خەۋەر
1 V. d- F! g) H. B+ v: V( S
( H, m6 t8 D' |$ w
ئەيدىز كېسىلى بولسا ئۆلۈش نىسبىتى يۇقىرى بولغان يۇقۇملۇق كېسەللىك، نۆۋەتتە ھازىرغىچە بۇ كېسەلنى داۋالاپ ساقايتقىلى بولىدىغان دورا ۋە ئۇسۇل يوق، بىراق ئالدىنى ئالغىلى بولىدۇ.ھازىرغىچە تورلاردا گېزىت ژورناللاردا بۇ توغرىسىدكى بىلىملەر خەۋەرلەر كۆپەيگەن بولسا ئەمما ئەيدىز كېسىلىگە سەل قارايدىغان ياكى ئۆزىنىڭ ئەيدىز كېسىلىگە گىرىپتار بۇلۇپ قالغىنىنى بىلمەي يۈرۈيدىغان كىشىلەرمۇ كۆپ . تۆۋەندە ئەيدىز كېسىلىنىڭ بىر قانچە خىل ئاددىي ئالامەتلىرىنى تۇنۇشتۇرۇپ ئۆتىمىز . , I8 F: \' _. k
: {; k& e+ |. D9 w' [9 \! E
$ Y/ Q, R# u1 G( k3 G# n
3 l! d* [ f# ~4 x4 D
كېسەللىك بىشارىتى ۋە ئالامەتلىرىنى كۈزىتىش:4 C5 S/ i& j% C4 B* _
7 ^: K2 e& B# f6 U: @' ~1 F 6 u0 j& w' m7 {" i' L5 q
( Y; ]9 f2 @/ K0 h; }( X* h% c5 g/ `3 L5 h% I. H5 k
HIV يۇقۇملانغۇچىلىرى ئېممۇنىتېت كۈچىنىڭ تۆۋەنلىشىگە ۋەكىللىك قىلىدىغان سالامەتلىك ئۆزگىرىشلىرىنى قانداق كۈزىتىشنى بىلىۋېلىش كېرەك. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، ھەر قانداق كېسەلگە ۋاقتىدا داۋا ئىزدەپ، ئېممۇنىتېتېت سېستىمىسىنىڭ تېخىمۇ بۇزغۇنچىلىققا ئۇچرىتىشىدىن ساقلىنىش كېرەك. قانچە بالدۇر دىئاگنوز قويۇلسا، ئۈنۈملۈك داۋالىنىش پۇرسىتىمۇ شۇنچە يۇقىرى بولىدۇ. بىر مۇھىم نوقتا شۇكى، قانداق كېسەل بولۇشتىن قەتئىنەزەر دوختۇرنى ئېنىق ۋە تەپسىلى بولغان كىسەللىك دوكلاتى بىلەن تەمىنلەش كېرەك. بۇ ئارقىلىق توغرا بولغان داۋالاش ئۇسۇلىنى ۋاقتىدا ئېلىپ بېرىشقا بولىدۇ.
3 m7 R# P, O8 K8 l9 }/ e- c7 c i, Q3 y+ L, S* \9 b$ q; {' L
( j3 S$ n: @) _2 ?8 f; F5 X& M3 o2 O" j# z2 a5 L
دېققەت قىلىش زۆرۈر بولغان ئالامەتلەر:
' c% @# ^8 J; e( V( ]
4 f# c2 }! F5 a3 Y
- b" t+ b- H7 _# o8 Z9 ?* Y
, h' l- Q& w1 ~' N5 @
@3 [5 X% Q0 x7 v7 J: gقىزىتما-قىزىتما بولسا بەدەننىڭ يۇقۇملىنىش بىلەن قارشىلىشىۋاتقانلىقىدىن دېرەك بىرىدۇ.HIV دىن يۇقۇملانغۇچىلارغا نىسبەتەن، يۇقىرى گرادوسلۇق قىزىتما بىلەن بىر ئايدىن ئارتۇق داۋاملاشقان قىزىتمىلارنىڭ ھەممىسى دېققەت ئېتىبارىنى قوزغاشقا تېگىشلىك مەسىلە ھېساپلىنىدۇ.نەپەس قىينىلىش دەم سىقىلىش ۋە تېزلىشىش،باش ئاغرىش-بىر قىسىم باش ئاغرىقى سىزنىڭ نېرۋا سېستىمىڭىزدا مەسىلە بارلىقىدىن دېرەك بىرىدۇ.ئىچ سۈرۈش: ئىككى خىل ئوخشاش بولمىغان ئىچ سۈرۈش بار
6 [2 h8 `, n3 U
$ F& ?# |/ B0 U ?0 y# W$ u) A8 c# u' ^- F( q6 B' U
ئۆتكۈر خاراكتېرلىك ئىچ سۈرۈش: ئادەتتە يېمەكلىك ۋە ئىچىملىك كەلتۈرۈپ چىقارغان بولۇپ، بۇ خىل ئىچ سۈرۈش بىر ھەپتە ئەتراپىدا داۋاملىشىدۇ.
