ئىسلام ۋە ئەقىل

nijad

	تىمىنى  نادىرلاشنى   قەتئى تەلەپ  قىلىمەن  .

zakira

	ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم ! مەنمۇ مەشھور كىشىلىرىمىزنىڭ تەرجىمھالىنى تۇنۇشتۇراي !                                                   ئىمام بۇخارىنىڭ  تەرجىمھالى          ئىمام بۇخارىنىڭ ئىسمى ئەبۇ ئابدۇللا مۇھەممەد بولۇپ ، ئۇ ئىسمائىلنىڭ ئوغلى ، ئىسمائىل ئىبراھىمنىڭ ئوغلى ، ئىبراھىم مۇغىرەنىڭ ئوغلى ، مۇغىرە بەردىزىنىڭ ئوغلى ، ئىمام بۇخارىنىڭ چوڭ بوۋىسى مۇغىرە يەمانى جۇئىفى ئىسىملىك مەشھۇر بىر ئادەمنىڭ قولىدا مۇسۇلمان بولغانلىقى ئۈچۈن ، ئىمام بۇخارى شۇنىڭغا مەنسۇپ قىلىنىپ جۇنفى دەپ ئاتالغان . بۇخارادا  تۇغۇلۇپ ئۆسكەنلىكى ئۈچۈن بۇخارى دىيىلگەن . ئىمام بۇخارى ئەھلى ئىسلامنىڭ يېتەكچىسى ، مۇسۇلمانلارنىڭ ئۈلگىسىدۇر . ئۇ مۇقەددەس [ ھەدىس ئىلمى بىلەن شۇغۇللانغۇچى ئالىم -ت ] لەرنىڭ پېشۋاسى بولۇپ، ئۇلارنىڭ ئارىسىدا ئۇنىڭ سۆز - ھەركىتى ھەممىدىن نوپوزلۇقتۇر . ئۇ ھەممە ئېتىراپ قىلغان چوڭ پەزىلەتكە ۋە ناھايىتى مول ، ھەقىقىي ، ساغلام بىلىمگە ئىگە ئىدى . ئىمام بۇخارىنىڭ بىلىم ۋاراقلىرىدىن  ھىدايەتنىڭ پارلاق نۇرلىرى چاقنىدى . ئىرشاد [ توغرا يولغا يېتەكلەش -ت] مۇنبىرىدىكى ئۇنىڭ جاراڭلىق ئاۋازى يىمىرىلمەس دەلىللىرى بىلەن ياڭرىدى . پەيغەمبەرنىڭ سۈننىتىنى گۈللەندۈرىش يولىدا  ئۇنىڭ جان كۆيدۈرۈپ ئىشلىگەن خىزمەتلىرى بۇرۇنقى ۋە كېيىنكى ئىسلام ئۆلىمالىرى تەرىپىدىنبىردەك ماقۇللانغان .         ئىمام بۇخارى [ ئاللا ئۇنىڭغا رەھمەت قىلسۇن ] [ ھىجرىيىنىڭ ] 194-يىلى بۇخارادا تۇغۇلغان ، ئانىسىدىن كىچىك قېلىپ يىتىمچىلىكتە ئۆستى . ئۇ بالىلىق چاغلىرىدىنلا  < قۇرئان كەرىم> يادقا ئالغان ۋە ئەرەپ تىلى بىلىملىرىنى پۇختا ئىگەللىگەن ، ئۇ مەكتەپتە ئوقۇۋاتقان چېغىدىلا ھەدىس ئىلمىنى ئۆگۈنىشكە ئىشتىياق باغلىغان . ھەدىس ئىلمىنى 205-يىلى بۇخارا ئۆلىمالىرىدا ئوقۇشقا باشلىغان ئۇلارنىڭ ئىچىدە بىبكەندلىق ئەبۇ ئەھمەد مۇھەممەد ئىبنى يۈسۈپ ئەڭ ئاتاقلىق ئالىم ئىدى . ئىمام بۇخارى ئۇستازى ئەبۇ ئەھمەدنىڭ ھوزورىدا بولغان چاغدا ، ئۇنىڭ يادقا ئېلىپ ئوقىغان ھەدىسلىرىنىڭ كۆپلىكىدىن كەم ئۇچرايدىغان زېرەكلىكىدىن ۋە سۆز ماھارىتىدىن  ،ئەبۇ ئەھمەد تەپ تارتاتتى ، ئىمام بۇخارى ياپ - ياش تۇرۇپلا ئونمىڭلىغان  ھەدىسلەرنى ياد ئېلىپ ئوقىدى ، ئىلىم تەھلىللىرى ھەدىس ئۆگۈنىش ئۈچۈن ئىمام بۇخارىنىڭ ئارقىسىدا چېپىپ يۈرىشەتتى ، يول ئۈستىدە كېتىۋاتقان يېرىدە ئۇنىڭدىن ھەدىس ئىلمى تەھسىل قىلغۇچىلاردىن نۇرغۇن ئادەم كېلىپ ئۇنىڭ چۆرىسىگە ئولىشىۋالاتتى .         