مىللى تىرتورىيلىك ئاپتۇنوميە قانۇنى لازىم ئىدى ؟

ＴＡＮＨＡＹＵ

  ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم دوسلار  ماڭا    مىللى تىرتورىيلىك  ئاپتۇنوميە قانۇنى  لازىم ئىدى    ئىلكىتاپ نۇسخىسىنى بىرقىتىم  توردىن كۆرگەن ئىدىم  ھازىر تاپالماي ۋاتىمەن   بىلدىغانلار بولسا  ياردەم قىلساڭلار .

ablikimqg

جۇڭخۇا خەلىق جۇمھۇريىتىنىڭ مىللىي تېرىتورىيىلىك ئاپتۇنۇمويىيە قانۇنى
2007-12-29 16:55:59  يازغۇچى:hiyal  مەنبە:توقسۇن مائارىپ تورى  ئۇقۇلىشى:1137  خەت چوڭلىقى:【چوڭ】【ئوتتۇرا】【كىچىك】
جۇڭخۇا خەلق جۇمﻬۇرىيىتىنىڭ مىللىي تېررىتورىيىلىك ئاپتونومىيە قانۇنى

1984 - يىل 5 - ئاينىڭ 31 - كۈنى 6 - نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى 2 - يىغىنىدا ماقۇللانغان ، 2001 - يىل 2 - ئاينىڭ 28 - كۈنى 9 - نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى 20 - سانلىق يىغىنىنىڭ << < جۇڭخۇا خەلق جۇمﻬۇرىيىتىنىڭ مىللىي تېررىتورىيىلىك ئاپتونومىيە قانۇنى > >>غا تۈزىتىش كىرگۈزۈش توغرىسىدىكى قارارى >>غا ئاساسەن تۈزىتىلگەن )
* Z; H, H) s+ s: S. Aسۆز بېشى
جۇڭخۇا خەلق جۇمﻬۇرىيىتى _ مەملىكىتىمىزدىكى ﻫەر مىللەت خەلقى بىرلىكتە بەرپا قىلغان كۆپ مىللەتلىك بىر پۈتۈن دۆلەت . مىللىي تېررىتورىيىلىك ئاپتونومىيە _ جۇڭگو كوممۇنىستىك پارتىيىسىنىڭ مەملىكىتىمىزدىكى مىللىي مەسىلىنى ماركسىزم - لېنىنىزم بىلەن ﻫەل قىلىدىغان تۈپ سىياسىتى ، دۆلەتنىڭ تۈپ بىر سىياسىي تۈزۈمى .
7 l( \1 |3 g+ e. Xمىللىي تېررىتورىيىلىك ئاپتونومىيە دۆلەتنىڭ بىر تۇتاش رەﻫبەرلىكىدە ، ئاز سانلىق مىللەتلەر توپلىشىپ ئولتۇراقلاشقان جايلاردا تېررىتورىيىلىك ئاپتونومىيىنى يولغا قويۇپ ، ئاپتونومىيە ئورگانلىرىنى تەسىس قىلىپ ، ئاپتونومىيە ﻫوقۇقىنى يۈرگۈزۈش دېمەكتۇر . مىللىي تېررىتورىيىلىك ئاپتونومىيىنىڭ يولغا قويۇلۇشى دۆلەت ئاز سانلىق مىللەتلەرنىڭ ئۆزىنىڭ ئىچكى ئىشلىرىنى باشقۇرۇش ﻫوقۇقىغا تولۇق ﻫۆرمەت قىلىدۇ ۋە كاپالەتلىك قىلىدۇ دېگەن روﻫنى گەۋدىلەندۈردى ، دۆلەتنىڭ مىللەتلەر باراۋەرلىكى ، ئىتتىپاقلىقى ۋە ئورتاق گۈللىنىشى پرىنسىپىدا چىڭ تۇرىدىغانلىقىنى گەۋدىلەندۈردى .
* j8 D( F$ U4 A" i! o/ ~+ I1 {مىللىي تېررىتورىيىلىك ئاپتونومىيىنى يولغا قويۇش ﻫەر مىللەت خەلقىنىڭ ئۆز ئىشىغا ئۆزى خوجا بولۇش ئاكتىپلىقىنى جارى قىلدۇرۇشتا ، باراۋەرلىك ، ئىتتىپاقلىق ، ﻫەمكارلىق ئاساسىدىكى سوتسىيالىستىك مىللىي مۇناسىۋەتنى راۋاجلاندۇرۇشتا ، دۆلەتنىڭ بىرلىكىنى مۇستەﻫكەملەشتە ، مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ۋە پۈتۈن مەملىكەتنىڭ سوتسىيالىستىك قۇرۇلۇش ئىشلىرىنىڭ تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرۈشتە غايەت زور رول ئوينىدى . بۇنىڭدىن كېيىن ، مىللىي تېررىتورىيىلىك ئاپتونومىيە تۈزۈمىنى قەتئىي داۋاملاشتۇرۇپ ۋە مۇكەممەللەشتۈرۈپ ، بۇ تۈزۈمنىڭ دۆلىتىمىزنىڭ سوتسىيالىستىك زامانىۋىلاشتۇرۇش قۇرۇلۇشى جەريانىدىكى تېخىمۇ رولىنى جارى قىلدۇرۇش لازىم .
* t7 E' a9 e% ~ئەمەلىيەت ئىسپاتلىدىكى ، مىللىي تېررىتورىيىلىك ئاپتونومىيىنى قەتئىي يولغا قويۇش ئۈچۈن ، مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ دۆلەتنىڭ قانۇن ۋە سىياسەتلىرىنى ئۆز يېرىنىڭ ئەمەلىي ئەﻫۋالىغا قاراپ ئىزچىل ئىجرا قىلىشىغا ﻫەقىقىي كاپالەتلىك قىلىش كېرەك ؛ ئاز سانلىق مىللەتلەرنىڭ ﻫەر دەرىجىلىك كادىرلىرىنى ، تۈرلۈك كەسپىي خادىملىرىنى ۋە تېخنىك ئىشچىلىرىنى كۆپلەپ يېتىشتۈرۈش لازىم ؛ مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلار ئۆز كۈچىگە تايىنىپ ئىش كۆرۈش ، جاپا - مۇشەققەتكە چىداپ كۈرەش قىلىش روﻫىنى جارى قىلدۇرۇپ ، ئۆز جايلىرىنىڭ سوتسىيالىستىك قۇرۇلۇش ئىشلىرىنى تىرىشىپ راۋاجلاندۇرۇپ ، دۆلەتنىڭ قۇرۇلۇش ئىشلىرى ئۈچۈن تۆﻫپە قوشۇشى كېرەك ؛ دۆلەت خەلق ئىگىلىكى تەرەققىياتى بىلەن ئىجتىمائىي تەرەققىيات پىلانىغا ئاساسەن مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئىقتىسادىي تەرەققىياتىنى ۋە مەدەنىيەت تەرەققىياتىنى تېزلىتىشىگە تىرىشىپ ياردەم بېرىدۇ . مىللەتلەر ئىتتىپاقلىقىنى قوغداش كۈرىشىدە ، چوڭ مىللەتچىلىككە ، ئاساسلىقى چوڭ خەنزۇچىلىققا قارشى تۇرۇش لازىم ، يەرلىك مىللەتچىلىككىمۇ قارشى تۇرۇش لازىم .
9 o$ C* M$ R) B! ]. N: g5 zمىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلاردىكى ﻫەر مىللەت خەلقى پۈتۈن مەملىكەت خەلقى بىلەن بىرلىكتە ، جۇڭگو كوممۇنىستىك پارتىيىسىنىڭ رەﻫبەرلىكىدە ، ماركسىزم - لېنىنىزم ، ماۋ زېدۇڭ ئىدىيىسى ۋە دېڭ شياۋپىڭ نەزەرىيىسىنىڭ يېتەكچىلىكىدە خەلق دېموكراتىيىسى دىكتاتۇرىسىدا ، ئىسلاﻫات ئېلىپ بېرىش ، ئىشىكنى ئېچىۋېتىشتە چىڭ تۇرۇپ ، جۇڭگوچە سوتسىيالىزم قۇرۇش يولىنى بويلاپ ، كۈچنى مەركەزلەشتۈرۈپ سوتسىيالىستىك زامانىۋىلاشتۇرۇش قۇرۇلۇشىنى ئېلىپ بېرىپ ، سوتسىيالىستىك بازار ئىگىلىكىنى راۋاجلاندۇرۇپ ، سوتسىيالىستىك دېموكراتىيە ۋە قانۇنچىلىق قۇرۇلۇشىنى ، سوتسىيالىستىك مەنىۋى مەدەنىيلىك قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىپ ، مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئىقتىسادىي تەرەققىياتى ۋە مەدەنىيەت تەرەققىياتىنى تېزلىتىپ ، شۇ جايلارنى ئىتتىپاقلاشقان ، گۈللەنگەن مىللىي ئاپتونومىيىلىك جاي قىلىپ قۇرۇپ چىقىشى ، مىللەتلەرنى ئورتاق گۈللەندۈرۈش ، مەملىكىتىمىزنى باي - قۇدرەتلىك ، دېموكراتىك ، مەدەنىي سوتسىيالىستىك مەملىكەت قىلىپ قۇرۇپ چىقىش ئۈچۈن تىرىشىپ كۈرەش قىلىشى لازىم .
# O- K1 z6 x, v$ K<< جۇڭخۇا خەلق جۇمﻬۇرىيىتىنىڭ مىللىي تېررىتورىيىلىك ئاپتونومىيە قانۇنى >> ئاساسىي قانۇندا بەلگىلەنگەن مىللىي تېررىتورىيىلىك ئاپتونومىيە تۈزۈمىنى يولغا قويىدىغان نېگىزلىك قانۇندۇر .
بىرىنچى باب
# J. V  Y9 G. B* i1 y' y1 - ماددا جۇڭخۇا خەلق جۇمﻬۇرىيىتىنىڭ مىللىي تېررىتورىيىلىك ئاپتونومىيە قانۇنى جۇڭخۇا خەلق جۇمﻬۇرىيىتىنىڭ ئاساسىي قانۇنىغا ئاساسەن تۈزۈلدى .
2 - ماددا ئاز سانلىق مىللەتلەر توپلىشىپ ئولتۇراقلاشقان جايلاردا مىللىي تېررىتورىيىلىك ئاپتونومىيە يولغا قويۇلىدۇ .
1 G# H6 }, j1 j# r% Xمىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلار ئاپتونوم رايون ، ئاپتونوم ئوبلاست ، ئاپتونوم ناﻫىيىلەرگە بۆلۈنىدۇ . مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ﻫەممىسى جۇڭخۇا خەلق جۇمﻬۇرىيىتىنىڭ ئايرىلماس قىسمىدۇر .
3 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلاردا ئاپتونومىيە ئورگانلىرى تەسىس قىلىنىدۇ ، ئاپتونومىيە ئورگانلىرى دۆلەتنىڭ بىر دەرىجىلىك يەرلىك ﻫاكىمىيەت ئورگانلىرىدۇر .
$ \  |2 ^. p0 Y: @0 m% Bمىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرىدا دېموكراتىيە - مەركەزلەشتۈرۈش تۈزۈمى پرىنسىپى يولغا قويۇلىدۇ .
4 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى يەرلىك دۆلەت ئورگانلىرى ئاساسىي قانۇننىڭ ئۈچىنچى باب 5 - پاراگرافىدا بەلگىلەنگەن خىزمەت ﻫوقۇقىنى يۈرگۈزىدۇ ، شۇنىڭ بىلەن بىللە ، ئاساسىي قانۇندا ۋە مۇشۇ قانۇندا ، شۇنىڭدەك باشقا قانۇنلاردا بەلگىلەنگەن ﻫوقۇق دائىرىسى بويىچە ئاپتونومىيە ﻫوقۇقىنى يۈرگۈزىدۇ ، دۆلەتنىڭ قانۇن ۋە سىياسەتلىرىنى ئۆز جايىنىڭ ئەمەلىي ئەﻫۋالىغا قاراپ ئىزچىللاشتۇرىدۇ ۋە ئىجرا قىلىدۇ .
ئاپتونوم ئوبلاستلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى تەۋەسىدە رايون ، ناﻫىيە بولغان شەﻫەرلەر قاتارىدا يەرلىك دۆلەت ئورگانلىرىنىڭ خىزمەت ﻫوقۇقىنى يۈرگۈزىدۇ ، شۇنىڭ بىلەن بىللە ئاپتونومىيە ﻫوقۇقىنى يۈرگۈزىدۇ .
4 |4 \2 x5 C4 ~; p) |5 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى دۆلەتنىڭ بىرلىكىنى قوغدىشى ، ئۆز جايىدا ئاساسىي قانۇن ۋە باشقا قانۇنلارنىڭ رىئايە قىلىنىشىغا ۋە ئىجرا قىلىنىشىغا كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك .
6 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى ﻫەر مىللەت خەلقىگە رەﻫبەرلىك قىلىپ ، كۈچنى مەركەزلەشتۈرۈپ سوتسىيالىستىك زامانىۋىلاشتۇرۇش قۇرۇلۇشىنى ئېلىپ بارىدۇ .
مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى ئۆز جايىنىڭ ئەﻫۋالىغا قاراپ ، ئاساسىي قانۇنغا ۋە قانۇنلارغا خىلاپلىق قىلماسلىق پرىنسىپى ئاستىدا ، ئالاﻫىدە سىياسەت ۋە جانلىق تەدبىرلەرنى قوللىنىپ ، مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئىقتىسادىي قۇرۇلۇشى ۋە مەدەنىيەت قۇرۇلۇشى ئىشلىرىنىڭ تەرەققىياتىنى تېزلىتىشكە ﻫوقۇقلۇق .
مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى دۆلەت پىلانىنىڭ يېتەكچىلىكىدە ، ئەمەلىيەتنى ئاساس قىلىپ ، ئەمگەك ئۈنۈمدارلىقىنى ۋە ئىقتىسادىي ئۈنۈمنى ئۈزلۈكسىز ئۆستۈرۈپ ، ئىجتىمائىي ئىشلەپچىقىرىش كۈچلىرىنى راۋاجلاندۇرۇپ ، ﻫەر قايسى مىللەتلەرنىڭ ماددىي تۇرمۇش سەۋىيىسىنى پەيدىنپەي ئۆستۈرىدۇ .
0 G/ q! S8 e' c9 o6 }مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى مىللىي مەدەنىيەتنىڭ ئېسىل ئەنئەنىلىرىگە ۋارىسلىق قىلىپ ۋە ئۇنى جارى قىلدۇرۇپ ، مىللىي ئالاﻫىدىلىككە ئىگە سوتسىيالىستىك مەنىۋى مەدەنىيەت يارىتىپ ، ﻫەر مىللەت خەلقىنىڭ سوتسىيالىستىك ئېڭىنى ۋە پەن - مەدەنىيەت سەۋىيىسىنى ئۈزلۈكسىز ئۆستۈرىدۇ .
  ~6 M4 M1 i# \0 O$ W8 ]7 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى دۆلەتنىڭ ئومۇمىي مەنپەئەتىنى بىرىنچى ئورۇنغا قويۇپ ، يۇقىرى دەرىجىلىك دۆلەت ئورگانلىرى تاپشۇرغان تۈرلۈك ۋەزىپىلەرنى پائال ئورۇندىشى لازىم .
, T' T4 k/ E4 X  [$ S8 - ماددا يۇقىرى دەرىجىلىك دۆلەت ئورگانلىرى مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلاردىكى ئاپتونومىيە ئورگانلىرىنىڭ ئاپتونومىيە ﻫوقۇقىنى يۈرگۈزۈشىگە كاپالەتلىك قىلىدۇ ﻫەمدە مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئالاﻫىدىلىكىگە ۋە ئېﻬتىياجىغا قاراپ ، ئۇلارنىڭ سوتسىيالىستىك قۇرۇلۇش ئىشلىرىنىڭ تەرەققىياتىنى تېزلىتىشىگە تىرىشىپ ياردەم بېرىدۇ .
9 - ماددا يۇقىرى دەرىجىلىك دۆلەت ئورگانلىرى ۋە مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى مىللەتلەرنىڭ باراۋەرلىك ، ئىتتىپاقلىق ، ﻫەمكارلىق ئاساسىدىكى سوتسىيالىستىك مىللىي مۇناسىۋىتىنى قوغدايدۇ ۋە راۋاجلاندۇرىدۇ ، ﻫەر قانداق مىللەتنى كەمسىتىش ۋە ئېزىشنى مەنئىي قىلىدۇ ، مىللەتلەر ئىتتىپاقلىقىنى بۇزىدىغان ۋە مىللىي بۆلگۈنچىلىك پەيدا قىلىدىغان قىلمىشلارنى مەنئىي قىلىدۇ .
% K* {9 p& @, k% Z) E7 y10 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى ئۆز جايىدىكى مىللەتلەرنىڭ ئۆز تىل - يېزىقىنى قوللىنىش ۋە راۋاجلاندۇرۇش ئەركىنلىكىگە ، ئۆزلىرىنىڭ ئۆرپ - ئادەتلىرىنى ساقلاپ قېلىش ياكى ئىسلاﻫ قىلىش ئەركىنلىكىگە كاپالەتلىك قىلىدۇ .
# m6 B. I/ u; ?11 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى ﻫەر مىللەت پۇقرالىرىنىڭ دىنىي ئېتىقاد ئەركىنلىكىگە كاپالەتلىك قىلىدۇ .
ﻫەر قانداق دۆلەت ئورگىنى ، جاماەت تەشكىلاتى ۋە شەخس پۇقرالارنى دىنغا ئېتىقاد قىلىشقا ياكى ئېتىقاد قىلماسلىققا زورلىماسلىقى ، دىنغا ئېتىقاد قىلىدىغان پۇقرالارنىمۇ ، دىنغا ئېتىقاد قىلمايدىغان پۇقرالارنىمۇ كەمسىتمەسلىكى لازىم .
* s% A! l+ o. c' p3 w+ N* hدۆلەت نورمال دىنىي پائالىيەتلەرنى قوغدايدۇ .
- T' N! o; q# \# ]1 u4 s4 Cﻫەر قانداق كىشىنىڭ دىندىن پايدىلىنىپ جەمئىيەت تەرتىپىنى بۇزىدىغان ، پۇقرالارنىڭ سالامەتلىكىگە زىيان يەتكۈزۈدىغان ، دۆلەتنىڭ مائارىپ تۈزۈمىگە توسقۇنلۇق قىلىدىغان ﻫەرىكەتلەرنى ئېلىپ بېرىشىغا يول قويۇلمايدۇ .
! s. w! f* ?7 r' n3 a+ w  |1 wدىنىي تەشكىلاتلار ۋە دىنىي ئىشلار چەت ئەل كۈچلىرىگە بېقىنمايدۇ .
8 ]) p- _7 h& p3 u7 l; o# V* Rئىككىنچى باب مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ قۇرۇلۇشى ۋە ئاپتونومىيە ئورگانلىرىنىڭ تەشكىل قىلىنىشى
4 Z' o5 _! w  j12 - ماددا ئاز سانلىق مىللەتلەر توپلىشىپ ئولتۇراقلاشقان جايلاردا شۇ جايدىكى مىللىي مۇناسىۋەتنى ، ئىقتىسادىي تەرەققىياتىنى ۋە باشقا شارائىتلارنى ئاساس قىلىپ ﻫەمدە تارىخىي ئەﻫۋالنى ﻫېسابقا ئېلىپ ، بىر ياكى بىر قانچە ئاز سانلىق مىللەت توپلىشىپ ئولتۇراقلاشقان رايوننى ئاساس قىلغان ئاپتونومىيىلىك جاي قۇرۇلسا بولىدۇ .
% E) D- f/ Q3 ~+ ~مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلار دائىرىسىدىكى باشقا ئاز سانلىق مىللەتلەر توپلىشىپ ئولتۇراقلاشقان جايلاردا شۇنىڭغا مۇناسىپ ئاپتونومىيىلىك جايلار ياكى مىللىي يېزىلار قۇرۇلىدۇ .
4 [0 J5 A' i+ f6 }مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلار ئۆز جايىنىڭ ئەمەلىي ئەﻫۋالىغا قاراپ ، خەنزۇ ياكى باشقا مىللەت ئاﻫالىسى ئولتۇراقلاشقان بىر قىسىم ئاﻫالىلەر رايونلىرىنى ۋە شەﻫەر - بازارلارنى ئۆز ئىچىگە ئالسا بولىدۇ .
7 }- [4 a0 a0 X! V  q$ H+ `0 `% _13 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ نامى ، ئالاﻫىدە ئەﻫۋاللارنى ﻫېسابقا ئالمىغاندا ، يەر نامى ، مىللەت نامى ، مەمۇرىي ئورۇن تەرتىپى بويىچە تۈزۈلىدۇ .
$ W" j. B* u4 h! m- w0 O5 }14 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ قۇرۇلۇشىنى ، رايون چېگرىسىنىڭ ئايرىلىشىنى ، نامىنىڭ تۈزۈلۈشىنى يۇقىرى دەرىجىلىك دۆلەت ئورگانلىرى ئالاقىدار يەرلىك دۆلەت ئورگانلىرى ۋە ئالاقىدار مىللەتنىڭ ۋەكىللىرى بىلەن تولۇق كېڭىشىپ بەلگىلەيدۇ ، ئۇنى قانۇندا بەلگىلەنگەن رەسمىيەت بويىچە مەلۇم قىلىپ تەستىقلىتىدۇ .
مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلار قۇرۇلغاندىن كېيىن ، شۇ جايلارنى قانۇندا بەلگىلەنگەن تەرتىپتىن ئۆتكۈزمەي تۇرۇپ ئەمەلدىن قالدۇرۇشقا ياكى قوشۇۋېتىشكە بولمايدۇ ؛ مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ رايون چېگرىسى بەلگىلەنگەندىن كېيىن ، ئۇنى قانۇندا بەلگىلەنگەن تەرتىپتىن ئۆتكۈزمەي تۇرۇپ ئۆزگەرتىشكە بولمايدۇ ؛ ﻫەقىقەتەن ئەمەلدىن قالدۇرۇشقا ، قوشۇۋېتىشكە ياكى ئۆزگەرتىشكە توغرا كەلسە ، يۇقىرى دەرىجىلىك دۆلەت ئورگانلىرىنىڭ ئالاقىدار تارماقلىرى مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى بىلەن تولۇق كېڭىشىپ بەلگىلىگەندىن كېيىن ، قانۇندا بەلگىلەنگەن تەرتىپ بويىچە تەستىقلىتىدۇ .
% i, O1 W' D8 a, s8 N) z" A15 - ماددا ئاپتونوم رايونلۇق ، ئاپتونوم ئوبلاستلىق ۋە ئاپتونوم ناﻫىيىلىك خەلق قۇرۇلتايلىرى ۋە خەلق ﻫۆكۈمەتلىرى مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرىدۇر .
0 v0 V5 U/ A: h4 ~' Mمىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ خەلق ﻫۆكۈمەتلىرى ئۆزى بىلەن تەڭ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتايلىرى ۋە ئۆزىدىن بىر دەرىجە يۇقىرى دۆلەت مەمۇرىي ئورگانلىرى ئالدىدا جاۋابكار بولىدۇ ۋە ئۇلارغا ئۆز خىزمىتىدىن دوكلات بېرىدۇ ، ئۆزى بىلەن تەڭ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتايلىرىنىڭ يىغىنلىرى ئارىلىقىدا ، شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتايلىرىنىڭ دائىمىي كومىتېتلىرى ئالدىدا جاۋابكار بولىدۇ ۋە ئۇلارغا ئۆز خىزمىتىدىن دوكلات بېرىدۇ . مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ خەلق ﻫۆكۈمەتلىرى گوۋۇيۈەننىڭ بىر تۇتاش رەﻫبەرلىكىدىكى دۆلەت مەمۇرىي ئورگانلىرىدۇر ، ئۇلار گوۋۇيۈەنگە بويسۇنىدۇ .
1 k- f/ Y" u2 _مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلاردىكى ئاپتونومىيە ئورگانلىرىنىڭ تەشكىلى ۋە خىزمىتى ئاساسىي قانۇنغا ۋە قانۇنلارغا ئاساسەن ، مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە نىزامىدا ياكى ئايرىم نىزاملىرىدا بەلگىلىنىدۇ .
16 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ خەلق قۇرۇلتايلىرىدا ، تېررىتورىيىلىك ئاپتونومىيىنى يولغا قويغان مىللەتنىڭ ۋەكىللىرى بولغاندىن تاشقىرى ، شۇ مەمۇرىي رايوندا ئولتۇراقلاشقان باشقا مىللەتلەرنىڭمۇ مۇۋاپىق ساندا ۋەكىلى بولۇشى كېرەك .
مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ خەلق قۇرۇلتايلىرىدا ، تېررىتورىيىلىك ئاپتونومىيىنى يولغا قويغان مىللەت ۋەكىللىرى بىلەن باشقا ئاز سانلىق مىللەت ۋەكىللىرىنىڭ سانى ۋە نىسبىتىنى قانۇندا بەلگىلەنگەن پرىنسىپلارغا ئاساسەن ، ئۆلكىلىك ، ئاپتونوم رايونلۇق ، بىۋاسىتە قاراشلىق شەﻫەرلىك خەلق قۇرۇلتايلىرىنىڭ دائىمىي كومىتېتى بەلگىلەيدۇ ﻫەمدە ئۇنى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىدا ئەنگە ئالدۇرىدۇ .
