{ ئايچىچەك } سېيىت نوچى ( تارىخىي داستان)

مۇلازىمەتلەر
بانكىسى
دوستلۇق توپى
مېدال مەركىزى
قۇرال مەركىزى
بىلوگۇم
ئىزدەش قۇرالى
ئېلان مەركىزى
ئۇلىنىش
ۋەزىپە
كىيىم دۇكىنى
تور تېلۋىزىيىسى
ئىش ئورنى
تەلەپ قانىلى
Flash
چۈشۈرۈش

دىيارىم مۇنبىرى » ﻣﯘﻧﺒﻪﺭ ﺋﯩﺸﺨﺎﻧﯩﺴﻰ » تەھرىرخانا » { ئايچىچەك } سېيىت نوچى ( تارىخىي داستان)

« 1 2 3 4 5» Pages: ( 1/6 total )

بۇ بەتتىكى تېما: { ئايچىچەك } سېيىت نوچى ( تارىخىي داستان)	پرىنتلاش \| IE دا ساقلىۋېلىش \| تېما ساقلاش \| ئالدىنقى تېما \| كېيىنكى تېما


بۇ تىما 752 قېتىم كۈرۈلدى .

ay-qiqak

تەجىرىبە:

UID نۇمۇرى : 26709

دەرىجە: Ordinary Member

تور دەرىجىسى :

نادىر تېما: 1

يازما سانى: 78

ئۇنۋان:2 دەرىجە ھازىرغىچە78دانە

شۆھرەت: 105 نۇمۇر

پۇل: 462 دىيارىم تەڭگىسى

تۆھپە: 0 نۇمۇر

باھا: 0 نومۇر

تىزىملاتقان ۋاقىت:2008-03-13

ئاخىرقى كىرگىنى :2008-03-19

{ ئايچىچەك } سېيىت نوچى ( تارىخىي داستان)

بۇ يازما Ar-ohoz تەرپىدىن نادىرلاندى(2008-03-18)