210- يىلى ئىمام بۇخارىئانىسى ۋە ئاكىسى بىلەن ھەج قىلىش نىيىتىدە مەككىگە سەپەر قىلدى ، ھەج پائالىيەتلىرى تاماملانغاندىن كېيىن    ، ئۇ ھەدىس ئىلمى تەھسىل قىلىش ئۈچۈن مەككىدە قېلىپ قالدى . خۇراسان ، جەبالئىراف ، مىجاز ، مىسىر ، شام قاتارلىق كۆپلىگەن شەرق مەملىكەتلىرىگە باردى . ئۇ يەرلەرنىڭ ئۆلىمالىرى ۋە دىننىي ئەرباپلىرى ئۇنىڭدىن ھەدىس ئۆگەندى . ھەزرىتى ئىمام ئەھمەد ئىبنى ھەنبەل [ ئىسلام دىندىكى مەشھور تۆت مەزھەپنىڭ بىرى بولغان ھەنبىلى مەزھىپىنىڭ ئاساسچىسى ،-ت] شۇلارنىڭ جۈملىسىدىن ئىدى .      ئىمام بۇخارى بولسا ھەزرىتى ئىمام شافى مەزھىپىنىڭ فىقھى بىلىملىرىنى تۇلۇق ئىگەللىگەن ئىدى .      ئىمام بۇخارى ئىلمىي جەھەتتە ئۆسۈپ يىتىلگەن ۋە ھەدىسلەرنى ئېنىقلاش جەھەتتە كۆڭلىدە زەررىچە غۇبار قالمىغان چاغدا ، سەھىھ ھەدىس [ سەنەدى پەيغەمبەرگە ئۆزلۈكسىز تۇتاشقان ۋە ئىشەنچىلىك كىشىلەر تەرىپىدىن رىۋايەت قىلىنغان ھەدىس ،- ت] لەرنى غەيرى سەھىھ  ھەدىسلەردىن ئايرىپ چىقىشقا كىرىشتى ، ھەدىسلەرنىڭ تۈرلىرىنى ، دەرىجىلىرىنى  ۋە ئۇسول -قائىدىلىرىنى مىسالى كۆرۈلمىگەن دەرىجىدە پۇختا ئىگەللىدى . ھەتتا بۇ جەھەتتە زاماننىڭ ئالدىنقى كىشىسى ، دەۋىرنىڭ مىسلىسىز يەككە - يىگانىسىگە ئايلاندى ۋە يەر يۈزىدىكى ئۆلىمالارنىڭ سەردارى بولۇپ قالدى .       ئۇ < سەھىھۇلبۇخارى > كىتاۋىنى 600 مىڭ ھەدىس ئىچىدىن تاللاپ ،16يىل ئىچىدە يېزىپ چىقتى ، ھەر بىر ھەدىسنى يازغاندا ، ئالدى بىلەن  غوسلى قىلىپ ئىككى راكەت ناماز  ئوقۇپ ، شۇ ھەدىس ئۈستىدە ئاللا تائالاغا ئىستىخارە قىلىپ ئاندىن يازاتتى . ئۇ ، كىتاپنى ئاللا بىلەن مېنىڭ ئارامدا دەلىل  - ئىسوات قىلدىم ، دەيتتى . < سەھىھۇلبۇخارى > تەكرارلانغانلىرى قوشۇلۇپ 9مىڭ ھەدىسنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ . بۇ ھەدىسلەرنىڭ بىر قىسمى مەنە جەھەتتىنلا تەكرار ھېساپلىندۇ . ھەدىس ساھەسىدە  < سەھىھۇلبۇخارى > كىتاۋىدىنمۇ دۇرۇس كىتاپنىڭ يوق ئىكەنلىكى توغرىسىدا ھەدىس ئالىملىرىنىڭ پىكرى بىردەك . ئالىملار بۇ كىتاپقا شەرھى يېزىش ، ئۇنى قىسقارتىش ، تاللاپ  ئېلىش ۋە باشقىچە تەرتىپتە تۈزۈش جەھەتلىرىدە سانسىز ئىشلارنى ئىشلىدى .ئاللانىڭ مەرھەمىتى ۋە بۈيۈكلىكى ئالدىدا بوي ئىگىپ تۇرغان . ئۆزىنىڭ بىلىمسىزلىكى ۋە ئاجىزلىقىغا ئىقرار كەمتەرىدىن پەقىر مۇستافا ئىبنى مۇھەممەد ئەمارە مەزكور ئۆلىمالارنىڭ ئەڭ ئەدناسى بولۇپ  < سەھىھۇلبۇخارى > دىن ئىبارەت بۇ مەقبۇل كىتاپتىكى رەسۇلىللانىڭ سۆزلىرىدىن  2 مىڭ ھەدىسنى تاللاپ كىرگۈزگەن ئىدىم . مەن خۇددى پاراخوتلىرى گۆھەرلىرى بىلەن تولغان ، دولقۇنلىرى تەپەككۇر كىمىلىرى بىلەن ئويناقشىپ تۇرغان شىرىن سۇلۇق دېڭىزغا ئوخشايدىغان < سەھىھۇلبۇخارى > كىرابىدىن قېنىپ ئىچتىم . ئۇنىڭ مۇئەتتەر بويىنى يىلدىدىم . مىۋىسى بىلەن ئوزۇقلاندىم ، يېشىلمىگەن نۇرغۇن مەسىلىلەر ئىمام بۇخارىنىڭ شۇ كىتاۋىنىڭ بەرىكىتىدىن روشەنلىشىپ ، ئۇلار ئۈستىدە قانائەت ھاسىل قىلدىم . ۋەز- نەسىھەتلەرنى بايان قىلىشتا ئەڭ چوڭ مۆجىزە