ماقال-تەمسىللەر توپلىمى(ئەڭ يېڭى)

ئەزھەر36

ماقال-تەمسىللەر توپلىمى(ئەڭ يېڭى)

‹‹سۆز كۆركى ماقال، ئەر كۆركى ساقال››
8 L8 p, ]$ S' ~& L1 H
بۇ ماقال-تەمسىللەر پاراسەتلىك ئاتا-بۇۋىلىرىمىزنىڭ بىزلەرگە قالدۇرغان قىممەتلىك تىل بايلىقىدۇر...تۆۋەندىكى توپلامغا 1590 پارچىدىن ئارتۇق ماقال-تەمسىل كىرگۈزۈلگەن بولۇپ،دوستىلارنىڭ كۆرۈپ چىقىشى ئۈچۈن يوللىدىم...
8 l* H& y6 k' P* E2 [2 [+ Aئا
1 B; J6 N: ]6 T8 O' r1 Zئابروي ئەقىلدىن كېلەر، ئېغىزدىن كېتەر.
ئاتا-ئانا چۈمۈلىدىك يىغار، بالا توخۇدەك چاچار.
ئاتا-ئاناڭدىن مىراس قالسۇن دېسەڭ، ھۈنىرىڭگە ئىخلاس قىل.
ئاتا-ئاناڭغا چىنىدە بەرسەڭ، پەرزەنتىڭ ساڭا تاغارلاپ بېرەر.
/ O# }3 g, [6 Cئاتا-ئاناڭغا نېمە قىلساڭ، بالىلىرىڭدىن شۇنى كۆرىسەن.
9 w1 e  c0 Q3 I  {& ~5 L3 uئاتا-ئاناڭنى باقمىساڭ، بالاڭدىن تامە قىلما.
ئاتا-ئاناڭنىڭ ھۆرمىتىنى قىل، خەلقىڭنىڭ خىزمىتىنى قىل.
ئاتا-ئانام بولسىكەن، ئاغزى- بۇرنى بولمىسىكەن.
) a7 z: y( G7 r$ h; wئاتا-ئانا يايرىسا باغ، يۆلەنسە تاغ.
" R8 p) P8 \$ G7 _' xئاتا-ئانىدىن يامانلىغان ئەقىلنىڭ يوقلىقى، تاماقتىن يامانلىغان قورساقنىڭ توقلۇقى.
+ M0 F- v0 G8 E) B4 Gئاتا بالىسى بولغۇچە، يۇرت بالىسى بول.
, A; u+ ]1 E2 W# N& sئاتا دۇئاسىدا باغ كۆكلەر، ئانا دۇئاسىدا ئەل كۆكلەر.
ئاتا كۆرگەن ئوق ئاتار، ئانا كۆرگەن تون پىچار.
ئاتاڭ بار، ئاناڭ بار، بايلىقىڭ شۇ، ئەتىگەندە بېرەر تاماق قايمىقىڭ شۇ.
ئاتاڭغا نېمە قىلساڭ، بالاڭدىن شۇنى كۆرىسەن.
ئاتا مېھرى چىراغ، ئانا مېھرى بۇلاق.
, ~  v& \0 O1 T7 M. N# \* Tئاتا ئۆينىڭ تۈۋرۈكى، ئانا ئۆينىڭ يۈرىكى.
ئات جەڭگە كىرسە، ئۇيقىسى ئېچىلار.
ئات تويغان يېرىگە تارتىدۇ، يىگىت تۇغۇلغان يېرىگە.
5 M1 w5 P2 k* r* y! B9 I& ^, \ئاتقا مىنگەشمە، مىنگەشكەندىن كېيىن‹‹ۋاي››دېمە.
" H8 C2 _- Q/ Bئاتنىڭ ــ زىننىتى ئىگەر، ئەرنىڭ ــ زىننىتى ھۈنەر.
$ s5 {* R( ]1 P6 W) H3 \ئاتنى مىنىپ سىنا، ئادەمنى ئارىلىشىپ سىنا.
9 u& d! u- j' V3 m- N( y3 @ئات ئۇزۇن يولدا سىنىلار، ئادەم ئۇزۇن يولدا سىنىلار.
ئات ئۈستىدە كارۋانمەن، جەڭ ئۈستىدە پالۋانمەن.
ئاتىقى چىققانى ياتمۇ تۇغقىنىم دەيدۇ، چاتىقى چىققاننى تۇغقانمۇ يات دەيدۇ.
ئاچچىق ئەقىلنى كېسەر، تاتلىق كۆڭۈلنى يېشەر.
ئاچچىق تەر تۆكسەڭ، تاتلىق تاماق يەيسەن.
ئاچچىق كەلگەندە، ئەقىل قاچار.
ئاچ دەردىنى توق بىلمەس، كېسەل دەردىنى ساق بىلمەس.
ئاچلىقتىن ئۆلسەڭمۇ، ئاتا-ئاناڭنى تاشلىما.
- i0 q7 X* t. Hئاچلىق نېمىنى يىگۈزمەس، بايلىق نېمىنى دېگۈزمەس.
ئادالەتسىز پادىشاھنى ئادالەتلىك خورلۇق ئۆلتۈرەر.
& y6 T" A" d7 c2 I2 [  yئادەت ئادەمنى باشقۇرماس، ئادەم ئادەتنى باشقۇرار.
3 S. @  ]" Q- D3 R" e( ~, u! j( k3 oئادەمدىن ھايا قاچسا، ئورنىغا بالا كېلەر.
ئادەم ئالدىنىدۇ مالغا، قۇش ئالدىنىدۇ دانغا.
5 x3 `0 O& b* Eئادەم ئەتكەنگە تەزىم ئەت، ھالال تېپىپ لازىم ئەت.
4 c1 B2 [+ R- N/ N- iئادەم ئەللىك يىلدا يېتىلەر، دەرەخ ئون يىلدا يېتىلەر.
0 s, }7 e" c1 e7 Y3 J% t/ Iئادەم بولغان ئادەمدە مىڭ كىشىنىڭ ئىشى بار، ئادەم بولمىغان ئادەمدە كىمنىڭ نېمە ئىشى.
0 h! J. x/ Q0 L$ N0 `; uئادەم بولمىساڭ ئەقلىڭ بىلەن، ئەخمەق بولىسەن ساقىلىڭ بىلەن.
ئادەم بىلىمى بىلەن دۆلەت، بىلىمسىزدە قۇرۇق سۆلەت.
" D# R7 w) `6 U8 L7 rئادەم جىق يەردە ئىش ھارام، موللا جىق يەردە گۆش ھارام.
" A/ {# v" ]. J: B( pئادەم دوستى بىلەن، دەرەخ پوستى بىلەن.
' D4 a& \  e0 z9 [! W+ F$ C, dئادەمدە ھايا كەتسە، ئورنىغا بالا كېلەر.
ئادەم زىننىتى كىيىم بىلەن، يەر زىننىتى دەرەخ بىلەن، دەرەخ زىننىتى يۇپۇرماق بىلەن.
9 F" y$ y  t2 C( |- D) }ئادەمنىڭ ئالدى گۈل، كەينى تىكەن.
ئادەمنىڭ تەمى سۆز بىلەن، ئاشنىڭ تەم تۇز بىلەن.
4 g9 S+ o" v  B5 Q2 c" m5 O' ]* _& Oئادەمنىڭ روھى چۈشسە، ئېتى يۈگۈرەلمەس.
9 R1 H- Y: ]) B. P3 n" k7 N1 {ئادەمنىڭ زىننىتى كىيىم، يەرنىڭ زىننىتى جىرىم.
9 g1 K8 C( B9 h& B1 L& h# c6 @ئادەمنىڭ سۆلىتىگە قارىما، ئەمگىكىگە قارا.
ئادەمنىڭ قىممىتى ئۆزىدە، ئۈزۈكنىڭ قىممىتى كۆزىدە.
ئادەمنىڭ كۈنى كۆپ بىلەن، ھايۋاننىڭ كۈنى چۆپ بىلەن.
1 y& U  C7 [, eئادەمنىڭ ئېسىلى ئۆلگەندە بىلىنەر، ئاتنىڭ خۇيى مىنگەندە بىلىنەر.
) e. Y, Q/ Y/ d, E+ o0 |ئادەمنىڭ ئېشى تۈگىگىنى، ئىشى تۈگىگىنى.
! g$ h. V5 u% N" O. \/ h/ r% Tئادەمنىڭ ياخشىسى ئەل -يۇرت دەپ ئۆلەر.
ئادەمنى ئۆتكۈر قىلغان ئاڭ، قىلىچنى ئۆتكۈر قىلغان گاڭ.
4 d# M5 {& i: N4 {5 E, Z, F! G, Bئادەم ھاياسى بىلەن، ھايۋان باھاسى بىلەن.
* Q. f3 b2 O  l/ mئادەم ئىككى نەرسە بىلەن زېرىكمەيدۇ: بىرى ناندىن، يەنە بىرى جاندىن.
ئاددىي-ساددا ئالقىش ئالار، ھالى يوغان قارغىش ئالار.
) ]) i8 i& w/ l/ ^- b& Y' Cئارپا-پۇرچاق ئاش ئىكەن، ئۈنچە-مارجان تاش ئىكەن.
7 c3 F; L  r4 `9 n* p6 i3 sئارقىدا قالغان ئىشىڭغا، قار ياغىدۇ بېشىڭغا.
ئاز-ئازدىن ئۆگەنسە دانا بولۇر، قەترە-قەترە يىغىلىپ دەريا بولۇر.
ئازاب چەككەننىڭ بىلىدىغىنى كۆپ.
( A" T9 _5 J# y7 U9 R' a# P8 fئارىسالدى ئېشەكنى بۆرە يەپتۇ.
ئاز گەپ ئۇز گەپ، جىق گەپ مۇز گەپ.
ئاز يىغساڭمۇ ھالال يىغ.
. J: _' Y  L$ |ئاستا ماڭغانمۇ ماڭغان، توختاپ قالغان يامان.
/ }5 b1 b! S9 g( Dئاسقۇدا گۆش بولسا بىر كۈن مېھمانغا ياراپتۇ.
ئاسماندا پۇل بار دېسە، شوتا ئىزدەپتۇ.
ئاسمانغا تۈكۈرسەڭ، يۈزۈڭگە چۈشەر.
ئاشتىن كېيىن زاغرا، تويدىن كېيىن ناغرا.
+ _- O. \/ [7 @6 Hئاش ساتساڭ يىرىك سات، ئات ساتساڭ تىرىك سات.
2 F+ t% Z5 c3 f1 a$ P" \) b- |ئاشقا تەييار، ئىشقا ھەييار.
ئاشلىق بەدەن ئوزۇقى، ئىلىم-پەن ئەقىل ئوزۇقى.
ئاشنىڭ ئالىسى قورساقنى ئاغرىتار، كۆڭۈلنى ئالىسى دىلنى ئاغرىتار.
% [1 \- C$ G, l5 f2 g1 G  q* Vئاشنىڭ دەردىنى ئاچ بىلەر، ئانىنىڭ قەدرىنى يېتىم بىلەر.
3 U4 I, i( a, Q. w" D0 Mئاغرىق بولساڭ ئۆلۈپ قۇتۇل، قەرزدار بولساڭ بېرىپ قۇتۇل.
4 K$ N! b* ], }. e, h+ g: dئاغرىق ساقايغۇسى كەلسە، تېۋىپ ئۆزى كەپتۇ.
" L- g2 @) N- I% k2 R8 }1 V! fئاغزىدا ئەل-ۋەتەن، كۆڭلىدە پەقەتلا ‹‹مەن››.
ئاغزىدا كۈلكە-چاقچاق، قوينىدا پالتا-پىچاق.
ئاغزىدىن ھەسەل تامار، كۆڭلىدىن زەھەر.
ئاغزىڭ قان بىلەن تولسىمۇ، دۈشمەن ئالدىدا تۈكۈرمە.
4 z: q" T1 d( Nئاغمىخاننىڭ توخۇنى يوقلىشىدا ياخشى نىيەت يوق.
! V; k# L* M- j6 m/ C1 X1 }5 Nئاغىنەڭ ياردەم سورىسا، ئەتىگە قالدۇرما.
ئاقىللاردىن ھېكمەت ياغار، نادانلاردىن تۆھمەت ياغار.
' D1 a+ w2 ?9 |: b8 ?( n7 \ئاڭلاپ ئىشەنمەي، كۆرۈپ ئىشەن.
ئالاردا سانىقى ئوتتۇز، بېرەردە سانىقى توققۇز.
; E, ~7 j0 p: M/ Y! ^; Jئالەمنى سۇ باسسا، ھۇرۇننى ئۇيقۇ بېسىپتۇ.
3 e+ l0 e' o9 Vئالىمىڭنى كەڭ ياراتتىڭ، زامانەڭنى تار؛ ئادىمىڭنى كۆپ ياراتتىڭ، ئۈچىينى تار؛ مۈشۈكۈڭنى بەگ ياراتتىڭ، ئىتلىرىڭنى خار.
ئالتۇنباش ئاتاڭ بىلەن قالغۇچە، پاخمىباش ئاپاڭ بىلەن قال.
ئالتۇن چىقىدۇ يەردىن، بەخت كېلىدۇ تەردىن.
+ N& J+ K% x# G* U4 ~( Z3 d8 K2 o, kئالتۇن قەپەزدىن تىكەنلىك ئۇۋا ياخشى.
0 V. w2 P% M5 Q- H) `ئالتۇن-كۈمۈش چىققان يەردىن، تۇغۇلۇپ ئۆسكەن ئەل ياخشى.
ئالتۇن ياتىدۇ سايدا، تونۇمىساڭ نە پايدا؟
0 {$ i6 ?! \! _3 ^4 r9 q, t$ Vئالتۇن يەردە قالماس، يەردە قالسا توپا قونماس.
ئالتۇننى كۆرگەن پەرىشتە يولدىن ئازىدۇ.
ئالدىدا ئاش قويۇپتۇ، كەينىدىن مۇشت قويۇپتۇ.
ئالدىدا كەتسەڭ تەسچىلىك، ئارقىدا قالساڭ سەتچىلىك، ئوتتۇرىدا ماڭساڭ ئىشەنچلىك.
ئالدىراقسانلىق ــ شەيتانلىق، سالماقلىق ــ رەھمانلىق.
ئالدىمغا كەلدى دەپ يېمە، ئاغزىمغا كەلدى دەپ دېمە.
ئالدى ئىشىكتىن يىڭنە پاتمايدۇ، ئارقا ئىشىكتىن پويىز قاتنايدۇ.
0 B* |" Z' {; C0 o4 jئالغاندا پاتمانلاپ، بەرگەندە مىسقاللاپ.
ئالغاندا خۇش چىراي، بەرگەندە مۇز چىراي.
; U% s% t& z$ _0 S# Hئالقىش ئالغان ئامان، قارغىش ئالغان يامان.
- S8 t3 R4 U' ^) }4 j; `6 pئالماس خەنجەر قىنىدا ياتسا، دات باسار.
ئالىم بولماق ئاسان، ئادەم بولماق تەس.
ئالىم سۆزلىسە، زالىم جىم بوپتۇ.
ئالىمىنڭ خۇمارى بىلىم، بەڭگىنىڭ خۇمارى چىلىم.
0 G& W& r0 `' T% Q9 C2 I) @$ j- O# Vئانا ئايىغىدا جەننەت بار، ئاتا ئايىغىدا دۆلەت بار.
ئانارنى چۆلگە تىك، ئەنجۈرنى كۆلگە.
& \' |" `; M3 B& n4 N* aئاناڭنى جاھان بىلسەڭ، ئاتاڭنى خاقان بىل.
ئانىنىڭ كۆڭلى ئاغرىسا، يەر تىترەيدۇ.
ئانىنىڭ كۆڭلى بالىدا، بالىنىڭ كۆڭلى تالادا.
ئاۋات شەھەرىڭدىن ئەسكى تاملىق يۇرتۇم ياخشى.
ئاھ ئۇرۇپ غەم قىلغۇچە، ئەقىل ئىشلىتىپ پەم قىل.
2 ^& I# k* W/ U7 }1 rئاۋۋال ئىشلە، ئاندىن چىشلە.
ئايال كىشىنىڭ قولى كۆسەي، چېچى سۈپۈرگە.
ئە
' ^+ l8 a& P7 v; z7 c5 h% Kئەپتىڭ يامان بولسا، ئەينەكتىن كۆرمە.
ئەتىگەندە قىلسا ناشتا، كېسەل بولماس باشتا.
ئەتلەس كىيسەڭ، بۆز كىيگىنىڭنى ئۇنۇتما.
ئەتىيازنىڭ ئاپتىپىغا كېلىنىڭنى سال، كۈزنىڭ ئاپتىپىغا قىزىڭنى سال.
* Z- G" r7 X+ k/ Q% gئەجىر قىلساڭ تاشقا، ئاغزىڭ تېگەر ئاشقا.
) J" i  h, e7 f4 [ئەجىر قىلساڭ چۆلگە، پۈركىنىسەن گۈلگە.
ئەجىر قىلساڭ، لوم تۆمۈر يىڭنە بولار.
ئەدەپ -ئەخلاق بازاردا سېتىلماس، ئەدەپسىزگە ھېچ كىشى قېتىلماس.
ئەدەبلىك ئويۇننى ئويۇن قىلىدۇ، ئەدەبسىز ئويۇننى قويۇن قىلىدۇ.
' l% i7 U  ?/ rئەردىن ئەلگە نەپ، نەپ تەگمىسە كۆتىگە تەپ.
ئەرزان بەرگەن ئاۋۋال ساتار.
ئەت قانىتى ــ ئات.
$ M  r2 R+ |5 x1 H" Q" {ئەر كۆركى ــ ساقال، سۆز كۆركى ــ ماقال.
ئەركىلىتىۋەرسەڭ، ئېشەككە مۈڭگۈز چىقار.
( ~3 E( P+ I" x$ yئەر كۆيگەنگە كۆيمە، ئەل كۆيگەنگە كۆي.
% v& ?- S3 q1 e4 B5 Y0 ~# G: yئەر ئۆزى ئۈچۈن تۇغۇلۇپ، ئېلى ئۈچۈن ئۆلەر.
ئەر ئۈمىدىنى ئەر ئاقلار، ئەر نامىنى ئەل ساقلار.
ئەر ئېيتماس، ئېيتسا قايتماس.
. K2 m2 ?0 s) u6 O6 |6 Uئەزمە ئويلانغىچە، تەۋەككۈلچى مەقسەتكە يېتەر.
ئەسكى تامدا قۇشقاچ تولا، كەمبەغەلگە پۇتلاش تولا.
ئەسكى جاڭگالنىڭ تۈلكىسى كۆپ، تەخسىكەشنىڭ كۈلكىسى كۆپ.
ئەسكى دۇمباقنىڭ ئۈنى يوغان، ئەخمەق كىشىنىڭ گېپى يوغان.
. \+ A, ~6 l, r( }; Rئەسكىدىن جىن قورقىدۇ.
ئەسكىسىنى ياراتماي، ئوبدىنىنى تاپالماي، داغدا قالغان باراتباي.
* S  b2 {6 R# @# J+ R9 f+ aئەسكە مېھمان ئىشىكتىن كىرگۈچە، كەشى تۆرگە چىقىپتۇ.
" T5 Y1 G2 j/ ~4 Lئەسكىنى ئالداپ ئىشلەت، تاسمىنى مايلاپ ئىشلەت.
ئەسلىڭنى ئۇنۇتتۇڭ، نەسلىڭنى قۇرۇتتۇڭ.
ئەقىل چىرىقىڭنى چاقنىتاي دېسەڭ، بىلىمگە ئاشىق بول.
+ |0 _* V) x2 Y0 F! f: ?ئەقىلسىز باشنىڭ جاپاسىنى پۇت تارتىدۇ.
ئەقىلسىزنىڭ پەمى يوق، گەپ سۆزىنىڭ تەمى يوق.
' g& H* s' m! @5 l+ \  R7 m9 g/ Lئەقىللىق بىلىمگە ئامراق، ئەقىلسىز ئويۇنغا ئامراق.
ئەقىللىق پۇل تاپسا ئايغا مىنەر، ئەقىلسىز پۇل تاپسا لايغا مىنەر.
% E$ g* D4 w- V: M' K4 Bئەقىللىق تېپىپ سۆزلەيدۇ، نادان كۆپۈپ سۆزلەيدۇ.
ئەقىللىقنى ئىشىدىن بىل، بىلىملىكنى سۆزىدىن بىل.
ئەقىللىق ئويلاپ سۆزلەر، ئەقىلسىز ئويناپ سۆزلەر.
ئەقىللىق ئۆزىنى ئەيىپلەر، ئەقىلسىز ئۆزگىنى ئەيىپلەر.
0 S3 K1 k- ]4 c5 h' U0 Wئەقىللىق ئۈمىدۋار كېلىدۇ، ھاماقەت خىيالچان كېلىدۇ.
ئەقىل بولمىسا، كۆز دېگەن تامنىڭ تۆشۈكى.
# u2 ]  Y2 t; o! u$ p) G' U7 oئەركىلىتىش ئاپەت، باشقۇرۇش مۇھەببەت.
  J3 Q6 {) ?7 J/ U1 f/ Aئەل ئاياغ باسمىغان يەردە كۆپ يۈرمە.
! p3 Q4 }4 m1 {7 I+ M8 gئەل بار سورۇندا ئوغلۇڭنى چۆكۈرمە، ئەر بار سورۇندا قىزىڭنى چۆكۈرمە.
ئەل بار يەردە ئەر خار بولماس.
ئەل بەختىگە كۆيگەندىن ئەل سۆيۈنەر.
ئەل بولساڭ، تۇغۇڭنى كۆرسەت؛ باتۇر بولساڭ، بۇغۇڭنى كۆرسەت.
; E! W5 ~( Z! H9 p- `! mئەل بېشىغا كۈن چۈشسە، ئەل بەغرىدا مىڭ ئۆچكە.
, k( d3 G7 l! w! ?ئەل بىر پەرياد چەكسە، سەن مىڭ پەرياد چەك.
( E, A/ S$ R' j4 Zئەل بىلەن بىللە كېسىلگەن قولدىن قان چىقماس.
  u: c( j1 T$ [4 o. t0 b' U9 uئەلدىن بېشىڭ تارتقىنىڭ ، مۇردا بولۇپ قاتقىنىڭ.
* `) G$ b  [* K. e( O/ ^# T$ dئەلدىن قاچقان سەلگە ئۇچراپتۇ.
0 U/ N  }; T7 ]8 m" W2 V6 qئەل ساڭا غۇنچە تۇتسا، سەن گۈلدەستە تۇت.
ئەل سۆيمىگەن ئەردىن، گىياھ ئۆنمىگەن يەر ياخشى.
ئەل سىلىسا ئەل ئايىقى، ئەل سىلىمىسا ئىت يالىقى.
/ P+ |7 W7 q5 S  `ئەل غېمىدىن ئەر قاچسا، ئەر غېمىدىن ئەل قاچار.
# A9 k/ B' g7 s( j3 }# sئەل كۆكەرسە، ئەر كۆكىرەر.
ئەل كۆڭلىنى ئوۋلىغانلار مەقسەتكە يېتەر، ئەل كۆڭلىنى ئاغرىتقان ھەسرەت چېكەر.
4 _1 w% \! d! d0 \" h. z5 oئەل كىرگەن كېچىكتىن يانما.
, |& f* J9 R. s5 j' m, c* bئەلگە باقساڭ ئېلىڭچە، سۇغا كىرگىن بېلىڭچە.
4 Z) @% m: P2 f7 ~, Q0 i( _ئەلگە بەرسەڭ ئېشىڭنى، ئەل سىلايدۇ بېشىڭنى.
ئەلگە قوشۇلساڭ ئەر بولىسەن، ئەلدىن ئايرىلساڭ يەر بولىسەن.
ئەلگە ئىشلەتمىگەن بىلىم، سۆڭەككە چاپلاشقان يېلىم.
ئەلگە ياخشىلىق قىلغىنىڭ ــ كۆكتە پەرۋاز قىلغىنىڭ.
ئەل مەشئەل كۆتۈرسە، شەپەرەڭ دات سالار.
3 G- O# X, v7 p( F4 eئەل مېھرىنى ئۆتۈنمە، ئوتىدا كۆي، ئۆكۈنمە.
) y  r+ z& ^! A% B* Zئەلنى سۆيسەڭ يولۇڭ ئوچۇق، ئەلنى سۆيمىسەڭ كۆتۈڭ ئوچۇق.
( q' i4 C( K* r, Rئەلنى سۆيگەن خار بولماس، پەننى سۆيگەن زار بولاس.
ئەلنى سېغىنغان ئايغا باقار، ئەلدىن كەچكەن لايغا پاتار.
( z  z4 x$ ]! N# C$ S' Nئەلنىڭ ھەققىنى يېسەڭ، كۆتۈڭدىن پۈتۈن چىقار.
ئەلمەلدار بۆرە بولسا، پۇقرالار تۈلكە بولار.
ئەمەلدارنىڭ ئوت قويۇشىغا رۇخسەت، پۇقرانىڭ چىراق يېقىشىغا يول يوق.
ئەمەلدىن كەچ، ئەلدىن كەچمە.
8 G+ l$ i5 ]! b5 w! _/ ?% p" f  tئەمگەك بىلەن ئەل كۆكىرەر، يامغۇر بىلەن يەر كۆكىرەر.
ئەمگەك بىلەن ھەرىكەت قىلساڭ، ئالتۇن بىلەن بەرىكەت تاپىسەن.
ئەمگەك قىلغان جىگدە يەپتۇ، ئوڭدا ياتقان گىردە يەپتۇ.
ئەمگەك قىلماي ھالاۋەت يوق، ئىناق بولماي سائادەت يوق.
  n2 s' E8 ^4 D2 w. ?( bئەمىلىڭ بىلەن ئاتالغۇچە، بىلىمىڭ بىلەن ئاتال.
3 S, b6 ]1 c& d, Hئەيىپسىز دوست ئىزدىگەن، يالغۇز  قالار.
ب
1 U5 O8 W4 m9 m2 y2 @8 ^باتۇر بىر قېتىم ئۆلەر، قورقۇنچاق مىڭ قېتىم.
باتۇر جېنىدىن كەچسىمۇ، ئېلىدىن كەچمەس.
; K: q' r% k5 q0 ]) ^باتۇر چۈشىدۇ دۈشمەن كۆرەر.
) A( B& ^. |; F+ mباتۇرغا بىلەك كېرەك، مەردكە يۈرەك كېرەك.
4 X, \8 x0 z! I0 l1 Mباتۇر ئۆيدە تۇغۇلۇپ، جەڭدە ئۆلەر.
3 r' E( ?: ?& ]* u/ b* N4 ?: I. Hباجگىرغا قاۋىغان ئىت جەننەتكە كىرەر.
: A5 k6 o* ?- Z9 @. T" q4 tباخشىنىڭ كۈنى داپ بىلەن، يالغانچىنىڭ كۈنى لاپ بىلەن.