	سېيىت نوچى ( تارىخىي داستان) سېيىت نوچى ( تارىخىي داستان ) قەشقەر خەلقنىڭ پىغانلىق كۆز يېشى بىلەن قوشۇلۇپ ئاققان تۈمەن دەرياسى بويىدا ، كوزىچى يار بېشى قوينىدا سېيىت ئىسىملىك بىر ئەزىمەت بارلىققا كەلدى . ئۇ شىرنىڭكىدەك كەڭ كۆكرىكى ، يولۋاس تاپىنىدەك ئالقىنى بىلەن ھەممىنى ئۆزىگە جەلپ قىلدى . تۆت دەرۋازىنىڭ ئىچى ۋە تېشىدىكى غېرىپ - غۇرۋا ، يىتىم يېسىرلار ئۇنى ئۆزىگە ئاشىنا بىلدى. ئۇ ئونبەش ياشقا بارغاندا تۆشۈك دەرۋازادا بىر ناۋايغا نىمكار بولۇپ كىردى . ئەلگەك بىلەن ئۇن تاسقاپ ، ئۆتمەكتە ئۆمۈر . ئەتىگەندىن كەچكىچە ، ئەيلەيمىز خېمىر . خېمىر تاۋلاپ بولۇپتۇ ، بىلەكلەر تۆمۈر . سېيىت نوچى گىردىسى دەپ ، داڭقىم يېيىلدى . داستىخانغا دەرمان بولۇپ ، ماختاپ يىيىلدى . بۇ گىردىنى ھەرياققا ، ئېلىپمۇ كەتتى . ئالدى ئاقسۇ ، ئارقىسى يەكەنگە يەتتى . يىتىم -يېسىر باغرىنى ئۇ ، ماكانى ئەتتى . نەچچە يىلدىن نىمكار ئىشلەش تەننى پىشۇردى . بىلەكلەرگە دەرمان بېرىپ قۇۋۋەت ئاشۇردى . بوزەك قىلسا بەگ - غوجاملار ئاجىز پۇقرانى . قانداق چىداپ تۇرالايدۇ سېيىت ۋىجدانى . ئاگاھ بەردى سېيىت كۆپ رەت ، ھۆكۈمران بەگكە . نەزەرگە ھېچ ئىلمىغاندا قېتىلدى سەپكە . ئەلقىسسە ، ئايلار ئۆتتى ، يىللار ئۆتتى . سېيىت ئاخۇن گېلاۋخۇيچىلارغا قېتىلىپ سېيىت گاڭگۇڭ دەپ ئاتالدى . قان شورىغۇچ تىرىكتاپ بايلار ، پارىخور ئەمەلدارلارنىڭ كۆزىگە مىخ بولۇپ قادالدى . سېيىت نوچىنىڭ ئۈستىدىن دادلاپ ماتىتەي ٭ نىڭ ئالدىغا بەگزادىلەرنىڭ ئەرىز -شىكايىتى ياغدى . ئەمدى گەپنى سېيىت نوچىنىڭ ئۆزىدىن ئاڭلاڭ : قارا ساچىم يەلپۈنۈپ قاشىمغا چۈشتى . تۈمەن سەۋدا بالالار باشىمغا چۈشتى . بولدى مېنىڭ يۆلەنچىم گېلاۋخۇي ھاشىم ٭ چامباشلىقنى ئۈگەتتى ئۇ ، جان - دوست ئاداشىم . گېلاۋخۇيغا جەم بولدۇق ، دارىنغا قارشى . خىيانەتچى ، پارىخور زالىمغا قارشى . بەلنى باغلاپ يەڭ تۈرۈپ ، كۆتۈردۇق غوۋغا . مەيلى دىدۇق بىزنى باغلاپ ، ئاسسىمۇ دارغا . ھەر قەيەردە ئۆم بولۇپ ، باشلىدۇق جىدەل ، ئەل ئاغزىدا داڭقىمىز بولۇپتۇ غەزەل . قەشقىرىمدە ماتىتەي يارلىق چۈشۈردى . سېيىت نوچىنى تۇتۇڭلار دەپ ، بۇيرۇق چۈشۈردى . يوقىتىلدى گېلاۋخۇي زىنداندا ھاشىم . زۇلۇم ، كۈلپەت قاينىمىدا ، قېلىپتۇر باشىم . قەشقىرىمدە كۈن ئالماق ، تەس بولدى ، كەتتىم . ياۋا قۇشتەك ئايلىنىپ ، ئاقسۇغا يەتتىم . قەشقەردىنمۇ بەك غېرىپ ، غۇرۋانە ئاقسۇ . خاراپزارلىق ئوچىقى ، ۋەيرانە ئاقسۇ . راۋابىمنى ھەمراھ قىلىپ ، يەتتىم كۇچاغا . ئالتە چېرىك بىر بولۇپ ئالدى ئارىغا . ئالتە چېرىك ئارىسىدا ، شۇنچە مۇشتلاشتىم . قارا شەھەر دەرۋازىسىنى ، پەشۋادا ئاچتىم . ئەمدى گەپنى قارا شەھەردىن ئاڭلايمىز : ئەلقىسسە ، سېيىت گاڭگۇڭ قاراشەھەرنىڭ بىقىنىدىكى ، چوڭ كۆۋرۈكنىڭ قېشىدىكى ، دەريانىڭ ئېقىنىدىكى خوجۇلۇق بونجالىققا كېلىپ راۋابىنى ئالدى ، زەخمەك ئۇرۇپ تارىغا شۇنداق لەرزان چالدى ،تەرەپ -تەرەپتىن كەلگەن ئەھلى جاپاكەش ، مۇساپىر - ھوجاۋىرلار ئۇنىڭ قولىغا قاراپ قالدى . راۋاپ ئاۋازى ئۇلارنىڭ يۈرىكىگە بىر ئوت سالدى . بىر چاغدا سېيىت نوچى شۇنداق قاراپلا ھەيۋەت بىلەن باستۇرۇپ كېلىۋاتقان بىر پارچە قارا بۇلۇتنى كۆردى . سېيىت ئاخۇن دىدىكى : بۇ خۇدانىڭ كارامىتىمۇ يا ئەزرائىلنىڭ مالامىتىمۇ ؟ ياكى بىر كاساپەتنىڭ ئالامىتىمۇ ؟ ... سېيىت ئاخۇن سەپسېلىپ قارىغۇدەك بولسا ، كېلىۋاتقىنى قارا بۇلۇت ئەمەس ، ئات تۇياقلىرىدىن كۆتۈرۈلگەن توپا - چاڭ ئىكەن . ئاتلىقلارنىڭ ئالدىدا كېلىۋاتقىنى قاراشەھەرگە نامى پۇر كەتكەن بىر زالىمنىڭ بالىسى پور بايۋەتچە دېگەن چۈلە - زاڭ ئىكەن ، ئۇنىڭ ئەخمەقلىقى ، پوچىلىقى پۈتۈن قارا شەھەرگە داڭ ئىكەن . پۇقرالار دىدىكى : ھەي سېيىت نوچى ، سېيىت گاڭگۇڭ ! ئالدىڭدىكى ئاتلىق پور بايۋەتچىدۇر ، خۇمسىلىقتا ئۆتۈپ كەتكەن بىر بەچچىدۇر ، ئاتارمەن - چاپارمەنلىرى قىرىق نەچچىدۇر ، ئۇنىڭ يۆلەك - پاناھى چوڭ ، خەلق ئالدىدا گۇناھى چوڭ ، ئۆزىنى شىر سانايدۇ ، نوچىلىقتىن تەمەيى چوڭ . ئۇنىڭ ئۆزى ئۆتۈپ كەتكەن مۇتىھەم لالما ، ئۇنىڭ ئۆزى بىلەن ئېلىشىپ قالما ، بەل تۇتۇشۇپ چېلىشىپ سالما ، بەل تۇتۇشساڭ دەس كۆتۈر ، يانپىشىڭغا ئالما ! سېيىت نوچى شۇنداق قارىغۇدەك بولسا ، پور بايۋەتچىنىڭ بىر قولىدا تىزگىن ، بىر قولىدا قامچا ، كەينىدە ئون نەچچە چېرىك غالچا ، غالچىلار قولىدا نەيزە ، كالتەك ، ئارغامچا . پور بايۋەتچە سېيىت ئاخۇنغا قاراپ دىۋەيلەپ ، ئۆز- ئۆزىچە كۆرەڭلەپ ، نىمە دەيدۇ قېنى ، قامچىسىنى تەڭلەپ : قەيەرلىكسەن ، نەلىكسەن ؟ ئاتىڭنى سۆزلە . راۋاپ - زەخمەك قولۇڭدا ، زاتىڭنى سۆزلە . ئاياغىمغا باش قويۇپ ، دادىڭنى سۆزلە . قەيەرلىكسەن ، قەلەندەر ، دىۋانىمۇسەن ؟ يا بېشىڭغا كۈن چۈشكەن ، سەرسانىمۇسەن ؟ ۋە يا دەچەن دەردىدە ، ئاۋارىمۇسەن ؟ ياكى ئوغرى - بۇلاڭچى ، قاراقچىمۇسەن ؟ قانداق غەرەزدە كەلدىڭ ، ھالىڭنى سۆزلە . سېيىت ئاخۇن بۇ ھاقارەتنى ئاڭلاپ دەرغەزەپ بولۇپ ، ئورنىدىن دەس تۇرۇپ ، كېلىشكەن قاپقارا بۇرۇتىنى بىر تولغاپ قويۇپ ، نىمەدەپ جاۋاپ بېرىپتۇ دەڭلار ! ئەزىزانە قەشقەرنىڭ __ سېپىل تېشىدىن . شېرىن شەربەت سۈيى بار ، تۈمەن قېشىدىن . خۇمدانچىلار مەلىسى __ كوزىچى يار بېشىدىن چىققان سېيىت ئىسىملىك __ پېقىر يىگىتمەن . كىچىكىگە كىچىكمەن ، چوڭىغا چوڭمەن . پىششىقىغا پىششىقمەن ، توڭىغا توڭمەن . تەتۇرىگە تەتۇرمەن ، ئوڭىغا ئوڭمەن . مىسكىنلەرنىڭ مۇڭدىشى ، ئامراق يىگىتمەن . ئالداشنىمۇ ئۇقمايمەن . رەممال ئەمەسمەن . يا قەلەندەر - دىۋانە ، ئابدال ئەمەسمەن . خەقنى ئۇرۇپ - سوقمايمەن ، ئامبال ئەمەسمەن . يامىنىدىن قورقمايمەن ، چەبدەس يىگىتمەن . نەگە بارسام ھەمرايىم ، مېنىڭ راۋابىم . چالسام سازىم ، مادارىم ، قىلسام تاۋابىم . بىلمەك بولسام شۇ ساڭا ، سۆزۇ جاۋابىم . ئەزىزانە قەشقەردىن ، چىققان سېيىتمەن . پور بايۋەتچە دىدىكى : ئەي يۇرت - ماكانى يوق ھارامزادە ، مەن بولسام ئارزۇلۇق بەگزادە ، كىيىم سەرپايىلىرىم ئازادە ، بەخت - دۆلەتتە ماڭا ھەرقانداق شاھزادە ، مەن بولسام قاراشەھەردە ئاتالغان گاڭگۇڭمەن ، نامۇ شۆھرەتتە رۇستىمى داستانىدىن چوڭمەن . قېنى كۈچ سىنىشايلى ، بىر قەپەس ئېلىشايلى . گاڭگۇڭ بولساڭ مەيدانغا چۈش ، چېلىشايلى . سېيىت نوچى دىدىكى : سەندىن قورقۇنچ ، دىشۋارىم يوق . ساڭا ئاتار پەشۋارىم يوق . بىر پەس ئارام ئالغىلى قوي ، ئىككى پەدە چالغىلى قوي . پور بايۋەتچە دىدىكى : پۇراپ باقساڭ مۇشتۇمنى ، يوقىتىسەن ھۇشۇڭنى ، بىر مۇشت بىلەن سېسىتاي جىگىرىڭنى - گۆشۇڭنى ، باش ئۇستۇڭگە قوندۇراي ، ئەجەل ماتەم قۇشۇڭنى ! پور بايۋەتچە شۇ سۆزلەردىن كېيىن سېيىت نوچىغا شۇنداق بىر مۇشت ئاتتى . مۇشتى قاڭقىپ كېتىپ ئۆزى ئېغىناپ بىر ئازگالدا ياتتى ، زەي -پاتقاققا پاتتى . شۇ ئىزاغا چىدالمىغان پور بايۋەتچە سېيىت گاڭگۇڭغا شۇنداق بىر پەشۋا ئاتقانىدى ، بايۋەتچىنىڭ پۇتلىرى سېقىراپ كەتتى ، كاللىسى پېقىراپ كەتتى ، ئۆزى بىلەن ئۆزى ۋاي پۇتۇم ! دەپ چىرقىراپ كەتتى ، ئۈنى بوغۇلۇپ خىرقىراپ كەتتى . يىقىلغان چېلىشقا تويماپتۇ ، توۋا قىلسا كۆڭلى قويماپتۇ دېگەندەك ، پور بايۋەتچە پۈتۈن كۈچىنى كاللىسىغا يىغىپ سېيىت نوچىنىڭ مەيدىسىگە شۇنداق ئۇستىكى ، بايۋەتچىنىڭ باش- كۆزى زىڭىلداپ كەتتى ، قۇلاقلىرى ۋىڭىلداپ كەتتى ، پېشانىسى ھۈررەكلەپ سېسىق تۇخۇمدەك لىغىرلاپ كەتتى . بايۋەتچىنىڭ بېشى دوقىدىن ئۆتۈپ سوقىغا ئايلىنىپ كەتتى . خەلقى ئالەم ئالدىدا يۈزى تۆكۈلگەن ، قەددى پۈكۈلگەن ، يۈرەك چېكى سۆكۈلگەن پور بايۋەتچىنىڭ جېنى بوغۇزىغا قاپلاشتى ، سېيىت گاڭگۇڭنىڭ ياقىسىغا كانىدەك چاپلاشتى . ھەي سېھىرگەي گاداي ! ئۆزۈڭگە سۇرە ئەپسۇننى ئۇرىۋاپسەن ، ئادەم سىياقىغا كىرىۋاپسەن . يۈر يامۇلغا ، مەن شۇ يەردە سىرىڭنى ئاچاي ، باش- كۆزۈڭگە ئەدەپ دورىسى چاچاي !...... سىيىت نوچى دىدىكى : مەرتەم - مەرتەم ئۈچ مەرتەم ئىدى . بۇنى ئۇقمايسەن . ئۈچ نۆۋەتنى ساڭا بەرسەم ئۆزۈڭنى سورىمايسەن ، ئاستا دىسەم بەك دەيسەن ، داپقا چۈشكەن ماياقتەك سەكرەيسەن ، كۆرۈپ باق مېنىڭ كارامىتىمنى ! سېيىت نوچى پور بايۋەتچىنىڭ ياقىسىدىن تۇتۇپلا شۇنداق بىر كۆتۈرىۋىدى ، ئۇ يىلتىزى يوق سېسىق كۆتەكتەك ، پاشنىسى يوق ئەسكى ئۆتۈكتەك يۇلۇنۇپ چىقتى . سېيىت نوچى ئۇنى بىر قولى بىلەن شۇنداق ئايلاندۇرۋىدى ، ئەييۇھەنناس ! چاقپىلەكمۇ ئۇنداق ئايلانماس ، پىر - پىر -پىر ......!!! سېيىت نوچى ئۇنى قارا شەھەر دەرياسىغا شۇنداق ئېتىۋىدى ، پور بايۋەتچە خۇددى داشقا چۈشكەن ماشتەك ، تاغدىن چۈشكەن تاشتەك ، كۆزدىن ئاققان ياشتەك ، تۇز قوينىغان ئاشتەك ، قىلىچ ئۈگەن باشتەك ، دەريانىڭ قاق ئوتتۇرسىغا چۈشتى . ئەمدى گەپنى قاراشەھەر ئامباللىرىدىن ئاڭلايمىز : چېرىكلەر پور بايۋەتچىنى دەريادىن سۈزۈۋېلىشتى ، ئۆزلىرىنىمۇ ئازراق تۈزۈۋېلىشتى . دىيىشتىلەركى : سېيىت نوچى تولىمۇ قارام ئىكەن ، ئۇنىڭ خۇسۇسىدا بۆلەكچە ئويلاش ھارام ئىكەن ، كۈچ تۇرقىدا كۆڭلى ئارام ئىكەن ، كەمبەغەل پۇقرالار ئۇنىڭغا رام ئىكەن ، ئۇنىڭ بىلەن ئېلىشساق بىزگە خوۋلۇق بولماس ، چىرايلىقچە سوۋغا - سالام تارتۇق قىلىپ ، بەزىسىنى ئارتۇق قىلىپ ئۇزىتىپ قويۇپ ، ئۇ كەتكەندىن كېيىن بۇ زىياننى پۇقرالارغا چېچىپ بىرنى ئون قىلىپ ئۈندۈرۋالساق . بۇ يامان نىيەتلىك غەرەزدىن سېيىت ئاخۇن تامامەن بىخەۋەر ئىدى . ئەتىسى ئۇلار قاراشەھەر ئېتىدىن بىرنى ئۇنىڭغا يوللۇق تۇتۇپ : ھەي سېيىت نوچى ، سېيىت گاڭگۇڭ ! بالىلار سېنى رەنجىتىپ قويغان بولسا بىز ناماقۇل ، سەپىرىڭدىن يانمىساڭ ، شەھىرىمىزدە ئۇزاق تۇرۇپ قالمىساڭ دىيىشتى . سېيىت ئاخۇن بولىدۇ دەپ جاۋاپ بېرىپ ، يارۇ دوستلىرى بىلەن خوشلىشىپ ئاتقا بىر قامچا سالدى ، ئىلىئوغا قاراپ يول ئالدى : ئىلىخوغا بارماڭلار ، يولى خەتەردۇر . زىمىستان قىش نەشتىرى جاندىن ئۆتەدۇر . مۇساپىرلار دەرتمەنلەر يولدا ياتادۇر . ئۆز يۇرتىنى ياد ئېتىپ ، غەمگە پاتادۇر . ئىلخوغا مەن بېرىپ ، قالدىم بالاغا . ياغاق يۈزلۈك چېرىكلەر ئالدى ئاراغا . ئالتىسىنىڭ سۇندۇرۇپ ئۇتتۇر چىشىنى . پەشۋا بىلەن مۇش بىلەن ياردىم بېشىنى . ئىلى دەريا بويىدا چالدىم راۋاپنى . جالاس ئەتتىم قۇل _ يىتىمنى ، تاپتىم ساۋاپنى . قۇل _ يىتىمنىڭ ياتقان يېرى پىتلىق ئاۋاختا . قۇل- يىتىمغا ئاش بېرەركەن سۇنۇق تاۋاقتا . ئاۋاختىنى ئاي يورۇقى ، ئايدىڭدا چاقتىم . قوش قولۇمنى قېيىق قىلىپ دەريادا ئاقتىم . يىگىرمە ئالتە ياشىمدا ، كۈنلەر چۈشتى باشىمغا . ئەرزىمنى بايان ئەيلەي ، يارۇ دوست قاياشىمغا . ئەزىزانە قەشقەردە تۇغۇلۇپ ئۆسكەن بويۇم بار . شەھەر كۆرۈپ يۇرت كۆرمەك ، ئىچكە تولغان ئويۇم بار . شەمۇشەنى ئايلىنىپ ئۈچتۇرپانغا كېپقالدىم . قولغا ئېلىپ راۋاپنى ، ھەر پەدىگە چېپقالدىم ... ئۇچتۇرپانلىق كۆڭلىگە سېيىت ئاخۇن يېقىپ قالدى . ياقا يۇرتلۇق بولساممۇ سۆزلىرىم ئېقىپ قالدى . يەتتى بولۇڭ پۇشقاققا يېيىلىپتۇ ئاتىقىم . يول_ يول ئىكەن ھەر ياقتا ، ئەل -يۇرت بولدى ياتىقىم . خالايىقلار دەر ئىدى : سېيىت نوچى كەلگۈسى . ئۇنىڭ قەدىمى يەتمىكى ، ياخشىلىقنىڭ بەلگىسى ...... نائەھلىلەر شۇ كەمدە ، ئىچى ئاداپ ھالىمغا . تۆھمەت توقۇپ ئۇستۇمدىن ، ئەرىز قىپتۇ دارىنغا : سېيىت يۇرتنى ئازدۇردى ، ئوغرىلارنى جەم قىلىپ . سىزگە ئورا قازدۇردى ، بۇ يۇرتقا بالا تېرىپ . ئۇنى يوقىتىڭ دەرھال ، تۇخۇمى قۇرۇپ كەتسۇن . ئۇ يالاڭتۆش غوۋغاچى ، يەر يۇتۇپ چىرىپ كەتسۇن ..... يالپاق بۇرۇن دوتەينىڭ ، رەڭگىرويى ئۆڭۈپتۇ . سېيىت توغۇرلۇق خىيالى ، ھەر كوچىغا مېڭىپتۇ . ھەممىگە ئايان بولغايكى ، ئۇچتۇرپاننىڭ ئامبىلى ما شاۋۋۇ ئەسلىدە قەشقەرنىڭ دوتىيى بولۇپ ، گېلاۋخۇيچىلارنى يوقىتىشتا داڭق چىقارغان چوڭ جاللات ئىدى . شۇ چاغدىن باشلاپ سېيىت نوچىنى تونۇيتتى . بىراق قەشقەردىكى چېغىدا سېيىت نوچىنى يوقىتىش مەقسىتىگە يېتەلمىگەنىدى . گاڭگۇڭنىڭ تۇيۇقسىز بۇ يەرگە كېلىپ قالغانلىقى ئۇنى ناھايىتى ھەيران قالدۇردى . لېكىن ، ئۇ ئۇچتۇرپاندا سېيىت نوچىنى جايلىۋېتىشكە مۇمكىن ئەمەسلىگىنى بىلەتتى . بۇلارنى ئويلاپ يەتكەن بۇ ھىلىگەر يېڭى خىزمەت ئارقىلىق خاننىڭ ئىلتىپاتىغا ئېرىشمەك خىيالىدا سېيىت نوچىنى ئۇجۇقتۇرىۋېتىش كويىغا چۈشۈپ ، كونا ھۈنۈرىنى ئىشقا سالدى : ھەي نوچى سېيىت گاڭگۇڭ ، ئۇچتۇرپانغا خۇش كەپسەن . مەن كۆرۈپ دىدارىڭنى ، بولدۇم تولىمۇ خۇرسەن . تەڭ كەچكەن ئەمەسمىدۇق ، تۈمەن دەريا بويىنى . تەڭ ئىچكەن ئەمەسمىدۇق ، ئۇنىڭ شەربەت سۈيىنى . تەڭ ئاڭلاپ ئەمەسمىدۇق ، ھېيىت - ئايەم كۈيىنى . بىللە كۆرۈپ كەلگەن بىز ، ئەزىز قەشقەر باغرىنى . ھېيىت - ئايەمدە تەڭ ئاڭلاپ ، كانەي ، سۇناي ، ناغرىنى . قەشقەرلىكنى كۆرگەندە تەنگە سىغماي كېتىمەن . داستىخان سېلىپ ئالدىغا ، ئىززەت - ئېكرام ئېتىمەن . ھەي نوچى سېيىت گاڭگۇڭ ، يۈرسەڭ ، ئوردىغا بارساڭ . ئۇستىخىنىڭ چۈشۈپ قالسا ، بۇ يۇرتتا تۇرۇپ قالساڭ . ماقۇل سېيىت نوچى ، ئوردىدا تۇرۇپ قاپتۇ . پۇۋلەپ يەل بېرىش ، ماختاش ، جايىغا بېرىپ قاپتۇ . ئاق تەڭگە بىلەن چوكان ، كۈنمۇكۈن كېلىپ قاپتۇ . يالپاق بۇرۇن ما دارېن ، ھەر ياڭزا كۈلۈپ قاپتۇ . ئاي ، يىللار ئۆتۈپ مەزگىل ، بىر يەرگە بېرىپ قاپتۇ . شۇنداق بىر كۈن ئىچىدە ، سېيىت نوچى چۈشىدە ، ئانىسىنى كۆرۈپ قاپتۇ . قەشقەرگە كېتەيىن دەپ ، مىسكىن ئانا قېشىغا ، پات بېرىپ يېتەيىن دەپ ، قېرىغان چېغى يېنىدا ، خىزمەت قىلىپ ئۆتەيىن دەپ . ئۆز قولىدىن ئېشىنى ، بىر قوشۇق ئىچەيىن دەپ . مانا شۇنداق ئويلاپتۇ ، ئۆي بويىنى بويلاپتۇ. دارېن ئالدىغا كىرىپ ، ئىجازەتمۇ سوراپتۇ . ئەلقىئىسە ، سېيىت نوچى شۇ كۈنى تاڭ ئېتىش بىلەن ما دارېننىڭ ئالدىغا كىرىپ كەلدى ۋە ئەرزىنى بايان قىلدى : قوي ئىزدەر قوزاسىنى ، قوزىمۇ ئاناسىنى . ھاۋادىكى قۇشلارمۇ ، سېغىنار ئۇۋاسىنى . سېغىندىم يۈرەك - دىلدىن ، ئانام مېھرىبانىمنى . سېغىندىم __ ئېتى مەمەت ، ئۇكامنى __ غەمگۇزارىمنى . تۈمەن دەريا سۈيىدىن ، تويغىچە يۇتاي دەيمەن . غەمگۇزارىم ئانامنىڭ ، ئالدىدا ئۆتەي دەيمەن . يار بېشىدا ئولتۇرۇپ ، راۋابىم چالاي دەيمەن . غېرىپ - غۇرۋا يارەننىڭ كۆڭلىنى ئالاي دەيمەن . قەشقەرگە باراي دەيمەن ، مېھرىگە قاناي دەيمەن . ما دارېن ئىجازەت بەر ، يولغا ئاتلىناي دەيمەن . ما دارېن شۇنداق جاۋاپ بەردى : ئىجازەت بېرەي دىسەم ، مەن ساڭا چىدالمايمەن . باشتىلا دىمەپمىدىم ، سەندىن ئايرىلالمايمەن . ئىجازەت بېرەي ، گاڭگۇڭ ، چارەم يوق بۆلەك ياڭزا . يوللۇقۇم بېرەي ياچەن ، تېخى بىر چىلىم غاڭزا . يالغۇز ئانىغا سەندەك ، جان كۆيەر ئوغۇل لازىم . ئالدىغا بېرىپ دەرھال ، ئاڭا ئەيلىگىن تەزىم . قەشقەردىكى تىتەيگە خەت يېزىپ بېرەي ئەكەت . جەتنى كۆرسە ما تىتەي ، دەيدۇ ساڭا كۆپ رەھمەت . سەن ئۆزۈڭ سېيىت گاڭگۇڭ ، قىلدىڭ بىزگە كۆپ خىزمەت . ئەجرىڭ قەدرىگە لايىق ، مەنمۇ بىلدۈرەي ئىززەت . بۇ خېتىمنى ئاپىرىپ ، بەر تىتەينىڭ ئۆزىگە . سېنى باشلىق قىپ قويار ، تۆت دەرۋازىنىڭ بىرىگە ، باشلىق بولۇپ شۇندا سەن ، ئويناپ - كۈلۈپ ئۆتەرسەن . گاڭگۇڭ نامىڭغا لايىق ، مۇرادىڭغا يېتەرسەن . بۇ يۇرتتىن كېتەر بولدۇڭ ، ئىچىمگە سېلىپ ئوتنى . ئەتە يولغا چىق گاڭگۇڭ ، تەييارلاپ قوياي خەتنى . ئەلقىسسە ، ما دارېن ئۇخلىماي خېتىنى يازدى ، گاڭگۇڭنىڭ ھايات يولىغا ئەجەل خەندىكى قازدى . ئەتىسى سېيىت نوچى بۇ خەتنى ئېلىپ ، قوينىغا قاتلاپ سېلىپ ، دارېن ئالدىدىن چىقىپ جاپاكەش پۇقرالارغا تويماي بېقىپ ، يۈرىكى شامدەك ئېقىپ شۇنداق دىدى : خوش بۇرادەر ، يارەنلەر ، بىللە