چىلاننىڭ دورىلىق رولى

udun

چىلاننىڭ دورىلىق رولى

چىلان ئوزۇقلۇق تەركىبىي مول قۇرۇق يېمىش.
چىلان تەركىبىدە ئاقسىل، ماي، قەنت، ۋىتامىن A قاتارلىق كۆپ خىل ئوزۇقلۇق ماددىلار بار. چىلاندىكى قەنت مىقدارى %20 تىن يۇقىرى بولۇپ، باشقا مېۋىلەر بىلەن سېلىشتۇرغاندا ئالدىنقى قاتاردا تۇرىدۇ. بولۇپمۇ چىلان تەركىبىدە ۋىتامىن C ئەڭ كۆپ، ھەر 100 گىرام چىلاندا 600 – 380 مىللىگىرامغىچە ۋىتامىن C بار. ئاپلېسىنغا سېلىشتۇرغاندا چىلان تەركىبىدىكى ۋىتامىنC يەتتىدىن ئون ھەسسىگىچە ئارتۇق. تەركىبىدە ۋىتامىن C ئەڭ كۆپ بولغان قىزىلمۇچتىن ئۈچ ھەسسە ئارتۇق. شۇڭا چىلاننى تەبىئىي ۋىتامىن C كومىلىچى دېيىشكە بولىدۇ.

    ئۇنىڭدىن باشقا، چىلان تەركىبىدە يەنە سەۋزە ماددىسى، ۋىتامىن B2، كالتسىي، فوسفور، تۆمۈر، ناترىي قاتارلىقلار بار.
    چىلاننى تەبىئىي پېتى ئىستېمال قىلسىمۇ، باشقا ئەنئەنىۋى يېمەكلىكلەر بىلەن قوشۇپ مەلھەم قىلىپ ئىستېمال قىلسىمۇ، تۈرلۈك كېسەللەرگە شىپا بولىدۇ. مەسىلەن، پىشقان چىلاندىن بەش تال، قىزىل پۇرچاقتىن 90 گىرام، پاقا يوپۇرمىقىدىن 30 گىرام، قىرىق بۇغۇمدىن 15 گىرام تەييارلاپ سۇدا قاينىتىپ بىر قوشۇقتىن ئۈچ ۋاخ ئىستېمال قىلىپ بەرسە، بۆرەك ياللۇغىغا شىپا بولىدۇ. يەتتە تال چىلانغا توققۇز تال قارىمۇچ ئارىلاشتۇرۇپ مەلھەم قىلىپ، سېرىق ھاراق بىلەن ئىستېمال قىلسا، سوزۇلما جىگەر ياللۇغىغا شىپا بولىدۇ. چىلاننى توشقان گۆشى بىلەن دۈملەپ پىشۇرۇپ ئىستېمال قىلىپ بەرسە، ئالگېرىيەلىك (رېئاكسىيە خاراكتېرلىك) سۆسۈن داغنى داۋالاپ ساقايتقىلى بولىدۇ. ئاياللاردىكى قان ئازلىقتىن بولىدىغان روھسىزلىققا شىپا بولىدۇ. چىلاننى قان تېپەر بىلەن قاينىتىپ ھەر كۈنى چاي ئورنىدا ئىچىپ بەرسە، داۋالىنىشتىن كېيىن يۈز بېرىدىغان تالنىڭ زەئىپلىشىشى، ئىشتەي تۇتۇلۇش، قان ئازلىق، يۈرەك سېلىش قاتارلىقلارغا شىپا بولىدۇ.