' N6 n$ C5 V7 z0 [0 i* Uباراڭ لازىم ئەمەس، قاپاق لازىم.
+ O+ D7 o9 T" [( f, oبارچە گۇناھ ئۆزۈمدە تۇرۇپ، قاپ كۆتۈرۈپ نەگە باراي.
بارمىغان يەرنىڭ ئوي-چوڭقۇرى تولا.
# _  I2 |* B/ z/ }! rبار نېمىنى دېگۈزمەس، يوق نېمىنى يىگۈزمەس.
3 ^! |+ y& a- {بارنىڭ خىجالىتىدىن، يوقنىڭ خىجالىتى يامان.
  o, j  a5 S# a0 q5 G8 n6 T3 qبازارغا باققال يارىشا، پوقاققا ساقال.
بازارغا گەپ ئاتما، مازارغا چالما ئاتما.
- A$ y0 k6 i6 ~$ m) ~% f  A: D8 \بازىرى كاساتنىڭ پارىڭى تولا.
باش ئاغرىقى ــ غەمدىن، بەل ئاغرىقى ــ نەمدىن، پۇت ئاغرىقى ــ يولدىن.
# K# o. J+ ^0 J0 V. O8 S2 a1 Pباشتا قاتتىق بولسا، ئاياغتا تاتلىق بولار.
باش ــ غەزىنە، تىل ــ ئاچقۇچ، كۆز ــ ساقچى، قول ــ بايلىق.
باشقا يۇرتنىڭ سۇلتانلىقىدىن، ئۆز ئېلىڭنىڭ گادايلىقى ئەلا.
9 h9 Y( n5 t4 V. w* hباشقىنىڭ ئەقلى بىلەن ئاش يىگۈچە، ئۆز ئەقلىڭ بىلەن پوق يە.
3 l4 m/ o9 m$ P# Y4 Z' m: M) |باش نەدىن كېتىدۇ دېسە، تىلىنى چىقىرىپتۇ.
( l* n6 ?! [4 K, |- Kباغلاقلىق ئىت ئوۋغا يارىماپتۇ.
0 y1 H6 u6 @* ~2 Qبالا بالا بولغۇچە، ئانىسى موماي بولار.
+ U8 ^+ {/ v% i7 [5 Gبالاڭغا كۆيسەك، يامان ئىشتىن توس.
1 u) C1 j& f" E4 r( M2 kبالاڭنى ئايىساڭ، بالاغا قالىسەن.
بالاڭنى مەيلىگە قويساڭ، ئوچىقىڭنى بۇزار.
بالاڭنى مەيلىگە قويۇپ بەرسەڭ، بېشىڭغا چىچار؛ چىۋىننى مەيلىگە قويۇپ بەرسەڭ، ئېشىڭغا چىچار.
بالاڭ يامان بولسا ئۆزۈڭدىن كۆر.
بالا ئۇچراپتۇ يوقسۇزغا، كىيىك ئۇچراپتۇ ئوقسىزغا.
باي بازارغا يېقىن، گاداي قازاغا يېقىن.
3 B1 @( N) P2 Pباي بايغا باقار، سۇ سايغا ئاقار.
باي بولساڭ، نامراتنىڭ غېمىنى ئويلا.
بايغا يالۋۇرما، ئۆزۈڭگە يالۋۇر، ئىرادە ئالدىدا مۇشەققەت قاچۇر.
7 \+ s! Z6 s9 }! Tبايلىق تېجەشتىن، نامراتلىق چېچىشتىن.
: s+ a  V) U+ g$ V& }بايلىق قاچقان كىشىنى قوغلار، قوغلىغان كىشىدىن قاچار.
% u$ P9 E8 F) o8 P+ O9 K5 Yباي مېلىنى سۆزلەيدۇ، نامرات غېمىنى سۆزلەيدۇ.
باينىڭ بالىسى بازارغا يېقىن، كەمبەغەلنىڭ بالىسى قازاغا يېقىن.
+ b$ F7 g, L  V2 |9 u6 T- m1 `باينىڭ پۇلى بار، كەمبەغەلنىڭ ھۈنىرى بار.
1 y8 b+ W/ j& n. u0 @باينىڭ پۇلى بولغىچە، گاداينىڭ قۇلى بول.
باينىڭ قىزى تازغا ئامراق.
باينىڭ مېلى كەمبەغەلنىڭ كۆز يېشى.
- \0 g4 g, T- O, [بەتتام قوغۇننىڭ ئۇرۇقى تولا، ئويلانماي قىلغان ئىشنىڭ سورىقى تولا.
بەختسىز قىز تېزەك تەرگىلى چىقسا، كالىلار سۇغا تېزەكلەپتۇ.
بەختنى ئەردىن ئىزدەش بەختسىزلىكنىڭ باشلىنشى.
بەختسىز قۇدۇققا چۈشسە، بېشىغا قۇم يېغىپتۇ.
بەرىكەت دېگەن خالتاڭدا ئەمەس، ئالىقاندا.
' @2 x0 L0 v8 j+ |/ nبەرىكەتنى ھەرىكەتتىن تىلە.
بەرگىنىڭنى مىننەت قىلما، ئالغىنىڭنى ئۇنتۇپ قالما.
4 s7 }4 w; I: |( b- b7 H2 Uكىشىنىڭكىنى بۇلاپ -تالاپتۇ، ئۆزىنىڭكىنى سىقىپ يالاپتۇ.
بەزىدە خۇدا بىلەن رۇسۇل، بەزىدە دۇتار بىلەن ئۇسسۇل.
3 ^1 K; g. ?- q5 q0 gبەزىدە مېھمان كېلۇر قويۇپ قويغان ئۆپكىدەك، بەزىدە مېھمان كېلۇر يۈگۈرۈپ قوپۇپ تەپكۈدەك.
9 \; r6 X0 o: \5 Bبەزىلەرگە ئالتۇن تاۋاقتا ئاش كېلۇر، بەزىلەر يوقسۇزلۇقتىن جان بېرۇر.
بەلگە بولسا يولدىن ئازماس، بىلىم بولسا سۆزدىن ئازماس.
بورىچى ھالۋىچى بولسا، كۆزىنى چاپاق بېسىپتۇ.
! a2 _# v- O0 ^4 D" ^% ^* P0 Mبولسا ئادەم پىلانسىز، كېتەر ئوقى نىشانسىز.
بۇ دۆلەت سەندە تۇرماس، بۇ مەينەت مەندە تۇرماس.
بۇلبۇل باھارنى سۆيەر، ئادەم ۋەتەننى سۆيەر.
% D, L( ^! K) V5 aبۆرىگە ئىچ ئاغرىتساڭ، قويغا زامىن بولىسەن.
5 H- @( V+ R- @7 A1 `2 ^بۆرىنىڭ خىرىس قىلىشىدىن، تۈلكىنىڭ ھىجىيىشى يامان.
بۈگۈنكى دوستلىرىڭدىن ئەتىكى دۈشمەنلىرىڭ زېرەك.
6 u( ^- a$ i& V1 z- qبېخىلنىڭ بېغى كۆكەرمەس، بېخىلنىڭ پوقىغا بىگىز ئۆتمەس.
بېخىلنىڭ شامى ئاقسا، كۆزىنىڭ يېشى ئاقار.
9 ]; G, @) n6 f0 l$ n; ?بېرىشتە سانىقى توققۇز، ئېلىشتا سانىقى ئوتتۇز.
بېشىڭغا كۈن چۈشكەندە، ئەسقاتىدىغىنى دوست.
8 n5 k' o4 ?6 Tبېشىڭ كۆككە تاقاشسا، خەلقىڭنى يۇلتۇز بىل.
بېشىڭ نەدىن كېتەر، تىلىڭدىن كېتەر.
بېقىپ يەيمەن دېسەڭ مال قىل، سېتىپ يەيمەن دېسەڭ دەرەخ قىل.
بېگىز تاغاردا توختىماس، چوغ پاختىدا.
يېتىمنىڭ ئاغزى ئاشقا تەگسە، بۇرنى قاناپتۇ.
بىچارىنىڭ بېشىنى سىيلىساڭ، چىققان دۆڭۈڭ ئېگىز بولۇر.
بىر ئاچقانغا سۆزلىمە، بىر ھارغانغا سۆزلىمە.
4 p* M, h+ i1 qبىر ئادەمنى چۈشىنىش ئۈچۈن، بىر تاغار تۇزنى بىللە يە.
# ~9 ]8 ^# s4 |9 R! f1 Xبىراۋغا ئۆلۈم تىلىگۈچە، ئۆزۈڭگە ئۆمۈر تىلە.
بىر بەت كىتاب ئوقۇساڭ، بىر سەر ئەقىل قوشۇلار.
! o9 i2 @& [4 F" Jبىر تاغار خۇشامەتتىن، بىر ئېغىز ھەقىقەت ياخشى.
بىرلىكى بار ئەلدىن قورق.
بىر تۈپ دەرەخ كەسسەڭ، ئون تۈپ كۈچەت تىك.
2 W- {! `$ G& n% e& iبىر سەر ئالتۇنۇڭ بولغۇچە، بىر مىسقال ئەقلىڭ بولسۇن.
3 r9 M. _3 j, E9 j; Oبىرسى چالما دەپ تاشلىسا، بىرسى ئالما دەپ ئاپتۇ.
بىر قېتىم جىدەل بولغان ئۆيدىن، قىرىق كۈن بەرىكەت قاچار.
" t9 L. q( U/ p# ~' @1 Kبىر قىر ئاشقۇچە، كۆپ داۋان ئاشار.
, u$ X% m% [  G3 K; |# vكالىنىڭ مۆڭگۈزىگە ئۇرسا، تۇۋىقى سىرقىراپتۇ.
- ?% Z  n2 x$ j* E4 mبىر كۈن تۇز يىگەن جايغا قىرىق كۈن تەزىم.
بىر كۈن ياشاش ئۈچۈن، مىڭ كۈن ئۆگەن.
بىر كىتاب ئوقۇساڭ، بىر سەر ئەقىل قوشۇلار.
5 B. G& s* C4 \) n% z8 kبىر مۆشۈكنى ئۆلتۈرسەڭ، مىڭ چاشقاننى قوغدايسەن.
بىر مىسقال دۆلەتنى كۆتۈرۈش ئۈچۈن، مىڭ مىسقال تەمكىنلىك كېرەك.
بىر ئېغىز بىلىمنى مىڭ تىللاغا سېتىپ ئال.
بىكار يۈرمەڭ لاغايلاپ، پۇلنى خەجلەڭ ئاۋايلاپ.
/ U6 d: G( S9 @* Tبىلەي دېسەڭ قىيىن ئەمەس، چىقاي دېسەڭ ئېگىز ئەمەس.
* Q: g: C5 C( k4 q  xبىلىم ئىشقىدا كۆيسەڭ، ئالتۇن شوتىدا ئۆرلەيسەن.
بىلمىگەننى سوراپ ئۆگەنگەن ئالىم بولۇر، ئارلىنىپ سورىمىغان زالىم بولۇر.
بىلىكىڭ توم بولسا، دۈشمىنىڭ سالامغا كېلىدۇ.
بىلىكىڭگە ئىشەنگۈچە، بىلىمىڭگە ئىشەن.
بىلىم ئالمىغان ياش ــ تام تۈۋىدىكى تاش.
بىلىم ــ تۈگىمەس بۇلاق، ئەقىل ــ ئۆچمەس چىراق.
! C* l" @/ j& Z$ Q( F8 q# G5 \2 Q9 q3 Hبىلىم ــ دەسمايىسىز ھۈنەر.
بىلىم دېگەن بىر دۆلەت، كىيىم دېگەن بىر سۆلەت.
بىلىمدىن ئارتۇق دوست يوق، كېسەلدىن ئارتۇق دۈشمەن يوق.
( M. b+ B1 k8 j& |% L" ^3 f# d( d* Wبىلىمسىز ئەردىن ھوسۇللۇق يەر ياخشى.
3 K) \4 J6 l* p- w8 L# `بىلىمسىز باش يارىدۇ، بىلىملىك تاش يارىدۇ.
بىلىمسىز بولسا زامان، قاراڭغۇ بولۇر جاھان.
$ t* L* z% k" Jبىلىمسىز پادىشاھدىن بىلىملىك گاداي ياخشى.
2 A6 i' V0 w& W: |, V5 Jبىلىمسىزگە ئىش يوق، ئىشسىزغا ئاش يوق.
. f1 s6 x/ W  Y) {# H1 T: pبىلىمسىزلىكتىن قورقما، تىرىشماسلىقتىن قورق.
; Y) Y% n  h4 rبىلىمسىزنىڭ تۆرىدىن بىلىملىكنىڭ پەگاسى ياخشى.
$ }. I5 _# m8 k6 Nبىلىمسىزنىڭ ئېپى يوق، تىڭشىغۇدەك گېپى يوق.
- ?) K' a9 M6 qبىلىمسىزنىڭ ئىشى بىر، بىلىملىكنىڭ ئىشى مىڭ.
' D' q4 y/ l8 e4 E( |بىلىم قاچماس تىرىشچاندىن، بەخت قاچماس ئىشچاندىن.
8 f3 M& [2 W) [) S, Qبىلىم كۈندە لازىم، چىراغ تۈندە لازىم.
3 `- `* N( F6 ^& P! Lبىلىملىك ئادەم تاللىنار، بىلىمسىز شاللىنار.
بىلىملىك بېرىلەر، بىلىمسىز كېرىلەر.
بىلىمىلىك بىلەي دېسە، بىلىمسىز بىلىمەن دەپتۇ.
بىلىملىك بىلىمسىزدىن تۆر تالاشماس.
بىلىملىكتە نەپ تولا، بىلىمسىز گەپ تولا.
  Q# R3 A' w- A# k8 y" Y3 Xبىلىملىك دۆلەتمەن بولۇر، بىلىمسىز سۆلەتمەن بولۇر.
# q1 A/ y6 v* l8 e% [4 tبىلىملىككە ئامەت كۆپ، بىلىمسىزگە ئاپەت كۆپ.
بىلىمسىزگە تۆر، بىلىمسىزگە گۆر.
+ a- l- P4 j2 \بىلىملىككە گەپ قىلسام ئاڭلىدى، بىلدى، بىلىمسىزگە گەپ قىلسام ئاڭلىدى، كۈلدى.
4 ]$ d: M$ S4 h; D+ K5 E% c1 k0 Nبىلىملىك نۇرلىنار، بىلىمسىز خورلىنار.
بىلىملىكنى قارىلىساڭ، ئۆزۈڭنى خارلايسەن.
" T9 s. i' J; L% |بىلىملىكنىڭ چارىسى كۆپ، بىلىمسىزنىڭ باھانىسى كۆپ.
' O% ^1 O& @) Z2 E2 ?% Lبىلىملىكنىڭ قولدىشى شىجائەت، دۈشمىنى قانائەت.
% i3 ~3 b2 C% }0 E! sبىلىملىكنىڭ ۋاپاسى كۆپ، بىلىمسىزنىڭ جاپاسى كۆپ.
بىلىملىك ئويلاپ سۆزلەر، بىلىمسىز قايناپ سۆزلەر.
6 ^# M: }! H8 ]& I  i* Pبىلىملىك ئىشىدىن مەلۇم، بىلىمسىز گېپىدىن مەلۇم.
0 @5 L! ^( ?/ Y+ t6 Gبىلىملىك ئىشىغا ئىشىنىدۇ، نادان چۈشىگە ئىشىنىدۇ.
* K; v# _2 v* r7 D$ qبىلگىنىڭنى ئەلدىن ئايىما.
بىلىم ئۆگەنسە كىشى، كۆككە يېتەر بېشى.
بىلىم ئىزدىنىشتىن كېلىدۇ، بەخت كۈرەشتىن كېلىدۇ.
بىلىمى يوق كىشىنىڭ، بەرىكىتى يوق ئىشىنىڭ.
1 m$ e6 n% j# g) yبىلىم يېنىپ تۇرغان چىراغ، ھۈنەر ئېقىپ تۇرغان بۇلاق.
+ _" E1 c2 C6 `5 h; b: T. O+ B# I2 k. Eپ
/ `) ?3 m0 O/ M3 Z3 Bپاتمىغان مېھماننىڭ كەتكىنى ياخشى، ساقايمىغان كېسەلنىڭ ئۆلگىنى ياخشى.
پادا باققاندا دوست ئىدۇق، ياڭاق چاققاندا ئايرىلدۇق.
پادىچىغا ئەمەل تەگسە، قوتانغا زەدىۋال تارتىپتۇ.
) D3 ]/ T& d# w* e. H+ ~پادىشاھ ئادالەتسىز بولسا، يۇرت ۋەيران بولۇر.
پادىشاھ مەست بولسا، دۆلىتى غەرق بولۇر.
پادىشاھنىڭ ئوت قويۇشىغا رۇخسەت، پۇقرانىڭ چىراغ يېقىشىغا رۇخسەت يوق.
پاراسەت بولسا، قىلدا پىل باغلىيالايسەن.
" J# @; l- t! [; [: d7 pپارا يىگەن كىشىنى، قۇرت يەپتۇ چىشىنى.
پاشىنىڭ ئۇۋىسى يوق، پەسنىڭ مىللىتى.
. c) v. R2 l) S, T% x6 `9 Oپاقا ئۆكۈز بىلەن تەڭ بولىمەن دەپ يېرىلىپ كېتىپتۇ.
0 Q. p& W1 [$ _9 F& _/ Oپاكىت ئالدىدا پىلمۇ ئۇسۇرۇپتۇ.
9 m; J( ^, {4 c  ?5 m  Z* hپالتاڭ ئىتتىك بولسا، قولۇڭغا زور كەلمەس.
پالتىنىڭ سېپىغا موزاي تېزەكلەپتۇ.
پالۋان ئۆكتەم كېلىدۇ، باتۇر ئاڭقاۋ كېلىدۇ.
$ ]$ a4 o5 q- b7 _2 e. A# e1 kپالۋان يىقىتسا يۆلەپ قويار.
( j9 R; E/ h3 v) t2 L' t. ^2 t2 I: Gپايپاققا ناھال قاققاندەك، ھۆل تامغا ئېشەك تەپكەندەك.
‹‹پايدا››دېسە بۈرگىدەك، ‹‹زىيان›› دېسە سازاڭدەك.
پايدىسىز كېلىشىمدىن، پايدىلىق جىدەل ياخشى.
7 I( w+ N/ N* sپايدىنى كۆرسە بۈرگىدەك چاققان، زىياننى كۆرسە كىرپىدەك ياتقان.
( {/ f) e& s& ?% M. j5 V+ Qپەخەس بولغىن دوستۇڭغا، كىرىۋالار پوستۇڭغا.
0 P7 L7 {  D  Hپەرداز تويدا كېرەك، مۇھەببەت كۈندە.
پەرزەنتنىڭ جېنى تەڭرىدىن، ۋۇجۇدى ئاتا-ئانىدىن، ئىستىقبالى مەرىپەتتىن.
' J" ^( E5 l/ q  jپەزىلەتنىڭ بۇلغىنىشى بەختسىزلىنىڭ يىلتىزى.
پەلەك ھىيلىگەر بولسا، تۇرمۇش لەززەتسىز بولۇر.
پەننى سۆيگەن زار بولماس، ئەلنى سۆيگەن خار بولماس.
+ }1 N' O2 K/ f: ]4 |پولات تاۋلىنار پىچتا، ئىشچان تاۋلىنار ئىشتا.
/ L. I8 ~' i! e6 rپولات ئوتتا تاۋلىنار، ئادەم مېھنەتتە تاۋلىنار.
) P, L3 S) l7 t) s: q# A; o0 {+ [پولۇغا چامغۇر، سۇيۇقئاشقا زەردەك.
  m* B/ ]! j3 i3 xپۇتىدىن يىقىلغان تۇرار، تىلىدىن يىقىلغان تۇرالماس.
; U, S( U' Q0 q' _پۇتقا تاپسا باشقا يوق، باشقا تاپسا پۇتقا يوق.
. `3 X$ m: Z3 X2 h7 ^پۇتۇڭنىڭ توغرىلىقىغا قارىما، يولۇڭنىڭ توغرىلىقىغا قارا.
- f# P! k* M: E( s$ uپۇتى چاققان ئاش تاپار، ئاغزى چاققان ئىش تاپار.
پۇتى ئۆيگە كىرگۈچە، كەشى تۆرگە چىقىپتۇ.
  }' I, ?0 R: h& d) o; tتوخۇ ئۇچسا تامغا قۇنىدۇ، لاچىن ئۇچسا تاغقا قۇنىدۇ.
پۇت يۈگرۈكى ئاشقا، تىل يۈگرۈكى باشقا.
پۇقرا ئالدىڭغا كەلسە، ئەمىلىڭنى تاج قىلىپ قاقما.
4 k6 P0 y. Q5 A- V- f" Q  Kپۇل ئالدىدا ئېزىقما، مەنسەپ دېسە قىزىقما.
پۇل ئالساڭ ساناپ ئال، ئېشەك ئالساڭ مىنىپ ئال.
پۇل بايغا ئاقار، سۇ سايغا ئاقار.
پۇل بولسا جاڭگالدا شورپا، پۇل بولمىسا بازاردا توۋۋا.
پۇل بېرىپ ئۆي ئالغۇچە، ئالتۇن بېرىپ قوشنا ئال.
پۇل تاپقۇچە ئەقىل تاپ، ئۆز ئىشىڭغا كېپىل تاپ.
7 S1 g: d% i2 Q- nپۇل تاپقۇچە بىرلىك تاپ.
$ k# [* ~! g6 v, Wپۇل دوستنى دۈشمەن قىلۇر، دۈشمەننى دوست قىلۇر.
پۇل دېسە توكۇرمۇ ئۇسسۇلغا چۈشەر.
; z/ x6 t( Y. s! n% dكىشىنىڭ ئەيىبىنى كولىغۇچە، ئۆزۈڭنىڭ بۇرنىنى كولا.
پۇللۇق نادانلار بولغان، پۇلسىز دانالار بولغان.
ــ پۇل نەگە بارسەن؟
ــ تۇغقاننى يات قىلغىلى بارىمەن.
پۇلنى تاپ جاسارەتتە، پۇلنى خەجلە پاراسەتتە.
) h- P, t$ [* l0 d" Jپۇلنىڭ بىر ئۇچى بىلەكتە، بىر ئۇچى يۈرەكتە.
) H0 H* y" G3 _: Qپۇلۇڭغا ئىشەنگۈچە، ئەقلىڭگە ئىشەن.
پۇلۇڭ بار بېرىپ ئۆت، پۇلۇڭ يوق كۆرۈپ ئۆت.
پۇلۇڭغا بېقىپ خەج قىل، ئېھتىياجغا بېقىپ قەرز قىل.
5 l6 k2 Q4 \3 ^) y; \7 _9 D: Zپۇلۇڭ كۆپەيگۈچە، دوستۇڭ كۆپەيسۇن.
# F! D* ~5 R0 w% D+ K) aپۇلۇڭ يۈزگە يەتكۈچە، دوستۇڭ يۈزگە يەتسۇن.
پۇلى بار بازارغا ئامراق، پۇلى يوق مازارغا ئامراق.
پۇلى باردا يېقىن ئاغىنە، پۇلى يوقتا نېرى ماڭغىنە.
) Q4 s$ H  u# g* F( E- Cپۇلى بار كۈندە كۆرۈشۈپتۇ، پۇلى يوق كۈندە ئۇرۇشۇپتۇ.
0 P2 }7 [9 I* g, b3 J5 Z  X, w- vپۇلى بارنىڭ گېپى ئوڭ، پۇلى يوقنىڭ گېپى توڭ.
پۇلى تۈگىگەندە، پوقىنى سىلاپتۇ.
  c( u& x1 `3 O* _پۈتكەن ئىشقا ئىگە تولا، ئۇرۇشتىن كېيىن باتۇر تولا.
پېشىڭ ئۇزارسا پۇتلاشقىنىڭ شۇ، گېپىڭ ئۇزارسا دۆتلەشكىنىڭ شۇ.
! _# }6 \/ ?0 N( f/ Rپېلەككە ئالدىنىپ، خەمەكسىز قاپتۇ.
. S2 n5 D7 L9 l" {. ~, T+ Wپىتنە-پاسات بەتلەگلىك مىلتىقتىن يامان.
# K: Z( _! O" }* ^. g0 _3 nپىتنە-ئىغۋا كۆپ بولسا، ئوڭ ئىش تەتۈرگە ئايلىنار.
پىچاقنى ئۆتكۈر قىلغان گاڭ، ئادەمنى ئۆتكۈر قىلغان ئاڭ.
پىچاق ھەرقانچە ئۆتكۈر بولسىمۇ، ئۆز سېپىنى كەسمەس.
پىچاق يارىسى ئۇنتۇلار، دىل يارىسى ئۇنتۇلماس.
1 d3 g9 f/ @' O  p! l  V. F9 Sپىچىقىڭ ئۆتكۈر بولسا، ياغاچنىڭ قاتتىقى يوق.
پىلانچى پىلانلىغۇچە، تەۋەككۈلچى مەقسەتكە يېتىپتۇ.
' B+ l+ t, e1 D( v% `پىلدەك دۇنيادىن قىلدەك بىلىم ئەلا.
9 ~: a) o1 a' [- _7 Tپىياز پوستى بىلەن، ئادەم دوستى بىلەن.
ت
1 f5 |+ X! y8 {تاپقاندا پولدۇرۇڭ -پولدۇرۇڭ، تاپالمىغاندا قاراپ ئولتۇرۇڭ.
تاپقىنى قوي ئۆلتۈرۈپتۇ، تاپالمىغىنى چۈجە خوراز، تاپقىنى گۈل كەلتۈرۈپتۇ، تاپالمىغىنى بىر باش پىياز.
تاپماي تۇرۇپ يېمە، بىلمەي تۇرۇپ دېمە.
2 y9 N' H8 N/ j5 z" fتاتلىق تىل يىلاننى ئىنىدىن چىقىرار.
* G( @% t+ @- e& \& eتاج كەيسەڭ، كونا تۇمىقىڭنى ئۇنتۇما.
تارازىنى لىللا تۇت، ساڭا ياغار بەخت-قۇت.
5 h' V7 N, q- ^' O5 tتارالمىغان چاچنىڭ زىننىتى يوق، دوستسىز ھاياتنىڭ قىممىتى يوق.
3 r1 l  T) d5 X/ gتارتىنساڭ گېپىڭ قالۇر، ئېرىنسەڭ ئىشىڭ قالۇر.
- F9 g1 d0 ^& d; L4 bتارغا تار دۇنيا، كەڭگە كەڭ دۇنيا.
  s/ P6 l% h. v+ A1 d( t; Oتارىمىغان چاچنىڭ زىننىتى بولماس، چاقىرمىغان مېھماننىڭ ئىززىتى بولماس.
: d1 `8 q: j, [. yتازنى ئاپتاپتا قىستا.