/ F$ z$ {6 ^5 B# f3 i9 Q- hمىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ خەلق قۇرۇلتايلىرى دائىمىي كومىتېتلىرىنىڭ مۇدىر ياكى مۇئاۋىن مۇدىرلىقىنى ئۆتىگۈچىلەر ئىچىدە تېررىتورىيىلىك ئاپتونومىيىنى يولغا قويغان مىللەتنىڭ پۇقرالىرى بولۇشى كېرەك .
17 - ماددا ئاپتونوم رايوننىڭ رەئىسى ، ئاپتونوم ئوبلاستنىڭ باشلىقى ، ئاپتونوم ناﻫىيىنىڭ ﻫاكىمى تېررىتورىيىلىك ئاپتونومىيىنى يولغا قويغان مىللەتنىڭ پۇقرالىرىدىن بولىدۇ . ئاپتونوم رايونلۇق ، ئاپتونوم ئوبلاستلىق ، ئاپتونوم ناﻫىيىلىك خەلق ﻫۆكۈمەتلىرىنىڭ تەركىبىدىكى باشقا خادىملار تېررىتورىيىلىك ئاپتونومىيىنى يولغا قويغان مىللەتنىڭ ۋە باشقا ئاز سانلىق مىللەتلەرنىڭ خادىملىرىدىن مۇۋاپىق سەپلىنىشى كېرەك .
مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ خەلق ﻫۆكۈمەتلىرىدە ئاپتونوم رايوننىڭ رەئىسى ، ئاپتونوم ئوبلاستنىڭ باشلىقى ، ئاپتونوم ناﻫىيىنىڭ ﻫاكىمى مەسۇل بولۇش تۈزۈمى يولغا قويۇلىدۇ . ئاپتونوم رايوننىڭ رەئىسى ، ئاپتونوم ئوبلاستنىڭ باشلىقى ، ئاپتونوم ناﻫىيىنىڭ ﻫاكىمى شۇ دەرىجىلىك خەلق ﻫۆكۈمەتلىرىنىڭ خىزمەتلىرىگە ئايرىم - ئايرىم رىياسەتچىلىك قىلىدۇ .
18 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى قارىمىقىدىكى خىزمەت تارماقلىرىنىڭ كادىرلىرى تېررىتورىيىلىك ئاپتونومىيىنى يولغا قويغان مىللەتنىڭ ۋە باشقا ئاز سانلىق مىللەتلەرنىڭ خادىملىرىدىن مۇۋاپىق سەپلىنىشى كېرەك .
ئۈچىنچى باب ئاپتونومىيە ئورگانلىرىنىڭ ئاپتونومىيە ﻫوقۇقى
3 J! r7 j3 e- [9 P1 v0 t19 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ خەلق قۇرۇلتايلىرى شۇ جايدىكى مىللەتلەرنىڭ سىياسىي ، ئىقتىسادىي جەﻫەتتىكى ۋە مەدەنىيەت جەﻫەتتىكى ئالاﻫىدىلىكىگە ئاساسەن ، ئاپتونومىيە نىزاملىرىنى ۋە ئايرىم نىزاملارنى تۈزۈپ چىقىشقا ﻫوقۇقلۇق . ئاپتونوم رايونلارنىڭ ئاپتونومىيە نىزاملىرى ۋە ئايرىم نىزاملىرى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ تەستىقىدىن ئۆتكۈزۈلگەندىن كېيىن كۈچكە ئىگە بولىدۇ . ئاپتونوم ئوبلاست ، ئاپتونوم ناﻫىيىلەرنىڭ ئاپتونومىيە نىزاملىرى ۋە ئايرىم نىزاملىرى ئۆلكىلىك ، ئاپتونوم رايونلۇق ، بىۋاسىتە قاراشلىق شەﻫەرلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ تەستىقىدىن ئۆتكۈزۈلگەندىن كېيىن كۈچكە ئىگە بولىدۇ ﻫەمدە مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىغا ۋە گوۋۇيۈەنگە ئەنگە ئالدۇرۇلىدۇ .
1 F' H& t; r5 A6 Z; c! Y20 - ماددا يۇقىرى دەرىجىلىك دۆلەت ئورگانلىرىنىڭ قارار ، بېكىتمە ، بۇيرۇق ۋە يوليورۇقلىرى مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئەمەلىي ئەﻫۋالىغا ئۇيغۇن كەلمىگەندە ، ئاپتونومىيە ئورگانلىرى شۇ يۇقىرى دەرىجىلىك دۆلەت ئورگانلىرىنىڭ تەستىقىنى ئالغاندىن كېيىن ، جانلىق ئىجرا قىلسا ياكى ئىجرا قىلىشنى توختاتسا بولىدۇ ؛ شۇ يۇقىرى دەرىجىلىك دۆلەت ئورگانلىرى دوكلاتنى تاپشۇرۇۋالغان كۈندىن باشلاپ 60 كۈن ئىچىدە جاۋاب قايتۇرۇشى لازىم .
+ H4 p$ f% B- x) W21 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى ئۆز ۋەزىپىلىرىنى ئىجرا قىلىشتا ، شۇ مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە نىزامىدىكى بەلگىلىمە بويىچە ، شۇ جايدا كەڭ قوللىنىلىدىغان بىر خىل ياكى بىر نەچچە خىل تىل - يېزىقنى ئىشلىتىدۇ ؛ ئۆز ۋەزىپىسىنى ئىجرا قىلىشتا كەڭ قوللىنىلىدىغان بىر نەچچە خىل تىل - يېزىقنى تەڭ ئىشلىتىدىغان ئاپتونومىيە ئورگانلىرى تېررىتورىيىلىك ئاپتونومىيىنى يولغا قويغان مىللەتنىڭ تىل - يېزىقىنى ئاساس قىلسا بولىدۇ .
22 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى سوتسىيالىستىك قۇرۇلۇشنىڭ ئېﻬتىياجى بويىچە ، تۈرلۈك تەدبىرلەرنى قوللىنىپ ، شۇ جايدىكى مىللەتلەردىن ﻫەر دەرىجىلىك كادىرلارنى ، پەن - تېخنىكا خادىملىرى ، ئىگىلىك باشقۇرۇش خادىملىرى قاتارلىق تۈرلۈك كەسپىي خادىملارنى ۋە تېخنىك ئىشچىلارنى كۆپلەپ يېتىشتۈرىدۇ ، ئۇلارنىڭ رولىنى تولۇق جارى قىلدۇرىدۇ ﻫەمدە ئاز سانلىق مىللەت ئاياللىرىدىن ﻫەر دەرىجىلىك كادىرلارنى ۋە تۈرلۈك كەسپىي ، تېخنىك خادىملارنى يېتىشتۈرۈشكە ئەﻫمىيەت بېرىدۇ .
! n! C5 B3 E/ a+ O5 k$ F6 Oمىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى خىزمەتچى خادىملارنى قوبۇل قىلىپ ئىشلىتىش ۋاقتىدا ، تېررىتورىيىلىك ئاپتونومىيىنى يولغا قويغان مىللەتنىڭ ۋە باشقا ئاز سانلىق مىللەتلەرنىڭ خادىملىرىغا مۇۋاپىق ئېتىبار بېرىشى كېرەك .
مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى تۈرلۈك كەسپىي خادىملارنى ئېتىبار بېرىش ، رىغبەتلەندۈرۈش يولى بىلەن ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ قۇرۇلۇش ئىشلىرىغا جەلپ قىلىش ئۈچۈن ئالاﻫىدە تەدبىرلەرنى قوللانسا بولىدۇ .
* V( Z" a0 g* S23 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلاردىكى كارخانىلار ، كەسپىي ئورۇنلار دۆلەتنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە ئادەم ئېلىش ۋاقتىدا ، ئالدى بىلەن ئاز سانلىق مىللەتتىن ئېلىشى لازىم ﻫەمدە يېزىلاردىكى ۋە چارۋىچىلىق رايونلىرىدىكى ئاز سانلىق مىللەت ئاﻫالىسىدىن ئالسا بولىدۇ .
24 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى دۆلەتنىڭ ﻫەربىي تۈزۈمى ۋە ئۆز جايىنىڭ ئەمەلىي ئېﻬتىياجىغا قاراپ ، گوۋۇيۈەننىڭ تەستىقىدىن ئۆتكۈزۈپ ، ئۆز جايىنىڭ جەمئىيەت ئامانلىقىنى قوغدايدىغان جاماەت خەۋپسىزلىكى قىسىملىرىنى تەشكىل قىلسا بولىدۇ .
25 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى دۆلەت پىلانىنىڭ يېتەكچىلىكىدە ، ئۆز جايىنىڭ ئالاﻫىدىلىكىگە ۋە ئېﻬتىياجىغا قاراپ ، ئىقتىسادىي قۇرۇلۇشنىڭ فاڭجېن ، سىياسەت ۋە پىلانلىرىنى تۈزۈپ چىقىدۇ ، يەرلىك ئىقتىسادىي قۇرۇلۇش ئىشلىرىنى ئۆز ئالدىغا ئورۇنلاشتۇرىدۇ ۋە باشقۇرىدۇ .
26 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى سوتسىيالىزم پرىنسىپىدا چىڭ تۇرۇش شەرتى ئاساسىدا ، قانۇندىكى بەلگىلىمىلەرگە ۋە ئۆز جايىنىڭ ئىقتىسادىي تەرەققىيات ئالاﻫىدىلىكىگە ئاساسەن ، ئىشلەپچىقىرىش مۇناسىۋەتلىرىنى ۋە ئىقتىسادىي قۇرۇلمىنى مۇۋاپىق تەڭشەيدۇ ، سوتسىيالىستىك بازار ئىگىلىكىنى تىرىشىپ راۋاجلاندۇرىدۇ .
: [% m" [% k$ A7 \& P4 |8 qمىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى ئومۇمىي مۈلۈكچىلىكى ئاساسىي گەۋدە قىلىنغان ، كۆپ خىل مۈلۈكچىلىكتىكى ئىگىلىكى بىرلىكتە راۋاجلاندۇرۇلىدىغان ئاساسىي ئىقتىسادىي تۈزۈمدە چىڭ تۇرىدۇ ، ئومۇمىي مۈلۈكچىلىكتىكىدىن باشقا ئىگىلىكنىڭ راۋاجلىنىشىغا ئىلﻬام بېرىدۇ .
1 W0 K) N7 x. R7 r& Q, D27 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى قانۇندىكى بەلگىلىمىلەرگە ئاساسەن ، ئۆز تەۋەسىدىكى يايلاق ۋە ئورمانلارغا ئىگىدارلىق قىلىش ﻫوقۇقىنى ۋە ئۇلاردىن پايدىلىنىش ﻫوقۇقىنى بەلگىلەيدۇ .
مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى يايلاق ۋە ئورمانلارنى مۇﻫاپىزەت قىلىدۇ ۋە بەرپا قىلىدۇ . كۆچەت - جىرىم تىكىش ۋە ئوت - چۆپ تېرىشقا تەشكىلاتچىلىق قىلىدۇ ۋە ئىلﻬام بېرىدۇ . ﻫەر قانداق تەشكىلات ياكى شەخسنىڭ يايلاق ۋە ئورمانلارغا ﻫەر قانداق ۋاسىتە بىلەن بۇزغۇنچىلىقى قىلىشىنى مەنئىي قىلىدۇ . يايلاق ۋە ئورمانلاردا ئوت - چۆپ ۋە دەل - دەرەخلەرنى ۋەيران قىلىپ تېرىلغۇ يەر ئېچىشنى مەنئىي قىلىدۇ .
6 o. O8 h  U9 C* }7 t( v28 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى قانۇندىكى بەلگىلىمىلەرگە ئاساسەن ، ئۆز تەۋەسىدىكى تەبىئىي بايلىقلارنى باشقۇرىدۇ ۋە ئاسرايدۇ .
7 ]+ W$ y. M, J& l6 b, s1 wمىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى قانۇندىكى بەلگىلىمىلەرگە ۋە دۆلەتنىڭ بىر تۇتاش ئومۇمىي پىلانىغا ئاساسەن ، ئۆزى ئاچالايدىغان تەبىئىي بايلىق مەنبەسىنى ئالدى بىلەن مۇۋاپىق ئاچىدۇ ۋە ئۇنىڭدىن پايدىلىنىدۇ .
29 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى دۆلەت پىلانىنىڭ يېتەكچىلىكىدە ، ئۆز جايىنىڭ مالىيە كۈچىگە ، ماددىي كۈچىگە ۋە باشقا كونكرېت شارائىتىغا قاراپ ، يەرلىك ئاساسىي قۇرۇلۇش تۈرلىرىنى ئۆز ئالدىغا ئورۇنلاشتۇرىدۇ .
30 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى ئۆز تەۋەسىدىكى كارخانىلار ۋە كەسپىي ئورۇنلارنى ئۆز ئالدىغا باشقۇرىدۇ .