3 Z2 Q9 A1 `' d& Zسوزۇلما خاراكتېرلىك ئىچ سۈرۈش: ئادەتتە ئىككى ھەپتىدىن ئارتۇق داۋاملىشىدۇ. سەۋەبى ھەرخىل بولۇشى مۇمكىن. مەسىلەن: بەزى دورىلار ئۈچەينىڭ لۆمۈلدىشىنى ئاجىزلاشتۇرۋىتىشى مۇمكىن. ئەگەر ئىچ سۈرۈش ئۈچەي ئىچىدىكى يۇقۇملىنىشتىن پەيدا بولغان بولسا، ئاجرالما ماددىلارنىڭ ئىچىدىن قانسىمان شىلىمشىق سۇيۇقلۇقنى بايقايمىز. بەزى ئىچ سۈرۈشلەرنى داۋالاپ ساقايتقىلى بولىدۇ. يۇقىرى قىزىتما ۋە قورساق قىسمى قاتتىق ئاغرىش، ھەمدە ئېغىر دەرىجىدىكى كۆڭلى ئېلىشىش ۋە ياندۇرۇش. ئۈچەي تارتىشىۋىلىش ۋە قانلىق شىلىمشىق سۇيۇقلۇق بولۇش.داۋالاش ئېلىپ بارغاندىن كېيىنمۇ ئىچ سۈرۈشتە ياخشىلىنىش بولمىسا، ھەمدە بىر ھەپتىدىن ئارتۇق داۋاملاشسا.تىل، كالپۇك ۋە تېرىلەر قۇرغاقلىشىش، ئۇسساش، كۆز ئەتراپى ئولتۇرۇشۇش ۋە سۇسىزلىنىش ئالامەتلىرى كۆرۈلسە.....4 g9 Z. e# j, R$ D0 j
& l7 ^. v/ o% F. D i) X
4 p0 s0 S; u9 a4 [
Y; z6 r+ [0 a& _: E
6 J& H# i z# q" n# Kدورا ئەكىس تەسىرى: ئەڭ كۆپ كۆرۈلىدىغان ئەكىس تەسىر بولسا دورىنى ئىچكەندىن كېيىن، بەدەننىڭ ھەرقايسى ئورۇنلىرىدا ئەسۋە ۋە داغ پەيدا بولۇش.ئېغىر بولغان دورا ئەكىس تەسىرى: ئەگەر ئېغىر بولغان ئەكىس تەسىر كۆرۈلسە، پۈتۈن بەدەندە ئەسۋە، سۇلۇق قاپارتما ۋە يېرىلغان ھۆل تەمرەتكە پەيدا بولىدۇ. كالپۇك ۋە ئېغىز ئىششىپ، تېرە تاشلاشقا باشلايدۇ. ئۇنىڭغا ئەگىشىپلا قىزىش ۋە نەپەس قىيىنلىشىش ئەھۋاللىرى كۆرۈلىشى مۇمكىن. ئېغىر بولغان ئەكىس تەسىرلەر كۆرۈلگەندە، دەرھال دوختۇرخانىدا يېتىپ داۋالىنىش كېرەك.