* u0 L: i) ?- z- Lتازنىڭ كۆزى چاچتا، يېتىمنىڭ كۆزى ئاشتا.
تاش بىلەن ياڭاق تەڭ بولماس.
: v8 o7 A" p# kتاش كىچىك بولسىمۇ، مىڭ ياڭاقنى چاقار.
. c# l% f( W8 v, m+ B0 x) Dتاشنى ئەزسە قۇم بولۇر، تۆمۈرنى سوقسا قىل بولۇر.
تاغدا يولۋاس بولمىسا، مايمۇن پادىشاھ.
تاغدەك يامانلىقنى تېرىقتەك ياخشىلىق يېڭىپتۇ.
تاغدىن يىقىلغان ھېچ گەپ ئەمەس، ئەل نەزەرىدىن يىقىلغان يامان.
تاغنى تەۋرىتىش ئاسان، ئىرادىنى تەۋرىتىش قىيىن.
تاغنى كۆتۈرگۈدەك كۈچۈڭ بولغۇچە، قىلنى يارغۇدەك دىتىڭ بولسۇن.
تاغ ئېگىز بولسىمۇ، كۈننى توسالماس.
تاماقتىن يامانلىغان قورساقنىڭ توقلۇقى، تۇغقاندىن يامانلغان ئەقىلنىڭ يوقلۇقى.
تام تۈۋىدىن قېرىيدۇ، ئادەم ئىچىدىن قېرىيدۇ.
تامىقىنى يەپ تاۋىقىنى چېقىپتۇ.
" ^0 h; b8 N$ i$ wتاياق گۆشتىن ئۆتەر، تىل سۆڭەكتىن ئۆتەر.
- Q+ s( z$ B! y8 O) t; D% m- cتەختىڭ كەتسە كەتسۇن، بەختىڭ كەتمىسۇن.
8 B6 R" ^1 l. b2 |- _) R8 Y* Wتەدبىرىڭ قانداق بولسا، تەقدىرىڭ شۇنداق بولۇر.
تەر تۆكۈپ چاچساڭ ئۇرۇق، يەر سېنى قويماس قۇرۇق.
تەڭ كۆتۈرگەن يۈك يېنىك.
* B# g2 Y& Q- z, S/ a4 n/ }3 Aتەن بىرلىكىنى كۈتمە، دىل بىرلىكىنى كۈت.
تەن راھىتى ئاز يېيىشتە، تىل راھىتى ئاز دېيىشتە.
1 }% H6 ]  Q7 d2 O! K3 s, \4 xتەنقىد ئاقارتىدۇ، ماختاش قاپارتىدۇ.
تەۋەككۈلچىنىڭ بىر ناخشىسى ئارتۇق.
6 J7 S3 l$ o1 ^8 F1 ]تەۋرەپ كەتكەن ئەلدىن قورق، يامراپ كەتكەن سەلدىن قورق.
4 h  y  t# R1 G5 j" ]تەييارغا ئۆگەنسەڭ، قەدرىڭدىن كېتىسەن.
* z6 G' R2 e3 n( R3 o# K& Gقارىغاي سوغۇقتىن قورقماس، قەھرىمان توساقتىن قورقماس.
تەييارلىقسىز جەڭگە كىرمەڭ، ئارغامچىسىز دەڭگە كىرمەڭ.
8 x( A# P. R& l7 ^- b0 E9 P  @تەييارلىقىڭ ساز بولسا، مۇشەققىتىڭ ئاز بولۇر.
تەييار ئىشنىڭ بېشىغا، ھۇرۇن كېلەر قېشىغا.
. Q7 ?, G7 w& W# N: _; {# j, k: @7 Pتوپقا قارىتىپ تاش ئاتساڭ، ئۆز بېشىڭنى يارار.
توپلاشقان قاغا يولۋاسنى يەپتۇ.
/ s: A' n* [6 T. {# u8 Bتوپنى ئۆرلەتكەن يەل، باتۇرنى ئۆستۈرگەن ئەل.
توختىسا ھەرىكەت، تۈگەيدۇ بەرىكەت.
توشقاننى قومۇش ئۆلتۈرەر، ئادەمنى نومۇس ئۆلتۈرەر.
توشقان ئۆلسە، تۈلكە مازار چۆرگىلەر.
+ W/ l# ^& x& @5 hتوغان بېشىدىكى دەرەخكە كۈن يوق، باينىڭ قېشىدىكى كەمبەغەلگە كۈن يوق.
2 {' e$ Y& `+ z( ~+ vتوغرا قىلساڭ ئاتىقىڭ چىقار، خاتا قىلساڭ چاتىقىڭ چىقار.
توغرا يۈردۈڭ، يەتتىڭ مۇرادقا، ئەگرى يۈردۈڭ، قالدىڭ ئۇياتقا.
3 S8 I# c+ h) h+ dتوغرا بولساڭ كېلەر ئامىتىڭ، ئەگرى بولساڭ سۇنار قانىتىڭ.
خۇدادىن قورققۇچە، قۇداڭدىن قورق.
2 q9 {; {8 \* zتوق مۈشۈك چاشقان بىلەن ئوينايدۇ.
" k2 U. V4 e+ l+ I$ Q& vتوكۇرنى ياردا تۇت، توشقاننى قاردا تۇت.
, ^5 Z# K1 }& r& ]تولا سۆز چىققان ئېغىزدىن، چاپاق باسقان كۆز ياخشى.
0 k0 i3 H  [+ t- O7 U: D% {' Lتولا گەپ داغ بولار، قىسقا گەپ ياغ بولار.
توي تۈگىگەندە ناغرا چاپتۇ، قېتىق تۈگىگەندە زاغرا يەپتۇ.
  I1 N. k8 l% @4 ~, }تويدا كۈلگەن دوستۇڭنى ئۆلۈمدە سىنا.
2 |' g# k8 k$ u1 Kتويدا ناغرا ياخشى، قېتىققا زاغرا ياخشى.
# j+ S! ^8 B! r) K& f9 X+ G; kتۇز قەدرىنى بىلمىگەن، تۇز قەدرىگە بوغۇلار.
3 }' ]& s( {2 hتۇغۇڭنى تۇغۇلغان يەرگە قادا.
, J: I" ?* u: H7 O3 Mتۇمشۇقىغا يىمەي، بۇرنىغا سۇ كىرمەس.
تۇيۇقسىز  كەلگەن مېھمان، ئوغرى توقمىقىدىن يامان.
4 l+ `% y8 E- h! ?" sتۆشۈككە پاتمىغان چاشقان قوڭىغا غەلۋىر باغلاپتۇ.
تۆشۈك كىچىك بولسىمۇ، چوڭ بىر كېمىنى غەرق قىلىۋېتىدۇ.
4 n8 c+ Z) `$ l9 y- g' B; v. Pتۆگىدەك بويۇڭ بولغان بىلەن تۈگمىدەك ئەقلىڭ بولمىسا بىكار.
8 W# Z) P1 b2 c) I0 l1 M+ S" ?تۈگىدەك قىز بېرىپ، تۈگمىدەك گۆش يەپتۇ.
# e8 }7 y! U  L$ r+ S, K3 wتۈگىنى شامال ئۇچۇرسا، ئۆچكىنى ئاسماندا كۆر.
, q: c! n' I6 oتۆمۈر كەسسەڭ قىسقا كەس، ياغاچ كەسسەڭ ئۇزۇن كەس.
3 K0 ~* i8 ~' nتۆمۈرنى دات يەيدۇ، ئۆمۈرنى دەرت يەيدۇ.
تۆھپىسى بارنىڭ ھۆرمىتى يوق، ھۆرمىتى بارنىڭ تۆھپىسى يوق.
8 h' F% y8 D% N: m0 G/ hتۇزىنى يەپ، تۇزلۇقىنى چېقىپتۇ.
4 g0 B# y  o  J1 g: n# h9 E7 I" x3 rتۈتۈننىڭ ئاچچقىنى مورا بىلەر، ھەر كىم دەردىنى ئۆزى بىلەر.
تۈگمەن بار يەردە ياغۇنچاقنىڭ نېمە ئىشى.
4 r: }! _8 H: G5 @تۈگمەندە تۇغۇلغان چاشقان، گۈلدۈرمامىدىن قورقماس.
تۈلكە سۆزگە چىقسا، توخۇ غەمگە چۈشوپتۇ.
تۈلكىنىڭ سالىمىغا خورازنىڭ جاۋابى بار.
تېرىساڭ يىغىۋالىسەن تاغارلاپ ئاش، تېرىمىساڭ تاتىلارسەن باش.
, m- S  Y3 {6 B8 y5 _تېرىقنىڭ بولۇشى كۆكىدىن مەلۇم، بالىنىڭ ئادەم بولۇشى كىچىكىدىن مەلۇم.
تېزىنى باسسا بېزى، بېزىنى باسسا مېزى.
3 f8 A/ d* D  o% J; @تېشىدا ئىنساپ يالتىراپتۇ، ئىچىدە تۇڭگۇز قاتىراپتۇ.
تىرىشچان تاشقا مىخ قاقار، بىپەرۋا پۇتىغا پالتا چاپار.
تىرىشچانغا ۋاقىت يەتمەس، ھۇرۇننىڭ ئەتىسى تۈگىمەس.
تىغ بىرگە زەربە، تىل مىڭغا زەربە.
( e6 X& _* a6 L7 s' s* J. u( T5 kتىغدىكى ھەسەلنى يالىساڭ، تىلىڭنى كېسەر.
* N$ j0 \8 I$ f& iتىغنى دۈشمىنىڭگە سالمىساڭ، ئۆز كۆكسۈڭگە قادىلار.
2 I  Z9 r% @& y, R. M( ^" J' sتىغ يارىسا ساقىيار، دىل يارىسى ساقايماس.
# `- H$ X6 b2 \تىكەندىن قورققان گۈل ئۈزەلمەس.
3 @% d( J3 M. [( u2 y5 g4 nتىكەنسىز گۈل بولماس، جاپاسىز بىلىم.
تىلەپ يىگۈچە، ئىشلەپ يە.
تىل بۇزۇلسا، ئەل بۇزۇلۇر.
تىلنى بىلىش دىننى بىلىشكە يول ئاچۇر.
2 x$ r# l$ \6 D! zتىلنى سۆيمىگەن ئەلنى سۆيمەس.
تىلى تاتلىق موزاي ئىككى ئانىنى ئېمىپتۇ.
! A0 }8 W  y) d, |3 Q3 Bتىلىڭ ئوقۇشقا كەلمىسە، قولۇڭ ھۈنەرگە كەلسۇن.
تىلىڭ ئۇزارسا، ئۆمرۈڭ قىسقىرار.
# q2 h+ p: g% H/ Aتېنچ كۆڭلۈڭ بولسۇن، ئالتۇن ئۆيۈڭ بولغۇچە.
4 R( F4 s6 y5 |4 I! W0 s0 l" N+ I0 aج
جاپا تارتمىغىچە ھالاۋەت يوق، ئىناق بولمىغىچە سائادەت يوق.
/ n( N, C6 T$ l4 l: z- ?جاپانى كىم تولا چەكسە، گۆھەرنى شۇ ئالۇر تاشتىن.
) @( ~; p$ c0 |- L$ j1 sجاڭگالدا ھاڭرىغان ئېشەك، شەھەردە ھاڭرىيالماس.
جاڭگالنىڭ تۈلكىسى كۆپ، خۇشامەتچىنىڭ كۈلكىسى كۆپ.
جاڭگال يوقلىغان قىشتا كۈلۈپتۇ، ئويناپ يايرىغان توڭلاپ ئۆلۈپتۇ.
جاڭگال يېقىن دەپ ئوتۇننى بۇزما، كۆل يېقىن دەپ سۇنى بۇزما.
جامالىڭغا باقمايمەن، ئۆي تۇتۇشىڭغا باقىمەن.
7 z  P4 l* j' \! u7 p. ?) u) b- ]جان بولسا جاھان، ئاش بولسا قازان.
جان چىققاندا دېمىدە ئىچكۈزگەننىڭ پايدىسى يوق.
) M2 @/ _6 m. {جان دوستۇڭ جېنىدىن كەچسە، مال دوستۇڭ مېلىدىن كەچمەس.
جان راھىتى تەن بىلەن، تەن راھىتى پەم بىلەن.
جانلىق نادان ــ ئۆلۈك، جانسىز ئالىم ــ تىرىك.
* Z! J" y  i1 A2 S+ M: ~. Hجاننى كېپەككە سات، ئابروينى ئالتۇنغا ئال.
/ H- N4 e* ^5 G% @# I( E0 D# yجاھان ساڭا باقمىسا، سەن جاھانغا باق.
جاھاننى سۇ باسسا، ئۆردەكنىڭ قاپتىلىغا كەلمەپتۇ.
! ^, T; l# R+ Dجاي بەرگەنگە جان بەر.
' T! Z0 v) e* U" B% iجەڭدە ئۆلسە بىر كىشى، غەيرەتلىنەر مىڭ كىشى.
" Y" p( s$ ~! D/ u6 K5 kجەڭگە ئالدىرىما، ئاتقاننى كۆرىسەن، سەلگە ئالدىرىما، ئاققاننى كۆرىسەن.
6 b$ Q1 C6 u& L" G7 u5 Oجەننەتنى بېرەي دېسىمۇ، شەيتانغا ئالدىرىما.
% m* u& ?# n. o2 Lجىرىم تىكسەڭ پۇتاپ تۇر، تۈز لىم ئالىسەن؛ بىكار بولساڭ كىتاب كۆر، بىلىم ئالىسەن.
8 p! Q' L! ]  c3 o: }: ?3 n$ |; vجىگدە ياغىچى بادرا بولماس، دېھقا بالىسى كادىر بولماس.
1 C0 [* k) D) x8 v: L  pجىگدىگە يىلىم يارىشار، ئادەمگە بىلىم يارىشار.
جىڭ تۇتقاندا، ئىنساپىڭنى تارتىپ كۆر.
8 ~  n' v+ F3 M% g  A1 Xچ
" r7 G' m# t2 j/ }  K/ J' k0 Mچاپىنىمدا تۆت يانچۇق، خەجلەي دېسەم بىر پۇل يوق.
+ B+ {* ^+ b& x# Z' D6 P7 j5 S# ?7 p0 Pچارۋا قىلساڭ بېقىپ يەرسەن، ئورمان قىلساڭ يېتىپ يەرسەن.
: f( C  Q- U/ q9 C7 u6 M( L  Lچاشقان تۈشۈككە پاتمىسا، قۇيۇقىغا غەلۋىر باغلاپتۇ.
( i5 c: l- T5 F$ E" D' Sچاشقان دەرمىش: شاھ بار، گاداي بار، پوقۇمنى يىمىگەن كىم بار؟
& M/ B. I7 G/ m& c; T0 s  bچاشقانغا قىيىن، مۈشۈككە ئويۇن.
چاشقان كۆپەيسە، مۈشۈكنىڭ بازىرى چىقار.
9 p: I, A; \7 N" R- Z, `! mچاشقاننىڭ ئەرزى مۈشۈككە يېتىپتۇ.
چاشقاننىڭ ئۆلگىسى كەلسە، مۈشۈكنىڭ قۇيرۇقىغا چىشلەر.
چاشقاننىڭ ئېشىدا مۈشۈك مېھمان بوپتۇ.
چاشقاننى ھارۋىغا قاتساڭ، تۆشۈككە تارتىپتۇ.
چاقنى بۇزغان تانىسى، قىزنى بۇزغان ئانىسى.
, x& u9 ^0 b/ s! }. e9 dچاقىرسا ئېتى بار، تۇتسا سېپى بار.
* _$ |! f6 h4 ?) ~# k, ~- f9 bچاقىرغان مېھمان بالايى مېھمان، ئۆزى كەلگەن مېھمان خۇدايى مېھمان.
چاقىرغان يەردىن قالما، چاقىرمىغان يەرگە بارما.
) s- |: a. B1 xچاقىرمىغان يەرگە بارغىچە، تاياق ئېلىپ قويۇڭنى باق.
% ?8 Y& ^8 u7 d! n+ p: |* O% Lچالا پىشقان تاۋۇزنىڭ شاپىقى كۆپ، تولا ئىچكەن شاراپنىڭ چاتىقى كۆپ.
چالما دائىم مېۋىلىك دەرەخكە ئېتىلىدۇ.
چاياندىن ئىلتىپات كۈتمە، زالىمدىن شەپقەت.
% }! x5 d; t" k: F% ]6 R5 ^چاينىمىغان ئاشنىڭ لەززىتى يوق، چاقىرمىغان مېھماننىڭ ئىززىتى يوق.
چەكچەيگەن كۆزدە ئەقىل ئاز.
& c: v' I2 C0 v" U+ i" Hچەينەك پىيالىگە ئىگىلسە، پىيالە ئېغىزغا ئېگىلەر.
چوڭ باشنى ئاچسا، كىچىك قوڭىنى ئېچىپتۇ.
چوڭ قوغۇننىڭ تىلىمى كۆپ، كۆپ ئوقۇغاننىڭ بىلىمى كۆپ.
; \# i) C( h: e: bچولاقنىڭ دەردىنى قولى سۇنغان بىلەر.
9 J- S4 z, c. aچۈجىنى كۈزدە ساناڭ، چۆچۈرىنى پىشقاندا.
چۈشكىچە ئۆمرۈڭ بولسا، شۇنىڭغىچە ئوقەت قىل.
چۈشۈڭگە ئىشەنسەڭ نامرات بولارسەن، ئىشىڭغا ئىشەنسەڭ روناق تاپارسەن.
3 a) |; [! P+ B8 T- i, aچۈمۈلە بىرلەشسە شىرنىڭ تېرىسىنى يۇلۇۋالار.
. p7 k/ U5 ^( z' l4 l( Pچىچەن جۇۋاننى ئوچاق بېشىدا سىنا.
% E, U- E: ]- J9 _چېچەن يىگىت ئىلان كۈشىگەننى تۇيار.
, ~  b* ^9 `' g( @  Yچىدىماسنىڭ نالىسى تولا، ھۇرۇننىڭ باھانىسى تولا.
چىراغدا ياغ كۆپ بولسا پىلىك ئاز كېتىدۇ، دەسمايەڭ كۆپ بولسا شېرىك ئاز كېىتدۇ.
0 j' l3 S* b+ u' v0 ?چىراغنى پۈدىسەڭ، ساقىلىڭ كۆيەر.
چىرايىڭنى ئەينەكتىن بىل، ئابرويىڭنى خەلقتىن بىل.
- J6 D! W. J) z/ V% Q' T: [9 z) Q/ Gچىرىغىڭ ئۆچسە ئۆچسۇن، ئاتاڭنىڭ روھى ئۆچمىسۇن.
' y3 a; }, ~: zچىش ئاغرىقى ئاغرىق ئەمەس، چىش ئاغرىقىغا ئادەم ئۆلمەس.
چىش دورىسى ئامبۇر، ئۆپكە دورىسى چامغۇر.
چىشىڭ ئاغرىسا تىلىڭنى تارت، كۆزۈڭ ئاغرىسا قولۇڭنى تارت.
# a& z# \- V( R: X# _چىشىڭنى سەدەپلىك قىلغۇچە، ئىشىڭنى ئەدەپلىك قىل.
چىشىم سۇنمىسۇن دېسەڭ، تىلىڭنى تۈز تۇت.
, x3 M9 O# D* u, s$ ~چاشقاننىڭ ئەرزىنى مۈشۈك سوراپتۇ.
چىقماقنىڭ چۈشمىگى بار، ئالماقنىڭ بەرمىگى بار.
چىلانغا چۆل ياخشى، ياڭاققا كۆل ياخشى.
. s6 [  X! u9 m' t% f0 G' @9 g9 [چىۋىق تەگسە غىڭشىيسەن، كالتەك تەگسە جىم.
خ
خاتادىن قالساڭ قال، قاتاردىن قالما.
خەجلەيدىغان مىڭ پۇل بار، خەجلىمەيدىغان بىر پۇل بار.
5 H4 a/ ?0 |, F9 Wخەقتىن قورققۇچە، ھەقتىن قورق.
2 k/ v$ q' ^, x) E+ W9 |9 yخەققە ئورا كولىساڭ، ئۆز بويۇڭغا ئۆلچەپ قاز.
خەقنىڭ بىر قوشۇق يۇندىسى، قىرىق يىل ئېغىز كۆيدۈرەر.
خەقنىڭ يۇرتىدا سولتان بولغۇچە، ئۆز يۇرتۇڭدا ئۇلتان بول.
خەق ئۈچۈن ئىشلە، ئۆزۈڭ ئۈچۈن ئۆگەن.
" ?) N3 Y  V9 v( C8 ^خەلپەم كۈلمەيدۇ، كۈلسە تېلىقىپ قالىدۇ.
خەققە خىيانەت قىلدىڭ ــ ئۆزۈڭگە خىيانەت قىلدىڭ.
خەلق قوزغالسا، تەخت قوزغىلىپتۇ.
  i- ]5 F+ ~- `0 r+ gخەلق ئېيتماس، ئېيتسا خاتا چىقماس.
; S- d7 _1 w4 E' K- u3 D. J% Jخەلق ياندۇرغان چىراغنى پۈدىگەننىڭ ساقىلى كۆيەر.
خەنزۇلاردا چامباشچى يامان، ئۇيغۇرلاردا يامباشچى يامان.
& b4 j1 y; V0 G' y6 H' D+ P  Hخەير قىلدىڭ، خوپ قىلدىڭ، مىننەت قىلدىڭ يوق قىلدىڭ.
خوجايىنىڭنىڭ ئاچچىقى يامان بولسا، چىراغ ئۆچكەندە ئالىيىۋال.
) G* q" l  |& o3 G: J. \/ e* aخوجامنىڭ قورسىقى توق، قۇلى بىلەن كارى يوق.
3 s6 f6 T( F& \6 i% x' mخۇدا بەرسە، شەيتاننىڭ كۆزى قىزىرىپتۇ.
خۇدا بەندىسىنى كەچ قويسىمۇ، ئاچ قويماس.
- {! A1 u. \7 \# |خۇدا بىلىپ پاقىغا قۇيرۇق، ئېشەككە مۈڭگۈز بەرمىگەن.
خۇدا كەچ قويسا قويار، ئاچ قويماس.
خۇدايىم بار دەپ ئاچ قاپتۇ، ئېشىكىم بار دەپ كەچ قاپتۇ.
: b$ J, i2 ?* Y: X8 S' fخۇرۇم چاپان، بۈدۈر چاچ، ئۈچ كۈن بولدى قورساق ئاچ.
خۇشال بولغاندا كۆزگە پالاكەت كۆرۈنمەس.
خۇشاللىق ئاستا كېلىپ تېز كېتەر، خاپىلىق تېز كېلىپ ئاستا كېتەر.
. k. V) G- u; G  N5 iخۇشامەتچى بېلىدىن قېرىيدۇ، ماختانچاق ئاغزىدىن قېرىيدۇ.
خېرىدارىڭ بولمىسا، زىبالىقىڭ نە كېرەك.
4 T( U$ j, T' o1 o# ?خىيانەتلىك دوستتىن دىيانەتلىك دۈشمەن خوپ.
3 ?, Y' U) X. ?5 kد
2 F& q8 n. X- ?) ?  \8 [* Eدادام مازارغا شەيخ، مەن تەييارغا شەيخ.
$ z0 d! R5 v) V% Q! Iدادىسىنى خارلىغان داردا ئۆلەر، ئانىسىنى خارلىغان ياردا ئۆلەر.
داستىخان ئۈستىدە دۈشمەنمۇ دوست كۆرۈنەر.
داڭلىغان قىز تويىدا چىچىپتۇ.
) J: l: ?( A) @. ~+ nدانا بار يەردە تىلىڭنى تارت، ئۇستاڭ بار يەردە قولۇڭنى تارت.
داننى ئۆيدە يەپ، باشقا يەردە تۇخۇملاپتۇ.
- P* |6 O" M) S4 T7 D5 Eدەرەخ زىننىتى ياپراق، ئىنسان زىننىتى ئەخلاق.
& p5 P7 E: N  Y3 qدەرەخ شېخىدىن سۇنار، ئادەم گېپىدىن سۇنار.
+ m# [, ~$ S( d* x$ W8 O# qدەرەخ مېۋىسى تەنگە، بىلىم مېۋىسى ئەلگە.
دەرەخنىڭ قەد كۆتۈرۈشى غولى بىلەن، ئادەمنىڭ قەد كۆتۈرۈشى بىلىم بىلەن.
دەرەخ ئون يىلدا يېتىلىدۇ، ئادەم ئەللىك يىلدا.
دەرەخ ئۇچىدىن قېرىيدۇ، ئادەم ئىچىدىن قېرىيدۇ.
: v# x% }/ a# O2 G2 _دەرەخ يىلتىزىدىن كۆكلەر، نامرات ئەقلىدىن كۆكلەر.
" i* R5 L$ k. I& V% Eدەرد سۆزلىتەر، ئەلەم ئۆلتۈرەر.
  h! P, d! u, gدەرد پاتمانلاپ كىرەر، مىسقاللاپ چىقار.
دەرد كەلسە جۈپ، دۆلەت كەلسە تاق.
, s9 ^2 W: ?9 v5 C- d' ~- c% oدەرد كېلىدۇ كەم غىزالىقتىن، بەخت كېلىدۇ رازى – رىزالىقتىن.
دەردلىك باشتا ئەقىل بولماس.
$ H' r/ {0 s/ K+ \: y1 V* t& @دەۋا قېرىماس، ئالتۇن چىرىماس.
دەۋاگەر بوش كەلسە، قازى مۇتتەھەم بوپتۇ.
دەي دېسەم تىلىم كۆيىدۇ، دېمەي دېسەم ئىچىم كۆيىدۇ.
6 D9 ^6 u8 ~9 ]: jدوپپىسىنى ئەكەل دېسە، بېشىنى ئەكىلىپتۇ.
9 b, t  M0 t) V% J' Z8 D& C0 M# nدوراشتىن قىلىق تاپىسەن، قىلىقتىن ئادەت.
دوست ئاغرىتىپ ئېيتار، دۈشمەن كۈلدۈرۈپ.
8 b3 e8 F% \- j' G1 _  A8 e) h1 W- u" Pدوست ئامانلىقنى تىلەر، دۈشمەن يامانلىقنى تىلەر.
دوست ئاينىسا دۈشمەن بولۇر.
' z" Z4 F$ m0 e" Xدوست بولۇش ئوڭاي، دوستلۇقنى ساقلاش تەس.
دوست تۇتساڭ كەيپ-ساپانى، سېتىۋالىسەن جەبىر-جاپانى.