7 _2 ^3 |- j! m0 w7 ^* y" s2 d$ G31 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلار دۆلەتنىڭ بەلگىلىمىلىرىگە بىنائەن ، تاشقى ئىقتىسادىي پائالىيەت ۋە سودا پائالىيىتىنى قانات يايدۇرسا بولىدۇ ، گوۋۇيۈەننىڭ تەستىقىنى ئېلىپ ، تاشقى سودا ئېغىزلىرىنى قۇرسا بولىدۇ .
چەت ئەللەر بىلەن چېگرىداش مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلار گوۋۇيۈەننىڭ تەستىقى بىلەن چېگرا سودىسىنى قانات يايدۇرىدۇ .
مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلار تاشقى ئىقتىساد - سودا پائالىيەتلىرىدە دۆلەتنىڭ ئېتىبار بېرىش سىياسىتىدىن بەﻫرىمەن بولىدۇ .
9 e7 I2 V2 F, f6 B& Q' j: a32 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ مالىيىسى بىر دەرىجىلىك مالىيىدۇر ، دۆلەت مالىيىسىنىڭ تەركىبىي قىسمىدۇر .
. Q, ?! N6 T, |$ Y/ `1 Gمىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى يەرلىك مالىيىنى باشقۇرىدىغان ئاپتونومىيە ﻫوقۇقىغا ئىگە . دۆلەتنىڭ مالىيە تۈزۈلمىسى بويىچە مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارغا تەئەللۇق بولغانلىكى مالىيە كىرىمىنى مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى ئۆز ئالدىغا ئورۇنلاشتۇرىدۇ ۋە ئىشلىتىدۇ .
( n4 ?3 [* k& K* _! ~( s( w- Pمىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلار پۈتۈن مەملىكەتنىڭ بىر تۇتاش مالىيە تۈزۈلمىسى ئاساسىدا ، دۆلەتنىڭ مالىيىدىن يۆتكەپ چىقىم قىلىشنىڭ قېلىپلاشقان تۈزۈمىنى يولغا قويۇشى ئارقىلىق يۇقىرى دەرىجىلىك مالىيىنىڭ ئېتىبار بېرىشىدىن بەﻫرىمەن بولىدۇ .
مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ مالىيە خام چوت چىقىمىدا ، دۆلەتنىڭ بەلگىلىمىسىگە ئاساسەن ، ئېﻬتىيات مەبلىغى ئورۇنلاشتۇرۇلىدۇ ، بۇ جايلارنىڭ زاپاس خىراجىتىنىڭ خام چوتتا ئىگىلەيدىغان نىسبىتى ئادەتتىكى رايونلارنىڭكىدىن يۇقىرى بولىدۇ .
مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى مالىيە خام چوتىنى ئىجرا قىلىش جەريانىدا ، ئارتۇق كىرىم بولغان ۋە چىقىمدىن تېجەلگەن مەبلەغنى ئۆز ئالدىغا ئورۇنلاشتۇرىدۇ ۋە ئىشلىتىدۇ .
1 G8 M6 n" e  {: A6 R* h0 V% q33 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى ئۆز جايىنىڭ تۈرلۈك چىقىم ئۆلچەملىرى ، ئىشتاتى ۋە نورمىسى توغرىسىدا دۆلەت بەلگىلىگەن پرىنسىپلارغا ئاساسلىنىپ ۋە ئۆز جايىنىڭ ئەمەلىي ئەﻫۋالىغا بىرلەشتۈرۈپ ، قوشۇمچە بەلگىلىمە ۋە كونكرېت چارىلەرنى تۈزۈپ چىىدۇ . ئاپتونوم رايون تۈزگەن قوشۇمچە بەلگىلىمە ۋە كونكرېت چارىلەرنى گوۋۇيۈەنگە ئەنگە ئالدۇرۇلىدۇ ؛ ئاپتونوم ئوبلاست ، ئاپتونوم ناﻫىيىلەر تۈزگەن قوشۇمچە بەلگىلىمە ۋە كونكرېت چارىلەرنى ئۆلكىلىك ، ئاپتونوم رايونلۇق ، بىۋاسىتە قاراشلىق شەﻫەرلىك خەلق ﻫۆكۈمەتلىرىنىڭ تەستىقىدىن ئۆتكۈزۈش شەرت .
4 ^/ E# G9 N7 X4 a# A3 }34 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى دۆلەتنىڭ باج قانۇنىنى ئىجرا قىلىشتا ، دۆلەتنىڭ بىر تۇتاش تەكشۈرۈپ تەستىقلىشى بىلەن بېجى كەچۈرۈم قىلىنىدىغان ۋە كېمەيتىپ ئېلىنىدىغان تۈرلەردىن باشقا ، يەرلىك مالىيە كىرىمىگە تەەللۇق بولغان ﻫەم باج جەﻫەتتىن ئېتىبار بېرىش ۋە رىغبەتلەندۈرۈش زۆرۈر بولغان بەزى تۈرلەردىن ئېلىنىدىغان باجنى كېمەيتىش ياكى كەچۈرۈم قىلىش يولىنى تۇتسا بولىدۇ . ئاپتونوم ئوبلاست ، ئاپتونوم ناﻫىيىلەر باجنى كېمەيتىپ ئېلىش ياكى كەچۈرۈم قىلىشنى بەلگىلەشتە ، ئۆلكىلىك ، ئاپتونوم رايونلۇق ، بىۋاسىتە قاراشلىق شەﻫەرلىك خەلق ﻫۆكۈمەتلىرىنىڭ تەستىقىنى ئېلىشى شەرت .
35 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلار ئۆز جايىنىڭ ئىقتىسادىي ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىيات ئېﻬتىياجىغا ئاساسەن ، قانۇنلاردىكى بەلگىلىمە بويىچە ، يەرلىك سودا بانكىلىرىنى ۋە شەﻫەر - يېزا ئامانەت - قەرز ﻫەمكارلىق تەشكىلاتلىرىنى تەسىس قىلسا بولىدۇ .
9 r' ]" `) j" ?3 c/ m) w36 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى دۆلەتنىڭ ماارىپ فاڭجېنىغا ۋە قانۇندىكى بەلگىلىمىلەرگە ئاساسەن ، ئۆز جايىنىڭ ماارىپ پىلانىنى ، ﻫەر دەرىجىلىك ، ﻫەر خىل مەكتەپلەرنىڭ تەسىس قىلىنىشىنى ، ئوقۇتۇش تۈزۈمىنى ، مەكتەپ باشقۇرۇش شەكلىنى ، ئوقۇتۇش مەزمۇنىنى ، ئوقۇتۇشتا قوللىنىلىدىغان تىلنى ۋە ئوقۇغۇچى قوبۇل قىلىش چارىسىنى بەلگىلەيدۇ .
37 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى مىللىي ماارىپنى ئۆز ئالدىغا راۋاجلاندۇرىدۇ ، ساۋاتسىزلىقنى تۈگىتىدۇ ، ﻫەر خىل مەكتەپلەرنى ئاچىدۇ ، توققۇز يىللىق مەجبۇرىي ماارىپنى ئومۇملاشتۇرىدۇ ، ئادەتتىكى تولۇق ئوتتۇرا ماارىپنى ۋە ئوتتۇرا كەسىپ - تېخنىكا ماارىپىنى كۆپ خىل شەكىل بىلەن راۋاجلاندۇرىدۇ ، شارائىت ۋە ئېﻬتىياجىغا قاراپ ، ئالىي ماارىپنى راۋاجلاندۇرۇپ ، ئاز سانلىق مىللەتلەرنىڭ ئىختىساسلىق كەسپىي خادىملىرىنى تەربىيىلەپ يېتىشتۈرىدۇ .
مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى ئاز سانلىق مىللەت چارۋىچىلىق رايونلىرىدا ۋە ئىقتىسادىي ئەﻫۋالى قىيىن ، ئولتۇراقلىشىشى تارقاق بولغان ئاز سانلىق مىللەت تاغلىق رايونلىرىدا مەكتەپتە يېتىپ ئوقۇشنى ۋە ئوقۇش ياردەم پۇلى ئېلىشنى ئاساس قىلغان ، ﻫۆكۈمەت باشقۇرىدىغان مىللىي باشلانغۇچ مەكتەپ ۋە مىللىي ئوتتۇرا مەكتەپلەرنى ئېچىپ ، ئوقۇغۇچىلارنىڭ مەجبۇرىيەت ماارىپى باسقۇچىدىكى ئوقۇشنى تاماملىشىنى كاپالەتكە ئىگە قىلىدۇ . مەكتەپ ئېچىش خىراجىتى ۋە ئوقۇش ياردەم پۇلىنى شۇ جايلارنىڭ يەرلىك مالىيىسى ﻫەل قىلىدۇ ، شۇ جايلارنىڭ يەرلىك مالىيىسىدە قىيىنچىلىق بولسا ، يۇقىرى دەرىجىلىك مالىيە ياردەم بېرىشى كېرەك .
0 D$ B/ f& p" s% p! T# jئاز سانلىق مىللەت ئوقۇغۇچىلىرىنى قوبۇل قىلىشنى ئاساس قىلغان مەكتەپلەر ( سىنىپلار ) ۋە باشقا ماارىپ ئاپپاراتلىرىنىڭ شارائىتى يار بېرىدىغانلىرى ئاز سانلىق مىللەت يېزىقىدىكى دەرسلىكنى قوللىنىشى ﻫەمدە ئاز سانلىق مىللەت تىلىدا دەرس ئۆتۈشى كېرەك ؛ ئەﻫۋالغا قاراپ باشلانغۇچ مەكتەپلەرنىڭ تۆۋەن سىنىپلىرىدىن ياكى يۇقىرى سىنىپلىرىدىن باشلاپ خەنزۇ تىلى دەرسىنى تەسىس قىلىش ، مەملىكەت بويىچە قوللىنىلىدىغان ئومۇمىي ئەدەبىي تىلنى ۋە قېلىپلاشقان خەنزۇ يېزىقىنى ئومۇملاشتۇرۇش لازىم .
ﻫەر دەرىجىلىك خەلق ﻫۆكۈمەتلىرى ئاز سانلىق مىللەت يېزىقىدىكى دەرسلىك ۋە نەشىر بۇيۇملىرىنى تۈزۈش - تەرجىمە قىلىش ۋە نەشىر قىلىش خىزمىتىگە مالىيە جەﻫەتتىن يار - يۆلەك بولۇشى لازىم .
  b, ?) C; C) O# J6 s6 F* F38 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى مىللىي شەكىل ۋە مىللىي ئالاﻫىدىلىككە ئىگە ئەدەبىيات ، سەنەت ، ئاخبارات ، نەشرىيات ، رادىو ، كىنو ، تېلېۋىزىيە قاتارلىق مىللىي مەدەنىيەت ئىشلىرىنى ئۆز ئالدىغا راۋاجلاندۇرىدۇ . مەدەنىيەت ئىشلىرىغا قارىتىلغان سېلىنمىنى كۆپەيتىپ ، مەدەنىيەت مۇەسسەسەلىرىنىڭ قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىپ ، تۈرلۈك مەدەنىيەت ئىشلىرىنىڭ راۋاجلىنىشىنى تېزلىتىدۇ .
مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى ئالاقىدار ئورۇنلار ۋە تارماقلارنىڭ مىللىي تىلدىكى تارىخىي كىتابلار ۋە مەدەنىيەت كىتابلىرىنى توپلاش ، رەتلەش ، تەرجىمە قىلىش ۋە نەشىر قىلىش ئىشلىرىغا تەشكىلاتچىلىق قىلىدۇ ۋە مەدەت بېرىدۇ ، ئۆز مىللىتىگە خاس مەشﻬۇر يادىكارلىقلارنى ، قىممەتلىك ئاسار - ئەتىقىلەرنى ۋە باشقا مۇﻫىم تارىخىي ، مەدەنىي مىراسلارنى قوغدايدۇ ، ئېسىل مىللىي ئەنەنىۋى مەدەنىيەتكە ۋارىسلىق قىلىدۇ ۋە ئۇنى راۋاجلاندۇرىدۇ .
39 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى ئۆز جايىنىڭ پەن - تېخنىكا تەرەققىيات پىلانىنى ئۆز ئالدىغا بەلگىلەيدۇ ، پەن - تېخنىكا بىلىملىرىنى ئومۇملاشتۇرىدۇ .
6 y0 h& V% X' n' X  A, w- F3 k40 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى ئۆز جايىنىڭ داۋالاش - ساقلىقنى ساقلاش ئىشلىرىنىڭ تەرەققىيات پىلانىنى ئۆز ئالدىغا بەلگىلەيدۇ ، زامانىۋى ۋە مىللىي ئەنەنىۋى تىبابەتچىلىك - دورىگەرلىك ئىشلىرىنى راۋاجلاندۇرىدۇ .
