ئوتتىرا ئاسيادىكى قەدىمقى مەشھۇر شەھەرلەرنىڭ ھازىرقى ئورنى

turditohti

مەن بۇ ماتىرىيالنىڭ ئوتتىرا ئاسيا تارىىخىدا ئۇچرايدىغان قىسمەن قەدىمىي شەھەرلەرنىڭ ھازىرقى ئورنىنى بىلمەيدىغان قېرىنداشلارغا ياردېمى بۇلۇر دىگەن مەقسەتتە بۇ يەرگە يوللاپ قۇيدۇم،بۇ يەر ناملىرى ۋە باشقا جۇغراپىيەلىك ناملارنى بىرمۇ-بىر يېزىپ چىقىشقا ۋاقىت يار بەرمەيدىكەن،شۇنىڭ ئۈچۈن دوستلار بىلەن بۇ كەمتۈكلەرنى بىرگە توشقۇزساق دىگەن ئۈمىدتىمەن،ھىندىستان ۋە ئىران قاتارلىق دۆلەتلەردىكى شەھەرلەر توغرىسىدا تورداشلارنىڭ چۈشەنچىسى بىر قەدەر ئېنىق بولغاچ يوللىمىدىم.

___________________________رەتلىگۈچىدىن 

  

   
ئوتترا ئاسيادىكى قەدىمقى مەشھۇر شەھەرلەرنىڭ ھازىرقى ئورنى
 

 

1.سەمەرتقەن

سەمەرقەنت ئۆزبېكىستاننىڭ ئىككىنچى چوڭ شەھىرى بولۇپ، «يەر شارىنىڭ سۇلماس ھۆسنى»، «شەرقتىكى قەدىمىي رىم» ۋە «مۇسۇلمان دۇنياسىنىڭ نۇرلۇق مەرۋايىتى» دېگەن ناملار بىلەن دۇنياغا مەشھۇر. سەمەرقەنت بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى تەرىپىدىن دۇنيادىكى مەدىنىي مىراسلار قوغدىلىدىغان شەھەر قىلىپ بېكىتىلگەن بولۇپ، 2500 يىللىق تارىخقا ئىگە. ئۇ قەدىمقى يىپەك يولىنىڭ غەربىي بۆلىكىنىڭ تىيانشاننىڭ شىمالىدىكى لىنىيىسىنىڭ چوقۇم ئۆتىدىغان يولىدۇر. شۇنداقلا جەنۇبتىكى قەدىمكى يىپەك يۇرتىدۇر. سەمەرقەنت ھىندى، پارىس ، تۈرك ۋە ئەرەپ مەدىنىيىتىنى ئۆزىگە مۇجەسسەملەشتۈرگەن.

2. تاشكەنت

      ئۆزبېكىستان جۇمھۇرىيىتىنىڭ پايتەختى تاشكەنت ئوتتۇرا ئاسىيادىكى بىرىنچى چوڭ شەھەر . تاشكەنت مىلادىدىن بۇرۇنقى 2-ئەسىردە بەرپا بولۇشقا باشلىغان. مىلادىدىن بۇرۇنقى 262-يىلى پارىس شاھى «ئاتەشپەرەسلىك دىنىنىڭ مۇقەددەس ماكانى» دېگەن كىتاپقا يازغان بېغىشلىمىسىدا تاشكەنت بوستانلىقىنى چاچ دەپ ئاتىغان. مىلادى 6- ئەسىردىكى تۈرك خانلىقى دەۋرىدە ، تاشكەنت يۈكسەك تەرەققىي قىلغان سودىسى ۋە قول سانائىتى بىلەن داڭ چىقارغان ھەم شەرق ۋە غەرب سودىسىنىڭ مۇھىم تۈگۈنى بولۇپ قالغان.

