بالىلاردىكى نامۇۋاپىق بەسلىشىش پىسخىكىسىنى توغرا يېتەكلەيلى

Tursunniyaz

شىنجاڭ خەلق رادىيو ئىستانسىسى خەۋەرلەر تورى:
▲ مەلۇم بىر خۇسۇسىي بالىلار باغچىسىدىكى بىر بالىنىڭ دادىسى شەنبە كۈنى «سانتانا» ماركىلىق پىكاپتا بالىسىنى ئالغىلى  كەپتۇ، بالىسى: «باشقىلارنىڭ دادىسى «بېنىس»،«ئوۋدى» ماركىلىق ئېسىل پىكاپتا بالىلىرىنى ئالغىلى كېلىدىكەن، مەنمۇ شۇنداق ماشىنىدا ئولتۇرىمەن» دەپ ماشىنىغا چىققىلى ئۇنىماي تۇرۇۋاپتۇ.
▲بىر ئايال بالىسىنى ئەگەشتۈرۈپ تۇغقانلارنىڭ ئۆيىگە بارغاندا، بالا نەۋرە ئاكىسىنىڭ ئۆيىدىكى پىيانىنونى كۆرۈپ چېلىپ بېقىپ، مۇڭلۇق ئاۋازىنى ئاڭلاپ:« ئاپا، مەنمۇ ئالىمەن» دەپتۇ؛
▲مومىسى نەۋرىسىنى ئەگەشتۈرۈپ ئىلگىرىكى قوشنىسىنىڭ ئۆيىگە بارغاندا، بالا  قوشنىسىنىڭ ئۆيىدىكى قىزچاقنىڭ «ئېلېكترونلۇق ئۈگىنىش ئەسۋابى» نى  ئويناۋاتقانلىقىنى كۆرۈپ: «موما، مەنمۇ ئالىمەن» دەپتۇ.
1 m* O0 C' z: B+ C( t3 ?▲ئادەتتە، ئىككى ياشقا توشمىغان بالىلار سېلىشتۇرۇشنىلا بىلىدۇ، بەسلىشىشنى  بىلمەيدۇ. ئۇلار تۈرلۈك شەيئىلەرنى سېلىشتۇرۇش  ئارقىلىق   ئۇلار  ئارىسىدىكى  پەرقنى  ئايرىيالايدۇ ھەم ئۇلاردىكى خاسلىقنى تاپالايدۇ. ئوخشاش شەيئىلەرنى سېلىشتۇرۇپ،  ئۇنىڭ  چوڭ-كىچىكلىكى، ئۇزۇن-قىسقىلىقى، ياخشى-يامانلىقىنى ئايرىيالايدۇ. ئىككى ياشتىن  ئاشقاندىن  كېيىن، بالىلار  خېلى  كۆپ  ئۇقۇمغا  ئىگە بولىدىغان بولۇپ، بەزى ئاددىي  ھۆكۈملەرنى چىقىرالايدۇ. ئاستا-ئاستا ئادەتتىكى سېلىشتۇرۇشنى ئۈگىنىۋالىدۇ. بۇ چاغدا  بالىلار ئاتا- ئانىسىغا "مەنمۇ ئالىمەن" دەيدىغان تەلەپلەرنى قويىدۇ. بالىلىرىنىڭ "مەنمۇ  ئالىمەن" لىرىگە قارىتا ياش ئاتا-ئانىلار نېمە قىلىشنى بىلمەي، بېشى قاتىدۇ. بەزى ئاتا- ئانىلار ھەمىشە بالىلىرىنىڭ بايۋەتچىلەرنىڭ بالىلىرى بىلەن بىللە بولۇشىدىن  ئەنسىرەيدۇ، ئۇلا بالىلىرىنىڭ نامۇۋاپىق بەسلىشىپ، تەلىپىنىڭ تېخىمۇ يۇقىرىلاپ كېتىشىدىن، مىجەزىنىڭ بارغانچە ئۇساللىشىپ كېتىشىدىن قورقىدۇ.
