توردىكى مۇھەببەت

enwer-jula

	توردىكى مۇھەببەت ( ھېكايە) ئەنۋەر جۇلا ئېسىمدە قېلىشىچە، شۇ كۈنى يىگىتىمنىڭ كىرلىرىنى يۇيىۋاتاتتىم، يىگىتىم كومپيوتىرىنى ئويناپ بولۇپ سىرتقا چىقىپ كەتكەن ئىدى. بەلكىم بىردەم شامالداپ كىرگۈسى ياكى ھاراق ئىچكۈسى كەلگەندۇ... تېلېفۇن جىرىڭشىدى، ئالسام ناتۇنۇش بىر ئايال مەندىن ئەھۋال سورىدى. مەنمۇ جاۋابەن ئۇنىڭدىن ئامانلىق سورىدىم. «تېچلىقمۇ، سالامەتمۇ ئۆزلىرى، ئۆي ئىچى بالا-ۋاقىلار تېچلىقمۇ » دەپ ئەھۋال سورىشىشلا تۈگىگەندىن مەن ئۇ ئايالنىڭ كىملىگىنى سورىدىم. _ سىز ئەڭ ياخشىسى مېنىڭ كىملىگىمنى سورىماڭ، سىز مېنىڭ سورىغان سۇئالىمغا جاۋاپ بەرسىڭىزلا بولدى، _ دېدى ئۇ ئايال مۇلايىم ئاۋاز بىلەن. ئاۋازىدىن 30- 35ياشلار چامىسىدىكى ئايال ئىكەنلىكىنى پەرەز قىلدىم. بۇ گەپنى ئاڭلاپ سەل غەلىتە ھىس قىلدىم. _ ئۇنداقتا سىز مېنى تونۇمسىز؟_ ئاۋازىم غاراڭ-غۇرۇڭ چىقىپ كەتتى. _ تونۇمىسام سىزگە تېلېفۇن قىلارمىدىم سىڭلىم، تازا ئوبدان تونۇيمەن..._ دېدى ئۇ ئايال بايىقىدىن سەل باشقىچە تەلەپپۇزدا. ھاۋا تونۇردەك قىزىق بولغاچقا تەرلەپ تۇراتتىم. بۇ گەپنى ئاڭلاپ قىزىق چاينى ئوتلىغاندەك چېكەمدىن تەر قۇيۇلدى. كۆڭلۈمدە بۇ ئايالنى تېلېگراف شېركىتىنىڭ تېلېفۇن ھەققىنى سۈيلىگىچىسى خادىمى، باجگىر، ساقچى ئىشقىلىپ ھەر خىل ئوبرازدا تەسەۋۋۇر قىلىپ باقتىم. بەلكى ھەق ئېلىش تۈرىدىكى بىرەر مۇلازىمەتچى خادىم بولسا كېرەك، دەپ پەرەز قىلدىم. _ ئەجەپ ئىش سىز مېنى تونۇيدىكەنسىز، بىراق مەن سىزنى تونۇمايدىكەنمەن، _ دېدىم ئۇ ئايالغا. _ شۇنداق، _ دېدى ئۇ ئايال، _ سىز ھاياتىمدىكى ئەڭ مۇھىم بىر ئادەم، سىزنى كېچە-كۈندۈز خىيال قىلىمەن، نەپرەتلىنىمەن، يەنە بىر تۇرۇپ ئىچ ئاغرىتىمەن، _ دېدى ئۇ ئايال. بۇ گەپنى ئاڭلاپ مۇزلاپ كەتتىم. نورمال كېتىۋاتقان ئاپتوموبىل ئۆز كونتروللىقىنى يوقاتقاندەكلا ھودۇقۇپ كەتتىم. _ سىز ساقچىمۇ، نىمىشقا مېنى ھاياتىڭىزدىكى ئەڭ مۇھىم ئادەم دەپ بىلىسىز، نىمىشقا كېچە-كۈندۈز مېنى خىيال قىلىسىز، نەپرەتلىنىسىز، ئىچ ئاغرىتىسىز؟