      تاشكەنت مىلادى 8- ئەسىردىن باشلاپ مۇسۇلمانلار شەھىرى بولۇشقا باشلىغان، شۇنداقلا قەدىمىي يىپەك يولىدىكى مۇھىم سودا تۈگۈنلىرىنىڭ بىرى بولۇپ قالغان. «تاشكەنت » دېگەن نام ئەڭ ئاۋۋال 11-ئەسىردىكى ئۆزبەك ئەدىپى ئەبۇ رەيھان بىرۇنىنىڭ ئەسىرى ۋە ئۇيغۇر ئالىمى مەھمۇد قەشقىرىنىڭ «تۈركىي تىللار دىۋانى»دا ئۇچرايدۇ. تاشكەنت دېگەن سۆزنىڭ ئۆزبەك تىلىدىكى مەنىسى «تاشلىق كەنت» دېگەنلىكتۇر. تاشكەنت شەھىرى 1220-يىلى چىڭگىزخان ئىمپېرىيىسىنىڭ خەرىتىسىگە كىرگەن. 13-ئەسىردىن باشلاپ ئۇ ئىلگىرى كېيىن بولۇپ پارىس ئېمپىرىيىسىگە ، تېمۇرىيلەر ئىمپىرىيىسىگە، بۇخارا خانلىقىغا ۋە قوقان خانلىقىغا تەۋە بولغان. 1865-يىلى چار روسىيە قوشۇنى تەرىپىدىن ئىشغال قىلىنىپ، تۇركىستان رايونىنىڭ پايتەختى بولغان. 1930-يىلدىن باشلاپ تاكى سوۋېت ئىتتىپاقى پارچىلانغىچە ئۆزبېكىستان سوتسىيالىستىك جۇمھۇرىيىتىنىڭ پايتەختى بولغان. 1991-يلى 9-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن ئېتىۋارەن ئۆزبېكىستان جۇمھۇرىيىتىنىڭ پايتەختى بولغان.

      تاشكەنت ئۆزبېكىستاننىڭ سىياسىي، ئىقتىساد، مەدەنىيەت ۋە قاتناش مەركىزى بولۇپ، شەھەر كۆلىمى جەھەتتە مۇستەقىل 。

3.بۇخارا

بۇخارا شەھىرى- ئۆزبېكىستاننىڭ جەنۇبى قىسمىغا جايلاشقان بولۇپ، 000 2 يىلدىن ئارتۇق تارىخقا ئىگە. بۇخارا قەدىمىي شەھىرى كونا شەھەر ۋە يېڭى شەھەر دەپ ئىككىگە بۆلۈنىدىغان بولۇپ، كونا شەھەر ئۆتمۈشتىكى قىياپىتىنى ساقلاپ قالغان بولۇپ، قەدىمىي مەسچىت، مەدرىسەلەرنى ھەممە جايدا كۆرگىلى بولىدۇ.

4-قارا قالپاقىستان_ئۆزبېكئىستاندا

5- ئەندىجان ______ئۆزبېكئىستاندا

6-جىززاق_-----ئۆزبېكئىستاندا

7-نامانگەن________________ئۆزبېكئىستاندا

.

8-سىر دەرياسى______ئۆزبېكئىستاندا

9-فەرغانە___________ئۆزبېكئىستاندا

10- خارەزمى______________ئۆزبېكئىستاندا

11.كابۇل____________________ئاۋغانىستاندا(پايتەختى)

12. بەدەخشان_____________ئاۋغانىستاندا

،13. بەلىخ___________________ئاۋغانىستاندا

14.ھىرات_____________________ئافغانىستاندا

15. قەندىھار________________ئاۋغانىستاندا

مەنبە:خاتىرەمدىن  

tiwip

ئەجىر قىلىپ يوللىغىنىڭىزغا تەشەككۇر !

  ئەمما ئىملا خاتالىقى بەك ئىغىر ئىكەن ،
سەمەرتقەن _ سەمەرقەنت
ئوترا _ ئوتتۇرا
ئوتترا _ ئوتتۇرا

  مۇمكىن  بولسا بىر تەھرىرلىۋەتكەن بولسىڭىز  ...

ayqiqak

ئارتىبالىق،ياركەنىت،بەشبالىق...دىگەنلەرچۇ؟

bayawan

خارازىم خانلىقىنىڭ پايتەختى-ئۆرگەنىچ شەھىرىچۇ ؟!

turditohti

1500-يىللاردايەكەننىڭ تارىختىكى«ساكرائول» دېگەن نامى «ياركەنىت»(دەيا بويىدىكى شەھەر  دېگەن مەنىدە) دەپ ئۆزگەرتىلگەن، بۇندىن 2000يىل بۇرۇن يەركەن بىر شەھەر دۆلىتى-ساكرائولنىڭ مەرگىز ئىدى----------ھازىرقى يەكەن ناھيىسى
باشبالىق----------------------ھازىرقى گۇچىڭ نەھيىسى

barkatjan

يازمىڭىزغۇ ياخشى بوپتۇ ......ئەڭ ئاۋۋال ئۆزىمىز ياشاۋاتقان يەرلەرنىڭ تارىخنى بىلەيلىك...........