ئويناپ ئۆتكەنلەر . ئۆزرەمنى ئېيتىپ قالاي ، قەشقەرگە كېتىپ قالاي . داغى پەرزەئىت ئانامنىڭ ، قان قېرىنداش ئۇكامنىڭ ، مېھرىگە قېنىۋالاي . قىلغان بڭلسام مەنمەنلىك ، ئۆتكەن بولسا سەۋەنلىك ، كەچۈرۈڭلار ، يۇرتداشلار ، خەير - خوش ، قېرىنداشلار . ئەلقىسسە ، سېيىت نوچى يار - بۇرادەرلىرى بىلەن خوشلىشىپ قەشقەرگە قاراپ يول ئالدى . ئۇچتۇرپاندىن ئۇزاپ كەتكەندە ، مارالبىشىنىڭ تۇمشۇقىغا يەتكەندە نوچىنىڭ ئېتى شورلۇق يەرگە پاتتى . سېيىت نوچى ئاتتىن چۈشۈپ كۆتۈرۈپ تارتتى . تۇز ئارىتقان ئېشىكىنى ھەيدەپ پاتقاقتىن ئامان چىققان بىر تۇزچى بوۋاي بۇ ھالنى كۆرۈپ ھەيران قالدى . سېيىت نوچىغا ياردەملىشىپ ئاتنى تارتىۋالدى . تۇزچى بوۋاي ئېيتتىكى : ئوغلۇم سېنىڭ چىرايىڭ ، زەپمۇ ئىللىق كۆرۈندى . ئېتىڭ پېتىپ شورلۇققا ، جەۋىپتىن خەتەر بىلىندى . سەپىرىڭدىن بىر گۇمان ، ئايان بولدى كۆڭلۈمگە . مەنزىلىڭگە يەتكۈچە ، ئاگاھ بولغىن ئۆزۈڭگە . ئېيىتقىن نىمە قىسمەت بار ؟ سەپىرىڭدە ، ئىشىڭدا ، ئۆتكەن قانداق خىسلەت بار ؟ سېنىڭ مىسكىن بېشىڭدا . ئەلقىسسە ، سېيىت نوچى تۇزچى بوۋايغا سەرگۈزەشتىلىرىنى ھىكايە قىلىپ بەردى . ما دارېننىڭ خېتىنى قوينىدىن ئېلىپ پوتىسىغا مەھكەم تۈگدى . تۇزچى بوۋاي ئېيتتىكى : __ ھەي ئوغلۇم ، ئۇشبۇ خەتنى يېنىڭدا ساقلاپ يۈردۈڭمۇ ؟ خەتنى ئېچىپ ئوقۇپ كۆردۈڭمۇ ؟ بۇ زاماننىڭ ئامباللىرىدا ئىنساپ قالمىدى . نادانلىق قىلىپ ، تەۋەككۇل كەمىرىدە بېلىڭنى باغلىما ، دارېننىڭ خېتىنى سەل چاغلىما ، پالاكەت باسمىسۇن سېنى ، خەتنى ئېچىپ ئوقۇپ باقايلى قېنى . سېيىت نوچى ئېيتتىكى : ئامانەتكە خىيانەت ، نامەرد ئىشىدۇر . پالاكەتنىڭ ئامرىقى ، قورققاق كىشىدۇر . ھاياتىمدا نامەرتلىك قىلغان ئەمەسمەن . جاننى ئالتۇن _ كۈمۈشكە ، ساتقان ئەمەسمەن . كەلسە ئەجەل ناۋادا ، جاننى ئالادۇر . سۇلار ئېقىپ ئاستىدا ، تاشلار قالادۇر . قەشقىرىمدا يارەن كۆپ ، يالغۇز ئەمەسمەن . كىمكى قىلسا يامانلىق ، ئادەم دىمەسمەن . تۇزچى بوۋاي ئېيتتىكى : خەير ، ئوغلۇم ، ساڭا ئاقيول بولسۇن ، خەۋپ - خەتەر سەندىن يىراق تۇرسۇن . دۈشمىنىڭ قان قۇسۇپ ئۆلسۇن ، دوستلىرىڭ شاد - خورام كۈلسۇن . ئەلقىسسە ، سېيىت نوچى تۇزچى بوۋاي بىلەن خەيرلىشىپ ئېتىغا يەنە مىندى ، ئالغا قاراپ يول يۈردى . يولنى كۆپ بېسىپ ، كۆرگەنلا يەردە كىشىلەر قازان ئېسىپ ، ئاخىر دەمدە قەشقەرگە يېتىپ باردى . قان - ياش ئاقار تۈمەن دەرياسى بىلەن كۆزىچى يار بېشىنى كۆردى . سېيىت نوچى دىگەن گاڭگۇڭ ، دۆڭنىڭ ئۈستىگە چىقسا . ئانا مېھرىنىڭ شامى ، باغرىدا ئېرىپ ئاقسا . ھەر ياقتىن خاراپ يۇرتى ، ھەسرەت ئوتىنى ياقسا . تۈمەن تولغۇدەك قان - ياش ، تۇرماي تامچىلاپ ئاقسا . ياش قۇيغان كۆزلەر بىرلە ، تويماي ھەر تامان باقسا ، ئىشىككە كېلىپ قاقسا ، ئىشىك تاقىلىپ قاپتۇ ، چىراغمۇ ئۆچۈپ قاپتۇ . ئانىسى غېرىپ مەزلۇم ، ئاھ . . . چېكىپ يېتىپ قاپتۇ ، غەملەرگە پېتىپ قاپتۇ ، ئۇخلاپمۇ قېتىپ قاپتۇ . جان ئانا ... جېنىم ئانا .... دەپتۇ سۆزىنى باشلاپ . ئاڭلىتالماي ئۆگزىگە ، قوشلاپ چالمىنى تاشلاپ . يەنە تەكرار توۋلاپتۇ ، بوتىلاقتەك بوزلاپتۇ . جاراھەتلىك باغرىنى ، ھەسرەتلىرى تۇزلاپتۇ ، توۋلاشلىرى تېزلەپتۇ . ئاخىر ئاڭلاپ ئانىسى ، يائىدۇرۇپتۇ چىراغنى . ئويلاپ يېقىن - يىراقنى ، ئىچىنى خىيال ئوراپتۇ ، كىملىكىنى سوراپتۇ . جان ئانا ، جېنىم ئانا دېگەن بىر سادا كەلدى . ئىشىكنى ئاچ ، جان ئانا ، مۇساپىر بالاڭ كەلدى . شۇ سۆز بىلەن ئانىسى ، ئىشىككە ئوقتەك ئېتىلىپ ، سۆزگە قان - ياش قېتىلىپ . بوينىغا گىرە سېلىپ ، ھارماڭ ، بالىكام دەپتۇ . يىرتىق دەستىخان ئېچىلىپ ، گۈلە قاقلار چېچىلىپ ، ھىجىردا چاي ئىچىلىپ ، ئۆيگە ئادەم تولۇپتۇ ، تۈنمۇ تامام بولۇپتۇ . ئەتىسى تاڭ ئاتقاندا ، مەزىن ئەزان ئېيتقاندا ، سېيىت نوچى جامەدە جامائەتنى كۆرۈپتۇ . يىغلاپتۇ ھەم كۈلۈپتۇ . ئۆيگە قايتىپ كېلىپتۇ ، ئېگىلىپ سالام بېرىپتۇ . پەستە تۇرۇپ قول باغلاپ ، چاپان كىيىپ بەل باغلاپ ، ئانىسىغا خۇش قاراپ ، شۇنداق بىر سۆز قىلىپتۇ . مەن يامۇلغا كىرەيمەن ، ما تىتەينى كۆرەيمەن . ئالدى بىلەن ئۇنىڭغا ، ھۆرمەت سالام بېرەيمەن . سوڭرە ئامانەت خەتنى ، ئۆز قولىغا بېرەيمەن . شۇنداق دەپ سېيىت ئاخۇن ، ئىجازەتنىمۇ ئاپتۇ . خۇداغا ئامانەت دەپ ، ئانا ئىشىكتە قاپتۇ . خەتنى ئوقۇپ ما تىتەي ، باشنى ئاستا چايقاپتۇ . يۇمشاق كۈلكىدىن نوچى ، ھەر ئەھۋالنى بايقاپتۇ . شۇندا تۇزچى بوۋاينى ، دەررۇ يادىغا ئاپتۇ . شۇ ئوي ، شۇ خىيال بىرلە ، تىتەيگە قاراپ قاپتۇ . سۇڭرە سۆزلەپ ما تىتەي ، ئۈچ كۈنلۈك سۈرۈك دەپتۇ . ئۈچ كېيىن يامۇلغا سەن ئۆزەڭلا كەل دەپتۇ . بىز كېڭەشنى پۈتتۈرسەك ، پىشانەڭگە يېزىلغان كارامەتنى كۆر دەپتۇ . ئۈچىنچى كۈن سېيىت ئاخۇن ، ئاجايىپ چۈش كۆرۈپتۇ . چۈشىدە تېخى شۇنچە ، نۇرغۇنلا ئىش كۆرۈپتۇ : چوڭ يولدا كېتىپ بېرىپ ، قارا ئېتىنى كۆرۈپتۇ ، ئويغىنىپ ئۇ ئويلاپتۇ ، باش - ئاياغدىن ئويىنى . دەرھال بېرىپ ھاممامغا ، سۇغا ساپتۇ بويىنى . ئانىسىغا سۆز قوشۇپ ، دەپتۇ : سەندىن سورايمەن . بۈگۈن ئۇلۇغ جۇمە كۈن ، ئاپاق غوجامغا چىقىپ ، ناماز ئوقۇپ كىرەيمەن . ئانا بېرىپ ئىجازەت ، ئىشىك تۈۋىدە قاپتۇ . دۇئا بىرلە سېيىت ئاخۇن ، ھەزرەت ياققا يول ئاپتۇ ... ئاڭلىناتتى ھەر ياقتىن ، دەرت - ئەلەم ، پىغان زارى ، تاشۋايدەك راۋاپچىنىڭ ، ئۈزۈلگەن يۈرەك تارى . ئۈجمىلىك باغ ئەتراپى ، ئايلىنىپتۇ مازارغا . يالىڭاچ تەن ، يوقسۇللار ، چىقالماپتۇ بازارغا ئارىلاپ سېيىت نوچى ، كۆردى ئەلنىڭ ھالىنى ، بۇلاپ ئالغان ئاچ كۆزلەر ، يۇرتنىڭ بار - يوق مالىنى . كۆزى چۈشتى ھەر يەردە ، ياخشى بىلەن يامانغا . يۈرىكىدە ئوت ياندى ، لەنەت ئوقۇپ زامانغا . ھەممە يۇرتتا خار پۇقرا . دەرت ئەلەمگە يار پۇقرا . قان يىغلايدۇ ھەسرەتتە ، بۇردا نانغا زار پۇقرا . ئاھ ... خۇدايا ، ئالەمنى ، ئۆزۈڭ ئالغان ھۆددەڭگە . رەھىم - شەپقەت قىلساڭچۇ ، بىزدەك مىسكىن بەندەڭگە . ئالىمىڭنى كەڭ قىلىپ ، زامانەڭنى تار قىپسەن . ئادىمىڭنى ئەلەملەپ ، ئىت - ئېشەكتەك خار قىپسەن . شاپائەت قىل قەشقەرگە ، شەپقىتىڭنى ياغقۇزغىن . قانغا تويماس زالىمنى ، ئۆزۈڭ زاۋال تاپقۇزغىن . سېيىت نوچى ھەر يەردە ، يىرتىق چاپان ، تون كۆردى . توننى بويلاپ تۆكۈلگەن ، لەختە - لەختە خۇن كۆردى . يۈرەك باغرى ئۆرتىنىپ ، كاۋاپ بولۇپ ياناتتى . ساماۋاردا ئولتۇرۇپ ، ئىچ قارنىنى تولدۇرۇپ ، ئەل - يۇرت بىلەن مۇڭدىشىپ ، دىدارىغا قاناتتى . ساماۋارنىڭ چۆرىسى ، ئادەم بىلەن لىق تولغان . ئۇلۇغ - ئۇششاق قەشقەرلىك ، ئەتراپىغا جەم بولغان . چىقىپ كەپتۇ بىر چاغدا ، بىر توپ چېرىك ئات بىلەن . يارلىق ئېلىپ يامۇلدىن ، تىتەي يازغان خەت بىلەن ، چېرىك سالام بېرىپتۇ ، قاتارلىشىپ تۇرۇپتۇ . سېيىت ئۇقۇپ ئەھۋالنى ، دەرھال يولغا يۈرۈپتۇ . دوست - يارەنلەر ئەگىشىپ ، تولىسى گەپ تەگىشىپ ، يۈرگەندە تېز يۈرۈپتۇ . كۆپ خىياللار سۈرۈپتۇ . تۈندە كۆرگەن چۈشىنى ، يول توسقان قارا ئىتنى ، قانچە تەكرار كۆرۈپتۇ . شەھەرگە يېقىن كەلگەندە ، قارىغا ٭ سۇ بەرگەندە ، كۇسۇلدىشىپ چېرىكلەر ، سۆشلەشكەننى كۆرگەندە ، نىمە گەپ دەپ ؟ دەپ سوراپتۇ ، جاۋابىنى تىڭشاپتۇ . باغلاپ ئەكىر دېگەننى ، چېرىكلەردىن ئاڭلاپتۇ ، ئاڭلاپتۇ - دە دەرھاللا ، ئۆز - ئۆزىنى ئوڭلاپتۇ . بەلنى مەھكەم باغلاپتۇ . باغلاڭلار دەپ قولىنى ، ئارقىسىغا جۇغلاپتۇ . ئۇ ئۆزىنى يولۋاستەك ، گويا شىردەك چاغلاپتۇ، چېرىك دېگەن تىترىشىپ ، چىۋىن ئوخشاش چىرمىشىپ ، سېيىت ئاخۇننى باغلاپتۇ . ئاندىن بىر سۆز ئاڭلاپتۇ : ھىچ گۇناھ يوق سىلەردە ، خاننىڭ ۋاجىپ يارلىقى ، يۇرت جامائەت خوش ئەمدى . رىزا بولۇنە قەشقەرلىك ئۇلۇغ ئۇششاق بارلىقى . يۇرت شۇ سۆزنى ئاڭلاپتۇ ، يۈرەك باغرىن داغلاپتۇ . كۆكرەك كېرىپ سريىت ئاخۇن ، ئالغا ماڭغان چاغلاردا ھەممە ھۆر - ھۆر يىغلاپتۇ . ئەمدى گەپنى قەشقەرنىڭ دارېنلىرىدىن ئاڭلايمىز : ئەمدى گەپنى قەشقەرنىڭ دارېنلىرىدىن ئاڭلايمىز : ئۇ پۇقرالار بىلەن دىدار كۆرۈشۈپ بولغۇچە يوق قىلىۋەتمىسەك بىزگە ئامانلىق بولماس ، شۇڭا دەرھال سەكسەن چېرىك ھازىر بولسۇن ، سېيىت نوچىنى تۇتۇشقا يۇرسۇن ، سېيىت نوچى گۇندىخانىغا كەلتۈرۈلسۇن . سېيىت نوچىنى ئاشۇنداق كەلتۈرۈشتى . سېيىت نوچى ما تىتەينى كۆرمەك تەلىپىنى بەردى . تىتەي قوبۇل كۆردى . سېيىت نوچى شۇنداق دەپتۇ : كېزىپ دەشتى باياۋان ، ئاشتىم تاغ -داۋان . نەگە بارسام پۇقرانىڭ ، ھالى بەك يامان . رەڭگى سۇلغۇن، زەپىران، باغرى لەختە قان . ئىچكىنى ئوغا ، زەھەر ، چەككىنى پىغان . ئۇچتۇرپاندا ماتىتەي ، يېزىپ بەردى خەت . سىزگە تىلەپ ئامانلىق ، بەخت - پاراغەت . ما دوتەينىڭ خېتىنى ، مەندىن ئالدىڭىز ، ئەمدى نىچۈن بىلمىدىم ، ئاينىپ قالدىڭىز ؟ ئەلقىسسە ، ما تىتەي مۇئۈئەممبەرلىك بىلەن سېيىت گاڭڭۇڭغا قاراپ قالدى ، خۇپسەنلىك بىلەن ھىچنىمىنى ئۇقماس كىشى بولىۋېلىپ ئۆز يېغىدا ئۆزىنى قورۇشقا پۇرسەت تاپتى ، ھىلى مىكىرلىك نىقابىنى يۈزىگە تارتتى : ھەي نوچى سېيىت گاڭڭۇڭ ، ئۆزۈڭنىڭ ئۆلۈم نامەڭنى، سەن ئۆزۈڭ ئېلىپ كەپسەن ، مېنىڭ بۇ يۈرىكىمگە ، نادامەت سېلىپ كەپسەن . خەت بىلەن مېنىڭ بىلسەڭ ، كۆكسۈمگە پىچاق پاتتى . قانداق قىلىمىز ، گاڭڭۇڭ ، ئەجەپمۇ بېشىم قاتتى . مەن ساڭا ئىدىم ئامراق ، ئۆلتۈرەي سېنى قانداق ؟ ئۆلتۈرمەي دىسەم نوچى ، خاننىڭ يارلىغى شۇنداق . ئەي ئامبال __ دېدى گاڭڭۇڭ ،_ تەڭلىكتە تۇرۇپ قالما . خاننىڭ ئالدىدا ئاسى ، گۇناھكار بولۇپ قالما . چېرىكلەرگە ئېيىت دەرھال . مىلتىقىغا ئوق سالسۇن . مويتۇڭزىغا ئېپچىقىپ ، ھايالسىز جېنىم ئالسۇن ، ئەزىزانە قەشقەرلىك، مېنى بىر كۆرۈپ قالسۇن ! ... جاللاتلار كېلىپ شۇ دەم ، بوينىغا تاقاق سالدى . پۇتىغا سېلىپ ئىشكەل ، زىندان باغرىغا ئالدى . ئون تۆت كۈن ئۆتۈپ كەتى ، تاقىتى تۈگەپ كەتتى . مەرت يىگىت سېيىت گاڭڭۇڭ ، سۆزىنى بايان ئەتتى ، دىدى ئۇ : چىدامىم يوق ، يا بۆلەك تەمەيىم يوق ، كلتۈرسەڭ بۈگۈن ئۆلتۈر ، جۈمە كۈن كېلىپ يەتتى . . . . . . . جەم بولۇشتى ئامباللار ، يەڭڭۈشلىشىپ تامباللار . داچەي ھارۋۇنى قوش دەپ يارلىق قىلدى دەرھاللا . تۆت ئاتلىق يوغان ھارۋا ، تەييار بولدى تەخ بولدى . سېيىت نوچىنى ئاتماققا ، ئېلىپ ماڭار ۋاخ بولدى . ئات ھارۋىنى قاتقاندا ، توققۇز پاي پو ئاتقاندا ، تۆت دەرۋازىغا