3 s T8 p; f% K# o o2 K: c9 }4 o. d& V: u# G/ f
' M- Q% c- E+ ~; W$ \7 M- l6 C
8 k; k7 t0 M, m0 H- S
) j$ G- K) `. L; ~
ئەيدىز كىسىلى ۋېروسى بىلەن يۇقۇملانغاندىن باشلاپ ، تەرەققىي قىلغانغا قەدەر 4 دەۋىرگە بۆلىندۇ .7 C3 ]; o( x0 x9 C& L7 s! B
9 R% @- U" ^& k M$ s- U7 @' m, r- K' s: M/ Q1 ^
" m3 C9 T$ y# [% _. W% a
1) جىددىي خارەكتىرلىك يۇقۇملىنش دەۋرى . ئادەتتە ئەيدىز كىسىلى ۋېروسى يۇقۇملانغاندىن كېيىن ، 2~6 ھەپتە ئىچىدە ئۇنىڭ ئالامەتلىرى كۆرىلدۇ . ئالامەتلىرى ؛ قىزىش ، كارنەي ئاغرىش ، لىمفالىق ئىششىق ، تېرە قىچىشىش قاتارلىق ئالامەتلەر كۆرىلۈپ ، ئادەتتە 2 ھەپتە ئەتىراپىدا داۋاملىشىپ ، ئۆزلىگىدىن يوقاپ كېتىدۇ . بەزىدە نېرۋا سېستىمىسى ئاغرىش ، باش ئاغرىش ، پۈتۈن بەدىننىڭ بۇغۇملىرى سىقىراپ ئاغرىش ، تۇقۇلمىلار ئاغرىش ، نېرۋا پەردە ياللۇغى ياكى ياللۇغ كىسىلىگە گىرىپتار بولۇش ئالامەتلىرى كۆرىلدۇ .لىكىن ھەممە ئادەمدە رۈشەن بولغان جىددى خارەكتىرلىك يۇقۇملىنىش دەۋرى بولىۋەرمەيدۇ . ئۇنىڭ كۆرىلۈش نىسپىتى %50~%70 گىچە بولىدۇ .
6 n3 C; T, }6 T, z: B
, n l6 x7 } B* S+ G* h* {% k
/ U) Q% h% H( F2 P4 T4 r* ?/ K5 z2) كىسەلسىز يۇقۇملىنىش دەۋرى . ئۇنىڭ ئالاھىدىلىگى رۈشەن كىسەللىك ئالامەتلىرى كۆرىلمەيدۇ . بۇ ئەيدىز كىسىلىنىڭ يۇشۇرۇن دەۋرى دەپ ئاتىلدۇ . يۇشۇرۇن دەۋرىدە ئەيدىز كىسىلىنىڭ ۋېروسى ئادەم بەدىندە كۆپىيىشكە باشلاپ ئورگانىزىمدا مۇناسىپ قارشى كۈچ پەيدا بولىدۇ . يۇشۇرۇن مەزگىل ئىچىدە ئەيدىز كىسىلى ۋېروسى بىلەن يۇقۇملانغۇچىلار يۇشۇرۇش خارەكتىرىگە ئىگە بولۇپ ، ئەيدىز كىسىلى ۋېروسىنى بىرگە ئېلىپ يۈرگەن بولىدۇ ، بۇ ۋاقىتتا ئەيدىز كىسىلى ۋېروسىنىڭ ئادەم بەدىنىگە يۇقۇپ كىرىش نىسپىتى %100 گە يەتكەن بولىدۇ .% |0 G; `5 ?: E2 S& t' O7 u
! J. ^3 G; M! W) k9 h
4 X3 K& i9 {# I! l6 O# k# A8 z3) پۈتۈن بەدەنلىك لىمفالىق ئىشىق كىسىلىنىڭ داۋاملىشىش دەۋرى . يۇشۇرۇن مەزگىلنىڭ ئۇزۇرىشىغا ئەگىشىپ ، ۋېروس ئادەم ئورگانىزىمىدا ئۆزلۈكسىز كۆپىيىپ ، ئىمونىت سېستىمىسىغا بۇزغۇنچىلىق قىلىشقا باشلايدۇ . داۋاملىق قىزىش ، داۋاملىق ئىچى سۈرۈش ، سەۋەبى ئېنىق بولمىغان ھالدا بەدەن ئېغىرلىغى تۆۋەنلەپ كېتىش ، كۆپ تەرلەش ، باش ئاغرىش قاتارلىق ئالامەتلەر كۆرىلدۇ . بولۇپمۇ بەدەننىڭ ئىككىدىن ئارتۇق يىرىدە چوڭ - كىچىكلىگى 1 مىللىمىتىر ئەتىراپىدا لىمفالىق ئىششىق پەيدا بولغان بولۇپ ئاغرىمايدۇ .ئەيدىز كىسىلىنىڭ ۋېروسى ئادەم ئورگانىزىمىغا كىرگەن بولىدۇ .