5 w  s" L+ o$ n4 I& S" d▲ ئەمەلىيەتتە، بالىلار سېلىشتۇرغان ياكى بەسلەشكەن چاغدا ئۆزىنىڭ شارائىتىنى، سېلىشتۇرۇش ئوبېكتىنىڭ شارائىتى بىلەن ئوخشاش چاغلايدۇ، شۇڭا بالا «باشقىلاردا بار نەرسە مەندىمۇ بولۇشى كېرەك» دەپ ئويلايدۇ. ئۇ جەمئىيەتنىڭ مۇرەككەپ، رىقابەتنىڭ  كەسكىنلىكىنى نەدىن بىلسۇن.   ئاتا- ئانىسى ئۇلارنىڭ تەلىپىنى قاندۇرالمىغاندا، ئۇلار بەك ئۇۋال قىلىنغاندەك ھېس قىلىدۇ ھەتتا «ئاتا- ئانام قەستەن مۇشۇنداق قىلىۋاتقان ئوخشايدۇ» دەپ ئويلايدۇ. شۇڭا، ئاتا-ئانىلار بالىلارنى خاتا ئەيىبلەپ، قوپاللىق بىلەن تەنبىھ بەرگەندە ياكى مازاق قىلغاندا، بالىلار ئامالسىزلىقتىن  يولسىزلىق قىلىپ  قارشىلىق كۆرسىتىدۇ.
ناۋادا، بالىڭىز سىزدىن بىرەر نەرسە ئېلىپ بېرىشنى تەلەپ قىلسا، ھەرگىز ئاددىيلا رەت قىلماڭ، تەنبىھ بەرمەڭ، ئەڭ مۇھىمى ھەرگىز مازاق قىلماڭ، ئىزا-ئاھەنەتكە  قويماڭ؛ بالىڭىزنىڭ  بەسلىشىش ئوبيېكتى بىلەن  بولغان ئەڭ ئاساسىي پەرقىنى تېپىپ چىقىپ، بالىغا شارائىت ئوخشاش بولمىسا سېلىشتۇرۇشقا بولمايدىغانلىقىنى ئېيتىسىز، بالىڭىز بۇنى چۈشىنىدۇ. راستىنى ئېيتقاندا، قايسى بالا بولۇشىدىن قەتئىينەزەر، ئۇ ئەمەلگە  ئاشمايدىغانلىقىنى  بىلسە  ياكى  شۇ ئىشنى « ئاساسىي  يوق»دەپ قارىسا، ھەرگىز ئۇنداق تەلەپ قويمايدۇ. سىز ئىككى -ئۈچ  ياشلاردىكى بالىلارنىڭ دادىسى تاماكا چېكىۋالسا، بالىنىڭ «دادا، مەنمۇ چېكىمەن» دېگىنىنى كۆرگەنمۇ؟ ئاپىسىنىڭ گىرىم قىلىۋاتقانلىقىنى كۆرگەن بالىنىڭ «ئاپا، مەنمۇ قىلىمەن» دىگىنىنى كۆرگەنمۇ؟  تاماكا چېكىش، گىرىم قىلىش قاتارلىق  بۇنداق ھەرىكەتلەرنى بالىلار سېلىشتۇرۇش جەريانىدا ئوخشاشمىغان شارائىتىنى ئاسانلا تاپالايدۇ، شۇڭا ئۇلار "مەنمۇ شۇنداق قىلىمەن دەيدىغان خۇلاسىنى چىقىرالمايدۇ.
) @# C  ]" H+ g( d2 d& l▲ بالىلارنىڭ نامۇۋاپىق بەسلىشىش پىسخكىسىنى توغرا يېتەكلەشتە، ئۈلگە بولۇپ  يېتەكلەشنىڭ رولىغا ئالاھىدە ئەھمىيەت بېرىش كېرەك. تارىختىكى مەشھۇر شەخسلەرنىڭ ئۆسمۈرلۈك ۋاقتىدىكى ھېكايىلىرىدىن، دۆلەت ئىچى ۋە سىرتىدىكى بالدۇر پاراسەتكە تولغان  بالىلارنىڭ ھېكايىلىرىدىن، بالىلارنىڭ ھازىرقى شارائىى بىلەن ئۈلگە بولغۇچىنى سېلىشتۇرۇپ، ئۇلارنىڭ ئوتتۇرسىدىكى ئوخشاشلىقلارنى تېپىپ چىقىش كېرەك. ئوخشاشلىقلار قانچە كۆپ بولغانسېرى بالىلار ئۆزىنىڭ شۇلاردىن ئۈگىنىشى كېرەكلىكىنى ھېس قىلىپ، بەسلىشىش  پىسخىكىسىنى ئاكتىپ يۆنىلىشكە قاراپ تەرەققى قىلدۇرىدۇ.