0 @# U8 F9 v3 Z/ D' S+ lمىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى يۇقۇملۇق كېسەللىكلەرنىڭ ، يەرلىك كېسەللىكلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش ﻫەم ئۇلارنى تىزگىنلەش ۋە ئانا - بالىلار ساقلىقىنى ساقلاش خىزمىتىنى كۈچەيتىدۇ ، داۋالاش - ساقلىقنى ساقلاش شارائىتىنى ياخشىلايدۇ .
41 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى تەنتەربىيە ئىشلىرىنى ئۆز ئالدىغا راۋاجلاندۇرۇپ ، مىللىي ئەنەنىۋى تەنتەربىيە پاالىيەتلىرىنى قانات يايدۇرۇپ ، ﻫەر مىللەت خەلقىنىڭ جىسمانىي قۇۋۋىتىنى ئاشۇرىدۇ .
42 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى ماارىپ ، پەن - تېخنىكا ، مەدەنىيەت - سەنەت ، سەﻫىيە ، تەنتەربىيە قاتارلىق جەﻫەتلەردە باشقا جايلار بىلەن بولغان ئالاقە ۋە ﻫەمكارلىقنى پاال قانات يايدۇرىدۇ .
ئاپتونوم رايون ۋە ئاپتونوم ئوبلاستلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى دۆلەتنىڭ بەلگىلىمىسىگە ئاساسەن ، ماارىپ ، پەن - تېخنىكا ، مەدەنىيەت - سەنەت ، سەﻫىيە ، تەنتەربىيە قاتارلىق جەﻫەتلەردە چەت ئەللەر بىلەن ئالاقە باغلىسا بولىدۇ .
- j5 f6 m7 K1 ^; m( H1 E43 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى قانۇندىكى بەلگىلىمىلەرگە ئاساسەن ، ئاقما نوپۇسنى باشقۇرۇش چارىسىنى تۈزۈپ چىقىدۇ .
44 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلار پىلانلىق تۇغۇت ۋە ساغلام تۇغۇش - ئوبدان بېقىش يولىنى تۇتۇپ ، ﻫەر مىللەت نوپۇسىنىڭ ساپاسىنى ئۆستۈرىدۇ .
مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى قانۇندىكى بەلگىلىمىلەرگە ئاساسلىنىپ ۋە ئۇنى ئۆز جايىنىڭ ئەمەلىي ئەﻫۋالىغا بىرلەشتۈرۈپ ، پىلانلىق تۇغۇتنى يولغا قويۇش چارىسىنى تۈزۈپ چىقىدۇ .
45 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى تۇرمۇش مۇﻫىتىنى ۋە ئېكولوگىيىلىك مۇﻫىتنى ئاسرايدۇ ۋە ياخشىلايدۇ ، بۇلغىنىشنىڭ باشقا ئىجتىمائىي ئاپەتنىڭ ئالدىنى ئالىدۇ ۋە ئۇنى تۈگىتىدۇ ، نوپۇس ، بايلىق ۋە مۇﻫىت ئىشلىرىنىڭ تەڭكەش راۋاجلىنىشىنى ئىشقا ئاشۇرىدۇ .
. ?) y, |3 D- ?5 C+ wتۆتىنچى باب مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ خەلق سوت مەﻫكىمىلىرى ۋە خەلق تەپتىش مەﻫكىمىلىرى
46 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ خەلق سوت مەﻫكىمىلىرى ۋە خەلق تەپتىش مەﻫكىمىلىرى ئۆزى بىلەن تەڭ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى ۋە ئۇنىڭ دائىمىي كومىتېتى ئالدىدا جاۋابكار بولىدۇ . مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ تەپتىش مەﻫكىمىلىرى يەنە يۇقىرى دەرىجىلىك خەلق تەپتىش مەﻫكىمىلىرى ئالدىدا جاۋابكار بولىدۇ .
مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلاردىكى خەلق سوت مەﻫكىمىلىرىنىڭ سوت خىزمىتى ئالىي خەلق سوت مەﻫكىمىسىنىڭ ۋە يۇقىرى خەلق سوت مەﻫكىمىلىرىنىڭ نازارىتىدە بولىدۇ . مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ خەلق تەپتىش مەﻫكىمىلىرىنىڭ خىزمىتى ئالىي خەلق تەپتىش مەﻫكىمىسىنىڭ ۋە يۇقىرى دەرىجىلىك خەلق تەپتىش مەﻫكىمىلىرىنىڭ رەﻫبەرلىكىدە بولىدۇ .
# t1 T( M6 F, V. Rمىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلاردىكى خەلق سوت مەﻫكىمىلىرىنىڭ ۋە خەلق تەپتىش مەﻫكىمىلىرىنىڭ رەﻫبەرلىك تەركىبىدە ۋە خىزمەتچى خادىملىرى ئىچىدە تېررىتورىيىلىك ئاپتونومىيىنى يولغا قويغان مىللەتنىڭ خادىملىرى بولۇشى كېرەك .
47 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ خەلق سوت مەﻫكىمىلىرى ۋە خەلق تەپتىش مەﻫكىمىلىرى دېلولارنى قاراپ چىقىش ۋە تەكشۈرۈشتە ، شۇ جايدا كەڭ قوللىنىلىدىغان تىلنى قوللىنىشى ﻫەمدە شۇ جايدا كەڭ قوللىنىلىدىغان ئاز سانلىق مىللەت تىل - يېزىقىنى ئوبدان بىلىدىغان خادىملارنى مۇۋاپىق سەپلىشى كېرەك . شۇ جايدا كەڭ قوللىنىلىدىغان تىل - يېزىقنى بىلمەيدىغان دەۋا ئىشتراكچىلىرىغا تەرجىمە قىلدۇرۇپ بېرىشى كېرەك . قانۇن ﻫۆججەتلىرىنى ئەمەلىي ئېﻬتىياجغا قاراپ ، شۇ جايدا كەڭ قوللىنىلىدىغان بىر خىل ياكى بىر نەچچە خىل يېزىق بىلەن يېزىشى كېرەك . ﻫەر مىللەت پۇقرالىرىنىڭ دەۋا ئىشلىرىدا ئۆز مىللىتىنىڭ تىل - يېزىقىنى قوللىنىش ﻫوقۇقى كاپالەتكە ئىگە قىلىنىدۇ .
بەشىنچى باب مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلاردىكى مىللىي مۇناسىۋەت
: K+ U( c# B+ K7 W1 H% i& a48 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى ئۆز تەۋەسىدىكى مىللەتلەرنىڭ باراۋەرلىك ﻫوقۇقىدىن بەﻫرىمەن بولۇشىغا كاپالەتلىك قىلىدۇ .
) [$ U2 U( ?3 E. N% tمىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى ﻫەر مىللەت كادىرلىرىنى ۋە ئاممىسىنى ئىتتىپاقلاشتۇرۇپ ، ئۇلارنىڭ مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنى بىرلىكتە گۈللەندۈرۈش يولىدىكى ئاكتىپلىقىنى تولۇق قوزغايدۇ .
( w) }/ a; e% t/ Q8 ~4 U; C3 v49 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى ﻫەر مىللەت كادىرلىرىغا بىر - بىرىنىڭ تىل - يېزىقىنى ئۆگىنىش ﻫەققىدە تەربىيە بېرىدۇ ۋە ئىلﻬام بېرىدۇ . خەنزۇ كادىرلار شۇ جايدىكى ئاز سانلىق مىللەتلەرنىڭ تىل - يېزىقىنى ئۆگىنىشى كېرەك ، ئاز سانلىق مىللەت كادىرلىرى ئۆز مىللىتىنىڭ تىل - يېزىقىنى ئۆگىنىش ۋە ئىشلىتىش بىلەن بىر ۋاقىتتا ، مەملىكەت بويىچە قوللىنىلىدىغان ئومۇمىي ئەدەبىي تىلنى ۋە قېلىپلاشقان خەنزۇ يېزىقىنىمۇ ئۆگىنىشى كېرەك .
مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلاردىكى دۆلەت خادىملىرىدىن شۇ جايدا كەڭ قوللىنىلىدىغان ئىككى خىلدىن ئارتۇق تىل - يېزىقنى پىششىق قوللىنالايدىغانلارنى مۇكاپاتلاش كېرەك .
  V+ T! o' M% w50 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى ئۆز جايىدا توپلىشىپ ئولتۇراقلاشقان باشقا ئاز سانلىق مىللەتلەرنىڭ ئۆزلىرىگە مۇناسىپ ئاپتونومىيىلىك جاي ياكى مىللىي يېزا قۇرۇشىغا ياردەم بېرىدۇ .
: k1 O4 X3 z! H9 U' \مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى ئۆز جايىدىكى مىللەتلەرنىڭ ئىقتىساد ، ماارىپ ، پەن - تېخنىكا ، مەدەنىيەت ، سەﻫىيە ، تەنتەربىيە ئىشلىرىنى راۋاجلاندۇرۇشىغا ياردەم بېرىدۇ .
  n2 i* Q: |* S3 {- mمىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى ئۆز تەۋەسىدە تارقاق ئولتۇراقلاشقا مىللەتلەرنىڭ ئالاﻫىدىلىكىگە ۋە ئېﻬتىياجىغا ئېتىبار بېرىدۇ .
51 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى ئۆز جايىدىكى مىللەتلەرگە تاقىلىدىغان ئالاﻫىدە مەسىلىلەرنى بىر تەرەپ قىلىشتا ، ئۇلارنىڭ ۋەكىللىرى بىلەن تولۇق كېڭىشىشى ، ئۇلارنىڭ پىكرىگە ﻫۆرمەت قىلىشى شەرت .
3 p( G" t$ e- R6 t- {$ N; I* h$ _- p/ ~52 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى ئۆز جايىدىكى ﻫەر مىللەت پۇقرالىرىنىڭ ئاساسىي قانۇندا بەلگىلەنگەن پۇقرالىق ﻫوقۇقىدىن بەﻫرىمەن بولۇشىغا كاپالەتلىك قىلىدۇ ۋە ئۇلارغا ئۆتەشكە تېگىشلىك پۇقرالىق مەجبۇرىيىتىنى ئادا قىلىش توغرىسىدا تەربىيە بېرىدۇ .
53 - ماددا مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئاپتونومىيە ئورگانلىرى ۋەتەننى سۆيۈش ، خەلقنى سۆيۈش ، ئەمگەكنى سۆيۈش ، پەننى سۆيۈش ، سوتسىيالىزمنى سۆيۈشتىن ئىبارەت ئىجتىمائىي ئەخلاقنى تەشەببۇس قىلىدۇ ، ئۆز جايىدىكى ﻫەر مىللەت پۇقرالىرى ئارىسىدا ۋەتەنپەرۋەرلىك تەربىيىسى ، كوممۇنىستىك تەربىيە ۋە مىللىي سىياسەت تەربىيىسىنى ئېلىپ بارىدۇ ، ﻫەر مىللەت كادىرلىرى ۋە ئاممىسىغا بىر - بىرىگە ئىشىنىش ، بىر - بىرىدىن ئۆگىنىش ، بىر - بىرىگە ياردەم بېرىش ، بىر - بىرىنىڭ تىل - يېزىقى ، ئۆرپ - ئادىتى ۋە دىنىي ئېتىقادىغا ﻫۆرمەت قىلىش ، دۆلەتنىڭ بىرلىكىنى ۋە مىللەتلەر ئىتتىپاقلىقىنى بىرلىكتە قوغداش توغرىسىدا تەربىيە بېرىدۇ .
) x1 h, x; [# K/ |6 h- G) I2 {0 L6 @ئالتىنچى باب يۇقىرى دەرىجىلىك دۆلەت ئورگانلىرىنىڭ بۇرچى
54 - ماددا يۇقىرى دەرىجىلىك دۆلەت ئورگانلىرىنىڭ مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارغا دائىر قارارلىرى ، بېكىتمىلىرى ، بۇيرۇقلىرى ۋە يوليورۇقلىرى مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئەمەلىي ئەﻫۋالىغا ئۇيغۇن بولۇشى لازىم .