يۈزدىن تۆت يۈز چېرىك پاتقاندا ، يورغىلىشىپ ھەريانغا ، تېپىرلىشىپ ياتقاندا ، تەشۋىش تولغان باشلىرى ، قارا تاشتەك قاتقاندا ، سېيىت نوچىنى چىڭ باغلاپ ، ئوردا ئالدىغا ئېپ كەلدى . ئۇ ھارۋىدا تىك توختاپ ، شۇنداق سۆزنى دەپ كەلدى : خوش ، ئامان بول قەشقەرلىك ، جانجىگەرلەر __ تۇققانلار . بۈگۈن جۈمە قۇلاق سال ، سۆز قەدرىنى ئۇققانلار . جامائەت جەم بولۇپسىز ، مېنىڭدىن بولۇڭ رازى . مەھشەردە كۆرۈشكەيمىز ، بولغىنىدا خۇدا قازى . گۇناھسىز ئۆلەر بولدۇم ، نادانلىق بالاسىدىن . كىملەر قۇتۇلۇپ قالغان ، زالىمنىڭ جازاسىدىن ! ئەي قەشقەرلىك ، قەشقەرلىك ، مېنى ئۇنتۇپ قالماڭلار . مەندەك بولماي دىسەڭلار ، ھەرگىز نادان بولماڭلار . نادانلىق ئېلىپ كەتتى ، يىگىتلىكتە باشىمنى . مېنىڭدەك ئېلىپ كەتكەن ، ھاشىمدەك ئاداشىمنى . جەتنى بىلمىگەن ئادەم ، بېشىدا كېزەر ماتەم . خەت بىلمەس نادانلارغا ، قاراڭغۇ ئىكەن ئالەم . ئوقۇڭلار ئۆزۈڭلارمۇ ، تەلىم ئالسۇن ياش باللا . قەلبىڭلاردا قېپ قالسۇن قىساسىڭلار __ ئەنتىڭلار ! . . . . . . مەمەتخان ئىنىم قالدى ، جان ئانام ئۇنى باقسۇن . مەيلى ئاتسا زالىمالار ، قەشقەرگە قېنىم ئاقسۇن . قەبرەمنى كۆرۈپ خەلقىم ، ئىبرەت ئالغۇسى مەندىن . قان قەرزىم قىساسىمغا ، ئۈمىد كۈتىمەن سەندىن . رازى بولغىن قەشقەرلىك ، ئەل - يۇرتداشلار خوش ئەمدى . بىللە ئويناپ تەڭ ئۆسكەن يارۇ دوستلار خوش ئەمدى ! . . . . . . خالايىق نىدا ئەيلەپ ، ياشنى تولدۇرۇپ كۆزگە . مۇڭ _ زارى ناۋا ئەيلەپ ، چۈشتى نالىلىك سۆزگە : كاج پەلەكنىڭ قىسمىتى ، بۇ كۈننى ساپتۇ سىزگە . كۈن ئالماق بۇ قەشقەردە ، بولمامادۇ راۋا بىزگە ؟ ! . . . بىرنى ئوق بىلەن ئاتسا ، ئوننى جادۇغا باسسا ، يۈزنى دارغا ئاسسا ، مىڭلاپ گۇندىدا ياتسا ، ئادەم بېشىنى توغراپ ، تاغنىڭ تېشىغا قاتسا ، دەرتمەن بىر گۇناھكارغا ، مىڭىنى ئېلىپ چاتسا . بۇ ئالەم زىمىستانلىق ، بولدى بىر گۆرىستانلىق . گۆرىستاندا ئۆتەرمۇ ، بەختى قارا قەشقەرلىك ... . . . . . . سېيىت ئاخۇن ، سېيىت گاڭڭۇڭ ، يۇرتتىن رازىلىق ئالدى . ھارۋىمۇ قومۇشبازىرى يېنىغا بېرىپ قالدى . ئات ! دىدى سېيىت گاڭڭۇڭ ھارۋىدىن تۆۋەن سەكرەپ : ئات جاللات ! ئۇدۇللاپ ئات ! ! يۈرەككە ئۈدۈل چەنلەپ . چېقىر كۆزلۈك بىر جاللات ، مىلتىقىنى راسا بەتلەپ ، سېيىت گاڭڭۇڭنىڭ ئالدىدا ، تۇردى كۆزىگە تەڭلەپ . ئارقا ياقتىن جىڭ جاللات ، دەرھال تەپكىنى باستى . پىستان چېقىپ مىلتىقى ، ئۆزى يىقىلىپ ياتتى . ئىككىنچى رەت ئاتقان ئوق ، كېلىپ تەگدى تاغاققا . سېيىت ئاخۇن دىدى شۇ دەم ، مىلتىق ئاتقان جاللاتقا : مېنى ئاتساڭ ئۇستاڭ ئات ، نائۇستاق يېقىن كەلمە . سول كۆكسۈمنى چەنلەپ ئات ، جا ئۇستاڭ يېقىن كەلمە . . . . مە ، ھەققىڭنى ئاق تەڭگە دىدى سۆزىنى باشلاپ . بىر سەرلىك كۈمۈش پۇلنى ، جاللات ئالدىغا تاشلاپ . جاللات ئالدى ياچەننى چىشلىرىنى ھىڭگايتىپ . تەلەپكە مۇۋاپىق ئۇ ، ئۈچ ماڭدام كېيىن قايتىپ . . . . . . . سېيىت ئاخۇن سېيىت گاڭڭۇڭ ، تىك تۇرار ئىدى سۆزلەپ . ماداخۇ دىگەن جاللات ، ئاتتى جايىنى كۆزلەپ . يەتتە پاي ئوق تەككەندە ، ئىگىز چىنار يىقىلدى . ھەيۋەت بىلەن گۈلدۈرلەپ ، كۆكتە چاقماق چېقىلدى . . . قەشقەر ئاسمىنى بويلاپ ، ئۇچمىغان بۈگۈن كەپتەر ، سىم - سىم تۆكۈلەر يامغۇر ، بۇلۇتلار كېزەر كۆكتە . قاغىلار قاقىلدايدۇ ، سېپىلدىكى پوتەيدە . بىزگە شەپقەت بارمىكىن ، شىيەنگەن بىلەن دوتەيدە ؟ ! دوتەي بىلەن شىيەنگەننىڭ ، ئىچكەنلىرى قان بولدى . قەشقەرلىكنىڭ كۆز يېشى ، سەل بىلەن قىيان بولدى . شىيەنگەن بىلەن دوتەينىڭ ، كىملىگى ئايان بولدى . دەرت تولغان يۈرەكلەردىن ، بۇ سۆزلەر بايان بولدى . سېيىت ئاخۇن ، سېيىت گاڭڭۇڭ ، جېنىدىن جۇدا بولدى . ئەزىزانە قەشقەرنىڭ شۇڭقارى ئادا بولدى . . . . . . . سېيىت ئاخۇن ئۆلۈپ كەتتى ، تۇپراققا كىرىپ كەتتى . بۇ ئالەم - مۇسىبەتتىن يۈرەككە خۇن تولۇپ كەتتى . چالدى چاكىچاك قەشقەر ، موڭ تولغان راۋابىنى . ئايەم كۈنلىرى كەلسە تەرك ئەتمەي تاۋابىنى . موڭلۇق قەۋرىگە سۈركەپ ، باغرىنىڭ كاۋابىنى . ئوغلىغا دۇئا ئەيلەپ ، يوللىغاي ساۋابىنى . ئۆلمىسەك ئىچەرمىز دەپ ، تاڭ ۋەسلى شارابىنى . ئىزاھاتلار : ( 1 ) كوزىچى ياربىشى __ تۈمەن دەرياسىنىڭ شەرقى جەنۇپ لېۋىگە جايلاشقان مەھەللە ئىسمى . ( 2 ) تۆشۈك دەرۋازا __ قەشقەر شەرقى دەرۋازىنىڭ ئىسمى . ( 3 ) سەپ ___ بۇ يەردە شىنخەي ئىنقىلاۋىنىڭ ئالدى _ كەينىدە پۈتۈن مەملىكەت بويىچە زالىملارغا قارشى قۇئۇلغان گېلاۋخۇي تەشكىلاتىنىڭ قەشقەردىكى شۆبىسى نەزەردە تۇتۇلىدۇ . ( 4 ) ما تىتەي __ 1911 _ يىلىدىن 1932 _ يىلغىچە قەشقەردە ھۆكۈمرانلىق قىلغان فاشىست ھەربى ئەمەلدار ، ئەسلى ئىسمى ما پۇشىڭ . ( 5 ) گېلاۋخۇي ھاشىم __ يەكەنلىك ماھىر چامباشچى بولۇپ ، ئۇ گېلاۋخۇيغا قاتنىشىپ ، يەكەن ، قەشقەر ئەتراپىدا داڭق چىقارغان . ئۇنى كىشىلەر گېلاۋخۇي ھاشىم دەپ ئاتىغان . ( 6 ) قارىغا __ بەشكىرەمدە ھەزرەت يول ئايرىلىشىدىكى بىر جاينىڭ ئىسمى . ( 7 ) قومۇش بازىرى __ جاي ئىسمى . مەنبە : ئۇيغۇر خەلق داستانلىرى [ بۇ يازما Ar-ohoz تەرپىدىن 2008-03-18 13:37 دە قايت ]