ئىخچام . مەزمونلۇق ھېكمەتلەرنى بايان قىلىشتا غايىۋى دەرىجىدە ھېساپلانغان بىر كىتاپنى مەيدانغا قويدۇم . بۇ كىتاپ دۇردانىلەرنىڭ كۆپلىگى ، پايدىسىنىڭ موللىقى بىلەن مىسلىسىز بولۇپ چىقتى . رىۋايەتچىلەر شۇنى مۇقىملاشتۇردىكى ، بۇ كىتاپنىڭ مەنبەسى شىرىن بولغانلىقتىن ، ئۇ ئىپاردىن ئىشلەنگەن قارا سىياھ بىلەن كەفور  [ بىر خىل خۇش پۇراقلىق نەرسە -ت] دىن ياسالغان ئاق قەغەز ئۈستىگە يېزىلىشقا ، نۇردىن ئىشلەنگەن يىپ بىلەن ئاي يۈزلۈك پەرىلەرنىڭ بويۇنلىرىغا ئېلىشقا ھەقلىقتۇر . ئىمام بۇخارى  رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ ئۈمۈر بويى شەھەرلەرنى ئايلىنىپ يۈردى . باغداتتىمۇ ، نابوردىمۇ ۋە باشقا شەھەرلەردىمۇ بولدى ، ئاخىرىدا يۇرتىنى سېغىنىپ قايتىپ كەلدى . بۇ يەردە ئۇ قۇرئاننى مەخلۇق دەيدىغان پىتنىگە دۇچ كەلدى . بۇ مەسىلىدە ئۇ ئوتتۇرا يول تۇتۇپ ؛ قۇرئاننىڭ لەفزى ۋە خېتى مەخلۇقتۇر . ئاللا تائالانىڭ زاتىدا ئەزەلدىنلا مەۋجوت بولۇپ تۇرغان كالامۇللانىڭ ئۆزى ئەزەلى بولۇپ ، ئەلۋەتتە مەخلۇق ئەمەس دەپ قارىدى . شۇنىڭ بىلەن بۇخارىنىڭ ھاكىمى كىشىلەرنى ئىمام بۇخارىغا قارشى تۇرۇشقا قوزغاپ ، ئۇنى بۇخارىدىن ھەيدەپ چىقاردى . ئىمام بۇخارى  ھىجرىيەنىڭ 256-يىلى سەمەرقەنتتىن ئۈچ فەرزەخ [ بىر فەرزەخ 6.24 كىلومىتىرغا تەڭ -ت ] نېرىدىكى خەرنىڭ دىگەن يېزىدا يول ئۈستىدە قازا تاپتى . ئىمام بۇخارى  ئون ئۈچ كۈن كەم 62 يىل ياشىدى .         ئاللا ئۇنىڭغا كۆپ رەھمەتلەر قىلغاي . ئۇنىڭ خادىمى [ مۇئەللىپ ئۆزىنى دىمەكچى -ت ] مۇستافانىمۇ مەشھەرگاھتا ئۇنىڭ يېنىدا قىلغاي ۋە  كەڭ جەننىتىدىن ئورۇن بەرگەي . ئىلاھىم سېنىڭ رازىلىقىڭ ئۈچۈن مۇسۇلمانلار ئارىسىدا بۇ كىتاپنى تارقىتىشقا ئىمام بۇخارى رەزىياللاھۇ ئەنھۇنىڭ بەركاتى يۈزىسىدىن مەدەت قىلغايسەن . سېنىڭ ماڭا رەھمەت قىلىشىڭ ، كەچۈرىشىڭ ۋە رازى بولۇشىڭدىن باشقا ، ھېچ ئادەمدىن بۇ ئىشىم ئۈچۈن مۇكاپاتقا ۋە تەشەككۈرگە ئېرىشىشنى خالىمايمەن .   رەببىم ، مېنى ئۆزەڭ ياراتقان نەرسىگە خاس قىلغىن ، مېنى كېپىل بولغان نەرسەڭدىن باشقا ئىش بىلەن شۇغۇللاندۇرمىغىن . مېنى مەھروم قىلمىغىن ، ھالبۇكى ، سەندىن مەغپىرەت تەلەپ قىلىپ تۇرۇپتىمەن ، ماڭا ئازاپ قىلمىغىن ، ھالبۇكى سەندىن مەغپىرەت تەلەپ قىلىپ تۇرۇپتىمەن ، رەببىم ، سېنى پاك دەپ ھېساپلايمەن . ساڭا بولغان مەدھىيەلەرنى تۈگىتىپ بولالمايمەن ، ئۆزلىكسىز مەدھىيەلەر ، ئىزچىل تەشەككۇرلار ساڭا مەنسۇپ . پەيغەمبىرىمىز مۇھەممەدكە ، ئۇنىڭ ئائىلە تاۋاباتلىرىغا ۋە ساھابىلىرىگە ئاللانىڭ  رەھمىتى ۋە سالاملىرى بولغاي .     بارلىق قېرىنداشلارنىڭ قىممەتلىك ۋاقتىنى چىقىرىپ ئوقۇپ قويىشىنى ، دىلىنىڭ ئازراق بولسىمۇ بۇ شەربەتلەردىن سۇغۇرلىشىنى ئۈمىت قىلىمەن .      مەنبە : < سەھىھۇلبۇخارى جەۋھەرلىرى> دىن      قەلەمدە ؛ زاكىرە