_ لاغىلداپ تىترىگىنىمچە بۇ سۇئاللارنى سورىدىم. ئۇ ئايال ساراڭدەك قاقاھلاپ كۈلۈپ ئارقىدىن يىغلاپ كەتتى، ئاندىن: _ مەن باشتا دېدىمغۇ، سىز سالاھىيىتىمنى سورىماڭ، سالاھىيىتىمنى ھازىر ئۇقسىڭىز قاتتىق قورقۇپ كېتىسىز، ئازاپلىنىسىز، ئەڭ ياخشىسى سورىغان سۇئاللىرىمنىڭ ئۆزىگىلا جاۋاپ بېرىڭ، _ دېدى ئۇ ئايال. _ قانداقسىگە، نېمە ئۈچۈن؟ بۇ...بۇ...ساراڭ..._ تېلېفۇننى تاققىدە قويۇۋەتتىم. شۇ تاپتا كاللامدا چاقماق چېقىلىپ، گۈلدۈرماما گۈمبۈرلەيتتى. ناھىيىتى قالايمىقان پەرەزلەر چاقماق تېزلىكىدە خىيالىمدىن كېچەتتى. سەل تۇرۇپ تېلېفۇن يەنە جىرىڭشىدى. بىر ئالماي دەپ يەنە ئالدىم. _ جېنىم سىڭلىم، گېپىمنى سەۋر-تاقەتلىك بىلەن ئاڭلاڭ، مەن ئەسكى ئادەم ئەمەس، بەلكى سىزگە ھىسداشلىق قىلىدىغان بىر ئاقكۆڭۈل ئايال..._ دېدى ئۇ ئايال تېلېفۇننى ئېلىشىمغىلا مىشىلداپ. _ شۇ تاپنىڭ ئۆزىدە گاڭگىراپلا قالدىم ھەدە، بەك غەلىتە گەپ قىلىدىكەنسىز، ئادەمنى قورقۇتماي گەپنىڭ توچكىسىنىلا دەڭ، مەن بەك قورقۇنچاق قىز، _ دېدىم ئۆزەمنى ئىلاجى بار سالماق تۇتۇشقا تىرىشىپ. ئايالنىڭ «مەن ياخشى ئادەم،سىزگە ھىسداشلىق قىلىمەن» دېگەن سۆزىدىن سەل پەسكويغا چۈشۈپ قالغاندەكمۇ قىلاتتىم. لېكىن شۇملۇقنىڭ بىشارىتى بۇرنۇمغا پۇراپ تۇراتتى. _ قىز؟ ھا!ھا!ھا!... سىز ئۆزىڭىزنى بېسىۋېلىپ تۇرۇڭ، بەزىبىر گۇمانىڭىزنى ساقىت قىلىۋېتەي، سىزنى قانداق تونۇيدىغانلىقىمنى ئېيتىپ بېرەي، _ دېدى ئۇ ئايال. _ قۇلىقىم سىزدە..._ بۇ ئايال بىلەن سۆزلىشىشكە تاقىتىم قالمىغان بولسىمۇ لېكىن يەنە بىر قېتىم تېلېفۇننى قويۇۋېتىشكە زادى جۈرئەت قىلالمىدىم. _ ئىسمىڭىز پەرىدە، توغرىمۇ؟ _ شۇنداق مەن پەرىدە. _ 26ياش. _ توغرا. _ شەھەرلىك 29- باشلانغۇچ مەكتەپتە ئوقۇتقىچىلىق قىلىسىز، ئەدەبىيات دەرسى بېرىسىز. _ ئېيتىۋېرىڭ... _ شۇ تاپنىڭ ئۆزىدە بىر پارچە سۈرىتىڭىزگە قاراپ ئولتۇرۇپتىمەن، نۇر يېغىپ تۇرىدىغان ئاپئاق،يۇمران يۈز، يوغان،نۇرلۇق قارا كۆزلەر، ئۇزۇن، ئەگمەچ قاش،ئىلىپتەك قاڭشار، سەل قېلىن، لېكىن