  p- |% f2 S3 J4 k: x" B8 i. fدوست تۇتۇش ئۈچۈن ئاۋۋال باشقىلارنىڭ دوستى بول.
دوستتىن يامانلاش ئەقىلنىڭ يوقلۇقى، تاماقتىن يامانلاش قورساقنىڭ توقلۇقى.
4 R* K/ i+ _" ?: b+ Z7 P3 _( Bدوست سۆزىنى تاشلىما، تاشلاپ بېشىڭنى قاشلىما.
+ J" A; `& ]/ P  K: Z8 {) w+ Nدوست كەينىڭدە ماختار، دۈشمەن ئالدىڭدا.
1 ], z% B$ V3 d/ p2 r" E; [دوستنى باشقا كۈن چۈشكەندە سىنا.
دوستنى دۈشمەن قىلار ئاداۋەت، ئادەمنى ھۇرۇن قىلار قانائەت.
دوستنىڭ ئاتقان تېشى باش يارماس.
دوستنىڭ ھېسابى كۆڭۈلدە.
' d" c9 C5 D) n, D- q. oدوستۇڭ بىلەن يولداش بول، ھەر ئىشىغا قولداش بول.
) c, `8 j7 Q, w* i; H! s9 {دوستۇڭ جاپا سالسا، يىغلاشنى بىل، دۈشمىنىڭ جاپا سالسا، چىداشنى بىل.
: ]% s. p' ~, b) T! ]* d& Fدوستۇڭدىن دەردىڭنى يۇشۇرساڭ، دۈشمىنىڭ خۇشال بولۇر.
% G1 g$ [( [  t- Dدوستۇڭغا بالا كەلسە، ئۆزۈڭنى چەتكە ئالما.
دوستۇڭغا جاپا قىلما، دۈشمەنگە ۋاپا قىلما.
دوستۇڭغا دەرد كەلسە، دۈشمىنىڭنىڭ تويى بولۇر.
+ B8 Z8 z; S& r& T6 cدوستۇڭ قاغا بولسا، يېيىشىڭ پوق.
) F# _5 ?: j' i$ rدوستۇڭ كۆپ بولسا، ئەقلىڭ كۆپ بولۇر.
دوستۇڭ كۆپىيەر قولۇڭغا پۇل چۈشكەندە، ھەقىقىسى بىلىنەر بېشىڭغا كۈن چۈشكەندە.
) d# g( P! l+ I) ~. u9 }دوستۇڭنى سىنىماقچى بولساڭ، ئۇنىڭ بىلەن سەپەرگە چىق.
! y; I# V6 O! k: @2 xدوستۇڭنىڭ بايلىقىدىن ئۆزۈڭنىڭ قەلەندەرلىكى ياخشى.
3 c) V& x% T$ i% v( |/ oدوستۇڭنىڭ پوقى پۇرىماس.
دوستۇڭ ياردەم سورىسا ئەتىگە قويما.
+ A  G' Z9 H4 t# [' S+ j  {$ g0 u9 b/ ~دوستىدىن ئەيىپ ئىزدىگەن دوستسىز قالار.
دوستى يوقنىڭ ھۆرمىتى يوق.
% r. ?. e- g& m: Y/ Fدوكنى گۆر ئوڭشايدۇ، گومۇشنى خوتۇن ئوڭشايدۇ.
دۇتار تارىسى ساتاردا يوق، بىلىمسىز ئادەم قاتاردا يوق.
+ F! K- X" n: A' cدۇنيانى سۇ باسسا، ئۆردەككە نېمە غەم. (دۇنيانى سۇ باسسا، ئۆردەكنىڭ قاپتىلىغا كەلمەپتۇ.)
دۈشمەنگە باش ئەگسەڭ دەسسەيدۇ، دوستۇڭغا قول سۇنساڭ ئەسلەيدۇ.
دۈشمەنگە سەپەرداش بولساڭ، ئاي پالتاڭ قوينۇڭدا بولسۇن.
# i0 _- A1 G1 ]! K- ]& e) T- B) yدۈشمەنگە قالغان شەھەر، ئىپپىتىنى يوقاتقان قىز.
دۈشمەنلىك بولۇشتىن قورقما، دۈشمەنسىز بولۇشتىن قورق.
دۈشمىنىڭگە خىرىس بول، مىللىتىڭگە ھېرىس بول.
دىلى ئوچۇقنىڭ قولى ئوچۇق، ئەل سۆيگەننىڭ يولى ئوچۇق.
2 ~" o, u1 Y1 _' }4 \7 Vر
راست سۆزنىڭ خىجالىتى يوق.
راست سۆز ئېغىزدىن چىققۇچە، يالغان سۆز داۋان ئېشىپتۇ.
+ ^5 _" Q9 J; |; l# M' Fراستقا يالغاننى قاتما، ئابرۇيىڭنى پۇلغا ساتما.
راست گەپ ئاڭلاي دېسەڭ، كىچىك بالا بىلەن مۇڭداش.
راست گەپكە تۆھمەت جىق، يالغانغا خوش-خوش جىق.
راست گەپنىڭ تاتلىقى ئاز، يالغان گەپنىڭ ئاچچىقى ئاز.
: `% G  S7 z# V% N3 d" Pراستلىقى ئاز كىشىنىڭ دوستلۇقى ئاز.
راست ئېيساڭ قۇتۇلىسەن، يالغان ئېيتساڭ تۇتۇلىسەن.
روزىنى سەن تۇت، ھېيتنى مەن ئويناي.
$ ~( A4 K$ ~, A' R4 vروھى چۈشكەن ئادەمنىڭ ئېتىمۇ يۈگرىيەلمەيدۇ.
/ F4 q7 A6 l6 f: Yز
: X9 }) ^1 L/ o6 k4 s0 H& I1 xزالىمنىڭ ئوغلى بولغۇچە، ئالىمنىڭ قۇلى بول.
زامان ئەخمەقنىڭ قولىغا قالسا، نادانغا ئامراق بولۇر.
/ g7 _+ B  Y) s" j/ H. Zزامان بۇزۇلسا، ئاتتىن ئېشەك ئۆتۈپ كېتىدۇ.
زامان تۈزەلسە، يامان تۈزۈلىدۇ.
زاماندىن ئاغرىنماي ئۆزۈڭدىن ئاغرىن.
زامان ساڭا باقمىسا، سەن زامانغا باق.
زورلاپ يىگەن تاماق زەھەر بولۇر.
( v$ G) W5 ~0 `, ?5 ]. Xزورلۇق بىلەن ‹‹ھۆرمەت›› تاپساڭ، خورلۇق بىلەن ئۆلىسەن.
زۇلۇم ئىشىكتىن كىرسە، ئىنساپ تۈڭلۈكتىن قاچار.
زېمىننى كېپەككە ئال، قوشنىنى ئالتۇنغا ئال.
زىرائەت تېرىمىسا ئۈنمەس، ئادەم ئۆگەنمىسە بىلمەس.
2 V$ D, {- N9 }! [, x8 ?زىرائەت كۆكىدىن مەلۇم، بالا كىچىكىدىن مەلۇم.
6 x4 L; R9 l# M* Fزىيادە دۆلەت باش يارماس.
1 z5 H3 l' O. I2 p  Jس
ساداقەت مۇھەببەتنىڭ كۆۋرۈكى، ۋىجدان مۇھەببەتنىڭ يۈرىكى.
ساراڭ ئەقىل تاپسا، ئېغىلغا زەدىۋال تارتىدۇ.
ساغلام بولاي دېسەڭ ھەرىكەت قىل، مول ھوسۇل ئالاي دېسەڭ مېھنەت قىل.
+ }" Q' _0 |- v: o0 j7 A# n' i6 j- xساق بولاي دېسەڭ گېلىڭنى يىغ، تېنچ بولاي دېسەڭ تىلىڭنى يىغ.
ساما ناغرا بىلەن، قېتىق زاغرا بىلەن.
سا ھەرقانچە ئىگىز ئۇچسىمۇ، سايىسى يەرگە چۈشەر.
; _; `  I0 W6 F2 Gسەپەر قىلغان يول بىلەر، كۆپ كۆرگەن مول بىلەر.
سەدىقە بالانى يەر، توۋا گۇناھنى.
سەركە ئەقىللىق بولسا، مالغا ئاپەت كەلمەس.
سەركەردە پەملىك بولسا، ئەسكەرلىرى باتۇر بولار.
+ O* C2 d- X4 X* s4 |سەن تاش سانىساڭ، خەق قۇم سانايدۇ.
& V6 ?) G  O* t# [: L& v' n. W‹‹سەن›› دېسە، ‹‹سىز››دە، تاشلىسا ئىزدە.
سەن سۆيمىسەڭ ھېچ گەپ ئەمەس، ئەل سۆيمىسە ھالىڭ خاراپ.
- ]0 S3 c+ r# _: ^& O9 g3 hسەن مېنى كىشى دېسەڭ، يانچۇقۇمدا كىشمىشىم، سەن مېنى كىشى دېمىسەڭ، سېنىڭ بىلەن نېمە ئىشىم.
سەھەر تۇرۇپ قوشناڭغا باق.
سەھرادا ھاڭرىغان ئېشەك، شەھەردە ھاڭرىيالماپتۇ.
0 U( h" |9 }4 W, Rسەۋر قىلساڭ، غورىدىن ھالۋا پىشار.
8 u# F/ r5 o$ b+ F  Q6 X8 vسودىگەرگە بوش كۆرۈندۈڭ، يەيدىغان گۆش كۆرۈندۈڭ.
سوراپ-سوراپ بىلىم ئاپتۇ، ئويلاپ-ئويلاپ كېيىن قاپتۇ.
, r$ P6 j3 v  L5 Q! oسوراپ-سوراپ ئىلىم ئاپتۇ، ئىزا تارتىپ كېيىن قاپتۇ.
سورا-سورا بىلىم ئاپتۇ، ئوينا-ئوينا  كېيىن قاپتۇ.
سوقۇشتا قورققان خوراز چىللاشتىن قالار.
سۇ ئەكەلگەن خار، كوزا چاققان ئەزىز.
سۇ بىلەن زىمىن ياشنار، بىلىم بىلەن ئەل ياشنار.
2 g( h" h* n& p- |9 iسۇدا پىشماي كىگىز بولماس، ئوتقا چۈشمەي بىگىز بولماس.
سۇ ــ دېھقاننىڭ قېنى، يەر ــ دېھقاننىڭ جېنى.
سۇغا سالسام سۇ  كۆتۈرمەس مىسقال تۆمۈرنى، ئالتۇن بېرىپ ئېلىپ بولماس قالغان كۆڭۈلنى.
) W& L- F! g  v, F+ oسۇ كېچىكىدىن ئۆتكەن ئەر ئەمەس، قان كېچىكىدىن ئۆتكەن ئەر.
2 ^/ i7 N' b! `2 pسۇنغان ئەينەك تۈزەلسىمۇ، سۇنغان كۆڭۈل تۈزەلمەس.
سۇنى بىلمەي سەكرىسەڭ، تۇنجۇقۇپ ئۆلەرسەن.
سۇنى سەپ سىڭار يەرگە، سۆزنى قىل سىغار يەرگە.
- G2 o" @% z" F  F8 n$ ~سۇنى كۆرمەي ئۆتۈك سالما.
, B$ w0 ]$ `1 M4 t: N6 T7 h0 qسۇ ئۇلغايسا كېمە كۆتۈرۈلەر، سۆز ئۇلغايسا جېدەل كۆتۈرۈلەر.
# K# R! X, b, E. o8 I" X/ iسۇ ئىچكەن بۇلاققا تۈكۈرمە.
* ]7 X* ~3 W# _. @8 H) cسۇ ئىچكەندە قۇدۇق قازغۇچىنى ئۇنتۇما.
2 o5 n' f, m$ Z: A+ l3 n; E6 a, vسۆرەلگەن ئىش بۇزۇلار.
$ ?9 p- K7 N' L. H3 R8 fسۆرەلمە پايدىدىن، ئەپچىل زىيان خوپ.
سۆز قىلساڭ ئاستا قىل، تېنىۋالغىلى ياخشى؛ يول ماڭساڭ قاراپ ماڭ، يېنىۋالغىلى ياخشى.
سۆز كۆركى ماقال، ئەر كۆركى ساقال.
سۆزلەڭ دېسە ئالتە ئېشەك يۈك، ئىش قىلىڭ دېسە خەپشۈك.
* k8 M4 [" @' v& Vسۆزلىسەم تىلىم كۆيىدۇ، سۆزلىمىسەم دىلىم كۆيىدۇ.
% {4 Q% ]( w+ U: Q* N8 rسۆزلىگەندە كوت-كوت، ئىش قىلغاندا غوت-غوت.
سۆزلىگۈچىدە ئەيىب يوق، ئاڭلىغۇچى ئىبرەت ئالسۇن.
% y, i0 i+ o4 C( q: Yسۆزلىيەلمىگەن ئېغىزدىن، چاپاق باسقان كۆز ياخشى.
سۆزۈڭ توغرا بولسا، ھۆرمىتىڭ كۆپ بولۇر.
, c0 m9 X( y3 Y/ s- n$ R# Qسۆزۈڭ قوپال بولسا، دوستۇڭ دۈشمەنگە ئايلىنار.
سۆزۈڭنى تەكرارلىساڭ تەمى كېتەر.
سۆزىدە تۇرمىغاننىڭ ھۆرمىتى بولماس.
سۆلەت گىرىم بىلەن، گۈزەللىك بىلىم بىلەن.
* o. V4 U9 [1 P$ q+ Zسۈتتە ئاغزى كۆيگەن قېتىقنى پۈۋلەپ ئىچەر.
5 P' e- u& \. I( k, Y1 O6 ~سۈيى ئاز تۇڭ شالاقلايدۇ.
3 P/ w: x$ o+ e* N, gسېخىينىڭ بەرگىسى كەلسە، بېخىلنىڭ جېنى چىقىپتۇ.
سېخى سەدىقە بەرسە، بېخىلىنىڭ قورسىقى ئاغرىپتۇ.
) B6 k, k/ E1 V3 I% sسېنىڭ-مېنىڭ دېگەن كۆڭۈل تارلىقى، نېرى يات-بېرى يات دېگەن ئورۇن تارلىقى.
8 U: _7 J3 c1 j  gسېنىڭ ئۆيۈڭگە بارسا گەپلا، مېنىڭ ئۆيۈمگە كەلسە يەپلا.
) h+ d( h8 y5 @. t6 h; lسىرتتىكى مىڭ دۈشمەندىن، ئۆيدىكى بىر دۈشمەن يامان.
. Q; _9 ~- F% N( ]) U5 Zسىڭمىگەن پولۇدىن، سىڭگەن ئۇماچ ياخشى؛ مىننەتلىك ئېشىڭدىن، قورسىقىمنىڭ ئېچى ياخشى.
سىلاپ ئەركىلەتسەڭ، شىرنى تىل بىلەن ، پىلنى قىل بىلەن يېتىلەيسەن.
سىلىق سۆز يىلاننى ئۇۋىسىغا كىرگۈزەر.
ش
- O& e2 ~1 f, y# `. ^0 [, Iشاتراق لايغا تاش ئاتما، گىرى قىزغا قاش ئاتما.
+ b' O) m7 N: w+ x4 x: v, oشامال كۆرمىگەن مايسا ئاجىز.
( u% d' M6 I2 X& J- Fشامالنىڭ سايىسى يوق، ئۈمىدسىزنىڭ غايىسى يوق.
شاھتىن ئىنساپ قاچسا، ئەلدىن بەرىكەت قاچار.
شەپشەك ئېرىق ئاتلار، ئېغىر-بېسىق دەريا ئاتلار.
شەيتانغا: ‹‹توپا يەمسەن؟›› دېسە، ‹‹يېغى بارمۇ؟››دەپتۇ.
8 G0 ^/ ?  L6 f3 C* f' m# Rشەيتاننىڭ ئېشىدىن پەرىشتە قىزغىنىپتۇ.
$ d4 W9 ~+ v- Q* D2 c# |  g0 gشورتاڭ يەردىن ئاشلىق چىقماس، مەزھەپ كۆپ يەردىن باشلىق چىقماس.
0 ~7 T. r# L( Z# V' dشۇم خەۋەر تېز تارقىلىدۇ.
$ v9 Z- {; ]6 ?0 i8 gشېرىن سۆزلىسەڭ، يىلان ئىندىن چىقار، ئاچچىق سۆزلىسەڭ، مۇسۇلمان دىندىن چىقار.
شىردەك غەيرەتكە چۈمۈلىدەك تاقەت كېرەك.
! e5 v# C) j9 G- {غ
8 y" s: d& R( h" Aغادايغانغا غاداي، بېشىڭ كۆككە يەتكۈچە؛ ئېگىلگەنگە ئېگىل، بېشىڭ يەرگە يەتكۈچە.
غاز سۇدا باتۇر، ئەر ئەلدە باتۇر.
غازنىڭ مېڭىشىنى دوراپ، قاغىنىڭ پۇتى قايرىلىپتۇ.
! s, m, \  d/ h% R6 W) J. vغالجىر ئىت چىشىنى كۆرسەتمەس.
غەرەز بىلمىگەندىن دوزاخ قاچىدۇ.
غەلۋىسى جىق ئۆينىڭ شېكىرىمۇ ئاچچىق.
غەيرەت قىلدىڭ خوپ قىلدىڭ، مىننەت قىلدىڭ يوق قىلدىڭ.
غەيرەت يىغقىن تېنىڭگە، خىزمەت قىلغىن ئېلىڭگە.
) d9 T8 _  g, }; R* O7 oغەيرىتىڭ بولسا يۇلتۇز سانايسەن.
غەيۋەت-شىكايەت جېدەلگە دالالەت.
+ {+ N& e4 s. w; |& M" [غوجىنىڭ غوجىسى بار، چامغۇرنىڭ ئورىسى بار.
2 q; t# V% S- d1 E/ e0 J* T8 {  y5 Pغورا غورىنى كۆرسە، ئالا بوپتۇ.
% D0 j" ?" r% |& tغورا يەپ دەرد تارتقىچە، ئالما يەپ ئۆلىۋال.
غورىنى ئانىسى يېسە، قىزىنىڭ چىشى قاماپتۇ.
. C$ X) m& \3 e4 Rغۇربەتتە غېرىب شادىمان بولماس، رەقىب ئەلگە مېھرىبان بولماس.
غۇلاچقا چىداپ، غېرىچقا چىدىماپتۇ.
غېرىبنىڭ قەدىمى يەتسە، بالا يەتمەس.
* O7 X& J1 b3 h) Y2 oق
/ r4 I* Y% e) tقاپاق پۇل ئەمەس، باراڭ پۇل.
قاپاق كۈندە سۇنمايدۇ، كۈنىدە سۇنىدۇ.
قاتتىق تەربىيىنىڭ تاتلىق لەززىتى بار.
قاچساڭ جاپادىن، قالىسەن قاتاردىن.
5 }) C+ P+ H- W+ F  `7 Y/ [2 C9 _: i5 Eقارغىش ئالغان يامان بولار، ئالقىش ئالغان ئامان بولار.
قاغىنىڭ قېرىسىنى بىلىپ بولماس، ئادەمنىڭ ئالىسىنى.
قارلىغاچ پەس ئۇچسا، يەرگە يامغۇر چۈشەر.
- i$ i5 t5 y3 R# p  l5 U) Tقارنىم ئۈچۈن يىغلىمايمەن، قەدرىم ئۈچۈن يىغلايمەن.
$ d7 Q5 l5 W4 ?$ cقارىغۇ مۈشۈككە ئۆلۈك چاشقان ئۇچراپتۇ.
قارىغۇنى تار يەردە قىستاپتۇ.
قارىغۇنى كۆزدىن ئايرىغان بىلەن، ھاسىدىن ئايرىماپتۇ.
قارىغۇنىڭ شەھىرىگە بارساڭ، بىر كۆزۈڭنى قىسىۋال.
4 G1 o% n5 z( I0 }قازاغا رىزا، بالاغا سەۋر.
! R( j1 |/ Q0 ]قاسساپ تونۇشىنى بابلايدۇ.
% n6 ]" R  N0 qقاسساپقا ماي قايغۇچى، ئۆچكىگە جان قايغۇسى.
قاشقا سانىساڭ كۆزگە، كىشىگە سانىساڭ ئۆزگە.
2 v& v/ o1 z, h# H* Q' `قاغا بالام ئاپئاق، كىرپە بالام يۇمشاق.
7 s$ u8 b. ^0 r- N( zقاغىغا ئاتسام، كالىغا تەگدى.
قاغىغا ئۈلپەت بولساڭ، يېيىشىڭ تاپ.
قالغان ئىشقا قار ياغار.
قالغان ئىشنىڭ قۇيرۇقىنى قۇم باسار.
0 o+ p* U( J- m; L. Jقامچا تېرىگە ئۆتەر، ھەقىقەت سۆڭەككە ئۆتەر.
قانائەتتىن ئىززەت، تەمەدىن خورلۇق كېلەر.
+ l9 p4 Y' A' G8 t. M. |قانائەت قىلساڭ، خار بولمايسەن.
قان بىلەن كىرگەن خۇي، جان بىلەن چىقار.
$ ]2 {# n, p/ Nقانچە مېھنەت قىلساڭ، شۇنچە راھەت كۆرىسەن.
# ]3 U. F8 D9 W& C6 vقانچىلىك ئۇخلىساڭ، شۇنچىلىك ئاچ قالىسەن.
& t8 ~7 u9 A9 W! L# {1 m* h) \$ \قايسى تاغقا بارساڭ، شۇ تاغنىڭ ناخشىسىنى ئېيت.
9 A: r/ q5 m) ~! Q3 xقايغۇرغاندىن يالۋۇرغان يامان.
قايغۇسى يوق كىشى سۇ ئىچىپمۇ سەمرىيدۇ.
+ Y7 H% [8 Z: p& x- yقىپىزىڭ ئالتۇن بولسىمۇ، بۇلبۇل خالىماس.
' O- v( O5 `5 W" o( Q  G: m' eقەدرىڭنى ساقلاي دېسەڭ، مېھماندارچىلىققا ئاز بار.
قەدىرسىز ياشىغاندىن قەدىرلىك ئۆلگەن خوپ.
  v. U" j$ P# j( mقەدىرلىسەڭ، قەدرىڭ ئاشار.
قەرزدار بولاي دېسەڭ، نەق ئېلىپ نېسى سات؛ بالدۇر ئۆلەي دېسەڭ، ئەسكى تامنىڭ يېنىدا يات.
قوتانغا بۆرە كىرسە، ئىتنىڭ تەرىتى قىستاپتۇ.
قورساق ئاغرىقىڭ بولمىسا، تاۋۇز يېيىشتىن قورقما.
% P& h/ Q. F2 r; C: c' f, G' B, Oقورسىقى كەڭ ئادەم تاتلىق ئۇخلايدۇ.
& g! S1 a5 E' Y1 Xقوزغالغان ئەلدىن قورق، كەلكۈنى بار سەلدىن قورق.
قوزغۇنغا تاغ ياخشى، بۇلبۇلغا باغ ياخشى.
قوزغىلىپ گۈل بولدۇم، قوزغالماي كۈل.
قوش كەتمەننى مەن چاپسام، مېغىزىنى سەن چاقتىڭ.
قوشناڭ قارىغۇ بولسا، بىر كۆزۈڭنى قىسىۋال.
قوشناڭ بولسا كۆكەمە، جېدەلگە مۇشت كۆتەمە.
قوشناڭ جەبر قىلسا، سەۋر قىل.
قوشناڭ ساڭا باقمىسا، سەن قوشناڭغا باق.
قوشناڭنىڭ قىزىنى كېلىن قىلما، نېپىز يۈزۈڭنى قېلىن قىلما.
  U. j# C8 s* E+ {/ }5 M( `قوشنىلار ئىناق بولسۇن، ئاداۋەت يىراق بولسۇن.
قوغۇنلۇققا شۇمبۇيا چىقسا، ھەسەتخورنىڭ كۈلگىسى كېلىدۇ.
7 h/ E' h8 S; @* M' B9 j9 Xقوغۇن يېسەڭ سەھەر يە، بولمىسا زەھەر يە.
قول قولنى يۇسا، قول قوپۇپ يۈزنى يۇيۇپتۇ.
قولۇڭدىن كەلسە ئەلدىن ئايىما.
قولۇڭدا قورال بولسا، تىلىڭ ئۇزۇن بولۇر.
قول يۈگۈرۈكى ئاشقا، ئېغىز يۈگۈرۈكى باشقا.
7 X. }; b5 @) p* L9 z' w, [قوي باقساڭ يىغىپ باق، ئىنەك باقساڭ سېغىپ باق.
قوينۇڭدىن تۆكۈلسە قونجۇڭغا چۈشەر.
. F. ^7 Z( Z8 c+ _7 `+ P6 aقۇشقاچتىن قورققان تېرىق تېرىماس.
7 ^7 S, R! b9 k  E, vقۇرۇق تاغار ئۆرە تۇرماس، قۇرۇق سۆز قۇلاققا خۇشياقماس.
قۇرۇق چىلەك تاراقشىيدۇ، بىلىمسىز ئادەم ۋالاقشىيدۇ.
! X/ A! i# U! X. b3 F1 a- @3 sقۇرۇق رەھمەتكە مۈشۈك ئاپتاپقا چىقماپتۇ.
قۇش زىننىتى پەي بىلەن، ئادەم زىننىتى بىلىم بىلەن.
قۇشقاچتەك ۋىچىرلىغىچە، چۈمۈلىدەك مىدىرلىغىن.
قۇش قانىتى بىلەن ئۇچار، ئادەم بىلىمى بىلەن ئۇچار.
1 b/ {2 H* w& q! h( yقۇشنى قانات ئۇچۇرار، ئادەمنى ئۈمىد ئۇچۇرار.
قۇلاققا يەتكەن سۇغۇق گەپ، يۈرەككە تېگىپ مۇز بولۇر.
قۇلدەك ئىشلە، بەگدەك يە.
قۇياش تاڭنى يورۇتار، كىتاب ئاڭنى يورۇتار.
) x6 H/ Z1 o- rقېرىلىقنىڭ غېمىنى ياشلىقتا قىل.
قېرىنداشلار يىقىلسا يۆلىگىن، ئۆتنە ئالغان نەرسىنى تۆلىگىن.
قىردىكى قىرغاۋۇلنى ئوۋلايمەن دەپ، ئۆيدىكى توخۇنى قولدىن چىقىرىپ قويما.
" k' S; ]) `% `, m: O) [قىرغاق كۆرۈپ بۆز ئال، ئانا كۆرۈپ قىز ئال.
. q- M) n/ L8 s8 d5 E3 Dقىرىققا چىدىغان قىرىق بىرگىمۇ چىدايدۇ.
قىزدا گۇناھ يوق، ئانىسى بۇزۇق؛ چاقتا گۇناھ يوق، تانىسى بۇزۇق.