gulsima

	ئاللاھ رەخمەت قىلسۇن قىرىندىشىم ، تىمىڭىزغا تەشەككۈر .

جىن

	ۋەئەلەيكەئە سسالام، ئۇيغۇرزادە! ياخشى تۇرۋاتقانسىزمۇ؟ سىزنى ئەسلىدۇق ،ئەسلىدۇقلا ئەمەس سىزنى سېغىندۇق ،ئادەمگە نەپ بېرىدىغان  ھەر بىر ئىنكاسىڭىزدىكى  تىترەتكۈ ئىبارىلەرنى ،ئىسپاتقا تولغان ئىلمىيلىك ئۈستىدىكى مۇلاھىزەلىرڭىزنى  سېغىندۇق،يېڭلىق ئۈستىگە قۇرۇلغان تەپەككۇرىڭىزدىكى ئېتىقادنىڭ جەۋھىرى بولغان ساپ ئىدىيىڭىزنى سېغىندۇق. تېمىغا كەلسەم قولۇمدا  بىرسىنىڭ < پەلسەپە مۇسۇلمانلارنى قۇتقۇزالامدۇ؟> دېگەن تېمىدىكى ماقالىسى تۇرۇپتۇ ،ئاپتۇر ماقالىسىدە  بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى پەن -مەدەنىيەت باشقارمىسىنىڭ  2002 -يىلىدىن باشلاپ مەلۇم بىر كۈننى <پەلسەپە> كۈنى قىلىپ بېكىتكەنلىگىنىڭ  پەلسەپەنىڭ خەلقئارادا ئالاھىدە ئېتىراپقا ئېرىشىپ ھەرقايسى ئەل-خەلقلەرنىڭ ئاقارتقۇچ باسقۇچلىرىدا مۇھىم رول ئوينىغانلىقىنى  كاللا  غىدىقلىنىپ، تەپەككۇر بولماي تۇرۇپ ھېچقانداق ئىلمى ئىلگىرلەشتىن گەپ ئاچقىلى بولمايدىغانلقىنى تەكىتلەيدۇ . دېمىسىمۇ ئىبن رۇشدىنىڭ كىتابلىرى كۆيدۇرلۇپ ، پىكىرلىرى تەقىپ ئاستىغا ئېلىنغان شۇ كۈنلەردىن باشلاپ ئىسلام ئەللىرىدە پىكرى ئەركىنلىكنىڭ  چەكلىمىگە ئۇچىرشى ھازىرغىچە داۋام قىلىپ كەلگەن پىكرى كىرزسىنى ئوتتۇرغا چىقىرىپلا قالماي،  نەچچە ئەسىرلىك خوراپاتنى ئەقىلگە بولغان ھۆرمەتسىزلىكنى پىكىرگە بولغان ئەركىنسىزلكنى تەرغىپ قىلغانلىقتىن، بۈگۈنكى رادىكالىزم بايرىقىنى كۆتۇردىغان ئەسلىيەتچىلەر، ياكى غەرب شارابىنى ئىچكەن غەرب پەرەسلەرنى ئىجاد قىلىپ ئىسلام ئوتتۇرا ھال ئېقىمى بازار تاپالمايۋاتقان بىر كىرزىس ھالىتنى  سوۋغا قىلغان بولسا. بىز ئۇيغۇرلار ئۇچۇن ناۋايىدىن كىيىنلا (دوكتۇر ئەسئەت سۇلايمان ئوتتۇرغا قويغىنىدەك) بىزدىكى ئەقلى سۈكۈناتىى .ئىجادىيەتكە تۇتقان سۇغۇق پوزىتسىيە  باشقا مۇسۇلمانلاردىن پەرقلەنمىگەن ئاساستا ھۆكۈم سۈردى،نەتىجىدە نەچچە يۈز يىللىق ئىسلام مەدەنىيىتىگە ئىگە ئۇيغۇر خەلقى كىرزىس  پاتقىقىغا پېتىپلا قالدى . دىن خاتا چۈشىنىلدى ،سۆيگۈ تارقىتىدىغان دىن  رادىكاللىقنىڭ سىمۇۋۇلى بۇلۇپ قالدى ئۇيغۇر زىيالىيلىرى  نەچچىگە بۆلىندى،  دىنى ئالىملار  ئەدەبىي ئىجادىيەتكە كىرىشەلمىدى ، ياكى دېگىدەك سۇغۇق مۇئامىلە قىلىندى نەتىجىدە  شەپكىلىك زىيالىي ،سەللىلىك موللا ئۇقۇمى مەيدانغا كەلدى ، ھاياتتىكى ساناپ بولالمايدىغان بىر -بىرگە زىت خاھىشلار ئۇيغۇر تۇرمۇشىنى قورشىۋالغان بۈگۈنكى كۈندە ئىسلام ۋە ئەقىل تېمىسىنى چۆرىدىگەن ئاساستا  ئىزدىنىش ،ئىسلامنىڭ ئەڭ بۈيۈك دىن، ئەڭ بۈيۈك سۆيگۈ تارقاتقۇچى بىر دىن ئىكەنلىكىنى تەتقىق قىلىش،  قاتتىق -قوللۇق رادىكالزىمىغا قارشى بولغان  تىنچلىق سۆيەر بىر دىننى تەتقىق قىلىش ھازىرقى ۋەزىيىتىمىز ئۈچۈن كىچىكسە بولمايدىغان بىر خىزمەت بۇلۇپ قالدى،    بۇ ھەقتە ئىزدىنەيلى  ئىسلام قانداقتۇر ئۆزىنى مۇفتى قىلىۋېلىپ ھەممە ئىشنى ھارام دەپ ئۇيغۇرغا چىقىش يولى بەرمەيدىغان كىشلەرنىڭ دەستىكى بۇلۇپ قالمىسۇن، بۇ سۆيگۈ دىنى بۇ تىنچلىق دىنى بۇ راھەت دىنى بۇ ئالەمشۇمۇل ئىدىيىسى ئىلغار بولغان ھەممە ئادەم خۇشاللىق ھېس قىلىدىغان دىن ئىكەنلىكىنى بىرگە تەتقىق قىلايلى  ،بىرگە ئۆگىنەيلى !

