ئۇچتۇرپاندىكى ساياھەت خاتىرىسى ( 3 )
نامى ئۇلۇغ مۆلجەر تاغ
سىز ئۇچتۇرپان ناھىيىسىدىكى تۇمشۇق تاغ دەرۋازىسىدىن ئۆتۈپ ناھىيە بازىرىغا كىرگىنىڭىزدە، ئىككى تەرىپى ياپيېشىل دەل-دەرەخلەر بىلەن قاپلانغان ئۇزۇن كوچىنىڭ غەرپ تەرىپىدە قەد كۆتىرىپ تۇرغان بىر تاغ ۋە ئۇنىڭ ئۈستىدىكى كۆككە تاقاشقان راۋاق كۆزىڭىزگە چېلىقىدۇ. مانا بۇ ئۇچتۇرپاننىڭ شانلىق تارىخىدا ئۇلۇغ نام قالدۇرغان مەشھۇر مۆلجەر تېغىدۇر.
مۆلجەر تاغنىڭ نامى شۇنىڭ ئۈچۈن ئۇلۇغكى، بۇ تاغ ئۇچتۇرپان خەلقىنىڭ ئوزاق ئۆتمۈشتە زۇلۇمغا قارشى ئېلىپ بارغان جەڭگىۋار كۈرەشلىرى بىلەن زىچ باغلانغان. تارىخىي مەنبەلەردىن قارىغاندا، 1765-يىلى ئەينى زاماندىكى چىڭ ھاكىمىيىتى ئەمەلدارلىرىنىڭ قاتمۇ-قات زۇلمىغا چىداپ تۇرالمىغان ئۇچتۇرپان دېھقانلىرى ئاكا-ئۇكا رەھمىتۇللا بىلەن ئەسمىتۇللانىڭ باشچىلىقىدا زۇلۇمغا قارشى قوزغىلاڭ كۆتىرىدۇ، قوزغىلاڭ مەغلۇپ بولغاندىن كىيىن، قوزغىلاڭچىلارنىڭ ئۈچتىن بىرى قىرىپ تاشلىنىدۇ، ئون مىڭغا يېقىن ئادەم ئىلىغا سۈرگۈن قىلىنىدۇ. رەھمىتۇللا بەگنىڭ سىڭلىسى مايسىخان باشچىلىقىدىكى يەتتە قىز ئېغىر زۇلۇم ئاستىدا قالغان دېھقانلارنى ئۇيۇشتۇرۇپ، چىڭ سۇلالىسى ھۆكۈمرانلىرىغا قارشى يۇشۇرۇن كۈرەشنى داۋاملاشتۇرىدۇ. بۇ باتۇر يەتتە قىز مانا مۇشۇ مۆلجەر تېغىدا چىڭ سۇلالىسى قوشۇنلىرى بىلەن قانلىق جەڭ قىلىپ، دۈشمەننىڭ قورشاۋىدىن بۆسۈپ چىقالماي، ئاخىرىدا مۆلجەر تېغىدىن ئۆزىنى ئېتىپ مەردانىلەرچە قۇربان بۇلىدۇ. 80-يىللاردا، ئاقسۇ ۋىلايەتلىك سەنئەت ئۆمىكى (ھازىرقى تارىم ناخشا-ئۇسۇل ئۆمىكى) ئۇچتۇرپان دېھقانلار قوزغىلىڭىنى ئاساسى تىما قىلغان "مۆلجەر تاغ بورانلىرى" ناملىق تارىخىي دىراممىنى سەھنىلەشتۈرۈپ ئويناپ چىقىپ، مۆلجەر تاغنىڭ بۇ شانلىق تارىخىنى سەنئەت ۋاستىسى ئارقىلىق خاتىرىلىگەن ئىدى.
بىز بۇيىل 5-ئاينىڭ 12-كۈنى ئەشۇ ئۆچمەس تارىخنىڭ گوۋاھچىسى، قەدىمىي يۇرت ئۇچتۇرپاننىڭ سىمۇۋۇلى سۈپىتىدە شەرقتىن كۆتىرىلگەن قوياشقا تەلپۈنۈپ زەبەردەست قەد كۆتىرىپ تۇرغان مۆلجەر تېغىنى سەيلە قىلدۇق. تاغدىكى ئەڭ ئىگىز راۋاققا چىقىپ ئەتراپقا نەزەر سالىدىغان بولسىڭىز، پۈتكۈل ناھىيە بازىرى ۋە ئۇنىڭ ئەتراپىدىكى يېشىل بوستانلىقلار، گۈزەل مەنزىرىلەر كۆز ئالدىڭىزدا نامايەن بۇلىدىكەن. بىز سەيلە قىلىش جەريانىدا، تاغ ئۈستىگە تۇرۇبا ئارقىلىق سۇ چىقىرىلىپ، كۈچەت تىكىشكە بۇلىدىغانلىكى جايلىرىغا دەل-دەرەخ ئۆستۈرۈلگەنلىكىنى، بۇنىڭ بىلەن ئەسلىدىكى تاقىر تاغنىڭ قىياپىتى ئۆگىرىپ، خىېلى كۆپ جايلىرىنىڭ يېشىللاشقانلىقىنى كۆردۇق. تاغدىكى ئەسلىدە بار راۋاقلار رىمۇنتلىنىپ يېڭىلانغاندىن تاشقىرى، يەنە يېڭى راۋاقلار ياسىلىپتۇ، يوللىرىغا رىشاتكا ئورنۇتۇلۇپ ساياھەتچىلەرگە قۇلايلىق يارىتىلىپتۇ. توققۇز بۇلاقنىڭ تەبىئىي گۈزەللىكى بىلەن بىر گەۋدىلەشكەن مۆلجەر تېغى بۈگۈنكى كۈندە يىراق-يېقىنغا داڭقى كەتكەن گۈزەل سەيلىگاھقا ئايلىنىپتۇ. بۇ بايانىمىزنىڭ دەلىلى بولغان تۆۋەندىكى سۈرەتلىرىمىزنى تورداشلارنىڭ ھۇزۇرىغا سۇندۇم. ئۇچتۇرپاندىكى ساياھەت خاتىرىمىزمۇ شۇنىڭ بىلەن ئاخىرلاشتى، تورداشلىرىمىزنىڭ قىزىقىپ كۆرگەنلىكى ۋە قىزغىن ئىنكاس قالدۇرغانلىقىغا رەھمەت.
*
*
*
*
| 
يوللىغان ۋاقتى 2014-5-29 19:54:39