- I- Q- {8 O0 D0 a1 o" N( i9 R
4 m3 H j& h* n
: U6 o0 p# q- L) n9 A! e! v9 h7 W/ P4 k7 v% A1 B& t8 w
4) ئەيدىز كىسىلى دەۋرى . ئورگانىزىمنىڭ ئىمونىت سېستىمىسى ئېغىر بۇزغۇنچىلىققا ئۇچىرايدۇ . ئادەتتە ئۇنىڭ ئىپادىلىرى كۆپ خىل بولۇپ ، ئۇنى بەش خىل تىپقا يىغىنچاقلاشقا بولىدۇ .) Z9 z9 c8 ~! c3 E9 R) u8 T5 Z
7 j; ?. y# ?* `" n, G) `
+ L; S9 ~: F8 m$ G8 U; o, ?. p3 Y
3 `! r8 {* V' A9 M- q
A- تىپلىق -پۈتۈن بەدەن ئاغرىش . مەسىلەن ؛ نۇرىمالسىز قىزىتما ۋاقتى 1 ئايدىن يۇقرى بولۇش ، داۋاملىق لىمفا ئىشىقىنىڭ چوڭلىغى 1 مىللىمىتىر ئەتىراپىدا بولۇش . ئاستا خارەكتىرلىك ئىچى سۈرۈش 2 ئاي ئەتىراپىدا بولۇش ، 3 ئاي ئىچىدە بەدەن ئېغىرلىغى %10 دىن يۇقرى كاملاپ كېتىش ، كۆپ تەرلەش ، دەسلىپىدە كېچىسى كۆرۈلۈش ، كېيىن كۈندىزىگە ئۆزگىرىش ، قاغدۇرسىزلىنىش قاتارلىق ئالامەتلەر كۆرىلدۇ .4 B# ]% J; _# M. P
" B+ {9 r- M1 G$ T7 w9 ]" |3 c, g; z6 L: {3 h+ I( K
B -تىپلىق -نېرۋا سېستىمىسى ئاغرىش . I& O5 a2 r" d' u6 x2 c- ~
; B2 S5 N8 a% O; ^' ~# s" H
O: Z) t, y$ M4 i, ^
/ X( n k/ y1 N. ~# B U5 c7 S- C( Uمەسىلەن ؛ ھارغىنلىق ھىس قىلىش ، ھالسىزلىنىش ، ئەستە تۇتۇش ئىقتىدارى تۆۋەنلەش ، تەكرار باش ئاغرىش ، تىرىنىڭ سىزىمچانلىغى تۆۋەنلەش ، روھسىزلىنىش ، ئىنكاسى ئاستا بولۇش قاتارلىق ئالامەتلەر كۆرۈلدۇ .) F# K0 v; U* X0 K( Z% c
5 d4 A+ d6 Z" _0 S2 Z. K
' u0 o* j$ q: NC -تىپلىق- يۇقۇملانغۇچىدا ئۆپكە ياللۇغى ، تىبىركىلىيۇز ، ئۈچەي ياللۇغى قاتارلىق كېسەللىك كۆرىلدۇ .. c0 |/ q( y% L: _2 h1 }
# Y P& s/ z9 X% ]2 _
: K ^$ ?% G0 v+ `+ ID- تىپلىق -ئۆسمۈلۈك ئىشىق ئاساسلىغى داۋاملىق كۆرۈلدىغان ئۆسمۈلۈك ئىشىق .' N4 G+ `7 b2 t4 j8 G/ W0 {0 K
9 n3 k$ z; m8 n8 a4 w6 S/ l9 C u: K/ l9 a
E تىپلىق-ئاساسلىغى ئاستا خارەكتىرلىك پۈتۈن بەدەن ماغدۇرسىزلىنىش قاتارلىق لىمفالىق ئۆپكە ياللۇغىنى كۆرسىتىدۇ . بۇنى داۋاملىق دەلىللەپ ئىسپاتلاشقا توغرا كېلىدۇ .1 R7 S$ x$ s0 I. |
. m9 T5 d i2 j# p D+ r: [& U$ L8 w- Y! e* h# B& C
كۈزۈتىشكە قارىغاندا ، ئەيدىز كىسىلى ۋېروسى بىلەن يۇقۇملانغاندىن كېيىن 5 يىل ئىچىدە %10 دىن % 30 گىچە بولغان يۇقۇملانغۇچىنىڭ يۇقۇمى تەرەققى قىلىپ ، ئەيدىز كىسىلىگە ئايلىنىپ كەتكەن 13 يىل ئىچىدە تەخمىنەن % 60 يۇقۇملانغۇچىنىڭ يۇقۇمى تەرەققى قىلىپ ، ئەيدىز كىسىلىگە ئۆزگىردىكەن .
* O: ^7 A9 f) d7 m/ P( ?