nurabida

	تېما بىلەن ئانچە مۇناسىۋىتى بولمىسىمۇ سوراپ باقسام قايسى كۈنى بىر ساۋاقدىشىم بىلەن پاراڭلىشىۋېتىپ،مۇنداق بىر سوئال سوراپ قالدى بىزغۇ كىچىكىمىزدىن مۇسۇلمان  ئائىلىدە تۇغۇلۇپ چوڭ بولدۇق،ئازدۇر كۆپتۇر ئىسلامىي بىلىملەرنى بىلىمىز ،لېكىن مۇسۇلمان ئەمەسلەر بۇ بىلىملەردىن خەۋەرسىز ،ئاخىرەتتىكى سوراق ھەممىمىزگە بار بولىدىغان بولسا ،ئۇلار شۇنداقلا دوزاخقا كىرىپ كېتەمدۇ ،ئۇنداقتا ئۇلارغا ئۇۋال بولمامدۇ مەن ئۇنىڭغا ئاخىرەتتە سوئال سوراقنىڭ ھەممىمىزگە بارلىقىنى ،لېكىن بىرسىنىڭ دوزاخقا ياكى جەننەتكە كىرىشىنى ئاللاھتىن باشقىسى بىلمەيدىغانلىقىنىى ھەم ئاللاھ ئىنسانلارنى توغرا دىنغا يېتەكلەش ئۈچۇن ئۆزلۈكسىز پەيغەمبەرلەرنى ئەۋەتىپ تۇرغانلىقىنى ئېيتتىم،لېكىن بۇ ھەقتىكى بىلىمىمنىڭ كەملىكى سەۋەبىدىن   قايىل قىلارلىق جاۋاب بېرەلمىدىم بىلىدىغانلارنىڭ ئەتراپلىق جاۋاب بېرىشىنى سورايمەن. بولسا تېما شەكلىدە يوللاپ قويغان بولساڭلار

