قانداق قىلغاندا ئوقۇغۇچىلارنىڭ خەنزۇ تىلى سەۋىيەسىنى ...

Tursunniyaz

قانداق قىلغاندا ئوقۇغۇچىلارنىڭ خەنزۇ تىلى سەۋىيەسىنى ئۆستۈرگىلى بولىدۇ؟
; Z  s6 z+ ]6 R5 t4 m! q2011– يىل7– ئاينىڭ11– كۈنى شىنجاڭ گېزىتى
+ Z5 M$ u4 ]7 F3 J' X6 L پاشاگۈل ئوبۇل
* a, ?" h4 Q! P4 Y- B/ J; x9 M- d1 S4 A) |    تىل ئىنسانلارنىڭ مۇھىم ئالاقىلىشىش قورالى بولۇپلا قالماي، ئەڭ قولايلىق ئۇچۇر قورالى. بۈگۈنكى ئۇچۇر دەۋرىدە ئوقۇغۇچىلار ئۆزىنىڭ ئانا تىلىنى پىششىق ئىگىلەش ئاساسىدا خەنزۇ تىلىنى ئۆگىنىشى تولىمۇ زۆرۈر. ئوقۇغۇچىلارنىڭ خەنزۇچە سۆزلەش، ئاڭلاش، يېزىش ئىقتىدارىنى ئۆستۈرۈشتە، مېنىڭچە تۆۋەندىكى بىرقانچە نۇقتىغا ئەھمىيەت بېرىش زۆرۈر.
   1  .ئوقۇغۇچىلارنىڭ خەنزۇچە سۆزلەش ئىقتىدارىنى ئۆستۈرۈشتە تىل مۇھىتىنىڭ ياخشى بولۇشى مۇھىم ئورۇندا تۇرىدۇ. ئوقۇتۇش مەزمۇنىغا بىرلەشتۈرگەن ھالدا ئوقۇغۇچىلارنىڭ مەكتەپ ۋە ئائىلىدە سۆزلەش ئىقتىدارىنى يېتىلدۈرۈش لازىم. ئوقۇغۇچىلارغا خەنزۇچە سۆزلەش ئارقىلىق تۇرمۇشتىكى كۈندىلىك ئىشلار چۈشەندۈرۈلسە، ئۇلار دەرسخانىدا ئۆگەنگەن خەنزۇ تىلىنىڭ تۇرمۇش ئەمەلىيىتىدە ئىشلىتىلگەنلىكىنى ھېس قىلالايدۇ.
# n% H7 q! Z3 @1 ~( T8 B- K    2 .ئوقۇتقۇچىلار ئوقۇغۇچىلارنىڭ دەرستىن سىرتقى خەنزۇ تىلى ئوقۇشلۇق ماتېرىياللىرىنى كۆپرەك ئوقۇشقا يېتەكلەش بىلەن بىللە، خەنزۇ تىلىدا نۇتۇق سۆزلەش مۇسابىقىسى ئۆتكۈزۈپ ئاددىي، ئاممىباب، چۈشىنىشلىك خەنزۇ تىلىدا سۆزلىشىشكە يېتەكلەش كېرەك.
/ L  C2 l0 d% |    3 .نۆۋەتچىلەرنى خەنزۇ تىلىدا سىنىپنىڭ كۈندىلىك يوقلىما، ئىنتىزام، ئۆگىنىش، مەسئۇلىيەت ئەھۋالىنى دوكلات قىلدۇرۇش ئارقىلىق، ئوقۇغۇچىلارنىڭ سۆزلەش ئىقتىدارىنى يېتىلدۈرۈش لازىم. بۇ خىل ئۇسۇل ئوقۇغۇچىلارنىڭ سۆزلەش قابىلىيىتىنى يۇقىرى كۆتۈرۈپلا قالماي، يەنە ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئاڭلاپ چۈشىنىش ئىقتىدارىنىمۇ يۇقىرى كۆتۈرىدۇ.