4 ~1 t" K- G# x5 {3 iقىزنى گۈل ئارىسىدىن ئىزدە، يىگىتنى ئەل ئارىسىدىن ئىزدە.
3 ~3 ^! j' D+ z& I+ S, N4 x# ^" m3 @قىزىڭ ئاشىق بولسا، يەرگە باق؛ ئوغلۇڭ ئاشىق بولسا، كۆككە باق.
قىزىڭنى ئەر ئالمىسا، قوشناڭدىن سورا.
قىزىڭنى كۈزنىڭ ئاپتىپىغا سال، كېلىنىڭنى ئەتىيازنىڭ ئاپتىپىغا سال.
قىزىڭنى نومۇسچان قىل، ئوغلۇڭنى تىرىشچان قىل.
8 R$ d3 t) F. {! Q1 v9 \& r/ T3 wقىزىڭنى ياخشىغا بەر، ئوغلۇڭنى ئەسكىگە بەر.
, O- z8 |& N: J: T" a9 e7 B2 f/ \& lقىزىل گۈل تىكەنسىز بولماس، مۇھەببەت رەقىپسىز بولماس.
, ?7 P  }5 l2 ]9 f3 Z* f" ~قىلدەك سەمىمىيەتلىك، پىلدەك ئاتاقتىن ئەلا.
& i+ _' g! z( N+ Bقىلدىن كەتسەڭ، قىرىقتىن كېتىسەن.
) u( Z4 }$ [; r+ s- Q* ~) K& eقىزغانچۇقنىڭ ھالۋىسىدىن، قولى ئوچۇقنىڭ ئۇمىچى ياخشى.
% |+ Y/ ^- w( Zقىلىچ قىنىدا ياتسا دات باسار، بىرلىك بۇزۇلسا يات باسار.
ك
كاجنى بازار ئوڭلايدۇ، ساراڭنى مازار ئوڭلايدۇ.
كەتمەننى مەن چاپسام، يېتىپ يەيدۇ خان غوجام.
( e: W; A1 J1 O& E$ ~, w* ]+ w9 p5 }كەتمەن چاپقان جىگدە يەپتۇ، ئوڭدا ياتقان گىردە يەپتۇ.
- l5 a" e& c" h) I1 x! U" G$ Bكەچتە ئېشىمغا كەلگۈچە، ئەتىگەندە ئىشىمغا كەل.
كەكلىكنىڭ مېڭىشىنى دورايمەن دەپ، قاغا مېڭىشىنى ئۇنتۇپ قاپتۇ.
كەڭەشكەنگە كەڭ دۇنيا، تالاشقانغا تار دۇنيا.
' C9 Z. T4 o) Bكەڭ بولساڭ، كەم بولمايسەن.
كەڭ بولساڭ، كىچىكلەپ كەتمەيسەن.
, c) c- [7 b0 l! q' E. _8 gكەلگەن دوستقا تار بولساڭ، كېلەر دوستقا زار بولىسەن.
6 K4 F3 F% ~! W0 [- K. fكەلگۈچە مېھمان ئۇيۇلىدۇ، كەلگەندىن كېيىن ئۆي ئىگىسى.
$ i3 v) l7 h3 W: G9 @+ eكەلمەك مېھماندىن، كەتمەك ساھىبخاندىن.
كەمبەغەل بولساڭ بازار قوغلاش.
& X3 r& L; E9 L; X% l$ d, bكەمبەغەل بولساڭ كۆچۈپ باق.
0 l3 x7 h: g$ |9 W9 M9 m/ ?كەمبەغەل چورۇق كىيسىمۇ، كۆڭلى يورۇق.
كەمبەغەل كەمبەغەل ئەمەس، كەم ئەقىل كەمبەغەلدۇر.
كەمبەغەل كېسەل بولسا، ئەزرائىل قەرزىنى سۈيلەپتۇ.
كەمبەغەل روزا تۇتسا، بايلار ھېيت ئويناپتۇ.
7 k/ }. @$ i1 c( e0 Jكەمبەغەلنىڭ مۈشۈكى چاشقان تۇتسا، باينىڭ مۈشۈكى توشقان تۇتار.
كەم سۆز يىگىت ساز يىگىت، مەدداھ يىگىت ماز يىگىت.
, K5 c- I2 X8 i1 ?كوزا چاققانلار ئەزىز، سۇ كەلتۈرگەن خارۇ زار.
; M& |9 c1 k' N1 yكوزا كۈندە سۇنماس، كۈنىدە سۇنار.
كونا تامدا قۇشقاچ تولا، يامانغا پۇتلاش تولا.
كۆپ ئاتقان بىلەن مەرگەن بولماس، كۆپ سۆزلىگەن بىلەن چېچەن بولماس.
/ P, N* R9 @# s  ?8 H1 C$ @3 N3 Iكۆپ ئاڭلىغان كۆپ بىلۇر، ئاڭلىمىغان نېمە بىلۇر.
كۆپ بىلگەن ئاز سۆزلەيدۇ، ئاز سۆزلىسىمۇ ساز سۆزلەيدۇ.
3 G7 f! ?( t, a3 a. E, A$ Gكۆپ تەتقىق قىلغان ئالىم بولۇر، كۆپ تەنقىد ئاڭلىغان زالىم بولۇر.
5 Z1 ?& Y% X9 f/ r- |) Q- wكۆپ سورىساڭ، ئاداشمايسەن.
% n$ D3 n, [; j& {كۆپنى دەپ ئازدىن قۇرۇق قاپتۇ.
كۆرگەن كۆرگەننى سۆزلەر، ئەخمەق يىگەننى سۆزلەر.
' N+ s, V+ ?  S1 g! z& M6 `3 Lكۆرگەن كۈنۈڭنى ئۇنۇتما، شىر-چورۇقۇڭنى قۇرۇتما.
كۆزدىن ئايرىغان خۇدا، ھاسىسىدىن ئايرىماپتۇ.
كۆڭلى بۇزۇق باشقىلارنىڭ ئەيىبىنى ئىزدەر.
كۆڭلى تۈزنىڭ گېپى تۈز.
1 j  Z6 y0 j% P) q! ?كۆڭۈلنىڭ ئالىسى دىلنى ئاغرىتار، ئاشنىڭ ئالىسى قورساقنى ئاغرىتار.
كۆۋرۈك جامائەتنىڭ، ھاراق ھاماقەتنىڭ.
# U6 o/ U7 t8 [9 R# wكۆۋرۈكسىز دەريادىن ئۆتمە، نامەردتىن ۋاپا كۈتمە.
; d" b, J$ d4 f! g9 O) |كۆپنى تىلىگىچە، ئازنىڭ بەرىكىتىنى تىلە.
كۈچ بىلەكتە ئەمەس، يۈرەكتە.
: L+ {0 C+ R2 B( L" Sكۈچۈڭ ئاز بولسا، پو ئات.
! S1 I" F+ @2 W1 r' A* Qكۈچۈڭنى بىلىكىڭدىن سىنا، ئەقلىڭنى بىلىمىڭدىن سىنا.
8 R5 l3 O! q$ [- Q0 K0 b3 V/ Lكۈچۈڭنى خار قىلساڭمۇ، ئۆزۈڭنى خار قىلما.
6 G% C1 E; w" t  }" rكۈچۈڭنىڭ بارىدا پۇل تاپ، چىشىڭنىڭ بارىدا گۆش يە.
+ q% |& a* V" t+ ~  `كۈچۈڭنى يەرگە بەر، بىلىمىڭنى ئەلگە بەر.
2 s  |7 w$ C6 \% i2 v. cكۈچى بار بىرنى يېڭەر، بىلىمى بار مىڭنى.
. {! @/ S5 M) c1 Xكۈچى يوقنىڭ ئاچچىقى يامان، بىلىمى يوقنىڭ غەلۋىسى يامان.
$ d& r/ F" ~+ z. m: g2 ]كۈزنىڭ شامىلى ياندىن ئۆتەر، ئەتىيازنىڭ شامىلى جاندىن ئۆتەر.
5 B1 o' {4 i5 p+ B- Z: F6 ]كۈلۈپ تۇرساڭ ياشىرىسەن، خاپا يۈرسەڭ قېرىيسەن.
كۈن ئارقىدا قالساڭ، يىل ئارقىدا قالىسەن.
: t* V7 Y* T; Q6 pكۈندۈزى سۆزلىسەڭ ئەتراپىڭغا باق، كېچىسى سۆزلىسەڭ ئېغىزنى قۇلاققا ياق.
# [. r7 n& U- a" P( fكۈن كۆرمىگەن كۈچۈك كۈننى كۆرۈپ ھاۋشىپتۇ.
كۈنلۈك ئىش قىلساڭ، سەھەردىن باشلا؛ يىللىق ئىش قىلساڭ، باھاردىن باشلا.
كۈننى ئېتەك بىلەن توسقىلى بولماس، ئۆلۈكنى قار بىلەن كۆمگىلى بولماس.
* U9 J, `0 o+ _2 I( I6 d& J7 F; rكۈيئوغلۇڭ يامان بولسا، قىزىڭدىن كۆر؛ كېلىنىڭ يامان بولسا، ئوغلۇڭدىن كۆر.
كېپىل بولساڭ، كېپەنلىكنى تەييارلا.
0 Q" o( U1 ^/ o0 Aكېپىنەك گۈلگە ئامراق، ياسانچۇق كىيىمگە ئامراق.
" }/ r$ G. h% a7 b1 f+ [كېتىمەن دەپ ئوتۇڭنى ئۆچۈرمە.
3 y. _3 O3 A; Mكېچە قانچە قاراڭغۇ بولسا، يۇلتۇز شۇنچە يورۇق بولىدۇ.
: e$ E3 a/ n2 J4 Y6 B8 _# |كېچىدە كەلگەن مېھماندىن ئوغرى ياخشى.
9 a# H& [: p3 U& m# {: L- Fكېچىككەن ئىش قار باسقان قىش.
( y: ^. y6 F' t8 ~( ]. uكېسەل بولغان دورا يەيدۇ، ئەمەل تۇتقان پارا يەيدۇ.
كېسەل بولمىغىچە ئاللانى تونۇماپتۇ.
) y  `4 {, N' |كېسەلنى يوشۇرساڭ، ئۆلۈم ئاشكارا.
6 ?  w( U3 A5 _3 H: d) {- Mكېسەل ئۇزاققا قالسا، بالىدا ۋاپا قالماس.
كېسەل ئېنىقلانمىسا دورا كېلىشمەس، ئەيىب يوقالمىسا كۆڭۈل سۆيۈشمەس.
كېڭەشلىك ئىش ئۇزار، كېڭەشسىز ئىش توزار.
كېلەڭسىز ئۇسسۇلغا چۈشسە، بىر مو يەرگە پاتماپتۇ.
; P9 j) Z& M* B1 g% [كېلىش ــ ئىرادە، كېتىش ــ ئىجازەت.
6 X- _6 {- Y+ U2 q. ^كېلىن ئالساڭ كەمبەغەلدىن ئال، قىز بەرسەڭ بايغا بەر.
) Y7 \' c* u8 T' _2 P, b- o& Sكېلىنىڭگە نېمە قىلساڭ، قىزىڭدىن شۇنى كۆرىسەن.
7 {- u; i  @8 Cكېيىك ئوقسىزغا ئۇچراپتۇ، بالا يۇقسىزغا ئۇچراپتۇ.
كېيىن قالغان ئىشقا قار ياغار.
9 d: V8 b+ k. T' Q9 Z! ^1 z1 }( tكىتاب بىلىم بۇلىقى، بىلىم ھايات چىرىقى.
كىچىك پېئىل بولساڭ، كىچىكلەپ كەتمەيسەن.
كىرىشتىن ئاۋۋال چىقىشنى ئويلا، مېڭىشتىن ئاۋۋال كېلىشنى ئويلا.
- B( N" f. ]' I1 C  ^% lكىشى ئاڭلىمىسۇن دېسەڭ دېمە، كىشى بىلمىسۇن دېسەڭ قىلما.
كىشىدىكى پۇل، چۈشىدىكى پۇل.
كىشىدىن ئۇيالغۇچە، ئۆزۈڭدىن ئۇيال.
: l6 d5 v0 k. w# ]1 |% cكىشىگە سانىساڭ ئۆزگە، قاشقا سانىساڭ كۆزگە.
كىشىگە قەست قىلغان ئۆزىنى پەست قىلار.
. ]( I2 b( q) H* sكىشىگە ئورا كولىساڭ، ئۆزۈڭ چۈشىسەن.
# T: u, p4 ?8 C/ [/ Pكىشىگە يېلىنساڭ، ئۆزۈڭنى خار قىلىسەن.
كىشىلەرگە نەرسە بەرسەڭ، ئارقىسىدىن مىننەت قىلما.
! r; T" a/ A  [( L6 A( L* Gكىشىنى بىلگەن ئاقىل، ئۆزىنى بىلگەن دەنا.
; S1 Y" m4 ?7 l5 _كىشىنىڭ ئەيىبى تۆگىدەك بولسىمۇ، كۆرمەسكە سال.
كىشىنىڭ ئەيىبىنى ئاچقان خۇدانىڭ دۈشمىنى.
  z! q, T2 X- N0 |2 R/ lكىشىنىڭ ئەيىبىنى ساڭا دېگەن كىشى، سېنىڭ ئەيىبىڭنىمۇ باشقىلارغا دەر.
- }4 h% n* V: w  }كىشىنىڭ ئەيىبىنى سۆزلىمەي، ياخشىلىقىنى سۆزلە.
$ f4 ]! s9 C: f0 P3 |  \1 Qكىشىنىڭ تامىقىنى يېسەڭ تىلىڭ قىسقىرار، سوۋغىسىنى ئالساڭ قولۇڭ قىسقىرار.
كىشىنىڭ تەرىتىدە ناماز ئوقۇغىلى بولماس.
+ x& X9 X  L8 p  Pكىشىنىڭ جۇۋىسىدا تەرلەپتۇ.
كىشىنىڭ چىرىقىنى ئۆچۈرىمەن دەپ، ساقىلىنى كۆيدۈرۈپتۇ.
كىشىنىڭ روھى چۈشسە، ئېتى چاپالماس.
4 b; w# u; j4 V$ |كىشىنىڭ غېمى پات كىرىپ پات چىقىدۇ.
كىشىنىڭكىنى بۇلاپ-تالاپتۇ، ئۆزىنىڭكىنى سىقىپ يالاپتۇ.
كىشىنىڭ ئون ‹‹ھە-ھۇ››سىدىن، ئۆزۈڭنىڭ بىر غەيرىتى ئەلا.
& Y0 a+ ]6 Y( t& j1 tكىشىنىڭ ئىشىكىنى چەكمىگىن زىنھار، سېنىڭكىنىمۇ چېكىدىغىنى چىقار.
كىشىنىڭ يۇرتىدا پاختىدا ياتقاندىن، ئۆز يۇرتۇڭدا تاختىدا يات.
كىشىنىڭ يېرىگە باغ قىلماڭ، يۈرىكىڭىزنى داغ قىلماڭ.
كىشىنىڭ يېرىگە ئىشلەپ، قالدى لېۋىنى چىشلەپ.
كىشىنىڭ يېڭى كىيىمىنى كىيگۈچە، ئۆزۈڭنىڭ كونا كىيىمىنى كىي.
كىم ئۆز نەپسىگە زالىم، كەلگۈسى بولۇر ئالىم.
5 \" _4 ]* e* A! L6 ]' g* Hكىيىمدە بەسلەشمەي، بىلىمدە بەسلەش.
5 F3 y2 y$ x) mكىيىمىڭ ــ سۆلىتىڭ، مېھنىتىڭ ــ دۆلىتىڭ.
' t: a+ t4 i1 \: v' Nگ
: q5 H9 I% F  S+ @! oگاچا بولسىمۇ، باينىڭ ئوغلى سۆزلىسۇن.
گاچىدىن گەپ سوراپتۇ، قارىغۇدىن يول سوراپتۇ.
گاچىنى سۆزلەتكەن ئۇنىڭ پۇلى.
, ?( O) K6 K- A; V! ]گەپ ئايلىنىپ سەمىرىپتۇ.
گەپ تولا يەردە ئەقىل ئاز.
5 l" O* Z- T! c2 i' {( T; Z+ Eگەپ دېسە بەش ئېشەككە يۈك، ئىش دېسە خەپشۈك.
گەپ سېتىپ شەرمەندە بولما، بىكار يېتىپ ئارماندا قالما.
( b4 T4 r! n: {1 Aگەپنى قىسقا قىل، كۆسەينى ئۇزۇن قىل.
4 B: s; b9 d  Y1 O& S! ]4 Bگەپنى كۆپ بىلسەڭمۇ، ئاز سۆزلە.
گەپنىڭ پوسكاللىسى، سۆزنىڭ ھەقدانىسى.
1 h$ N, {& {4 h9 Q" j# |2 y3 s# ?گەپ يۈزدە ياخشى، ئۇسسۇل تۈزدە.
" [/ V+ J, v# s" Jگول قازانغا قارار، تەدان ئوچاققا قارار.
گۇگۇمدا قىز كۆرمە، قاش-كۆزىنى ئۇز كۆرمە.
! w$ j; T+ V& c9 m( Lگۇمانغا چىرماشقان چاقچاق، دىلغا داغ پەيدا قىلۇر.
7 E5 Y1 `& g& ?* \  n! pگۇمان ئىماننى قاچۇرار، ئۇماچ مېھماننى قاچۇرار.
/ H0 y$ L' p$ H, W. E1 o+ u# }گۇناھسىزغا شىلتىغان تايىقىڭ ئۆزۈڭگە تېگەر.
گۆش بىلەن ياغ بىر تۇغقان، پىيازنىڭ كۆيگىنى كۆيگەن.
! M9 A$ n$ ]8 n2 m; [) }% gگۆش كۆرسىتىپ ئۆپكە سېتىپتۇ.
( R* F# E( E( wگۆھەرگە سەدەپ لازىم، ئادەمگە ئەدەپ لازىم.
/ f" o# g* M+ w7 v# jگۆھەرلىك بولۇشتىن، ھۈنەرلىك بولۇش ئارتۇق.
0 q2 q5 c* x: l1 n- ^گۆھەرنى ئالغۇچە تاشتىن، نى سەۋدا ئۆتىدۇ باشتىن.
گۆھەر ياتىدۇ سايدا، تونۇمىساڭ نېمە پايدا!؟
! }" _4 R7 F, L4 D" a0 P1 a8 C& rگۈرۈچتىن خەۋەر يوق، سەۋزە دەم يەپتۇ؛ يىگىتتىن خەۋەر يوق، كېلىن غەم يەپتۇ.
گۈزەل ئارزۇ يېرىم دۆلەت.
1 f' L1 t" Y" f/ Sگۈزەل ئەخلاق ئادەمنى بېزەيدۇ.
گۈزەلگە بېرىلسە گۆرگە باشلار، كۆڭۈلگە بېرىلسە چۆلگە باشلار.
4 D( F( t8 {( o, n. gگۈزەل يولدا تاشلايدۇ، قاراقچى چۆلدە تاشلايدۇ.
گۈل پۇرىقى بىلەن ئەزىز، ئادەم ئەمگىكى بىلەن ئەزىز.
گۈلنى سۆيگەن تىكەننىمۇ سۆيەر.
گۈلنىڭ تىكىنىدىن قورققان گۈل قىسالماس.
گۈلنىڭ تىكىنى يامان، ھەسەلنىڭ ھەرىسى.
/ r; ?: l/ ~( H1 J; v, _7 L% kگۈلنىڭ گۈزەللىكى ھۆسنىدە، ئادەمنىڭ گۈزەللىكى قەلبىدە.
گۈلنى ياخشى كۆرسەڭ، تىكىنىدىن قاچما؛ ھەسەلنى ياخشى كۆرسەڭ، ھەرىسىدىن قاچما.
گۈمبەزگە ياڭاق ئاتساڭ، دومىلاپ چۈشەر.
گېپىڭ ھەق بولسا، خانغا قورقماي ئېيت.
+ t, j7 Y! b9 _" `8 jگىجىڭ ئادەم سۆز بۇزار، مايماق ھارۋا يول بۇزار.
% ]1 G( Y- q9 K" x' jگىلەمنىڭ ئېسىللىكى قىلىدىن بىلىنەر، ئادەمنىڭ ئېسىللىكى تىلىدىن بىلىنەر.
گىلەمنىڭ ئېسىللىكى قىلدىن، مال سودىسى تىلدىن.
) h+ O9 @  V' _- k+ h; N4 Pل
0 F. [' ~) y* O, Wلايدىن ياسالغان خام كوزا سۇغا چۈشسە ساق چىقماس.
% @: D2 v: a. i$ o/ kلەقەم نەدىن چىقىدۇ؟ ئۆيدىن چىقىدۇ.
لەۋزىدە تۇرمىغاننىڭ ئىناۋىتى يوق.
لەيلىنى كۆرۈش ئۈچۈن مەجنۇننىڭ كۆزى كېرەك.
م
ماجىرانى چاقچاققا ئايلاندۇرۇپتۇ، ھازىنى تويغا ئايلاندۇرۇپتۇ.
ماڭا كەلگەندە ساينىڭ سۈيى تۈگەپتۇ.
مالدىن زېرىكمەڭ، خېرىدارغا تېرىكمەڭ.
مال -مۈلۈك بايلىق ئەمەس، بىرلىك بايلىق.
مالنى ساتساڭ نەخ ساتساڭ، راست گېپىڭنى دەپ سات.
مالنىڭ سېمىزلىكى تۇرقىدىن، ئادەمنىڭ ئېسىللىكى خۇلقىدىن.
/ V% i8 z3 V/ N- @# n+ O/ a/ \مانتا قاسقاندىن كېلەر، ئەمەل داستىخاندىن كېلەر.
ماھىرلىق مەشىقتىن كېلۇر.
6 |' O! ~# u: \. D; T' [- z; iمايسىنى باھاردا كۆر، بالاڭنى كىچىكىدە كۆر.
مەرد يىقىتىدۇ، ئۆلتۈرمەيدۇ.
* O' X9 W5 E+ G  hمەرد بولاي دېسەڭ، تەمەخور بولما.
مەرد سۆزىدىن قايتماس، يولۋاس ئىزىدىن قايتماس.
مەشىق ــ بىلىمنىڭ ئانىسى.
0 k) Q: U6 h4 @, R& I. gمۈشۈكنى مۈشۈك چىشلىسە، چاشقان كۈلەر.
9 g/ _4 p, D7 Q( W* t7 kمەقسەتسىز ئادەمنىڭ غەيرىتى زايە، غەيرەتسىز ئادەمنىڭ ھەيۋىتى.
مەكتەپ كۆرمىگەن بالا، پادا كۆرمىگەن كالا.
مەن دەيمەن بالامنى، بالام دەيدۇ بالىسىنى.
+ `- n) I! H4 Q( `مەن كۆيەرمەن بالامغا، بالام كۆيەر بالىسىغا.
3 g  h5 X  s  F2 N8 W+ ?" w# v9 Wمەن ماڭاي دەيمەن، ئېشىكىم ياتاي دەيدۇ.
مەنزىلگە يەتتىم دەپ ئوزۇقىڭنى تۈگەتمە، كۆچىمەن دەپ ئوتۇنۇڭنى تۈگەتمە.
: \" _1 e. [" f) R4 hمەن سۆرىگەن بولاي، سەن داقىرىغان بول؛ مەن ئۇرغان بولاي، سەن ۋارقىرىغان بول.
8 x' u4 N7 E0 s: k# @5 ~مەن قورقىمەن دۆڭدىن، گەپ قىلمىغان مۆڭدىن.
. n5 L# M  z9 r* F5 }مەن-مەن دېگەن زاۋال تاپار، كەمتەر يۈرگەن كامال تاپار.
6 m8 `- Y2 J2 mھۆرمەت قىلساڭ ئىززەت تاپارسەن، چايناپ يېسەڭ لەززەت تاپارسەن.
مەھەللىدە ئىمام كۆپ بولسا، ناماز ھارام.
5 x( x/ \# u1 iمەيدە ئاغرىتقان گۆش ئەمەس، كۆڭۈل ئاغرىتقان دوست ئەمەس.
مەيدىسى قىچىشسا، دۈمبىسىنى قاشلاپتۇ.
مەينەت ئۆينىڭ بۇسۇغىسىدىن پەرىشتە ئاتلىماس.
موراڭدىن تۈتۈن چىققۇچە، مېڭەڭدىن تۈتۈن چىقار.
- u5 @: Z- f) d* I8 sموللا كىشىگە مەسە ياخشى، تەمەخورغا بەرسە ياخشى.
, ^  a. M2 y1 R+ ?موللا كۈلمەيدۇ، كۈلسە تېلىقىپ قالىدۇ.
( X. \4 Y8 ?: H2 }% W6 jموللامنىڭ دېگىنىنى قىل، قىلغىنىنى قىلما.
4 \: o8 {) w" y( _1 nموللىلىقمۇ بىر ھۈنەر، جاپا چەكمەي پۇل ئۈنەر.
, E+ J+ i  d9 w/ Q: V1 K; [مولۇندەك قاراپ تۇرغىچە، بۇلبۇلدەك سايراپ تۇر.
0 O9 N8 e- I0 z, m5 W0 Xمۇھتاجلىق تاشتىن قاتتىق.
$ P4 y; o5 W! q6 L9 x( ]مۇساپىرچىلىق يامان، بىر كۈن بولسىمۇ؛ قەرزدارلىق يامان، بىر پۇڭ بولسىمۇ.
. m) ?5 I  s' m" b7 Q6 yمۇسۇلمانچىلىق ئاستا-ئاستا.
مۇناپىقنىڭ ئىبادىتىدىن، پاسىقنىڭ ئىبادىتى ياخشى.
' l2 F7 a! y7 A! s: ~  ]مۇھەببەت نەدە، ئىككى كۆزدە.
مۇھەببەت ھەممىدىن ۋاز كەچكۈزەر.
مۇھەببەت ۋاپاسى بىلەن، ھالاۋەت جاپاسى بىلەن.
مۆدۈرمەيدىغان ئات يوق، يېڭىلىشمەيدىغان ئادەم.
/ ?/ l# r& e' R0 nمۈشۈك ئۆلسە، چاشقان داپ چېلىپتۇ.
مۈشۈك گۆشكە بويى يەتمىسە، روزا تۇتتۇم دەر.
/ E# p/ X0 I! O; Mمۈشۈكنىڭ سېزىمى بۇرتى بىلەن، شەيخنىڭ ئاتىقى مۇرىتى بىلەن.
) c% _6 q; ?& jمۈشۈكنى ئۇسسۇلغا سالساڭ، چاشقان قوغلاپتۇ.
مۈشۈك يوق يەردە چاشقان پادىشاھ بولۇپتۇ.
/ A6 R% U6 w/ Wمېزىنى باسسا، تېزى چېقىپتۇ.
مېھمان ئاز ئولتۇرار، كۆپ سىنار.
مېلى ناچار سودىگەر ھەممىدىن بەك ماختار.
مېھمان باردا مۈشۈكنى پەش دېمە.
مېھماندارچىلىقتىن يامانلىساڭ، مېھمان چاقىرىپ باق.