zakira

	بۇ 15قەۋەتتىكىnurabida يوللىغان 2010-12-05 11:43 غا قارتىلغان  : تېما بىلەن ئانچە مۇناسىۋىتى بولمىسىمۇ سوراپ باقسام قايسى كۈنى بىر ساۋاقدىشىم بىلەن پاراڭلىشىۋېتىپ،مۇنداق بىر سوئال سوراپ قالدى بىزغۇ كىچىكىمىزدىن مۇسۇلمان  ئائىلىدە تۇغۇلۇپ چوڭ بولدۇق،ئازدۇر كۆپتۇر ئىسلامىي بىلىملەرنى بىلىمىز ،لېكىن مۇسۇلمان ئەمەسلەر بۇ بىلىملەردىن خەۋەرسىز ،ئاخىرەتتىكى سوراق ھەممىمىزگە بار بولىدىغان بولسا ،ئۇلار شۇنداقلا دوزاخقا كىرىپ كېتەمدۇ ،ئۇنداقتا ئۇلارغا ئۇۋال بولمامدۇ مەن ئۇنىڭغا ئاخىرەتتە سوئال سوراقنىڭ ھەممىمىزگە بارلىقىنى ،لېكىن بىرسىنىڭ دوزاخقا ياكى جەننەتكە كىرىشىنى ئاللاھتىن باشقىسى بىلمەيدىغانلىقىنىى ھەم ئاللاھ ئىنسانلارنى توغرا دىنغا يېتەكلەش ئۈچۇن ئۆزلۈكسىز پەيغەمبەرلەرنى ئەۋەتىپ تۇرغانلىقىنى ئېيتتىم،لېكىن بۇ ھەقتىكى بىلىمىمنىڭ كەملىكى سەۋەبىدىن   قايىل قىلارلىق جاۋاب بېرەلمىدىم بىلىدىغانلارنىڭ ئەتراپلىق جاۋاب بېرىشىنى سورايمەن. ....... ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم ! ياخشىمۇ سىز قېرىندىشىم !     سىزنىڭ دىگىنىڭىز ؛ مۇسۇلمان ئەمەسلەرگە قارىتىلغان بولسا ، ئۇلاردىن ھېچقانداق  سۇئال سوراق قىلىنمايمادۇ بارار جايى يەنە جەھەننەم بولىدۇ .        ئەگەر مۇسۇلمان ئاتىلىپ ، بالاغەتكە يەتكەندىن كېيىن ، ئاللا تەرىپىدىن پەرز ھەم قەرز قىلىنغان ۋەزىپىلەرنى تۇلۇق ئادا قىلالماي باقى دۇنياغا سەپەر قىلغان بولسا ، بۇ دۇنيادىكى ھەر بىر ئەمەللىرى ئۈسىدە سۇئال سوراققا تارتىلىدۇ .......ئاللانىڭ ئىرادىسىسىز قىل تەۋرىمەيدۇ ، بىز بەندىلەر  قاچان ،قەيەردە، نىمە سەۋەپ بىلەن باقى دۇنياغا سەپەر قىلىدىغىنىمىزنى بىلمەيمىز .       تەقۋادارلىق ، ئىمان ، ھىدايەت ، ئىسلامنىڭ ئەركانلىرى ۋە ئىمان مەسەللىرى توغرىسىدا      ئىبنى ئۆمەر رەزىيە؛؛اھۇ ئەنھۇ مۇنداق دەيدۇ ؛ نەمدە كۆڭلىدىكى شۈبھىلىكنى نەرسىلەرنى تەرك ئەتمىگۈچە ، تەقۋادارلىقنىڭ ماھىيىتىگە ئېرىشەلمەيدۇ .      