% o2 T' G0 ^2 y; _, L5 M8 i55 - ماددا يۇقىرى دەرىجىلىك دۆلەت ئورگانلىرى مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئىقتىسادىي تەرەققىيات ئىستراتېگىيىسىنى تەتقىق قىلىش ، تۈزۈش ۋە يولغا قويۇش ئىشلىرىغا ياردەم بېرىشى ۋە يېتەكچىلىك قىلىشى ، مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئىقتىساد ، ماارىپ ، پەن - تېخنىكا ، مەدەنىيەت ، سەﻫىيە ، تەنتەربىيە قاتارلىق ئىشلارنى تېز راۋاجلاندۇرۇشىغا مالىيە ، پۇل مۇامىلىسى ، ماددىي ئەشيا ، تېخنىكا ۋە ئىختىساسلىق خادىم قاتارلىق جەﻫەتلەردىن ياردەم بېرىشى كېرەك .
دۆلەت ئېتىبار بېرىش سىياسەتلىرىنى تۈزۈپ ، ئىچكى - تاشقى مەبلەغنىڭ مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارغا سېلىنىشىغا يېتەكچىلىك قىلىدۇ ۋە ئىلﻬام بېرىدۇ .
يۇقىرى دەرىجىلىك دۆلەت ئورگانلىرى خەلق ئىگىلىكى تەرەققىياتى بىلەن ئىجتىمائىي تەرەققىيات پىلانىنى تۈزۈشتە ، مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئالاﻫىدىلىكى ۋە ئېﻬتىياجىنى ئېتىبارغا ئېلىشى لازىم .
56 - ماددا دۆلەت بىر تۇتاش ئومۇمىي پىلانغا ۋە بازار ئېﻬتىياجىغا ئاساسەن ، مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلاردا بايلىق مەنبەسىنى ئېچىش تۈرلىرىنى ۋە ئاساسىي مۇەسسەسە قۇرۇلۇشىنىڭ تۈرلىرىنى ئالدى بىلەن مۇۋاپىق ئورۇنلاشتۇرىدۇ . دۆلەت زور ئاساسىي مۇەسسەسەلەرگە مەبلەغ سېلىش تۈرلىرىدە مەبلەغ سېلىش سالمىقىنى ۋە سىياسەت خاراكتېرلىك بانكا قەرز پۇلى بېرىش سالمىقىنى مۇۋاپىق ئاشۇرىدۇ .
دۆلەت مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلاردا ئاساسىي مۇەسسەسە قۇرۇلۇشىنى ئورۇنلاشتۇرغاندا ، مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ يۈرۈشلەشكەن مەبلىغىگە ئېﻬتىياجلىق بولسا ، ئوخشاش بولمىغان ئەﻫۋالغا قاراپ ، يۈرۈشلەشكەن مەبلەغنى ئازايتىش ۋە كەچۈرۈم قىلىش يولى بىلەن ئېتىبار بېرىدۇ .
* _; S+ g4 ~+ R' g4 l$ jدۆلەت مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئەمەلىي پەن - تېخنىكا كەشىپ قىلىش ۋە پەن - تېخنىكا مۇۋەپپەقىيەتلىرىنى رېال ئىشلەپچىقىرىش كۈچلىرىگە ئايلاندۇرۇش قەدىمىنى تېزلىتىشىگە ياردەم بېرىدۇ ، ئەمەلىي تېخنىكىنى ۋە راۋاجلىنىشىغا شارائىت يار بېرىدىغان يۇقىرى ، يېڭى تېخنىكىنى زور كۈچ بىلەن ئومۇملاشتۇرىدۇ ، ئىختىساسلىق پەن - تېخنىكا خادىملىرىنىڭ مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارغا مۇۋاپىق ئېقىشىغا پاال يېتەكچىلىك قىلىدۇ ، دۆلەت مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارغا قۇرۇلۇش تۈرلىرىنى يۆتكەپ بەرگەندە ، شۇ جاينىڭ شارائىتىغا قاراپ ، ئىلغار ، قوللىنىشقا باب ئۈسكۈنە ۋە ﻫۈنەر - سەنەت بىلەن تەمىنلەيدۇ .
57 - ماددا دۆلەت مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئىقتىسادىي تەرەققىيات ئالاﻫىدىلىكىگە ۋە ئېﻬتىياجىغا ئاساسەن ، پۇل بازىرى ۋە كاپىتال بازىرىنى ﻫەر تەرەپلىمە ئىشقا سېلىپ ، مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارغا پۇل مۇامىلىسى جەﻫەتتىن يار - يۆلەك بولۇش سالمىقىنى ئاشۇرىدۇ . پۇل مۇامىلە ئاپپاراتلىرى مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلاردىكى تۇراقلىق مۈلۈككە مەبلەغ سېلىش تۈرلىرىنىڭ ۋە دۆلەتنىڭ كەسىپ سىياسىتىگە ئۇيغۇن كېلىدىغان كارخانىلارنىڭ بايلىق مەنبەسىنى ئېچىش ، كۆپ خىل ئىقتىسادنى راۋاجلاندۇرۇش جەﻫەتتىكى مۇۋاپىق مەبلەغ تەلىپىگە نۇقتىلىق يار - يۆلەك بولۇشى لازىم .
دۆلەت سودا بانكىلىرىنىڭ مىلىلي ئاپتونومىيىلىك جايلارغا قارىتىلغان كرېدىت سېلىنمىسىنى كۆپەيتىشىگە ئىلﻬام بېرىپ ، شۇ جايلاردىكى كارخانىلارنىڭ مۇۋاپىق مەبلەغ تەلىپىگە پاال مەدەت بېرىدۇ .
58 - ماددا يۇقىرى دەرىجىلىك دۆلەت ئورگانلىرى مالىيە ، پۇل مۇامىلىسى ، ئىختىساسلىق خادىم قاتارلىق جەﻫەتلەردىن مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلاردىكى كارخانىلارنىڭ تېخنىكا يېڭىلىشىغا ياردەم بېرىپ ، كەسىپ قۇرۇلمىسىنىڭ يۇقىرى دەرىجىگە كۆتۈرۈلۈشىنى ئىلگىرى سۈرىدۇ .
8 H5 l$ J' k% O9 Gيۇقىرى دەرىجىلىك دۆلەت ئورگانلىرى مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلاردىكى كارخانا باشقۇرۇش خادىملىرى ۋە تېخنىكا خادىملىرىنىڭ ئىقتىسادى تەرەققىي قىلغان رايونلارغا بېرىپ ئۆگىنىشىگە تەشكىلاتچىلىقى قىلىشى ۋە مەدەت بېرىشى ، شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا ئىقتىسادى تەرەققىي قىلغان رايونلاردىكى كارخانا باشقۇرۇش خادىملىرى ۋە تېخنىكا خادىملىرىنىڭ مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلاردىكى كارخانىلارغا بېرىپ ئىشلىشىگە يېتەكچىلىكى قىلىشى ۋە ئىلﻬام بېرىشى لازىم .
; N+ }: D* T, L7 t* s4 g. Y# ]59 - ماددا دۆلەت تۈرلۈك خاس مەبلەغلەرنى تەسىس قىلىپ ، مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئىقتىسادىي قۇرۇلۇش ۋە مەدەنىيەت قۇرۇلۇش ئىشلىرىنى راۋاجلاندۇرۇشىغا يار - يۆلەك بولىدۇ .
3 ?+ d3 |& ^0 |6 o8 N- ~3 Dدۆلەت تەسىس قىلغان تۈرلۈك خاس مەبلەغلەر ۋە ۋاقىتلىق مەخسۇس مىللىي ياردەم پۇلىنى ﻫەر قانداق ئورۇننىڭ ئازايتىۋېتىشىگە ، تۇتۇپ قېلىشىغا ، ئىشلىتىۋېلىشىغا يول قويۇلمايدۇ ، ئۇنى ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ نورمال خام چوت كىرىمى ﻫېسابىغا كىرگۈزۈۋېلىشىغا يول قويۇلمايدۇ .
; {) e; u4 n9 }# S. s! `60 - ماددا يۇقىرى دەرىجىلىك دۆلەت ئورگانلىرى دۆلەتنىڭ مىللىي سودا سىياسىتىگە ۋە مىلىلي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئېﻬتىياجىغا ئاساسەن ، مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ سودا ، تەمىنات - سودا ۋە تىببىي دورىگەرلىك كارخانىلىرىغا سېلىنما مەبلەغ ، پۇل مۇامىلىسى ، باج قاتارلىق جەﻫەتلەردىن يار - يۆلەك بولىدۇ .
* a+ s/ d8 w; G' \2 C61 - مادا دۆلەت ئېتىبار بېرىش سىياسەتلىرىنى تۈزۈپ ، مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ تاشقى ئىقتىساد - سودىنى راۋاجلاندۇرۇشىغا يار - يۆلەك بولىدۇ ، مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلاردىكى ئىشلەپچىقىرىش كارخانىلىرىنىڭ تاشقى سودا تىجارىتىدە ئۆز ئالدىغا ئىش كۆرۈش ﻫوقۇقىنى چوڭايتىدۇ ، ئۈستۈنلۈككە ئىگە يەرلىك مەﻫسۇلاتلارنىڭ ئېكىسپورت قىلىنىشىغا ئىلﻬام بېرىدۇ ، ئېتىبار بېرىش ئاساسىدىكى چېگرا سودا سىياسىتىنى يولغا قويىدۇ .
) f: f' d2 i, n/ f# ^% z& q8 ?62 - ماددا خەلق ئىگىلىكىنىڭ راۋاجلىنىشىغا ۋە مالىيە كىرىمىنىڭ ئېشىشىغا ئەگىشىپ ، يۇقىرى دەرىجىلىك مالىيە مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارغا مالىيىدىن يۆتكەپ چىقىم قىلىش سالمىقىنى تەدرىجىي ئاشۇرىدۇ . ئادەتتىكىدەك مالىيىدىن يۆتكەپ چىقىم قىلىش ، مەخسۇس تۈر بويىچە مالىيىدىن يۆتكەپ چىقىم قىلىش ، ئاز سانلىق مىللەتلەرگە ئېتىبار بېرىش سىياسىتى بويىچە مالىيىدىن يۆتكەپ چىقىم قىلىش يولى بىلەن ، شۇنىڭدەك دۆلەت بەلگىلىگەن باشقا شەكىللەر بىلەن مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ مەبلەغ سېلىنمىسىنى كۆپەيتىپ ، ئۇنى مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئىقتىسادىي تەرەققىياتى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىياتىنى تېزلىتىشىگە سەرپ قىلىپ ، شۇ جايلارنىڭ تەرەققىي قىلغان رايونلار بىلەن بولغان پەرقىنى تەدرىجىي كىچىكلىتىدۇ .
$ k; S& w; H) t* |) \8 e63 - ماددا يۇقىرى دەرىجىلىك دۆلەت ئورگانلىرى مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ دېﻬقانچىلىق ، چارۋىچىلىق ، ئورمانچىلىق قاتارلىق جەﻫەتلەردىكى ئىشلەپچىقىرىش شارائىتىنى ۋە سۇچىلىق ، قاتناش ، ئېنېرگىيە ، ئالاقە قاتارلىق ئاساسىي مۇەسسەسەلىرىنى ياخشىلىشىغا سېلىنما مەبلەغ ، پۇل مۇامىلىسى ، باج قاتارلىق جەﻫەتلەردىن يار - يۆلەك بولىدۇ ؛ مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئۆز جايىدىكى بايلىقتىن مۇۋاپىق پايدىلىنىپ ، يەرلىك ساناەتنى ، يېزا - بازار كارخانىلىرىنى ، ئوتتۇرا ، كىچىك كارخانىلارنى، شۇنىڭدەك ئاز سانلىق مىللەتلەر ئالاﻫىدە ئېﻬتىياجلىق تاۋارلارنىڭ ۋە ئەنەنىۋى قول ساناەت بۇيۇملىرىنىڭ ئىشلەپچىقىرىشىنى راۋاجلاندۇرۇشىغا يار - يۆلەك بولىدۇ .