ئۆزىگە خوپ ياراشقان يېرىم يۇمۇق لەۋلەر ئارىسىدىن مارىلاپ قالغان سەدەپتەك ئاپئاق بىر نەچچە تال چىش، سۇس بۈدۈر قىلىنغان چاچلار ناۋاترەڭ ئۆزە ياقىلىق پوپايكىنىڭ مۈرىسىگە تاشلىنىپ تۇرىدۇ... _ بولدى ئېيتماڭ..._ دېدىم تېخىچە گاراڭ ھالەتتە. _ ئىشەنمىسىڭىز، كىملىك گۇۋاھنامىڭىزنىڭ كۇپىيە نۇسخىسىمۇ مەندە بار. ئۇنىمۇ دەپ بېرەيمۇ؟ _ بولدى ھاجىتى يوق، سىز نىمىشقا مېنىڭ پېيىمگە چۈشىسىز، بۇنداق قىلىش نېمىگە ھاجەت بولۇپ قالدى؟ _ قوپاللا ئېيتتىم. _ دېمەك ئەمدى پاراڭلاشساق بولىدىكەن، _ دېدى ئۇ ئايال سۇئالىمغا جاۋاپ بەرمەي. _ نېمىنى پاراڭلىشىمىز، بىلمىدىم، سىزگە زادى نېمە كېرەك؟ _ بۇنى كېيىن دېيىشىمىز، مەن سىزنى بۇنچىلىك ياخشى بىلگەن بىلەن ئەمما ئىككىمىزنىڭ ئارىلىق تولىمۇ يىراق، سىز ئۈرۈمچىدە، مەن بولسام قەشقەردە. ئىككىمىز ئۇرۇق-تۇققانمۇ ئەمەس، ھەم ئەشەددى رەقىپلەرمۇ ئەمەس، بەلكى ئورتاق زىيانلانغۇچىلار... _ نېمىدە ئورتاق زىيانلانغۇچىلارمىز؟ _ ئەمدى دەيدىغان يېرىگە كەلدى، سىز ناھىيىتى سەمىمىلىك بىلەن جاۋاپ بېرىڭ، جۈرئەتنىڭ ھازىر قېشىڭىزدا يوقلىقىنى ئوبدان بىلىمەن. ئۇ مېنىڭ ئېرىم بولىدۇ، ئەستا! بۇ گەپنى ھازىرچە دېمەي تۇراي دەپ ئويلىغان ئىدىم، لېكىن سىز قىستاپ شۇ يەرگە ئاپاردىڭىز... بېشىمنىڭ ئۈستىدە يەنە بىر قېتىم چاقماق چېقىلدى. باياتىندىن بېرى بۇ خىل ئېھتىماللىقنى غىل-پاللا خىيالىمدىن ئۆتكۈزگەن ئىدىم. لېكىن جۈرئەتنىڭ ماڭا بولغان مۇھەببىتى، سەمىمىي ئىپادىسى، بارلىق ئىش-ھەرىكەتلىرى ئارقىلىق ماڭا قالدۇرغان تەسىراتلىرى ھەرقانداق گۇماننى سىغدۇرمايتتى. ھېلىمۇ ئۇ ئايالنىڭ بۇ سۆزىگە ئىشەنمىدىم. _ سىز راستىنلا خاتالىشىپسىز، بۇ مۈمكىنمۇ؟ جۈرئەتنىڭ قانداقسىگە ئايالى بولسۇن، بولۇپمۇ قەشقەردىن، توۋا... _ سىز جۈرئەتنىڭ دەل مۇشۇ يېرىگە ئالدىنىپ كەتتىڭىز، ئۇ سىزگە دېگەندەك ئۈرۈمچىلىك ئەمەس ھەم ئۈرۈمچىدىكى ئۇ كاتتا شېركەتنىڭ مۇئاۋىن دېرىكتورىمۇ ئەمەس، مۇنداقچە ئېيتقاندا ئۇ بىر مەككار قويمىچى. _ نېمە؟ ھا!ھا!