ھەزرىتى ئىبنى ئەبۇ ئىكرەمە ئىبنى خالىددىن رىۋايەت قىلىدۇ . ئىكرەمە ئابدۇللا ئىبنى ئۆمەر ئىبنى خەتتاپ رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن رىۋايەت قىلىدۇكى ؛ پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دېگەن ؛ ئىسلام دىنى بەش نەرسە ئۈستىگە قۇرۇلغان ، ئۇ بولسا ؛ - بىر ئاللاھتىن باشقا ھېچ خۇدا يوق . مۇھەممەد ئاللانىڭ بەرھەق پەيغەمبىرى ، دەپ كەلىمە شاھادەت ئېيتىشتىن . پەرز نامازلارنى ئادا قىلىشتىن ، زاكات بېرىشتىن ، ھەج قىلىشتىن ، رامزان روزىسىنى تۇتىشتىن ئىبارەت .   قۇرئاندا ئاللا تائالا مۇنداق دەيدۇ ؛ < سىلەرنىڭ كۈن چىققان ۋە كۈن پاتقان تەرەپكە يۈز كەلتۈرىشىڭلارنىڭ ئۆزىلا ياخشى ئەمەلگە ياتمايدۇ . بەلكى ئاللاغا ، ئاخىرەت كۈنىگە ، پەرىشتىلەرگە ، مۇقەددەس كىتاپلارغا ، پەيغەمبەرلەرگە ئىمان كەلتۈرىش ، ئاللانى سۆيۈش يۈزىسىدىن خىش - ئەقرىبالارغا ، يىتىملەرگگ ، مىسكىنلەرگە ، مۇساپىرلارغا ، سائىللارغا ۋە قۇللارنىڭ ئازاتلىقىغا ئېرىشىشكە ياردەم بېرىش ، ناماز ئوقۇش ، زاكات بېرىش ، ۋەدىگە ۋاپا قىلىش ، ، يوقسۇزلۇققا ، كىسەللىككە ۋە ئۇرۇشقا سەۋىر قىلىش ياخشى ئەمەلگە كىرىدۇ . ئەنە شۇلار [ يۇقىرىدىكى ئەمەللەرنى ئىشلىگۈچىلەر ] راستچىل ئادەملەردۇر . [ مۇسۇلمانچىلىق دەۋاسىدا ]  ئەنە شۇلار تەقۋادار  ئادەملەردۇر  . [ سۆرە بەقەرە 177-ئايەت -ت]  < فەدئەھلە ھەلمۇئىمۇن > [ مەنىسى؛ شۇنداق مۆمىنلەر نىجاتلىققا ئېرىشىدۇ ]           مەنبە ؛ < سەھىھۇلبۇخارى جەۋھەرلىرى> دىن      ھازىرقى دەۋىردە ئۆزىنى مۇسۇلمان دەپ ، مۇسۇلمانلار ئادا قىلىشقا تىگىشلىك ۋەزىپىلەرنىڭ بىرىنى ئادا قىلمايدىغان ۋە بىلمەيدىغان كىشىلىرىمىز نۇرغۇن ، ئىمانى سۇزلاشقان كىشىلىرىمىز نىمىلەرنى قىلمايدۇ ؟! جەمىيەتنىڭ ھۈجەيرىسى بولغان ئائىلىلەردىكى كىرزىسلەر  نىمە سەۋەپلەردىن كېلىپ چىقىۋاتىدۇ ، ئاتا- ئانىلار ، پەرزەنتلەرچۇ ؟!  ئائىلىنى تۈزىگەن ۋاقتىمىزدا ئاندىن ئىناق جەمىيەت بەرپا قىلالايمىز . يۇقىردىكى  ئابزاسنى  نەچچە رەت ئوقىشىڭىزنى تەۋسىيە قىلىمەن .

nasiba

	بەكمۇ، بەكمۇ ئېسىل تېمىكەن، تېمىڭىزغا رەھمەت.