+ J" ?- l# u4 x( s9 ?2 a" c! [64 - ماددا يۇقىرى دەرىجىلىك دۆلەت ئورگانلىرى ئىقتىسادى تەرەققىي قىلغان رايونلارنىڭ مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلار بىلەن ئىقتىسادىي ﻫەمكارلىق - تېخنىكا ﻫەمكارلىقىنى ۋە سىستېما بويىچە كۆپ قاتلاملىق ، كۆپ تەرەپلىك ياردەم بېرىش ئىشىنى قانات يايدۇرۇشىغا تەشكىلاتچىلىق قىلىشى ، مەدەت بېرىشى ۋە ئىلﻬام بېرىشى ، مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئىقتىسادىي ئىشلار ، ماارىپ ، پەن - تېخنىكا ، مەدەنىيەت ، سەﻫىيە ، تەنتەربىيە ئىشلىرىنى راۋاجلاندۇرۇشىغا ياردەم بېرىشى ۋە تۈرتكە بولۇشى كېرەك .
0 c( Q0 A9 p" z" w/ w' j- {65 - ماددا دۆلەت مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلاردا بايلىق مەنبەسىنى ئېچىش ، قۇرۇلۇش ئېلىپ بېرىش ۋاقتىدا ، مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ مەنپەەتىگە ئېتىبار بېرىشى ، بۇ ئىشلارنى مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئىقتىسادىي قۇرۇلۇشىغا پايدىلىق قىلىپ ئورۇنلاشتۇرۇشى ، شۇ جايدىكى ئاز سانلىق مىللەتلەرنىڭ ئىشلەپچىقىرىشى ۋە تۇرمۇشىغا ئېتىبار بېرىشى كېرەك . دۆلەت تەدبىر قوللىنىپ ، تەبىئىي بايلىقنى سىرتقا چىقىرىدىغان مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارغا مەنپەەت جەﻫەتتە مەلۇم تۆلەم بېرىدۇ .
; h8 x7 F6 o% t) c( ?1 l8 Kدۆلەت ئىقتىسادى تەرەققىي قىلغان رايونلاردىكى كارخانىلارنىڭ ئۆز ئارا پايدا - مەنپەەت يەتكۈزۈش پرىنسىپى بويىچە ، مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارغا بېرىپ مەبلەغ سېلىشىغا ، ﻫەر خىل شەكىلدىكى ئىقتىسادىي ﻫەمكارلىقنى قانات يايدۇرۇشىغا يېتەكچىلىك قىلىدۇ ۋە مەدەت بېرىدۇ .
66 - ماددا يۇقىرى دەرىجىلىك دۆلەت ئورگانلىرى مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ زور ئېكولوگىيىلىك تەڭپۇڭلۇقى ، مۇﻫىت مۇﻫاپىزىتىنى ﻫەر تەرەپلىمە تۈزەش قۇرۇلۇشىنىڭ تۈرلىرىنى خەلق ئىگىلىكى تەرەققىياتى بىلەن ئىجتىمائىي تەرەققىيات پىلانىغا كىرگۈزۈپ ، بىر تۇتاش ئورۇنلاشتۇرۇشى لازىم .
مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلار دۆلەتنىڭ ئېكولوگىيىلىك تەڭپۇڭلۇقى ، مۇﻫىت مۇﻫاپىزىتىگە تۆﻫپە قوشقان بولسا ، دۆلەت ئۇلارغا مەنپەەت جەﻫەتتە مەلۇم تۆلەم بېرىدۇ .
ﻫەر قانداق تەشكىلات ياكى شەخس مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلاردا بايلىق مەنبەسىنى ئېچىش ، قۇرۇلۇش ئېلىپ بېرىش ۋاقتىدا ، ئۈنۈملۈك تەدبىر قوللىنىپ ، شۇ جايلارنىڭ تۇرمۇش مۇﻫىتى ۋە ئېكولوگىيىلىك مۇﻫىتىنى قوغدىشى ۋە ياخشىلىشى ، بۇلغىنىشنىڭ ۋە باشقا ئىجتىمائىي ئاپەتنىڭ ئالدىنى ئېلىشى ۋە ئۇنى تۈگىتىشى كېرەك .
1 ~; l  B& F" J/ I9 i- m67 - ماددا يۇقىرى دەرىجىلىك دۆلەت ئورگانلىرىنىڭ مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلاردىكى كارخانىلىرى ۋە كەسپىي ئورۇنلىرى دۆلەتنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە ئادەم ئېلىش ۋاقتىدا ، ئالدى بىلەن شۇ جايلاردىكى ئاز سانلى مىللەتلەردىن ئالىدۇ .
مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلاردىكى كارخانىلار ، كەسپىي ئورۇنلار شۇ جايلاردىكى ئاپتونومىيە ئورگانلىرىنىڭ ئاپتونومىيە ﻫوقۇقىغا ﻫۆرمەت قىلىشى ، شۇ جايلارنىڭ ئاپتونومىيە نىزاملىرى ، ئايرىم نىزاملىرى ۋە يەرلىك نىزاملىرى ، قائىدىلىرىگە رىايە قىلىشى ، شۇ جايلاردىكى ئاپتونومىيە ئورگانلىرىنىڭ نازارىتىنى قوبۇل قىلىشى كېرەك .
: J/ G( K! \& w$ l, i) e$ P! F2 b68 - ماددا يۇقىرى دەرىجىلىك دۆلەت ئورگانلىرى مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلاردىكى ئاپتونومىيە ئورگانلىرىنىڭ رازىلىقىنى ئالماي تۇرۇپ ، مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارغا قاراشلىق كارخانىلارنىڭ تەۋەلىك مۇناسىۋىتىنى ئۆزگەرتسە بولمايدۇ .
6 ~" C  I' |  @+ \7 `# F: e3 K8 ]! z69 - ماددا دۆلەت ۋە يۇقىرى دەرىجىلىك خەلق ﻫۆكۈمەتلىرى مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلاردىكى نامرات رايونلارغا مالىيە ، پۇل مۇامىلىسى ، ماددىي ئەشيا ، تېخنىكا ، ئىختىساسلىق خادىم قاتارلىق جەﻫەتلەردىن يۆلەش سالمىقىنى ئاشۇرۇپ ، نامرات ئاﻫالىلەرنىڭ نامراتلىقتىن تېزرەك قۇتۇلۇپ ، ﻫاللىق سەۋىيىگە يېتىشىگە ياردەم بېرىشى لازىم .
: k% N) c: w4 o8 F70 - ماددا يۇقىرى دەرىجىلىك دۆلەت ئورگانلىرى مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئۆز جايىدىكى مىللەتلەردىن ﻫەر دەرىجىلىك كادىرلارنى ، تۈرلۈك كەسپىي خادىملارنى ۋە تېخنىك ئىشچىلارنى كۆپلەپ يېتىشتۈرۈشىگە ياردەم بېرىدۇ ؛ مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ئېﻬتىياجىغا ئاساسەن ، مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ خىزمىتىگە قاتناشتۇرۇش ئۈچۈن ﻫەر خىل شەكىللەر بىلەن مۇۋاپىق ساندا ئوقۇتقۇچىلار ، دوختۇرلار ، پەن - تېخنىكا خادىملىرى ۋە ئىگىلىك باشقۇرۇش خادىملىرىنى ئەۋەتىدۇ ، ئۇلارغا تۇرمۇش تەمىناتى جەﻫەتتىن مۇۋاپىق ئېتىبار بېرىدۇ .
. l& X$ m/ y% w71 - ماددا دۆلەت مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارغا قارىتىلغان ماارىپ سېلىنمىسىنى كۆپەيتىدۇ ﻫەمدە ئالاﻫىدە تەدبىرلەرنى قوللىنىپ ، مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ توققۇز يىللىق مەجبۇرىيەت ماارىپىنى تېز ئومۇملاشتۇرۇشىغا ۋە باشقا ماارىپ ئىشلىرىنى تېز راۋاجلاندۇرۇشىغا ياردەم بېرىپ ، ﻫەر مىللەت خەلقىنىڭ پەن - مەدەنىيەت سەۋىيىسىنى ئۆستۈرۈشىگە ياردەم بېرىدۇ .
دۆلەت مەخسۇس ياكى ئاساسەن ئاز سانلىق مىللەت ئوقۇغۇچىلىرى قوبۇل قىلىنىدىغان مىللىي ئالىي مەكتەپلەرنى ئاچىدۇ ، ئالىي مەكتەپلەردە مىللىي سىنىپ ، مىللىي تەييارلىق كۇرسلارنى تەسىس قىلىدۇ ﻫەمدە نىشانلىق قوبۇل قىلىش ، نىشانلىق تەقسىملەش چارىسىنى قوللانسا بولىدۇ . ئالىي مەكتەپلەر ۋە تېخنىكوملار يېڭى ئوقۇغۇچى قوبۇل قىلىش ۋاقتىدا ، ئىمتىﻬان بەرگەن ئاز سانلىق مىللەت ئوقۇغۇچىلىرىنى قوبۇل قىلىش ئۆلچىمى ۋە شەرتىنى لايىقىدا كەڭرەك قويۇۋېتىدۇ ، نوپۇسى پەۋقۇلاددە ئاز بولغان ئاز سانلىق مىللەتلەرنىڭ ئىمتىﻬان بەرگەن ئوقۇغۇچىلىرىغا ئالاﻫىدە ئېتىبار بېرىدۇ . ﻫەر دەرىجىلىك خەلق ﻫۆكۈمەتلىرى ۋە مەكتەپلەر كۆپ خىل تەدبىرلەرنى قوللىنىپ ، ئائىلىسىدە ئىقتىسادىي قىيىنچىلىقى بولغان ئاز سانلىق مىللەت ئوقۇغۇچىلىرىنىڭ ئوقۇشنى تاماملىشىغا ياردەم بېرىشى لازىم .
% e" [! Q( Y/ W: yدۆلەت تەرەققىي قىلغان رايونلاردا ئاز سانلىق مىللەت ئوقۇغۇچىلىرى قوبۇل قىلىنىدىغان مىللىي ئوتتۇرا مەكتەپلەرنى ياكى ئادەتتىكى ئوتتۇرا مەكتەپلەردە مىللىي سىنىپلارنى تەسىس قىلىپ ، ئوتتۇرا ماارىپنى يولغا قويىدۇ .
دۆلەت مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارنىڭ ﻫەر مىللەت ئوقۇتقۇچىلىرىنى تەربىيىلىشى ۋە يېتىشتۈرۈشىگە ياردەم بېرىدۇ . دۆلەت ﻫەر مىللەت ئوقۇتقۇچىلىرىنىڭ ۋە ئوقۇش پۈتتۈرگەن ﻫەر مىللەت ئوقۇغۇچىلىرىدىن ۋەزىپە ئۆتەش شەرتىگە ئۇيغۇن كېلىدىغانلىرىنىڭ مىللىي ئاپتونومىيىلىك جايلارغا بېرىپ ماارىپ ، ئوقۇتۇش خىزمىتى بىلەن شۇغۇللىنىشىغا تەشكىلاتچىلىق قىلىدۇ ۋە ئىلﻬام بېرىدۇ ﻫەمدە ئۇلارغا تەمىنات جەﻫەتتە مۇناسىپ ئېتىبار بېرىدۇ .
9 @- l7 ]1 S* I: `- C4 P6 S" V72 - ماددا يۇقىرى دەرىجىلىك دۆلەت ئورگانلىرى ﻫەر مىللەت كادىرلىرى ۋە ئاممىسى ئارىسىدا مىللىي سىياسەت تەربىيىسىنى كۈچەيتىشى ، مىللىي سىياسەت ۋە ئالاقىدار قانۇنلارنىڭ ﻫۆرمەتلىنىشى ۋە ئىجرا قىلىنىش ئەﻫۋالىنى دائىم تەكشۈرۈپ تۇرۇشى لازىم .
" p4 X$ n  K* J$ vيەتتىنچى باب قوشۇمچە قائىدە
+ N4 s$ U! O/ T$ C0 s, y73 - ماددا گوۋۇيۈەن ۋە ئۇنىڭ ئالاقىدار تارماقلىرى ئۆزلىرىنىڭ خىزمەت ﻫوقۇقى دائىرىسىدە ، بۇ قانۇننى يولغا قويۇش ئۈچۈن ، مەمۇرىي نىزام ، قائىدە ، كونكرېت تەدبىر ۋە چارىلەرنى ئايرىم - ئايرىم تۈزۈپ چىقىشى كېرەك .
4 l* m, y( b2 H% u" \+ D% e1 Q+ P2 \ئاپتونوم رايونلۇق ۋە تەۋەلىكىدە ئاپتونوم ئوبلاست ، ئاپتونوم ناﻫىيە بولغان ئۆلكە ، بىۋاسىتە قاراشلىق شەﻫەرلىك خەلق قۇرۇلتايلىرى ۋە ئۇلارنىڭ دائىمىي كومىتېتلىرى ئۆز جايىنىڭ ئەمەلىي ئەﻫۋالىغا بىرلەشتۈرۈپ ، بۇ قانۇننى يولغا قويۇشنىڭ كونكرېت چارىسىنى تۈزۈپ چىقىدۇ .
74 - ماددا بۇ قانۇن مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ماقۇللىغاندىن كېيىن ، 1984 - يىلى 10 - ئاينىڭ 1 - كۈنىدىن ئېتىبارەن يولغا قويۇلىدۇ .
) S' ^& O; G0 x3 l  [1 o7 Z* v& d