+ i. V$ k3 t+ l/ g; Uمېھماندىن سوراپ تۆگە سويغىچە، سورىمايلا سوغاق سۇ قۇي.
! l5 r6 s* T) Q8 K& N) jمېھمانغا تار بولغان دوستقا زار بولار.
مېھماننىڭ كېتىشىنى سورىما، كېلىشىنى سورا.
- Z0 g* a& `' z7 ?  |مېھمان كەلسە ئۆيۈڭگە، ئۇرۇپ سالما چىنەڭگە.
5 N$ c. [$ h+ a* \) e9 xمېھماننىڭ ئالدىغا قويساڭ، يېسە-يېمىسە ئۇنىڭ ئىززىتى.
مېھماننىڭ كېلىشى ئۆيۈڭگە بەرىكەت.
2 `! q: F  q7 `5 Z+ R) j1 C" Vمېھمان ئۆز رىسقى بىلەن كېلىدۇ.
مېھمىنىڭ قەدىرلىك بولسا، قازىنىڭ تېز قاينار.
5 o% O& i* W6 u: Gمېھنەتتە ئالدىدا تۇرغان مىننەتكە قالماس.
مېھنەتتىن قاچما، مەينەتتىن قاچ.
مېۋىسىز دەرەخ غادىيىپ تۇرىدۇ، كىشىلەر ئۇنى پۇتاپ تۇرىدۇ؛ مېۋىلىك دەرەخ ئېگىلىپ تۇرىدۇ، كىشىلەر ئاڭا تىرەك قويىدۇ.
مېۋىلىك دەرەخكە تاش تېگەر.
) D* x! o1 }' mمىدىرلىغان قىر ئاشار.
مىس-مىس ئېشەكتىن پۇت ياخشى، بىلىمسىزدىن بۇت ياخشى.
, d" i- Y) H& g# y( I8 d1 hمىڭ ئاڭلىغاندىن بىر كۆرگەن ئەلا، بىر كۆرگەندىن بىر ئىشلىگەن ئەلا.
, o5 t  J  a* F3 tمىڭ دوست كۆپلۈك قىلماس، بىر دۈشمەن ئازلىق.
مىڭ يىل ياشايدىغاندەك تىجارەت قىل، ئەتە ئۆلىدىغاندەك ئىبادەت قىل.
; o. P! n. X! aمىلتىقسىزغا كىيىك ئۇچراپتۇ.
مىللەتلەر بولسا ئىتتىپاق، دۆلەت تاپقۇسى روناق.
# }3 s$ Q6 a, h# sمىننەتخورنىڭ پوقىنى ئىتمۇ يېمەيدۇ.
مىننەت قىلغان ئېشىڭدىن، قورسىقىمنىڭ ئاچلىقى ياخشى.
, {* L8 U' T) Y4 _/ j' @& Bمىننەتلىك پولۇدىن، مىننەتسىز ئۇماچ ياخشى.
: f( C: g. @3 L# ~ن
- q0 y6 x. W  d$ c- T3 r- G3 n5 v, wنادان بىلەن گەپ تالاشقۇچە، ئىت بىلەن سۆڭەك تالاش.
نادان بىلەن يۈرمە، نومۇسۇڭنى تۆكمە.
نادان پادىشاھ كەڭ جاھاننى تار قىلىدۇ، بىلىملىكنى خار قىلىدۇ.
( N% V9 u0 k0 D. ?# s& [' \8 X) Rنادان دوستۇڭدىن زېرەك دۈشمىنىڭ ياخشى.
نادانغا ئات بەرسە، مىنىپ ئۆلتۈرەر.
  Y3 t2 Z. A: @: cنادانغا ئەمەل تەگسە، ئېغىلغا زەدىۋال تارتىپتۇ.
$ j9 c$ p  c. @( y1 ^نادان كىشى ماختانسا، سىناق ۋاقتىدا مات بولىدۇ.
نادانلىق نامراتلىقنى چىللايدۇ، ھۇرۇنلۇق مۇشەققەتنى چىللايدۇ.
" \- _# C5 T0 X  P& v; g, ?! Fنادانغا مەنسەپ تەگسە، ئاۋامغا زەخمەت يېتەر.
' I8 N( \- s) C9 Fناداننىڭ زىياپىتىدىن دانانىڭ سۆھبىتى ئەلا.
" {$ B' ?- `0 x3 y( [! {4 qناشتىلىققا سەل قارىما، ئۆمرۈڭنى دەپ؛ دوستلىرىڭدىن ۋاز كەچمە، نەپسىڭنى دەپ.
- u) D+ C7 H3 A4 i8 pنامەردنىڭ كۆۋرۈكىدىن ئۆتكۈچە، مەردنىڭ دەرياسىدا ئېقىپ ئۆل.
نامەردنىڭ تامىقىنى يىگۈچە، مەردنىڭ تايىقىنى يە.
نامرات بولساڭ، شەھەر قوغلاش.
نامراتقا پۇتلاش تولا.
نامراتنىڭ قولى قىسقا، قەرزدارنىڭ تىلى قىسقا.
2 _0 G5 o( i4 `& N5 M% k9 q* l6 jنامىم چىقسۇن دېسەڭ ئاناڭنى كۈت، ئۆز يۇرتۇڭنىڭ يۈكىنى يۈد.
' O, k3 |: @  J8 M: S7 b6 a4 @  y/ vنان تەڭ، ئاش تەڭ، سول نېمىشقا كەڭ؟
. H# E* D1 \! c- V2 Z+ Jنان تۈگەپ قالغاندا ئۇياتلىق مېھمان كېلۇر.
+ e6 @* R7 t0 M; M3 E$ U: Z. ~, Zناۋايغا پۇل بېرىپ، باققالغا قاراپتۇ.
6 V" c: d) @* [. R7 |نەپس دېگەن بالادۇر، ئاخىرى ئوتقا سالادۇر.
نەپسىڭنىڭ قۇلى بولماي، ھۈنەرنىڭ قۇلى بول.
نەپسىڭ يامان بولسا، بېشىڭ ئامان بولماس.
, y: n% T/ r: |% r- t* z* b9 n# k8 B, }نەپسىنى يىغمىغان ئوڭدا قالار.
نەپسى يامان تامىقىدىن ئىلىنار.
; i$ G3 O  ^, k- g' ^8 oنەدە يىقىلساڭ، شۇ يەردىن تۇر.
' X/ ^5 K2 F/ D2 s% k2 @& d6 @نەقتىن ھەسەل چىقار، نېسىدىن كېسەل چىقار.
& z' Q8 k# O  q4 C; v7 ~* q7 `- Wنوپۇزۇڭ بولمىسا، پوپوزاڭ بىكار.
نومۇسسىز تىلەيدۇ، نومۇسلۇق ئىشلەيدۇ.
نومۇسۇڭنى بەرگىچە، جېنىڭنى بەر.
: g! q  {' V+ [# Q: oنېسى دەپ، نەقتىن قۇرۇق قاپتۇ.
, n2 W  Y4 l$ o3 ?5 \6 U/ ~4 Xنېمىدىن قورقساڭ، شۇنىڭغا يولۇقىسەن.
نېمىنى خارلىساڭ، شۇنىڭ قەدرى ئۆتىلەر.
نىيەت قىلساڭ، مەقسەتكە يېتەرسەن.
5 x0 j% g8 H5 I7 h# eنىيىتى بۇزۇق باشقىلاردىن ئەيىب ئىزدەيدۇ.
( u0 G. R/ I, `+ O" Eنىيىتىڭ تۈز بولسا، ئالقىش ياغىدۇ.
* J1 T5 A( N" T4 gھ
: J9 j( d* v% h1 tھاراق بىلەن دوستلاشتىڭ، ئەقىل بىلەن خۇشلاشتىڭ.
; m, _* w3 J; S' o* Q9 Jھاراق زورى بىلەن، گەپ پورى بىلەن.
$ ?# `1 P- E- P% tھاراققا دۈم چۈشسەڭ بەختىڭ قاچار، پۇلغا دۈم چۈشسەڭ ئەقلىڭ قاچار.
ھاراقكەشتە گەپ تولا، بەڭگىدە خىيال تولا.
ھاراقكەشكە قەرز بەرمە.
8 \, y) t2 _& t1 L3 Aھاراقكەشنىڭ مەردلىكى مەست بولغاندا تۇتار.
ھاراق مەس قىلۇر، ئىشىڭنى تەس قىلۇر.
ھارام بايلىق جانغا جاپا.
" R4 E! E! Y. ?" Oھارام بايلىق قولدا تۇرماس.
ھارام قوشتۇڭ ئېشىڭغا، پىچاق سالدىڭ جېنىڭغا.
1 ]$ m. S6 ^8 U; k* ?3 _ھاقارەتلىك تۇرمۇشتىن سائادەتلىك ئۆلۈم ياخشى.
: s, P! J, U' y- m! Jھاكاۋۇر غادىيىپتۇ، سارغىيىپتۇ؛ كەمتەر ھاللىنىپتۇ، تاللىنىپتۇ.
ھالالدا بەرىكەت، ھارامدىن نېرى كەت.
7 Z6 k: u' k( O0 i% hھالۋىنى ھېكىم يەيدۇ، تاياقنى يېتىم يەيدۇ.
ھايات چاغدا ئورا كولاپ قەستلەپتۇ، ئۆلگەن چاغدا مەدھىيە ئوقۇپ ئەسلەپتۇ.
ھاياتلىق ــ ھەرىكەتتە.
ھاياتىڭنى دو تىك، ئابرۇيىڭنى ساقلا.
ھايالىق ئادەم ــ باھالىق ئادەم.
ھايۋانغا ھەلەپ كېرەك، ئادەمگە ئەدەپ كېرەك.
ھايۋان تۈكىدىن كېتەر، ئادەم گېپىدىن.
" x* I2 d" y8 _4 {0 vھەر ئادەمدە بىر مىجەز، ھەر كاللىدا بىر دۇنيا.
' v9 b0 v/ J7 x. E' T5 @ھەر بىر ئوڭۇشسىزلىق بىر ئەقىل بېرىدۇ.
ھەرىسىگە چىدىغان ھەسىلىنى يەيدۇ.
3 s# S% V2 j; ~' ?( C7 Wھەر كىشى بولمىسا ھۇرۇن، بولۇر باي ھەممىدىن بۇرۇن.
ھەر كىشىنىڭ ئۆزىگە، گۈل كۆرۈنەر كۆزىگە.
3 U% n# z4 H5 _/ t6 tھەر كىشى ئۆز غېمىدە، كور كىشى كۆز غېمىدە.
ھەر كىم «چىققان تېغىم ئېگىز» دەيدۇ.
ھەر كىمنىڭ قىممىتى ئۆز قولىدا.
ھەر كىم ئۆز تەقدىرىنىڭ تۆمۈرچىسى.
5 Q$ g/ j( l- @: d5 Z. B7 e6 N2 Rھەر كىم ھەر نېمە دەيدۇ، باشقا كەلمىسە بىلمەيدۇ.
' N$ Y1 f" P" y7 r* K0 n) o; lھەر كىم ئۆز كۆمىچىگە چوغ تارتىدۇ.
/ P; a( v8 s, E3 x# }/ R3 z9 Uھەرىدىن قورقمىغان ھەسەل ئالار.
ھەرىكەت بەرىكەت، ھۇرۇندىن نېرى كەت.
ھەرىكەت تەكرارلانسا، ئادەتكە ئايلىنار؛ ئادەت تەكرارلانسا، خۇيغا ئايلىنار.
9 T& S* D+ @+ Sھەرىكەت قىلساڭ بەرىكەت تاپارسەن، ئىخلاس قىلساڭ مەرىپەت تاپارسەن.
/ G( A1 `5 d- k6 Z- k1 iھەرىكەت قىلىپ يېگەن تاماق تەنگە قۇۋۋەت، ھەرىكەت قىلماي يېگەن تاماق غەمگە قۇۋۋەت.
' M" s6 R% v* m& N2 U! ~# qھەرىكىتى يوقنىڭ بەرىكىتى يوق.
; m  `  T; I' M: D/ Q+ }! f, ~- Eھەسەل بەرگەن ھەرە چېقىشنىمۇ بىلىدۇ.
ھەسەلخان ئۆيىدە ئۇن يوق، دۇتار سېتىۋاپتۇ.
ھەسەلنى كۆپ يېسەڭ، ئەمەن تېتىيدۇ.
1 F& l& y& R2 pھەسرەت تاپا-تەنىدە بىلىنىدۇ، مۇھەببەت ۋاپادا.
9 |; z$ K! Q' L- O" p$ Eھەسىنىكام ئاچچىق، ئامۇتى تاتلىق.
( f; e1 M9 q( A" kھەشەمەتلىك توينىڭ غەۋغاسى تولا.
ھەق سۆزلىگەن بىئەجەل ئۆلۈپتۇ.
ھەقنى ھەق سۆزلە يامان بولمايدۇ، رەڭگىرويۇڭ ئەبەدىي سامان بولمايدۇ.
  v2 }5 w" Z, J$ d9 gھەق ئىش ئۈچۈن يىغلىسا، قارىغۇ كۆزدىن ياش چىقار.
ھەقىقەت قىلنى قىرىق يارىدۇ.
9 E  N' j3 R: d4 g! X  O# `$ k5 dھەقىقەت ئېگىلەر، سۇنماس.
ھەقىقەت بىگىزگە ئوخشايدۇ، ئۇنى خالتىدا ساقلىغىلى بولمايدۇ.
ھەمراھىڭ ئىت بولسا، قولۇڭدىن كالتەك چۈشمىسۇن.
ھەممە گۇناھ ئۆزۈمدە تۇرسا، قاپ كۆتۈرۈپ نەگە باراي؟
+ j$ l( Q+ j5 T. D; }5 \ھەممە نەرسە كۆپەيسە ئەرزانلايدۇ، بىلىم قانچە كۆپەيسە شۇنچە قىممەتلەيدۇ.
ھەممىنى موللا بىلەر، موللا قوپۇپ كۆلگە سىيەر.
ھۇرۇنغا ئىش بۇيرۇساڭ ساڭا ئەقىل كۆرسىتەر.
: I" P- f' S3 F$ @+ Z( qھۇرۇنلۇقتىن بالا كېلەر باشقا، ئىشچانلىقتىن گۈل ئۈنەر تاشقا.
ھۇرۇنلۇق ــ خارلىقنىڭ ئىشىكى.
6 X; |& T  g. c) Aھۇرۇننىڭ ئاغرىنمايدىغان ئىشى يوق.
' C/ s( z4 `, C! `ھۇرۇننىڭ ئاغزى ئىلدام، ئىشچاننىڭ ئايىغى ئىلدام.
ھۇرۇننىڭ باھانىسى تۈگىمەس.
ھۇرۇننىڭ قەرزى تولا، خۇداغا ئەرزى تولا.
ھۇرۇن ئېشەك يۈكنىڭ ئېغىرىنى كۆتۈرەر.
; F; ]6 [, \! r, L3 e" Q% H6 H9 Gھۇرۇنغا قىلدەك ئىش پىلدەك كۆرۈنەر.
- z- V. x; `! ?6 Q  }2 lھۇرۇننىڭ قوپقۇسى كەلمەس، ئىشچاننىڭ ياتقۇسى كەلمەس.
ھۇرۇنلۇق قىلساڭ، ئىشىڭنى كىم قىلۇر، تارتىنساڭ، سۆزۈڭنى كىم قىلۇر.
ھۇرۇننىڭ ئەتىسى تۈگىمەس، تەمەخورنىڭ پەتىسى تۈگىمەس.
7 D/ r7 J& Q) L/ o# S- }ھۇرۇننىڭ ھۈنىرى ــ ئۇيقۇ.
ھۇرۇننىڭ غەيرىتى ئىش تۈگىگەندە كېلەر.
ھۇرۇننىڭ ئېتىمۇ ھارغاق كېلۇر.
3 W* U: T+ p4 ~, y( Tھۇرۇن ئادەم ياتقىنىدىن كۈلەر، ئىشچان ئادەم مېھنىتىدىن كۈلەر.
ھۇرۇن ئۆلسە كۆمگىلى كىشى چىقماس.
ھۆرمەت ئالتۇندىن قىممەت.
ھۆرمەت قىلساڭ چوڭغا، ئىشىڭ تارتار ئوڭغا.
: |- g* Y+ ?. V8 z. j9 V- bھۆرمەت قىلساڭ ئىززەت كۆرىسەن، چايناپ يېسەڭ لەززەت كۆرىسەن.
ھۈنەر قىلدىڭ ــ گۈل بولدۇڭ، بىكار يۈردۈڭ ــ قۇل بولدۇڭ.
9 d5 U" M3 ^  u" k. z& x& Gھۈنەرلىك كىشى پۇل تاپار، ھۈنەرسىز كىشى كۈندە خار.
ھۈنەرنى بىر كىشىدىن ئۆگەن، ئىسكەتنى مىڭ كىشىدىن.
ھۈنەر ئېقىپ تۇرغان بۇلاق، بىلىم يېنىپ تۇرغان چىراق.
& T" O  w1 K+ d& [4 Bھىجىيىشنى بىلمىسەڭ، سودا-سېتىق قىلما.
: q8 \7 b3 l  E: sھىممىتى بار كىشىنىڭ، ئۈنۈمى بار ئىشىنىڭ.
, G/ J/ w; b3 ~& I0 lئو
# e9 J# O7 j; jئوتتۇز  كۈن روزىنىڭ بىر كۈن ھېيتى بار.
ئوتقا تەگسەڭ ئۆچەر، قوشناڭغا تەگسەڭ كۆچەر.
ئوت قويسا ئامبال، يوق سوراق، پۇقرا ياقالمايدۇ چىراق. (پادىشاھ مەشئەل ياقسا رۇخسەت، پۇقرا شام ياقسا يوق رۇخسەت.)
ئوتنى كىم تۇتسا، شۇنىڭ قولى كۆيەر.
) L, R% p/ [) }  \  ^5 G# pئوتۇن يارغان پالتا ئىشىك تېشىدا قاپتۇ، گەپ توشۇغان غالچا بالاغا قاپتۇ.
ئورغاق تۇتۇپ ئاتاڭ قالغىچە، ئويماق تۇتۇپ ئاناڭ قالسۇن.
ئوغرىنى قاراقچى ئۇرۇپتۇ.
8 S2 |9 g! N! Y$ L. yئوغۇل بالىغا يەتمىش ئىككى خىل ھۈنەر ئاز.
ئوغۇلنى جەڭگە ياراتقان.
" a6 b  B6 O! K# y; M: f# oئوغۇلنىڭ مەردلىكى ئاتىغا تالىق، قىزنىڭ چېچەنلىكى ئانىغا تالىق.
ئوقەتچىنىڭ كۆزى يامان، سۇخەنچىنىڭ سۆزى يامان.
ئوقۇدۇم دېگۈچە، بىلدىم دېگىن.
ئوقۇرىنى سېغىنمايدىغان ئات بولماس، ۋەتەننى سېغىنمايدىغان پەرزەنت بولماس.
ئوقۇغان ئوغۇل ئاتىدىن ئۇلۇغ.
: P4 r( Z# o* }" I  v/ Eئوقۇغان يىگىت ئوقلانغان مىلتىق.
- g1 H6 @8 `: d$ ]# s. nئوقىتىڭنى يوقاتساڭ يوقات، لەۋزىڭنى يوقاتما.
6 y& w' g# z9 I- v0 kئوڭدا ياتقان گىردە يەر، كەتمەن چاپقان جىگدە يەر.
ئولتۇرمىغان مېھماننىڭ كەتكىنى ياخشى، ساقايمىغان كېسەلنىڭ ئۆلگىنى ياخشى.
ئولتۇرۇپ ياش تۆككىچە، دەس تۇرۇپ مۇشت تۈگ.
ئوماچ ئىچىپ چىش كولاپتۇ.
ئون پوچىدىن بىر ئىشلىگۈچى ئەلا.
ئون قېتىم ئويلا، بىر قېتىم سۆزلە.
: D4 k1 W& T/ n, q& ?ئو كۈن ئاچ قالساڭمۇ، بىر كۈن نومۇس ساقلا.
ئون ئىتقا يىگۈزگەندىن، بىر بۆرىگە يىگۈزگەن خوپ.
ئوۋچىنىڭ دەسمايىسى قىلتاق بىلەن توزاق، موللىنىڭ دەسمايىسى جەننەت بىلەن دوزاخ.
  F! I* R& `, L; A; s5 eئويچى ئويلانغىچە، تەۋەككۈلچى ئىشنى پۈتتۈرەر.
* G' \7 S, @: _ئويلىماي سۆزلىسەڭ، ئاغرىماي ئۆلەرسەن.
ئويناپ ئۆگەنمەي، ئويلاپ ئۆگەن.
ئويناپ يۈرگىچە، ئويلاپ يۈر.
4 W8 f# b6 p2 z7 b6 D: ]' C8 Hئويناشماڭ ئەرباب بىلەن، ئەرباب سالۇر ھەر باب بىلەن.
ئويۇنغا بېرىلگەن ئوڭدا قالار.
ئوتۇن يارغان پالتا ئىشىك سىرتىدا قاپتۇ.
ئۇ
4 g% R/ f2 N7 Tئۇچامدا يوق، ئېتىم مارجان بۈۋى.
7 c# f7 Z4 h  ?7 Kئۇچۇشنى بىلىپ، چۈشۈشنى بىلمەپتۇ.
ئۇچۇشنى ئويلىساڭ، چۈشۈشنى ئۇنۇما.
6 ]$ P* v& Z! ]+ m/ g5 jئۇخلىغاندا غەم يوق، ئاغرىق كالىغا يەم يوق.
ئۇخلىغاننىڭ قارنى ئاچ قالار.
0 c9 R3 \+ f: R, Z) Xئۇ دۆلەت سەندە تۇرماس، بۇ مەينەت مەندە تۇرماس.
4 @) [3 `$ s  u# t7 R3 Hئۇرۇشخۇمار دوستۇڭدىن، جىمخور دۈشمىنىڭ ياخشى.
ئۇرۇشقاق ئەلدە بەرىكەت يوق.
ئۇرۇشمىغىچە تېپىشماس، تېپىشمىغىچە سىناشماس.
( {, g6 Y0 n* G6 bئۇرۇشنىڭ توققۇزى رەڭ، بىرى جەڭ.
# ^# Z! n1 g* g( }4 G9 Lئۇرۇق-تۇغقان بولسا ئەپ، تېگەر ئۇندىن نۇرغۇن نەپ.
ئۇزاق يولدا ئاتنى سىنا، مۈشكۈللۈكتە دوستنى سىنا.
ئۇزۇنغا باققاننىڭ كۆزى ئۆتكۈر.
8 O5 N  d  b5 X6 R4 ?: n0 ?ئۇزۇن گەپ داغ بولۇر، قىسقا گەپ ياغ بولۇر،
/ L" E( u2 E/ N5 q. {' ~/ _ئۇستا ئالدىدا قولۇڭنى تارت، موللا ئالدىدا تىلىڭنى تارت.
  G) }3 w/ H6 g. `% Nئۇستا بىلەن يېقىن ئۆتسەڭ، ئىشىڭ پۈتەر.
5 C$ t7 `% z# M$ bئۇستاز پەقەت باشلامچى، بىلىم ئېلىش ئۆزۈڭدىن.
ئۇستا كۆرمىگەن شاگىرتنىڭ ھۈنىرى كاسات.
4 U# m' _- h5 d: D4 L+ ^: ~ئۇستا كۆرمىگەن شاگىرت ھەر مۇقامغا يورغىلار.
  k( H( e# l9 d3 l3 {# \  nئۇستا ئوۋچى شىر ئاتار، قاۋۇل دېھقان بوز ئاچار.
ئۇسسۇلچى داپقا ئامراق، يالغانچى لاپقا ئامراق.
ئۇسسۇلنى باشلىغان داپچى، جېدەلنى باشلىغان لاپچى.
ئۇسسۇل ئوينىيالمىغان قىزغا ئۆينىڭ تارلىقى باھانە.
ئۇسسۇلۇڭنى كۆرسەتكۈچە، ھوسۇلۇڭنى كۆرسەت.
1 S. C* N0 u: e- Iئۇ قوشنامنىڭ توخۇسى بۇ قوشنامغا غاز كۆرۈنەر.
  n8 \' j" `( Z5 M  `6 @ئۇلاغ ئالساڭ چىشىنى كۆر، لايىقىڭنىڭ ئىشىنى كۆر.
ئۇلاغنىڭ ئەسكىسى پۇتى تاقاشقاق، ئادەمنىڭ ئەسكىسى گەپ تالاشقاق.
/ y7 _% I+ a9 a9 s- O& F8 ?; j1 hئۇلۇغ سۇ شەپە قىلماس، بىلىملىك كىشى ھەيۋە قىلماس.
. s- I, @7 X; D9 Bئۇماچنىڭمۇ ئۆتنىسى بار.
3 [+ a6 I5 \, X  m  ]5 i" k: _ئۇماچ ئېشىم، ئالتۇن بېشىم.
3 J4 H# Z, k! b5 K/ R' iئۇماچ ئىچىپ چىش كولاپتۇ، چىراغ پىلىكىدە بۇرۇت ياغلاپتۇ.
ئۇمۇ مەست، بۇمۇ مەست، مەستنىڭ «خەير – خۇش» ى تۈگىمەس.
, w5 R0 i- V. ~+ i, G/ g: d" yئۇمىچى يوق مازاردىن شەيخ قېچىپتۇ.
9 H  d+ F- b- G/ o6 Tئۇياتسىزدىن ئالۋاستىمۇ قورقىدۇ.
ئۇياتسىز مۈشۈككە قازىناقنىڭ ئىشىكى ئوچۇق.
. K  m! P- U& c7 ~1 V; tئۇياققا تارتسام ئات ئۆلەر، بۇ ياققا تارتسام ھارۋا سۇنار.
! }7 v! g+ f- K( @# \; Y6 i8 }3 m8 }ئۇيقۇ جاي تاللىماس، مۇھەببەت چىراي تاللىماس.
. ?; `3 |: l4 O+ ?ئۇيقۇسى ئۇزۇننىڭ بەختى قىسقا.
5 ^+ s) x' V' Q9 @% A" R! A8 Oئۇينىڭ مۈڭگۈزىگە ئۇرسا، تۇۋىقى سىرقىراپتۇ.
6 L- m. a) J- `/ P9 Hئۇيۇشقاق ئەلدىن قورق، تەۋرەپ كەلگەن سەلدىن قورق.
) m8 `5 M/ O4 w5 J! B* ^ئۆ
  O( e& S  F7 k7 o2 fئۆزۈڭ بىلگەن يولنى ئاتاڭغا بەرمە.
' ^0 B) f8 L! {9 q) cئۆپكىنىڭ دورىسى چامغۇر، چىشنىڭ دورىسى ئامبۇر.
1 J! P# C" \4 c" Y- }, r) o6 J' Qئۆتەڭگە يەتمەي ناننى تۈگەتمە، ئورما كەلمەي ئېشىڭنى تۈگەتمە.
: G2 C. X' ]8 u# ?2 O( tئۆتسۇن، ئۆتمىسۇن، بىلەپ بېقىڭ، بەرسۇن، بەرمىسۇن تىلەپ بېقىڭ.