kilyang

	ئەسسىلامۇ ئەلەيكۇم ! ھۆرمەتلىك جىن ئەپەندىم بۇ تېمىنى ناھايتى ھالقىلىق پەيىتتە بەكمۇ ياخشى يوللاپسىز  مەن ئاتا رومانىنى 2006 - يىلى ئوقۇغان تەسراتىمنىمۇ يازغان . بۇ قىتىم بۇروماننىڭ بۇپارچىسنى قايتىدىن ئەستايىدىل ئوقۇپ چىقتىم ،بۇ بىر بۆلۈك ئابزاستا ئادەمنى ھەقىقەتەنمۇ ئويغا سالىدىغان بىلگۈچىلەر ئۈچۈن يىڭى تەپەككۇر  بار ! بۇ پارچىنى ئوقۇغان ھەرقانداق ئادەمگە مەنىۋى زوق ئاتا قىلىدۇ ! بىراق ھازىر بىرقىسىم تورداشلىرىمىز مۇشۇنىڭغا ئوخشاش ياخشى تىمىلارنى كۆڭۈل قويۇپ تەپسىلى چۈشۈنۈپ ئوقۇمايدۇ ھەتتا ئىنكاسنىمۇ تۈزۈك يازمايدۇ   رەھمەت ، قولىڭىزغا باركاللا دىگەندەك گەپلەر بىلەن مۇنبەردىن تىزلام قايتىپ چىقىدۇ !!!!! ئەمما مەن يىگىت ئەمەس قىز ، جىنسىيەت تىمىسىدا يىزىلغان ھەرقانداق ماقالىنى ناھايتىمۇ قىزىقىپ ئالدىرماي ئوقۇيدۇ ! بۇمۇ مانا مۇشۇنداق چاكىنلىقنىڭ ئىپادىسى ......................... دەپ كەلسەم قاينىسام يەنىلام بىز پەقەت يەنىلام بىز ، بىز ھەربىرىمىزدىن ئۆزىمىزدىن ، ئائىلىمىزدىن ، ئىسلام ھەقىقىتىنى توغرا تونۇساق بەلكىم ئۇنداقمۇ بولماس ،،،،،،،،..................... يۇقاردا ئىيتىلغان ئابزاس ھەر بىر تەپەككۇر ئىگىسىنى ، ئەقىل ئىگىسىنى چوڭقۇر ئويغا سالىدۇ . بۇنىڭغا قۇرئان كەرىم دىكى ھەر بىر ھەرىپ ،پەش ، چىكىت ، دەللىل ئىسپاتتۇر 14 ئەسىردىن بىرى قەلبىمىز ۋۇجۇدىدىن چوڭقۇر ئورۇن ئىلىپ كىلىۋاتىدۇ ................. ھىلىھەممۇ شۇنداق بىلگۈچىلەر ئۈچۈن بىر قەدەمنى ئىلىپ زىمىنغا دەسسىگەن ھەرقانداق ئىنسان بۇنى توغرا چۈشىنەلەيدۇ ! تەبىئەتنىڭ ھەر بىر قانۇنىيتى بۇنى توغرا چۈشەندۇرۇپ بىرىدۇ ئەمەسمۇ ؟ قالدىسنى مۇنبەرداشلار بىر بىرلەپ ھەققى قەلبى بىلەن ئىنكاس بىرىپ باقسۇن ؟

koklem

	ئەقىل ئىنسانلارنىڭ ئەڭ چوڭ بايلىقى، ئىگە بولغان ئەڭ بۈيۈك نېئمىتى. تەپەككۇرىمىزنى ئەقىلدىن ئىبارەت ماتور بىلەن ھەرىكەتلەندۈرۈپ، دىنىمىز توغرىسىدا، ئۆزىمىز توغرىسىدا، بىز ياشاۋاتقان دۇنيا توغرىسىدا، ھېچ ئوخشىشى يوق گۈزەل تەبىئەت توغرىسىدا داۋاملىق ئويلىنىپ، ئىزدىنىپ تۇرىشىمىز كېرەك...   تەپەككۇرۇمدا ئويغۇنۇش، ئىزدىنىش، يېڭىلىنىش ئېلىپ كەلگەن بۇنداق ياخشى ماقالىگە رەھمىتىمنى بىلدۈرمەي تۇرالمىدىم... كۆپتىن رەھمەت!

qaxmazulal

	كۆڭلۈمدىكىنى دىسەم بىز نۇرغۇن جەھەتتىكى يولباشچىلارغا مۇھتاج،ئەمما ھازىر بىزگە ئەڭ مۇھىمى ئەشۇ ئەقىل كۆزى بىلەن دىنىمىزنى چۈشەنگەن،دىننىڭ ھەقىقىي ماھىيىتىنى چۈشۈنۈپ بىزگە يەتكۈزەلەيدىغان يول باشچىلارغا مۇھتاج........لىكىن ھازىر ئەكسىچە رادىكال زاتلىرىمىز كۆپىيىپ كىتىپ قاششاڭ قىلىپ قويدى تەپەككۇرىمىزنى...