karakhan

ئوتتۇرا ئاسىيادا  مەدەنىيەت مەركىزى قەدىمىي شەھەر  دەپ ئاتاشقا پەقەت 3 شەھەرلا ئەرزىيدۇ، ئۇنىڭ بىرى ئوتتۇرا ئاسىيانىڭ غەربىدىكى ئۆزبېكىستاننىڭ ( قۇۋۋىتى ئسلام ) بۇخارا شەھىرىدۇر،  يەنە بىرسى ئوتتۇرا ئاسىيانىڭ ئوتتۇرىسىدىكى   ( چىڭگىزخاندىن كىيىنكى ئاسىيادىكى ئەڭ چوڭ ئىستىلاچى ئەمىر تۆمۇرنىڭ ئىمپىرىيە  سىياسى مەدەنىيەت مەركىزى بولغان پارىس ،تۇرك مەدەنىيىتى يۇغۇرۇلغان )  سەمەرقەند شەھىرىدۇر،
ئەڭ ئاخىرقىسى بولسا ئوتتۇرا ئاسىيانىڭ شەرقىدىكى  ئەزىزانە كاشىغەر،يەنى تارىختىكى تۇنجى تۇركلەرنىڭ (ئۇيغۇرلارنىڭ) ئسىلام خاندانلىقىنىڭ پايتەختى، تۇنجى تۇركلەرنىڭ ئىسلامىي   مەدەنىيەت سىياسى مەركىزى  ) ئەزىزانە كاشىغەر شەھىرىدۇر ،
تۇرك (ئۇيغۇر ) بولۇش سۈپىتىمىز بىلەن بۇ شەھەرلارنى سېلىشتۇرۇپ قارايدىغان بولساق ھېچ  قايسىسى كاشىغەردەك تۇركىي مىللى خاسلىقىغا ،ئۆزگىچىلىككە ئىگە ئەمەس ،دىمەك كاشىغەرگە يەتمەيدۇ،

abdukadir

قازان، ئاتۇ  قاتارلىق شەھەرلەر گەرچە كىچىك بولسىمۇ يىقىنقى زاماندىكى قانلىق قىرغىنلار ھىلمۇ ئىسمىزدە!!!
     تىمىڭىزگە كۆپ رەھمەت!

niyazdixan

قازان، ئاتۇ  قاتارلىق شەھەرلەر گەرچە كىچىك بولسىمۇ يىقىنقى زاماندىكى قانلىق قىرغىنلار ھىلمۇ ئىسمىزدە!!!
     تىمىڭىزگە كۆپ رەھمەت!
+++++++++++++++++++++++++++++++++
قازان تاتارىستاندىكى شەھەر بىراق ئاتۇ دېگەن شەھەر ئەمەس. 1918-يىلى يۈز بەرگەن قانلىق ۋەقەنىڭ نامى «ئاتۇ پاجىئەسى». ئېتىش پاجىئەسى دەپ چۈشەنسەك بولا.

بۇ يازمىدىكى قارا قالپاقىستان، سىر دەياسى قاتارلىقلارنى شەھەر دەپ چۈشەنمەيدىغاندىمىز.

baristekin

بۇ 2قەۋەتتىكىayqiqak يوللىغان 2011-05-08 15:40 غا قارتىلغان  :
ئارتىبالىق،ياركەنىت،بەشبالىق...دىگەنلەرچۇ؟

  
ئارتىبالىق دىگىنىمىز  ھازىرقى داۋانچىڭنىڭ بۇرۇنقى نامى
ياركەنت دىگىنىمىز بولسا ھازىرقى يەكەن ناھىيىسىنىڭ بۇرۇنقى ئاتىلىشى
بەشبالىق بولسا قەدىمكى تىلىمىز دا بەش شەھەر دىگەن مەنانى بىلدۇرىدۇ ، بۇ بەش شەھەر بولسا ھازىر قى تۇرپا ن ،ئۈرۈمچى ،سانجى تەۋەسىدە . يەنى < بىشبالىق قەدىمى شەھىرى ، يارغول قەدىمى شەھىرى ، ئۇرۈمچى ئۇلانبايدىكى قەدىمىي شەھەرى قاتارلىق جايلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ >