |& ^35 . قارايىملار — ئاساسەن روسىيىدە . نوپۇسى ئېنىق ئەمەس .+ J) Q/ v1 b5 ^8 {6 g  f 
ئۇندىن باشقا ئىراننىڭ جەنۇبى ۋە شەرقى تەرەپلىرىدە تۈركى قەبىلىلەر ئىتتىپاقى ياشايدىغان بولۇپ ئۇلارمۇ ئايرىم مىللەت سۇپىتىدە ياشاپ كەلمەكتە . ئۇلارنىڭ نوپۇسى 280 مىڭ ئۆپچۆرىسىدە بولۇپ ئۇلارنى قاتقاندا جەمئىي تۈركى تىلىدا سۆزلىشىدىغان مىللەت 40 قا يىقىن بولۇپ ، ئومۇمىي نوپۇسى 170 مىللىيونغا يىقىنلىشىدۇ . بۇ تۈركى مىللەتلىرى 17 دۆلەتكە چىچىلىپ كەتكەن . ئۇيغۇرلار بۇ تۈرك مىللەتلىرىنىڭ ئىچىدە نوپۇسى جەھەتتە ئالدىنقى 4 – ئوروندا تۇرىدۇ .رەسىم
  
                                                   كىرگۈزگۈچ
ئايال
بالا
پەن
ئىللىق  |