) I) I9 q1 h8 qئۆتكەمىدىن ئۆتۈپ، غەلۋىردە توختاپتۇ.
ئۆتكەن پىچاق قىنىغا قەست، يالغان سۆز جانغا قەست.
ئۆتكەن كۈنۈڭنى ئۇنۇتما، شىر چورۇقۇڭنى قۇرۇتما.
ئۆتكۈر سۆز ئاتقان ئوق.
ئۆتكۈنچى بۇلۇتتىن يامغۇر كۈتمە.
ئۆتمەس ماتا، زولاپ ساتا.
/ R5 B' _, _/ Z' x' d! D- Lئۆتمە نامەرد كۆۋرۈكىدىن، سۇ سېنى ئاقتۇرسىمۇ؛ يېمە نامەرد ئېشىنى، ئاچلىق سېنى ئۆلتۈرسىمۇ.
ئۆتۈكنى ياماشقا چەم كېرەك، ياماننى بابلاشقا پەم كېرەك.
6 g9 m# w6 s/ `0 c+ ?ئۆتۈكنى يۇيۇپ كىيىپتۇ، پايپاقنى مايلاپ كىيىپتۇ.
$ }. I) e! U( H- [9 yئۆچكە جان قايغۇسىدا، قاسساپ ياغ قايغۇسىدا.
ئۆچكىدە مال ئەتمە، شاپتۇلدا باغ ئەتمە.
; I3 y: R! g+ n- e" Vئۆچكىنى بوران ئۇچۇرسا، ئوغلىقىنى ئاسماندا كۆر.
ئۆچكىنىڭ دائىم ئوچۇق قالسا گەپ يوق، قوينىڭ بىر قېتىم ئوچۇق قالسا «ھۇيت! ھۇيت!...»
; G3 Y8 ^+ z) k# r! s7 Xئۆردەك بار كۆلدە غازغا كۈن يوق، چىۋىن بار ئۆيدە تازغا كۈن يوق.
* l& {- W3 Y9 Fئۆردەك دەيمىش: «كۆتۈم ئامان بولسا، ھەممە كۆلنى سېسىتىمەن.»
( d2 {0 W/ k6 Z2 @5 r- uئۆردەكنى قونداققا ھەيدەپتۇ، توخۇنى كۆلچەككە ھەيدەپتۇ.
4 o+ A: A0 L8 R! q) N8 `& p8 fئۆردەكنىڭ گۆشىنى يېسەڭ، غازنىڭ پېيىدا بول.
( q$ g9 c. }7 M: z1 U+ sئۆرۈك يەپ سۇ ئىچ، ئالما يەپ چاي ئىچ.
& z4 A# Q# z3 _' F0 P3 }' o0 Rئۆز ئاناڭ ئۆلدى، كەلمەيدۇ، ئۆگەي ئاناڭ ئاسان ئۆلمەيدۇ.
! ], ?- C3 v4 t: Iئۆزۈڭ ئەگرى بولساڭمۇ، گېپىڭ تۈز بولسۇن.
ئۆزۈڭ رۇس بولساڭ، سايەڭمۇ رۇس بولىدۇ.
ئۆزۈڭ نېمە يېسەڭ، دوستۇڭغا شۇنى بەر.
6 N" v- E' S/ t" e) [9 Tئۆزۈڭنى ئەر چاغلىساڭ، ئۆزگىنى شىر چاغلا.
ئۆزۈڭنى بىل، ئۆزگىنى قوي، كۆتۈڭنى قىس، يولۇڭغا ماڭ.
: [9 Q/ w: I" q: Z" z7 Iئۆزۈڭنىڭ قانداق ئىكەنلىكىنى بىلەي دېسەڭ، باشقىلارغا ئەلچى كىرگۈزۈپ باق.
1 j/ K4 c! G. _2 fئۆز ئەيىبىنى بىلگەن مەردتۇر.
. C' f( y7 n3 S4 S, t* e' N4 dئۆز بالاڭدىن ئەيىب ئۆتسە، ياتقا شىكايەت قىلما.
$ l" Q0 A4 M! Lئۆز بېشىدىكى چىۋىننىلا قورۇپتۇ.
; @; `# O! _" t8 G* yئۆز گۆشىنى ئۆز يېغىدا قورۇپتۇ.
* ?, r+ Y" v( A$ v) Nئۆزگىگە ئۆلۈم تىلىگىچە، ئۆزۈڭگە ئۆمۈر تىلە.
ئۆزگىنىڭ سۆزىگە ئىشەنگىچە، ئۆزۈڭنىڭ كۆزىگە ئىشەن.
7 Y4 h3 u3 v3 b& r( h1 x, S3 Y& z6 Oئۆزگىنى ئىززەتلىگىنىڭ ــ ئۆزۈڭنى ئىززەتلىگىنىڭ.
ئۆزلىرى بولالمايلا، بولغاننى كۆرەلمەيلا.
ئۆز نادانلىقىنى بىلگەن ئەخمەق ئەمەس.
2 U& q, ^$ k* K/ z. ~6 K5 z" sئۆز نەپسىدىن كەچمىگىچە، كىشىنى خۇش قىلغىلى بولماس.
ئۆز ئۆيۈمنىڭ خۇشلۇقى، پۇت-قولۇمنىڭ بوشلۇقى.
, r9 A  s. d: q$ uئۆز ئۆيىدە پۈدەپ ئىچەر دوغنىمۇ، خەق ئۆيىدە يالماپ يۇتار چوغنىمۇ.
7 L% ?- K% i5 ~( v( }) Bئۆز ئۆيىدە مېھرىگىياھ، ياقا يۇرتتا شۇمبۇيا.
ئۆز ئۆيىنى سىرىپ سۈپۈرۈپتۇ، كىشىنىڭ ئۆيىگە قېقىرىپ تۈكۈرۈپتۇ.
, w: Q% o" P( E0 A3 F# ~ئۆزۈڭ تاپقان يولنى ئاتاڭغا بەرمە، گېزى كەلگەندە ئاتاڭدىن قالما.
1 i; f8 ], E4 Z4 r0 pئۆزۈڭدىن ئۆزگىنى خىزىر بىل.
ئۆزۈڭدىن يۇقىرىغا قاراپ پىكىر قىل، ئۆزۈڭدىن تۆۋەنگە قاراپ شۈكرى قىل.
ئۆزۈڭ سەت بولساڭ، ئەينەكتىن يامانلىما.
( U/ p" x0 J% E; T& ?# Y$ o! pئۆزۈڭ سۆيگەننى ئالما، ئۆزۈڭنى سۆيگەننى ئال.
2 _* G' E+ n4 L4 |* e# G! Sئۆزۈڭ قىلمىساڭ غېمىڭنى، قاغا چوقار بېشىڭنى.
; M" F# z% F0 A! n9 O9 Xئۆزۈڭ قىلىپ ۋاپاسىزلىق، ئۆزگىدىن ۋاپا كۈتمە.
6 o# [+ I& b4 U$ C+ T5 cئۆزۈڭگە قوشۇقتا ئېلىپ، كىشىگە چۈمۈچتە بەر.
; G8 A* b+ w) k5 {: aئۆزۈڭگە ياقمىغاننى كىشىگە تاڭما.
ئۆزۈڭنى بەك تۇت، قوشناڭنى ئوغرى تۇتما.
: Q9 w" v2 |# K0 _/ e, lئۆزۈڭنى خار قىلغۇچە، كۈچۈڭنى خار قىل.
ئۆزۈڭنى قۇل قىل، ئاپاڭنى قۇل قىلما.
/ O  Y7 d, f# A! e0 iئۆزۈڭنىڭ دېسە كالىدەك كۈچۈم بار، كىشىنىڭ دېسە زۆرۆر ئىشىم بار.
" t+ g6 h" W6 e: }2 Rئۆزۈڭنى ئۆزۈڭ ئايىمىساڭ، ئۆزگە سېنى ئايىماس.
ئۆزۈڭنى ئەزىز قىلاي دېسەڭ، كۈچۈڭنى خار قىل؛ زامان كەڭرى، راسا ئىشلەپ يوقنى بار قىل.
ئۆزۈڭ ئۈچۈن تىرىش، ئەل ئۈچۈن ئۆل.
- ?' I! ^) f( u7 B7 @# A# x! qئۆزۈڭ ئۈچۈن كۈلەرسەن، يۇرتۇڭ ئۈچۈن ئۆلەرسەن.
ئۆزۈمدە تاغارلاپ تۇرسا، قاپ كۆتۈرۈپ نەگە باراي.
‹‹ئۆزۈمگە››دېسە، ئۆلۈكمۇ تىك قوپار.
ئۆز ئېلىڭ ــ ئالتۇن بۆشۈك.
- e% m/ W, l0 Uئۆز ئېلىڭدە ئۆتكۈزگەن بىر قىش، يات ئەلدە ئۆتكۈزگەن يۈز باھاردىن ئەلا.
ئۆز ئېلىڭنىڭ نېنى يە، كېچە-كۈندۈز غېمىنى يە.
ئۆز ئېلىمنىڭ بېشى بولمىساممۇ، سېيىنىڭ تېشى بولاي.
ئۆزى پەستە تۇرۇپ، ئۆگزىدىكى ئادەمگە پەشۋا ئېتىپتۇ.
. H; L( A( q, {, Q3 rئۆزى تەرگەن تېزەك ئۆزىگە ئالتۇن كۆرۈنۈپتۇ.
' Y% i) B6 J4 b1 iئۆز ئىشىڭنى پۈتتۈرەي دېسەڭ، باشلىقىڭنىڭ دېگىنىنى قىل.
; @3 Z8 x. x. Q8 @% Wئۆزى قىلالمايدۇ، قىلغاننى كۆرەلمەيدۇ.
ئۆزىنى ئايىغان سۇلتان، ئايىمىغان ئۇلتاڭ.
ياخشى ئىت ئۆلۈكىنى كۆرسەتمەس.
ئۆزى ئىزا تارتىدۇ، كۆڭلى غىزا تارتىدۇ.
5 s9 ~6 o0 v3 r( x$ c& D0 _ئۆز يۇرت ــ تۇغقان ئانا، ئۆزگە يۇرت ــ ئۆگەي ئانا.
1 ?- ^! H( ?- c0 {: ]ئۆستەڭنى يا كەتكۈزمىگەن بىر كەتمەن لاي، جېدەلنىڭ ئالدىنى ئالغان بىر ئېغىز ھاي.
ئۆكۈز بىلەن تەڭ بولىمەن دەپ، پاقا يېرىلىپ كېتىپتۇ.
* }5 S0 r$ g; V4 Pئۆگەنسەڭ ھۈنەر، تېرىساڭ ئۈنەر.
: [6 @0 v! Q  c* O" {% o( q1 _1 zئۆگەنگەن بىلىم بىكار كەتمەس.
0 b( [8 W) G, uئۆگەيلىك ئانىدىن ئەمەس، بالىدىن.
ئۆگىتىش ئۈچۈن ئۆگەن، ئېلىش ئۈچۈن بەر.
' \7 t, x# D+ `# kئۆلگىسى كەلگەن چاشقان، مۈشۈكنىڭ قۇيرىقىنى چىشلەپتۇ.
ئۆلسەڭ ئۆل، ۋەتەندە ئۆل.
) ?' w; T3 h% ^0 z+ B# ]% V, |) \1 wئۆلگەندە يىغلىغىچە، ئۆلمەستە سەۋەب قىل.
- {. Q: c) }  W9 j! {ئۆلگەندىن كېيىن ‹‹ياسىن››ئوقۇغاننىڭ نېمە پايدىسى.
  \" q& R- G" xئۆلمىگەن جاندا ئۈمىد بار.
ئۆلۈشتىن قورقما، ئۆلەرمەن بولۇپ ياشاشتىن قورق.
ئۆلۈمدىن خورلۇق يامان.
ئۆلۈمنى ئۇنتۇغان دۈشمەننى يېڭەر.
' w; p' i. u7 Qئۆمرۈڭنى خۇدادىن تىلە، رىسقىڭنى ئۆزۈڭ تاپ.
8 L4 g0 z6 Z, O1 {ئۆمۈرلۈك دېسەڭ كۆزىگە قارا، بىر كۈنلۈك دېسەڭ يۈزىگە قارا.
" o  u, b  o% t, D9 V/ Q- P& A$ A& zئۆمىلەپ يۈرۈپ ياشىغۇچە، ئۆرە تۇرۇپ ئۆل.
ئۆي ئالساڭ، قوشنا ئال، يەر ئالساڭ، سۇ ئال.
ئۆي يىراقى بولسا بولسۇن، كۆڭۈل يىراقى بولمىسۇن.
ئۆي تارچىلىقىدا ھېچ گەپ يوق، كۆڭۈل تارچىلىقى يامان.
ئۆي تۆرىدىن ئورۇن ئالغۇچە، كۆڭۈل تۆرىدىن ئورۇن ئال.
ئۆيدە راھىتى يوقنىڭ كوچىدا پاراغىتى يوق.
1 L" G  j9 y) gئۆيدىكى پۇل ئوق پۇل، قەرز بەرگەن پۇل يوق پۇل.
ئۆيدىكى ھېساب بازارغا توغرا كەلمەپتۇ.
ئۆي زىىننىتى پەگا بىلەن، ئالتۇن زىننىتى زەگا بىلەن.
, {& I4 n0 a, [" Pئۆي كۆچۈشتىن بۇرۇن قوشنا ئىزدە، يولغا چىقىشتىن بۇرۇن يولداش ئىزدە.
' J' J7 m- ~2 q( D1 R+ W1 G, kئۆينى بىر سەرگە ئال، قوشنىنى مىڭ سەرگە ئال.
3 P5 @9 L4 c9 P6 d, Vئۆينى ئوغرى ئالغاندىن كېيىن ئىشىك تاقاپتۇ.
. W3 ^# |* g0 Iئۆيۈڭ تار بولسىمۇ داستىخىنىڭ كەڭ بولسۇن.
ئۆيۈڭ تار بولسىمۇ، كۆڭلۈڭ كەڭ بولسۇن.
; |0 J3 v! [: G2 t- f* y; s( Q: |ئۆيۈڭدىن ئايرىلساڭمۇ، ئېلىڭدىن ئايرىلما.
0 Q1 ?' |( J' D) i% ~ئۆيۈڭ كەڭ بولساڭ، ئادەم سىغار؛ كۆڭلۈڭ كەڭ بولسا، ئالەم سىغار.
* e  \& G& H7 q% X8 R% t' ?ئۈ
* }! W- v( [0 r  `  |! Oئۈزۈم قىلساڭ باراڭغا ئال، توي قىلساڭ مەسلىھەت سال.
( X& w$ J: l+ K$ G% ^2 a; Yئۆگرىنى تاشلاپ تالقان يەپتۇ، يۇرتىنى تاشلاپ ئارمان يەپتۇ.
ئۈنچە-مارجان تاش ئىكەن، ئارپا-تېرىق ئاش ئىكەن؛ ئەجداتلارنىڭ ئېيتقىنى يالغان ئەمەس راست ئىكەن.
ۋ
" ?0 n  m. `% D: @! ~ۋاپا تاق، جاپا جۈپ.
ۋاقتىدا قىلساڭ ئىشنى، ئويناپ ئۆتكۈزىسەن قىشنى؛ ۋاقتىدا قىلمىساڭ ئىشنى يىغلاپ ئۆتكۈزىسەن قىشنى.
ۋاقتى ئۆتكەندە قىلىچىڭنى پوققا چاپ.
$ [" a3 c6 e0 H" x1 m  ~1 W& [+ |5 Z+ xۋەتەنسىز ئادەم ھاياتى ماتەم.
0 o* u+ e  P& s, `/ W9 J6 ~; A$ Fۋەتەنسىزنىڭ گۆرى تار.
% V0 t9 F. G' m% s. w- B" ]ۋەتەن قۇدرەت تاپسا، جېنىڭ راھەت تاپىدۇ.
ۋەتەنگە كەلسە پالاكەت ، ساڭا كېلەر ھالاكەت.
ۋىجدانسىزنىڭ گۈلى بولغۇچە، ۋىجدانلىقنىڭ قۇلى بول.
" N- K7 r! f/ |# K, S! iئې
5 z8 _* x0 a* H! W% f: q  |1 q2 pئېتىزدا ئىزى يوقنىڭ خاماندا يۈزى يوق.
ئېتىقاد ئىرادىنى چىڭىتار، ئەقىل بۇلىقىنى ئاچار.
# f# e' }) A1 H& n4 H. O5 @ئېتىم ئورۇق، يوللار يىراق.
ئېتىنى بەختىيار قويسام، خۇدا بەرمەپتۇ بەختىنى.
ئېرىنچەكنىڭ ئەتىسى تۈگىمەس، تەمەخورنىڭ پەتىسى تۈگىمەس.
! H1 n4 h4 F0 y- [: r4 cئېرىنمەي ئىشلىسەڭ، يىغلىماي چىشلەيسەن.
ئېسىل پىچاق قىنىدا ياتماس.
( a# l) ~' Y1 V. R2 ~  hئېشەك ئالدىغا ئۆتىۋالسا، ئاتنىڭ مېڭىشى بۇزۇلار.
! K5 A& W/ c% I7 B+ nئېشىكى موللامنىڭ قۇلىقى تېنچ.
ئېشەك كۆۋرۈكتىن ئۆتۈۋېلىپ، مەن تۇلپار دەپتۇ.
ئېشەكنىڭ پۈرىكىنى ياغلاپ قويسا ھاڭرىيالمايدۇ، سوراقچىنىڭ گېلىنى ياغلاپ قويسا سۆزلىيەلمەيدۇ.
ئېشەكنىڭ تەپكىنىگە ئات ئۆلمەپتۇ.
ئېشەكنى ئوتقا ھەيدىسە، پوققا يۈگرەپتۇ.
( I0 l5 x- `4 N' d2 b! Sئېشىكىڭ يامان بولسا، سېتىپ قۇتۇل؛ قوشناڭ يامان بولسا، قېچىپ قۇتۇل.
8 H% H0 F6 P) w9 Y; U# ?% Aئېشىڭدىن بۇرۇن ئىشىڭنى ئويلا.
ئېشىڭغا بېقىپ يە، ئاغزىڭغا بېقىپ دە.
ئېشىنى يەپ تاۋىقىنى چېقىپتۇ، ئاش بەرگەنگە مۇشت بېرىپتۇ.
9 W3 W; j7 m: Z+ pئېشىنى يېسەڭ ــ تىلىڭ قىسقا.
8 N: K6 |6 ~3 \$ o% Y" lئېغىر كۈننى كۆرمەي ئەسلى، ئۆتكۈر بولماس ھەر كىم ئەقلى.
$ u- `. @0 _! M: S  r1 G1 [ئېغىزدا بار، كۆڭلىدە يوق، سۆزدە بار، ئەمەلدە يوق.
ئېغىزغا كەلگەننى دېمەك ناداننىڭ ئىشى، ئالدىغا كەلگەننى يېمەك ھايۋاننىڭ ئىشى.
( E$ V- T" T) nئېغىز يۈگرۈكى باشقا، پۇت يۈگرۈكى ئاشقا.
ئېغىزىدا ‹‹خۇش-خۇش!›› كۈلۈپ تۇرىدۇ، يەڭ ئىچىدە پىچىقىنى بىلەپ تۇرىدۇ.
: p9 q1 `2 Z* p0 ]ئېغىزىمدىن چىقتى، ساقىلىمغا ياماشتى.
ئېكسكۇرسىيە ــ گالدا، باھالاش ــ زالدا.
ئېقىن سۇ ئۇخلار، دۈشمەن ئۇخلىماس.
) M6 i- I7 J' Q" R, ]ئېگىز تاغمۇ غۇلاپ چۈشەر بىر كۈنى، زېرىكمەستىن كولاۋەرسەڭ ھەر كۈنى.
) ?. s% B" Y0 d2 M; [* a3 \# o2 Qئېگىلگەن باشنى قىلىچ كەسمەپتۇ.
ئېلىشتا بىسمىللا، بېرىشتە ئەستاغپۇرۇلا.
& K6 h' |3 u, A# Y1 Cئېلىشنى بىلىپ بېرىشنى بىلمەپتۇ.
ئېلىڭ دېسە ئەرشكە يېتەر قولى، بېرىڭ دېسە يېڭىدىن چىقماس قولى.
ئېلىنى ساتقان ــ ئىت يالىقىدا ئاش ئىچەر.
ئېيىق بىلەن دوست بولساڭ، يېنىڭدىن پالتاڭنى ئاجراتما.
ئى
ئىت بىلەن بىر بولساڭ، ئىت خۇيلۇق بولارسەن.
3 S& _  S: |4 N* Pئىتتىپاقلىق ئوق ئۆتمەس قالقان.
/ i+ x# G" x0 A( T# r8 v* aئىت توشقانغا يېتەي دېگەندە، سىيگۈسى كەپتۇ.
ئىتقا ئەتىر چاچساڭمۇ سېسىق پۇرايدۇ.
" P, f& `) L& b+ F) |ئىت قوغلىسا سۇغا قاچ، تۆگە قوغلىسا تاغقا قاچ.
; V7 a, Z- @9 i3 S# @, ], y: yئىتنىڭ ساددىلىقىدىن تۈلكە تۆرگە چىقىپتۇ.
* ~. v- c$ f) ^# `/ P. |ئىت ھۈرەر، كارۋان يۈرەر.
9 y7 x9 @6 T4 Yئىتىڭ لالما بولسا، تۈلكە ئۆيۈڭگە كىرەر.
3 ^9 b2 v6 T+ D: Q9 l' fئىچ ئاتنى يالغان قامچىلاپ، يانداق ئاتنى يورغىلىتىپتۇ.
ئىچتىڭ شاراب ــ بولدۇڭ خاراب.
! |3 y' x3 r: jئىچى تارنىڭ گۆرى تار.
/ o: Y% e2 {3 I8 Z# f! v9 W' Pئىچىمدە ھازا، تېشىمدا ھېيت.
4 m" M% l) l* |% [2 L' q* |ئىچى يامان سەمرىمەس.
ئىچى يامان يېرىلىپ ئۆلەر.
9 U# Y: k$ Q* Y- P5 fئىچى ياماننىڭ قازىنى قاينىماس.
, ]2 _$ L" T& m7 ?& M6 v" ]! Vئىچى ياماننىڭ ئېشىنى ئىت ئىچىدۇ.
ئىختىدا قىلسام ئىمامغا، ئەسقاتمىدى بىر نانغا.
ئىرادىسىز تەقدىرگە ئىشىنەر.
& O6 K9 Z6 S  o9 N) V" \& V! mئىزدەشمىگەنچە ئارىلىق ئۇزىرار.
ئىسراپچىلىق نەدە؟ ئەمگەك قىلمىغان يەردە.
! Q! ?  z. `, o3 n/ yئىسنىڭ ئاچچىقىنى مورا بىلەر.
ئىسىنى چىقارماي كاۋاپ يەپتۇ، ھورىنى چىقارماي مانتا يەپتۇ.
, T+ R, \; n: F' D5 s7 yئىشەنگەن تاغدا كىيىك ياتماپتۇ.
% p% n- \4 |+ P# M/ }6 Jئىش بېشىدا ئەقىللىق كۆپ.
ئىش بېشى كۆپ بولسا، ئىش كەينىگە كېتەر.
ئىشتا تەييارلىق بولمىسا، ھەييارلىق كار قىلماس.
ئىشتا ھەييار، ئاشقا تەييار.
0 T) W( t$ |0 L, d- Cئىشتىن قاچساڭ، قورساققا تۇتۇلىسەن.
, M$ D1 J4 g, O" u* S$ N4 o' l% Nئىشچان بولساڭ ئېشىڭنى يەيسەن، ھۇرۇن بولساڭ بېشىڭنى يەيسەن.
ئىشچاندىن كېسەل قورقىدۇ، ھۇرۇنغا كېسەل يۇقىدۇ.
ئىشچاننىڭ پۇلى تۈگىمەس، بەتخەجنىڭ قەرزى تۈگىمەس.
: c& q( ~: w2 J! o) S6 [$ Kئىشچاننىڭ راھىتى مەڭگۈلۈك، ھۇرۇننىڭ راھىتى بىر كۈنلۈك.
ئىشچاننىڭ مىننىتى يوق، بېخىلنىڭ ھىممىتى يوق.
$ L( j; ?% X& M6 P$ Jئىشچاننىڭ نېنى كۆپ، ھۇرۇننىڭ غېمى كۆپ.
4 L5 S4 H0 u" oئىشچان ئىشلەپ تاپار، ھۇرۇن تىلەپ تاپار.
ئىشسىز ئۆتكەن ئۆمۈر، ئوتى ئۆچكەن كۆمۈر.
* `" R5 `+ P, q+ C3 l0 q$ ^ئىشلىسەڭ خار بولمايسەن.
ئىشلىگەننىڭ يۈزى يورۇق، ئىشلىمىگەننىڭ يۈزى چورۇق.
: a  n7 P. P+ E/ |, X- `ئىشنى قىل ئەپ بىلەن، بالاڭنى باشقۇر گەپ بىلەن.
/ m' Y6 H9 l0 ]- w; Y5 }ئىشنى قىل زەردەڭ بىلەن، گەپنى قىل لەۋزىڭ بىلەن.
# T- `2 o5 Y8 d0 d9 p& u" R$ tئىش ياقماسقا ئۆگەتمە، گېپىڭ بىكارغا كېتەر.
0 p# u) T; [' [5 x# oئىككى ئات تېپىشسە، ئارىدا قالغان ئېشەك ئۆلەر.
ئىككى ئاقىل ئاراسىدا قىل ئۈزۈلمەس، تۆمۈر زەنجىرنى ئۈزگەي ئىككى بىلمەس.
ئىككى بالىنىڭ ئارىسىدىكى بوۋاي بالا بولۇر، ئىككى بوۋاي ئارىسىدىكى بالا دانا بولۇر.
ئىككى نەرسىنىڭ قەدرى كېيىن بىلىنىدۇ: بىرى ياشلىق، يەنە بىرى سالامەتلىك.
ئىككى ياخشى بىر بولسا تېنچلىق تەلەيدۇ، ئىككى يامان بىر بولسا پىچاق بىلەيدۇ.
/ \/ C# y0 K5 nئىگىسى رازى بولمىغان ئاش قورساق ئاغرىتار.
ئىگىسى ئۆلسە بىر كىشى يىغلاپتۇ، ئېتى ئۆلسە مىڭ كىشى يىغلاپتۇ.
8 D5 T8 U8 c0 @0 T8 D0 jئىلىمگە خىيانەت يەتسە، ئەلگە قىيامەت بولۇر.
3 C) `, n& t. H6 L% [9 fئىلىم يولىدا ئەلەم چەككەن ئادەم، بەخت شوتىسىغا قويىدۇ قەدەم.
ئىمام ئاخۇنۇم يۆتەلسە، جامائەت زۇكامداپ قاپتۇ.
ئىناق ئەلدە ئاپەت يوق، ئىناقسىز ئەلدە ئامەت يوق.
ئىناق ئەلدە قاياش كۆپ، ئىناقسىز ئەلدە تالاش كۆپ.
# y; _. u# H( p% ^6 U1 I0 V* bئىناق بولماي سائادەت يوق.
ئىناقلىق بولمىسا ئاۋاتلىق بولماس.
ئىناق ئۆتسەڭ ئامەت بار، تېجەشلىك بولساڭ بەرىكەت بار.
ئىناۋەت تاپاي دېسەڭ، توغرا سۆزلە؛ بەخت تاپاي دېسەڭ، ئەلنى كۆزلە.
6 c/ ]' _. ?, R8 `: K( u" t9 ]0 ?ئىنساپ بار يەردە بەرىكەت بار.
3 f( m3 t5 f; ?$ h2 X7 J0 Y8 Y: p' `ئىنساپسىزدىن جىن قورقار.
ي
' l' V4 F& ?- u( Bيات يۇرتتا تورغايمۇ سايرىماس.