5 t- B! P; K: B; }/ ~: n1 v; t    4 .تاپشۇرۇق بېرىش شەكلىنى ئىسلاھ قىلىش كېرەك. خەنزۇ تىلى ئاساسىي بىلىملىرىنى مۇستەھكەملەش ۋە ئۇنى قوللىنىش باسقۇچىنى تاپشۇرۇق ئارقىلىق ئەمەلگە ئاشۇرۇش كېرەك. تاپشۇرۇقنى چوقۇم ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئوقۇپ چۈشىنىش، ئەمەلىي يېزىقچىلىق ماھارىتىنى يېتىلدۈرۈشكە پايدىلىق بولغان مەزمۇن ۋە تۇرمۇش ئەمەلىيىتىدىكى تېمىلارنى ئاساس قىلىپ ئورۇنلاشتۇرۇش كېرەك. بولۇپمۇ خەنزۇ تىلى تاپشۇرۇقىدا چوقۇم ئۆگەنگەن خام خەتلەرنىڭ ئەمەلىي قوللىنىشچانلىقىنى ئاشۇرىدىغان تاپشۇرۇقلارنى ئورۇنلاشتۇرۇشقا ئەھمىيەت بېرىش كېرەك.
- p) x0 g5 l& K    5 .ئوقۇغۇچىلارنىڭ خەنزۇچىنى ئاڭلاپ چۈشىنىش ئىقتىدارىنى ئاشۇرۇش كېرەك. خەنزۇچىنى ئاڭلىغاندا، مېڭىدە ئۇنىڭغا نىسبەتەن ئىنكاس پەيدا بولىدۇ. ھازىر ئوقۇغۇچىلاردا خەتنى، جۈملىنى، ئاددىي ماقالىلەرنى كۆرۈپ چۈشىنىدىغان، ئەمما خەنزۇلار بىلەن ئالاقە قىلغاندا، ئۇلارنىڭ سۆزلىرىنى چۈشىنەلمەيدىغان ئەھۋال مەۋجۇت. ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئاڭلاپ چۈشىنىش ئىقتىدارىنى يۇقىرى كۆتۈرۈش ئۈچۈن، خەنزۇ تىلى ئوقۇتقۇچىلىرى ئوقۇغۇچىلار بىلەن ئىزچىل خەنزۇچە سۆزلىشىشى، خەنزۇ يولداشلارنى تەكلىپ قىلىپ دوكلات بەرگۈزۈشى، ئوقۇغۇچىلارنى بوش ۋاقىتلاردا تېلېۋىزوردىن خەنزۇ تىلىدىكى پىروگراممىلارنى كۆرۈشكە رىغبەتلەندۈرۈپ، ئۇلارنى كۆرۈپ چۈشىنىپ، تەسىرات يازالايدىغان قىلىش لازىم.
" ]- N2 q0 j7 Y1 X4 c    6 .ئوقۇغۇچىلارنىڭ بايان قىلىش ئىقتىدارىنى ئاشۇرۇش كېرەك. بىر قىسىم ئوقۇغۇچىلاردا ئوقۇپ، ئاڭلاپ چۈشىنىدىغان، ئەمما سۆزلەپ بېرەلمەيدىغان ئەھۋاللار مەۋجۇت. شۇڭا، ئوقۇغۇچىلارغا دەرسكە مۇناسىۋەتلىك ئاددىي، قىزىقارلىق ۋەقەلەر، يۇمۇرلار ۋە ئەتراپتىكى مۇھىتنى چۈشەندۈرۈش شەكلىدە ئاغزاكى بايان قىلدۇرغاندا، ئوقۇغۇچىلارنىڭ تىل بايلىقى ئېشىپ، سۆزلەش ئىقتىدارى ئۈزلۈكسىز يۇقىرى كۆتۈرۈلىدۇ.
    (ئاپتور: پەيزاۋات ناھىيە يېڭى مەھەللە يېزىلىق ئوتتۇرا مەكتەپتىن)

3 }' b* m4 v9 \, w