بۇ يازمىنىڭ يېقىنقى باھالىنىش ئەھۋالى:

شۆھرەت:+10(Ar-ohoz)

پۇل:+10(saba7911) ئۆزىگە خاس م

شۆھرەت:+10(uyhur-jan) ياخشى ماقالە

تېما تەستىقلىغۇچى : uyhur-jan
تەستىقلىغان ۋاقىت: 2008-03-18, 04:29

يوللانغان ۋاقتى: 2008-03-18 12:26 | بۇ قەۋەتكە ئىنكاس=> [باش يازما]

يېڭى يازمىلىق سەھىپە نۇرمال زىيارەت قىلىغىلى بولىدىغان سەھىپە

ئادەتتىكى سەھىپە تاقاق سەھىپە

مەخپىي سەھىپە

ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﺗﯩﺶ : ﺗﻮﺭ ﺑﯧﻜﯩﺘﯩﻤﯩﺰﺩﻩ ﯞﻩﻣﯘﻧﺒﯩﺮﯨﻤﯩﺰﺩﻩ ﺩﯙﻟﻪﺗﻨﯩﯔ ﺗﯜﺭﻟﯜﻙ ﻗﺎﻧﯘﻥ - ﺳﯩﻴﺎﺳﻪﺕ ﭘﻪﺭﻣﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺧﯩﻼﭖ ﻣﺎﻗﺎﻟﯩﻠﻪﺭ ﯞﻩ ﻳﻮﻟﻼﻧﻤﯩﻼﺭﻧﻰ ، ﺳﯜﺭﻩﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﻳﻮﻟﻼﺷﻘﺎ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯗ.
ﺑﯚﻟﮕﯜﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ، ﻗﯘﺗﺮﺍﺗﻘﯘﻟﯘﻕ ﺧﺎﺭﺍﻛﺘﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﻣﺎﻗﺎﻟﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻳﻮﻟﻠﯩﻐﺎﻥ ﺋﺎﭘﺘﻮﺭﻻﺭ ﺋﺎﻗﯩﯟﯨﺘﯩﮕﻪ ﺋﯚﺯﻯ ﻣﻪﺳﺌﯘﻝ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ . ﺗﻮﺭ ﭘﻮﻧﻜﯩﺘﯩﻤﯩﺰ ﮬﯧﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ ﻣﻪﺳﺌﯘﻟﯩﻴﻪﺗﻨﻰ ﺋﯜﺳﺘﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻤﺎﻳﺪﯗ . ﺋﯚﺯ ﺗﻮﺭ ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﺘﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺳﺎﻏﻼﻡ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻲ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﯞﻩ ﺗﻮﺳﺎﻟﻐﯘﺳﯩﺰ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻟﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﯘ ﻣﯘﻧﺒﻪﺭﻧﻰ ﺋﯚﺯ ﻛﯚﺯ ﻗﺎﺭﭼﯘﻗﯩﯖﯩﺰﺩﻩﻙ ﺋﺎﺳﺮﯨﺸﯩﯖﯩﺰﻧﻰﺋﯜﻣﯩﺪ ﻗﯩﻠﯩﻤﯩﺰ.
ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﻰ ﭘﯘﺷﺎﻳﻤﺎﻥ ، ﺋﯚﺯﯛﯕﮕﻪ ﺩﯛﺷﻤﻪﻥ . ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻨﻰﺳﯚﻳﮕﯜﭼﯩﻠﻪﺭ ﺋﯚﺯ ﻧﻪﺭﺳﯩﺴﯩﻨﻰ ﻗﻪﺩﯨﺮﻟﻪﻳﺪﯗ .