4 X9 b, s4 H, U0 Jھەمدە بارلىق يۇقۇملانغۇچىلار ئەيدىز بولغۇچىغا ئايلىنىپ كەتمىسىمۇ بۇ خىلدىكى كىشىلەرنىڭ سانى ناھايتى ئاز .7 d9 `: I, e' _2 r: L
6 [5 X2 ` g! C$ q# `8 _6 S: g
# Q4 e* P. I$ B; d
( W7 N9 n* q2 e G$ r& J8 u* Wئەيدىز كېسىلى ھەربىر ئادەم، ھەربىر ئائىلىگە خەۋپ يەتكۈزىدىغان كېسەللىك، شۇڭا ئەيدىز كېسىلىنىڭ ئالدىنى ئىلىش، پۈتكۈل جەمئىيەتنىڭ مەسئۇلىيىتى. ئەيدىز كېسىلى ھازىر پۈتۈن دۇنياغا، بولۇپمۇ تەرەققىي قىلىۋاتقان دۆلەتلەردە تېز تارقالماقتا، مەملىكىتىمىزدىمۇ ئەيدىز كېسىلى تېز سۈرئەتتە تارقىلىش باسقۇچىدا تۇرماقتا. ئەگەر ئەيدىز كېسىلىنىڭ تارقىلىشىنى ۋاقتىدا ئۈنۈملۈك ھالدا تىزگىنلىمىگەندە دۆلەت ۋە جەمئىيەتنىڭ ئىقتىسادىي تەرەققىياتىغا ئېغىر تەسىر يەتكۈزىدۇ. ھۆكۈمەت رەھبەرلىك قىلىپ ھەرقايسى ساھالەر ئورتاق ھەمكارلىشىپ پۈتۈن جەمئىيەت تەڭ قاتنىشىپ ئەيدىز كېسىلىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە تىزگىنلەش تۈزۈلمىسىنى تۇرغۇزۇش، ئەيدىز كېسىلىنىڭ ئالدىنى ئېلىشتا ئۈنۈملۈك جەمئىيەت مۇھىتىنى شەكىللەندۈرۈش بولسا ئەيدىز كېسىلىنىڭ تارقىلىشىنى تىزگىنلەشتىكى مۇھىم تەجرىبىلەرنىڭ بىرى.
' ^3 O5 T, h9 ^9 ?0 U9 ~3 x& q$ j) o3 D7 V6 W+ b5 Z0 h1 Y: o
مەملىكىتىمىزنىڭ ئەيدىز كېسىلىنىڭ ئالدىنى ئېلىش، تىزگىنلەشتىكى سىياسىتى بولسا ئالدىنى ئېلىش ئاساس، تەشۋىقات تەربىيە ئاساس، پۈتۈن جەمئىيەتنى سەپەرۋەرلىككە كەلتۈرۈپ قاتناشتۇرۇش، ئۇنىۋېرسال تۈزەشنى يولغا قويۇشتىن ئىبارەت.تەشۋىقات تەربىيە بىلەن خەتەرلىك قىلمىشلارنى ئۆزگەرتىش ئەيدىز كېسىلىنى تىزگىنلەشتىكى ئۈنۈملۈك تەدبىر، شۇنداقلا ئىسپاتلايدىغان ئۈنۈملۈك ئۇسۇلدۇر. ھەربىر ئادەم ئەيدىز كېسىلىنىڭ ئالدىنى ئېلىش بىلىملىرىنى بىلىش ھەمدە خەتەرلىك قىلمىشلاردىن ساقلىنىپ، ئۆز - ئۆزىنى قوغداشنى كۈچەيتىش لازىم.ھەممە ئادەم ئەيدىز كېسىلىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئاساسى بىلىملىرىنى باشقىلارغا تەشۋىق قىلىش ۋە بىلمىگەنلەرگە ئېيتىپ بېرىش كېرەك. ياش - ئۆسمۈرلەرگە ئەيدىز كېسىلى ۋە جىنسىي كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش بىلىملىرنى تەشۋىق قىلىش، مەكتەپلەردە تەربىيەنى قانات يايدۇرۇش، ياش - ئۆسمۈرلەرنى ئەيدىز كېسىلىنىڭ، جىنسىي كېسەللىكلەرنىڭ خەۋپىدىن قوغداش خىزمىتى ھەربىر ئائىلىنىڭ، ھەرقايسى مەھەللە رايونلارنىڭ، شۇنداقلا پۈتكۈل جەمئىيەتنىڭ ئورتاق مەسئۇلىيىتى.
' } {2 |$ ]* T. U" @+ V; Y; q: p' X7 f) x' j; x
مەنبە:لەگلەك تورىئىزدە
كىرگۈزگۈچ
ئايال
بالا
پەن
ئىللىق |