يات يۇرتتا ياقاڭ يىرتىلار.
يات يېگۈچە، تۇغقان ئۆلگۈچە.
ياخشى ئات ئەر قانىتى، ياخشى ئەر ئەل قانىتى.
8 D& r# A1 G+ B" y% p0 Dياخشى ئات كۆندۈرۈشكە باغلىق، يامان بالا تەربىيلەشكە باغلىق.
7 f7 G2 y$ A% oياخشى ئاتنى دەڭدىن كۆر، باتۇر يىگىتنى جەڭدە كۆر.
6 r/ k/ ?7 J# F& ~' F3 O8 z) q' j# Xياخشى ئادەم ئاش ئۈستىگە كېلەر، يامان ئادەم گەپ ئۈستىگە.
! }/ H! f. T; m$ X! iياخشى ئادەم ئامانلىشىپ كۆچەر، يامان ئادەم يامانلىشىپ كۆچەر.
$ W' Z+ W4 w) W: i/ p% b' U8 Cياخشى بالا تېپىپ يەيدۇ، يامان بالا سېتىپ يەيدۇ.
3 R0 [3 K) m" w8 U; g; iياخشى بولساڭ يولداش مەن، ھەر ئىشىڭغا قولداشمەن.
ياخشى بولسا ئۆزىدىن كۆرەر، يامان بولسا باشقىدىن كۆرەر.
ياخشى بىلەن دوست بولساڭ كۈندە بازار، يامان بىلەن دوست بولساڭ كۈندە ئازار.
" p6 Z2 T7 p. [! R! S8 U; Rياخشى بىلەن دوست بولساڭ، ئېچىلار چېچەكلىرىڭ؛ يامان بىلەن دوست بولساڭ، يېرىلار يۈرەكلىرىڭ.
* U1 [3 J$ F! x5 h# Zياخشى تۇرقىدىن بىلىنەر، يامان قىلىقىدىن.
ياخشى تېپىپ سۆزلەيدۇ، يامان كۆپۈپ.
2 V8 V" d; c7 U$ Mياخشى تىلەككە يامان چېچەك.
3 l* W; d6 N/ ~ياخشى خوتۇن قىشتا تۇغۇپ، ئىسسىق ياتار؛ ئەسكى خوتۇن يازدا تۇغۇپ، سېسىپ ياتار.
ياخشى دوست دەردكە داۋا، نادان دوست باشقا بالا.
4 g4 B# \8 s# [$ {1 t0 X; zياخشى سۆز جان ئوزۇقى، يامان سۆز جان قوزۇقى.
ياخشىغا ئارام يوق، يامانغا زاۋال يوق.
ياخشىغا يېتىشمەك تەس، ياماندىن قۇتۇلماق تەس.
ياخشى قوشنا خۇشلىشىپ كۆچەر، يامان قوشنا مۇشتلىشىپ كۆچەر.
/ H" b; D* x9 I2 U0 f  eياخشى كېلىن كۈلگۈنچەك.
ياخشى كىشىنىڭ دوستى كۆپ، يامان كىشىنىڭ غەيۋىتى كۆپ.
ياخشى كىشىنىڭ قەدرى ئۆلگەندە بىلىنەر، ياخشى يۇرتنىڭ قەدرى كۆچكەندە بىلىنەر.
ياخشى گەپ بۇسۇغىدىن چىققۇچە، يامان گەپ يەتتە تاغدىن ھالقىپتۇ.
6 i+ c3 D, L% [& T: Sياخشى گەپ يۈرەكنىڭ يېغى، يامان گەپ يۈرەكنىڭ دېغى.
ياخشىلىققا ياخشىلىق ھەر كىشىدىن كېلەر، يامانلىققا ياخشىلىق ئەر كىشىدىن كېلەر.
ياخشىلىق قىلىشنى بىلمىسەڭ، ياخشىلارغا قوشۇل.
ياخشىنىڭ قەدرىنى ئەسكى بىلمەس، ئىككى ياخشى ئوتتۇرىسىدا قىل ئۈزۈلمەس.
ياخشىنىڭ قەدرىگە يېتەي دېسەڭ، يامانغان يولۇق.
8 M' H* M: m, X7 }/ e! A% y, [% nياخشىنىڭ قەدرىنى ئايرىلغاندا بىلىسەن.
% P1 |2 Q4 q& ]6 Zياخشىنىڭ ياخشىلىقى تېگەر تار يەردە، ياماننىڭ يامانلىقى تېگەر ھەر يەردە.
ياخشى ئۆلسە ھەممە ئۆلەر، يامان ئۆلسە بىرى ئۆلەر.
( M  f) r, R9 h) hياخشى ياپىدۇ، يامان ئاچىدۇ.
يارا ئاغرىقىدىن دىل ئاغرىقى يامان.
( ?9 S5 @1 V6 R( u- k5 eياردىن ئايرىلغان يەتتە يىل يىغلار، ئەلدىن ئايرىلغان ئۆلگىچە يىغلار.
يارىتىشنى مەن ياراتتىم، يارىلىشنى ئۆزۈڭ بىل.
يارىم يامانلىغانغا خۇش، مەن قۇتۇلغانغا خۇش.
# o$ ?2 q  ]1 o6 y  R+ Xيارىنىڭ ئۈستىگە تۇز سېپىپتۇ.
$ j, x4 C4 W& Pياز بولسا قىش بولمىسا، ئاش بولسا ئىش بولمىسا.
! S6 |/ A! S! P' L' Gيازدا قىلساڭ ئىشنى، ئويناپ ئۆتكۈزىسەن قىشنى.
) ]+ P& X" x6 b$ d; t2 C1 Mيازدا ھۇرۇنلۇق قىلساڭ، قىشتا تىلەمچىلىك قىلىسەن.
يازدا ئوينىغان قىشتا مۇزلاپتۇ.
يازدا يېپىنچا ئال، قىشتا ئوزۇق ئال.
8 {6 x0 x2 w# mيازنىڭ قېقى قىشتا دورا، كەمبەغەلنىڭ ئېشى چىشقا دورا.
8 R8 j: y3 |2 J, `6 Kيازنى ئىشلەپ ئۆتكۈز، قىشنى ئويناپ ئۆتكۈز.
% V: W% u1 a, _( \ياشاش تەس ئەمەس، ئادەم بولۇش تەس.
8 v8 v- h$ z* l# Uياشاش ئۈچۈن پەم كېرەك، بەخت ئۈچۈن جاپا كېرەك.
ياش تۆككۈچە، مۇشت تۈگ.
" t% N* U& I8 z: `3 M0 [' Y8 o% v3 yياش چېغىڭدا تىرىشمىساڭ شىجائەتتە، ياشانغاندا قالىسەن خىجالەتتە.
) C' Q6 }. C9 H8 R+ h5 Y# T) Fياش قوماچقا ئامراق، قېرى ئۇماچقا ئامراق.
, w- ]8 A' ?* X7 F4 {  z8 uياشلىقتا ئالغان بىلىم تاشقا مۆھۈر باسقاندەك، قېرىلىقتا ئالغان بىلىم قۇمغا مۆھۈر باسقاندەك.
: M; Q4 y5 D# |8 ]. M1 jياشلىقتا بىلىم ئالمىغان، قېرىغاندا ھەسرەت چېكەر.
ياشلىقىڭدا بىلىم ئال، قېرىغاندا ئىشقا سال.
ياشلىقىڭدا ئوينىساڭ، قېرىغاندا يىغلايسەن.
ياشلىقىڭ پادىشاھلىقىڭ، ھەر تەرەپتىن گۈل كېلۇر؛ تاڭلا بەش كۈندىن كېيىن، سېنىڭ قېشىڭغا كىم كېلۇر.
ياشلىقىڭدا بولمىساڭ شىجائەتتە، ياشانغاندا قالىسەن نادامەتتە.
ياشلىقىڭدا بىلمىدىڭ بىلىم قەدرىنى، قېرىغاندا تارتىسەن ئۇنىڭ دەردىنى.
ياشلىقىمدا يېنىمدىن ئۆتەر، قېرىغاندا جېنىمدىن ئۆتەر.
. E" D+ P4 u/ ^# s% O6 {ياغاچنى رەندە تۈزەيدۇ، ئادەمنى تەربىيە تۈزەيدۇ.
ياغاچ يېلىم بىلەن ياخشى، ئەل بىلىم بىلەن ياخشى.
+ q& A1 g) B& T3 bياقا يۇرتنىڭ پەرىشتىسىدىن ئۆز يۇرتنىڭ جىنى ياخشى.
ياقسام تۇتارمۇ؟ كۆمسەم پىشارمۇ؟
ياڭاق چاققاندا دوست ئىدۇق، پادا باققاندا ئايرىڭدۇق.
' O5 p; G% L- B6 P6 v) a- A! rيالاڭ ئاياغ سۇدىن قورقماس، ھاسىسى بار ئىتتىن قورقماس.
; `8 A0 t' m! d! R/ }  bيالغان بىر پۇتلۇق، ھەقىقەت ئىككى پۇتلۇق.
يالغانچىدا ئىمان يوق، بېخىل ئۆيدە مېھمان يوق.
يالغانچىنىڭ ئەتىسى تۈگىمەس، قەسەم بىلەن ۋەدىسى تۈگىمەس.
يالغانچىنىڭ قۇيرۇقى بىر تۇتام.
يالغانچىنىڭ گۇۋاھچىسى تەييار.
9 R3 ?- y2 k8 z3 {يالغان دوست ئېشىڭغا كېلەر، چىن دوست ئىشىڭغا كېلەر.
يالغان سۆز ساۋابقا يارىشىدۇ، زىرە بىلەن قارىمۇچ كاۋاپقا.
يالغان سۆزنىڭ قانىتى بار.
  T) x- z. K9 Q/ \  Qيالغان گەپ ئۈچ قېتىم تەكرارلانسا، راستا ئايلىنىدۇ.
) i+ M' H2 O5 ]4 k% Yيالغانچىلىقنىڭ يولى مىڭ، راستچىللىقڭنىڭ يولى بىر.
% {* Q4 G5 z: k# I+ s& ~7 Zيالغۇز تېرەككە جىن چاپلىشىپتۇ.
يالغۇز قالغان قوينى بۆرە يەر.
$ i) `- u  B1 `يالغۇز قىر ئاشقۇچە، كۆپ داۋان ئاشار.
2 R9 i9 ?0 n8 ^! C  v+ aيامان بولماق بىردەملىك، ياخشى بولماق ئۆمۈرلۈك.
2 G  n  e9 c) @, ?* jيامان بىلەن گەپ تالاشقۇچە، قاغا بىلەن پوق تالاش.
3 S6 A$ Q# s; k" Iياماندىن قۇتۇلماق تەس، ياخشىغا يېتىشمەك تەس.
4 D9 `8 v& X: ^ياماندىن ياخشىلىق كۈتمە.
* t& r1 w0 \+ X! h. j3 ~/ sيامانغا ئاتا بولغۇچە، ياخشىغا ھاسا بول.
) T! p9 f3 `' a( Dيامانغا رەھىم قىلىش، ياخشىغا ئۇۋال قىلىشتۇر.
يامانغا ھاجىتىڭ چۈشسە يوق دەيدۇ، ياخشىغا ھاجىتىڭ چۈشسە خوپ دەيدۇ.
ياخشىغا كۈن يوق، يامانغا ئۆلۈم.
يامانغا يان تاياق بوپتۇ.
: j4 a0 |. K% U% U& H. hيامانغا يولۇقساڭ يالىسى يۇقار، قازانغا يولۇقساڭ قارىسى يۇقار.
8 f$ E1 L4 |) F: x% C5 {يامان كالا يارداڭلىقتا موزايلاپتۇ.
6 N1 C& M. {$ z7 iيامان كۆزدىن يىراق بول.
1 i+ ~4 G8 b/ k9 Qيامان كىشى قىلغاننى بىلمەس.
يامان گەپ سەكسەن قامچىدىن يامان.
يامانلار ياخشىنىڭ قەدرىنى بىلمەس، ئىككى ئاقىل ئارىسىدا قىل ئۈزۈلمەس.
ياماننىڭ سۈيىنى ئىچكۈچە، كوزىسىنى چېقىۋەت.
ياماننىڭ قورسىقىدا مىڭ تۇڭگۇز  قاترايدۇ.
ياماننىڭ كاساپىتى تېگىدۇ، ياخشىنىڭ شاپائىتى.
ياماننىڭ ئېشىغا ئېغىز تەگسەڭ، قىرىق يىل ئېغىز كۆيدۈرەر.
ياماننىڭ يامانلىقى بار، كىشى بىلمەس ھىيلىسى بار.
# p: I( G$ e! G* D" j- Y, q. W# w: }- Xياماننىڭ يولدىشى بولغۇچە، ياخشىنىڭ قۇربانى بول.
# o% G# g+ t( L* \! B5 r! Iياماننى ئېشىڭغا يولاتساڭ يولات، قېشىڭغا يولاتما.
يامان ئىت چىشلەپ قاچار، يامان ئادەم ئېيتىپ قاچار.
8 O! D7 F! o4 A$ ]3 Vيامغۇر بىلەن يەر كۆكىرەر، ئەل بىلەن ئەر كۆكىرەر.
; a9 V, c  E# N4 x1 J0 D  Z7 A. fيامغۇردا يەپ يات، بوراندا دۈم يات.
# ^8 T; b+ w( u: w1 Wيامغۇردىن قېچىپ، مۆلدۈرگە ئۇچراپتۇ.
يامغۇر ياغسا يەرنىڭ بەرىكىتى، مەرد تۇغۇلسا ئەلنىڭ بەرىكىتى.
. x/ z1 F6 J) wيانتاق بوراندىن قورقار، بوران ئەسكى تامدىن.
يان توم بولسا، گەپ چوڭ بولۇر.
يانچۇق بىلەن قول ئارىلىقى مىڭ يىللىق.
يانچۇقتا بىر پۇل يوق، ئېتىم مارجانبۈۋى.
" K, Z$ K+ @* t! t" L) ]7 _يان قوشنا ــ جان قوشنا.
ياۋاشنىڭ مۈڭگۈزى ئىچىدە.
- {, \( Z) Q6 B+ f1 x4 vيەتمىش كېسەلنىڭ باشلىنىشى ــ يەل.
, F' v3 E, B% j* pيەر ئاچقاننىڭ بەختى ئېچىلار.
# |4 ]+ }/ o0 l2 J! A& t6 J" hيەر ئالتۇن قوزۇق، غاجاپ يېسەڭ تۈگىمەس.
2 c  [: P, M$ X( h& ?يەر كۆركى يېشىل، ئەر كۆركى ئەقىل.
يەرنى بىر ئالدىساڭ، يەر سېنى يۈز ئالدار.
' H9 f! _! f( j$ o' V( Fيەرنىڭ ئاستىدىكى يىلاننىڭ كۈشىگىنىنى بىلىپتۇ.
يەرنىڭ ئەسكىسى يوق ــ قىغى يوق، ئەرنىڭ ئەسكىسى يوق ــ پۇلى يوق.
* T' o  F0 t5 ~, d# }* Sيەرنىڭ راھىتى قوغۇن، قۇۋۋىتى ئۇزۇن.
) m4 [% e- a6 w# ^6 N. U/ U$ o( y% vيەرنى ئوت باسقىنى ــ ئىگىسىنى نەس باسقىنى.
5 @8 B$ F& _3 X' H8 S; Uيەكچەشمىنىڭ شەھىرىگە بارساڭ، بىر كۆزۈڭنى قىس.
6 x/ N" Z$ R! O* f" G+ |يەي دېسە چىشى ئاغرىپتۇ، بېرەي دېسە ئىچى.
يوپۇرماقسىز دەرخنىڭ سايىسى بولماس، دوستسىز ھاياتنىڭ لەززىتى بولماس.
% o  X+ I( m& z/ x" ^7 ?يۇشۇرۇن ئۇچقۇن ئوتتىنمۇ يامان.
يوقسۇزچىلىق تاشتىن قاتتىق، قەرزدارلىق زەھەردىن ئاچچىق.
0 b+ G2 h- T1 H+ R, c5 Kيوقسۇزلۇقتىكى دوست ئايرىلماس.
يوقسۇز مېلىنى ئەرزان ساتار.
, j  d8 o# E& A, \! Gيوققا كايىما، بارنى ئايىما.
* c( [* E6 @9 A2 h& n. U8 aيوق گۆشنىڭ شورپىسىغا تەلمۈرمەي، ئۆيۈڭدىكى چامغۇرنى يە.
0 ]- T$ e* m. mيوقلۇق ئۆلتۈرەر، بايلىق بەزدۈرەر.
يول تاپىنىڭنىڭ ئاستىدا.
5 Y% e' h% g: i5 @% t/ d2 Oيولدا ئۇچراشقان ھەمرا ــ ھەمرا بولماس.
يولدىن ئازسىمۇ، يۇرتىدىن ئازماس.
يول سورىغان يولدىن ئازماس.
يول كۆرسىتىش ئۇستازدىن، ئەقىل تېپىش ئۆزۈڭدىن.
6 r+ M& ?# x1 X5 t/ ^$ l8 Sيولۋاس بالىسىنى تۇتىمەن دېسەڭ، يولۋاس ئۇگىسىغا كىر.
5 q4 l; U5 k& ]; tيولۋاسنىڭ ساغرىسىنى سىلاش ئۈچۈن ئاۋۋال خۇيىنى بىل.
) A! W% \( J  N8 q/ q) wيولۋاسنى يەڭگەن باتۇر ئەمەس، ئاچچىقنى يەڭگەن باتۇر.
- F5 ~9 R  Y: Y& wيولۋاسنى يەڭگەن باتۇر، پاشىنىڭ قولىدا كېتىپتۇ.
يولۋاس ۋەھشى بولمىسۇ، بالىسىغا قەست قىلماس.
' T9 e9 t+ X1 F+ F1 Mيولۋاس ئىزىدىن قايتماس، يىگىت سۆزىدىن قايتماس.
5 q- L/ g/ c, h0 Y+ sيۇرت پۈۋ دېسە شامال چىقار.
يۇرتتىن ئايرىلغۇچە، جاندىن ئايرىل.
يۇرتتىن كەچكەن نومۇستىن ئۆلەر.
1 A- v: d: a. E' t* C6 {. j! Q# fيۇرت دېگەن چىمەن، ئاڭا باققان بولۇر دۆلەتمەن.
يۇرت سۆيگەن ئەر، سايىسى بار دەرەخ.
. I) b3 o: n" [6 R  h. Hيۇرت قوغدىساڭ ئۆسەرسەن، قوغدىمىساڭ ئۆچەرسەن.
% w+ ]9 A) F- y: L* U& Bيۇرت نامراتلاشسا، ئوغرى كۆپىيەر.
1 `9 U* x# Z" S' c. ?1 gيۇرتنى سۆيگەن ماكانسىز قالماس.
يۇرتىدىن بەزگەن دۈشمە قولىدا ئۆلۈر.
9 r! @: \- H1 L( j$ ]/ ]6 Y/ Bيۇمشاقنى قاتۇرغان شىلىم، پولاتنى ئۇچۇرغان بىلىم.
يۆلەنچۈكى كۈچلۈك بولسا، كىگىز قوزۇقمۇ يەرگە كىرىدۇ.
يۈرۈشنى بىلمىگەن يول بۇزار، سۆزلەشنى بىلمىگەن ئىش بۇزار.
7 i' y3 c# N  Y* i! X- l/ \2 r& J% eيۈز دوست ئاز، بىر دۈشمەن كۆپ.
  T5 L$ Q7 S& N' ?* Sيۈزدىكى كىر كېتەر، كۆڭۈلدىكى كىر كەتمەس.
  o* \" g& v3 d/ f" _يۈز قاغىغا بىر شۇڭقار كۇپايە.
$ \: M' Z) X7 P0 t  wيۈز قېتىملىق ۋەدىدىن، بىر قېتىملىق ئىش ياخشى.
يۈز كېتەر گالدىن، باش كېتەر تىلدىن.
يۈز گەپداندىن بىر ئىشچان ئەلا.
يۈرەك يۈرەكنى تونۇيدۇ.
يۈزلۈك بولاي دېسەڭ، ئىشىڭنى توغرا قىل.
. w# j3 C& g. a% Aيۈزۈڭدە قار بولسا، ئەينەكتىن كۆرمە.
يۈز يىل ئۆمۈر كۆرسەڭمۇ، ئىزدىنىشنى توختاتما.
# i  @6 b4 I, d1 }# j2 Q: W& o$ Jيۈكى ئېغىر ئېشەك يورغا، يۈكى يەڭگىل ئېشەك ياتقاق.
0 G. P9 u* j+ t- s. Oيۈگرەپ ئىش قىلساڭ، ئولتۇرۇپ يەيسەن؛ باشتا ئالدىرىمىساڭ، كېيىن يۈگرەيسەن.
* k3 }' p2 h: |يېپىشقاندىن قاچ، قاچقانغا يېتىش.
( v' X5 L; P7 Qيېپىق قازان يېپىق پېتى قالسۇن.
يېتىپ ئۆلگۈچە، ئېتىپ ئۆل.
يېتىمگە ئاتا بولساڭ، ئېتىكىڭ لاتا بولار.
يېتىمنىڭ ئاغزى ئاشقا تەگسە، بۇرنى قاناپتۇ.
يېتىمنىڭ كۆڭلى سۇنۇقتۇر، كىيگەن ئەڭنى يىرتىقتۇر.
+ ]* E  @4 {, b8 |0 J9 ?3 X0 i! k% Hيېتىمنىڭ يەتتە ئاتىسى بار.
يېتىمنى ئۇرغاننى خۇدا ئۇرۇپتۇ.
* z# u+ m4 p. r, p# vيېتىم ئۆز رىسقىنى يەيدۇ، كىشىنىڭ مىننىتىنى تارتىدۇ.
يېرىڭ ئوغۇتقا تولسا، خامىنىڭ ھوسۇلغا تولار.
( [- t6 t+ l, X' {4 |! \4 o" Gيېرىم چىلەك سۇ بەك شالاقشىيدۇ.
' r) G8 r8 \9 ^, |/ V) E1 }$ h8 {يېشىڭ ئوتتۇزغا يەتتى، ئۆمرۈڭنىڭ تېڭى كەتتى.
* g! \5 C: m4 Q2 M& Mيېشىڭ ئۇزارسەن پۇتلىشارسەن، گېپىڭ ئۇزارسا دۆتلىشەرسەن.
يېشىل كۆلدە غاز ئوينار، چىۋىن بىلەن تاز ئوينار.
! y4 i" U- p+ Sيېغا كەلسە، ئەلنىڭ يىغىسى بىر بولۇر.
يىغا ياندىن كېلۇر، بالا قېرىنداشتىن.
6 i! v! O/ Q# q7 [9 E' I! [يىگەننىڭ تىلى قىسقا، ئالغاننىڭ قولى قىسقا.
- k( F* \6 v% `# p: }يىگەن ئېغىز ئۇيۇلار.
يىگىنى چىرايىغا چىقماپتۇ.
يېڭى تۇغۇلغان موزاي، يولۋاستىن قورقماپتۇ.
2 b$ E* S% _* w$ V8 {1 x! Rيېڭى تۇماقنىڭ يىرتىقى يوق، ھالال ئىشنىڭ پۇتىقى.
يېڭىسىنى كۆرۈپ، كونىنى تاشلىما؛ ئىچىڭگە تىنىپ، قان – يىرىڭ يۇتما.
( L' K3 [1 r' x! q7 `& s% oيېڭى ئىش سۆز-چۆچەككە ماۋزۇ.
2 o5 }: @# S$ F+ E2 A1 j+ Aيېنىڭدا كىم بولسا، چىرايلىقىڭ شۇ؛ بېشىڭنى كىم سىلىسا، ماشايىخىڭ شۇ.
يېيىشى مانتا بىلەن سامسا، ئوينىشى كىنو بىلەن تانسا.
يىپ ئۈزۈلسە ئۇلىغىلى بولار، كۆڭۈل ئۈزۈلسە ئۇلىغىلى بولماس.
4 ^7 ?7 \; I: Eيىراق بولسا كىشنىشەر، يېقىن بولسا چىشلىشەر.
يىراقتىكى تۇغقاندىن، يېقىندىكى قوشناڭ ياخشى.
يىغلاپ يۈرۈپ قىر ئەت، ئويناپ يۈرۈپ سۇ ئەت.
يىقىلغان تام غېرىبنى بېسىپتۇ.
9 |7 O( T7 Z. f# t, ?) F+ aيىگىتنىڭ زىننىتى مەردلىكتە.
  `' b+ U  W6 Y6 k' \5 @6 Aيىگىت ئۆزى ئۈچۈن تۇغۇلار، ئەل ئۈچۈن ئۆلەر.
. ~8 u5 k" x1 H3 ], o' y' oيىلان-چايان ئىزدىسەڭ، قازىنىڭ گۆرىنى ئاچ.
يىلان دەيدۇ: ‹‹ئۆزۈم تۈز، يولۇم ئەگرى.››
يىلاننى قوينۇڭغا سالساڭ، چېقىپ ئۆلتۈرىدۇ؛ دۈشمەنگە سىر بەرسەڭ، بوغۇپ ئۆلتۈرىدۇ.
يىلاننىڭ ئىچى سىلىق، تېشى زەھەر.


مەنبە: يازغۇچىلار مۇنبىرى

anwarabla

ھەقىقەتەن ياخشى سۆز بايلىقلىرى ئىكەن بىر كۈنلەردە ئەسقېتىپ قالار ساقلاپ قوياي ، تىمىڭىزغا رەخمەت ....

anwarabla

ھەقىقەتەن ياخشى سۆز بايلىقلىرى ئىكەن بىر كۈنلەردە ئەسقېتىپ قالار ساقلاپ قوياي ، تىمىڭىزغا رەخمەت ....

تۈرگۈن

ياخشى مەزمۇن ئېلىپ كەپسىز.

aska0077

ۋاي ۋۇي بەك جاپا تارتپسز جىما ،
قاندامۇ سىزىپ بولغانسز ئۇ خەتلەرنى ،

uqkun

aska0077 يوللىغان ۋاقتى  2014-10-8 11:24
ۋاي ۋۇي بەك جاپا تارتپسز جىما ،
قاندامۇ سىزىپ بولغانسز  ...

ئۇخەتلەرنى سىزغاندەك ئەمەسقۇ؟

abdurcul

رەخمەت جاپا چىكپسز  
0 D! a3 B+ [( d; @. N