ＴＡＮＨＡＹＵ

ablikimqg يوللىغان ۋاقتى  2013-6-27 16:14
جۇڭخۇا خەلىق جۇمھۇريىتىنىڭ مىللىي تېرىتورىيىلىك ئاپت ...

كۆپ رەخمەت  سىز گە .

روھلان

ＴＡＮＨＡＹＵ يوللىغان ۋاقتى  2013-6-27 16:17
كۆپ رەخمەت  سىز گە .

باھالاش ئىقتىدارىدىن پايدىلىنىپ باھالاپ قويۇڭ رەھمىتىڭىزنى بىلدۈرۈش ئۈچۈن . جۇغلانما سىزنىڭكىدىن تارتىلمايدۇ بىۋاستە قېتىلىدۇ.

13579394360

/thread-5170-1-1.html

13579394360

    /thread-5170-1-1.html    بۇنىڭدىن پايدىلىنىپ بېقىڭ ، ئىزدىگىنىڭىز ۋە باشقا قانۇنلار بار

ＴＡＮＨＡＹＵ

1ئەركىن يوللىغان ۋاقتى  2013-6-28 17:47
) o, D  ~0 ^- b8 A. f, r/ k1 g/thread-5170-1-1.html    بۇنىڭدىن پايدىلىنىپ بېقىڭ  ...

! `* s( X. }+ M" Q3 m5 Vرەخمەت سىز گە