ھا!..._ قاقاھلاپ كۈلۈپ كەتتىم، بۇ «ئېغى بار، بېغى يوق» گەپ راستلا كۈلگۈمنى كەلتۈرىۋەتكەن ئىدى. يىگىتىمنى ئۆزەمنىڭ ئەينەك ئالدىدىكى چىرايىمدەك چۈشەنمىسەم كاشكى! ئۇنىڭ 120كۋادىرات مېتىرلىق ئۆيىدە نىكاھسىز ئەر-خوتۇن بولۇپ تۇرىۋاتقىلى 1يىل بولاي دېگەن تۇرسا، ئۇنىڭ ئۈستىگە شەھەرنىڭ ئەڭ ئاۋات يېرىدىكى خىزمەت بىناسىنىڭ 12-قەۋىتىكى ئازادە ئىشخانىسىغىمۇ مېنى نەچچە قېتىم ئەكىرگەن، كىرىسلودا مېنى تىزىغا ئولتۇرغۇزۇپ قويۇپ سۆيۈۋاتقىنىدا كاتىپ قىزمۇ كىرىپ قالغان، يىگىتىمنىڭ بۇيرۇشى بىلەن شۇ شېركەتنىڭ نامىدىكى مائاش كارتىسىدا ئۆز قولۇم بىلەن بىر قانچە قېتىم مائاشىنى ئالغان تۇرسام... ئېنىقكى، بۇ بىر كولدۇرلىتىش، ئۇ ئايال چوقۇم مېنى كولدۇرلىتىۋاتىدۇ ياكى يامان غەرەزدە بىرەر نەرسە ئۈندۈرمەكچى بولسا كېرەك...جۈرئەت قانداقسىگە قەشقەرلىك بولسۇن،قەشقەردىن ئايالى بولسۇن، ئۇ ئايال دېگەندىكىدەك مەككار قويمىچى بولسۇن؟ مىڭ ئويلىساممۇ ئۇنىڭ شۇنداق بولۇش ئېھتىماللىقىنى جۈرئەتنىڭ مەن بىلىدىغان بارلىق ئىشلىرى لوگىكا جەھەتتىن ئۇنداق ئەمەس دەپ خۇلاسە چىقىراتتى. _ سىز كۈلمەڭ، مەن ئەستايىدىل گەپ قىلىۋاتىمەن، ئېرىم كومپيۇتېر زاپچاسلىرى سودىسى بىلەن شۇغۇللىنىدىغان بىر سودىگەر. ئۇنىڭ سىزگە مەن تېگىمدىن ئۈرۈمچىلىك دېگىنى پۈتۈنلەي يالغان، « باھادىر شېركىتى» دە ئىشلەيمەن دېگىنىمۇ قىپقىزىل ئالدامچىلىق، بىر ئايدىن بېرى پۇل بىلەن ئادەم ياللاپ ئېرىمغا پايلاقچىلىققا سالدىم، ئۇنىڭ ئاشۇ شېركەتتە قانداق سالاھىيەتكە ئىگە بولىۋالغىنىنى، كىمنىڭ ئۆيىنى بېقىپ ئولتۇرىۋاتقىنىنى، سىزنى قانداق ئىندەككە كەلتۈرگىنىنى، قانداق خوتۇن قىلىۋاتقىنىنى ھەممىسىنى بەش بىلىپ بولدۇم. ھەتتا ئىككىڭلارنىڭ كارىۋاتتىكى سۈرىتىڭلارنىمۇ قولغا چۈشۈرۈپ بولدۇم. سىلەر تېخى مۇشۇ ئاينىڭ 19-كۈنى توي قىلىمىز دەۋاتىسىلەر. ئۇنىڭ خوتۇنى ۋە ئىككى بالىسى بار ئادەم تۇرسا بۇ مۈمكىنمۇ؟ مەن سىزگە سەمىمىي، خەيرخاھلىق بىلەن گەپ قىلىۋاتىمەن سىڭلىم، ۋاقتىدا ئەقلىڭىزنى تېپىۋېلىڭ. مەن سىزنىڭ داۋاملىق ياشلىق باھارىڭىز ۋە ئىستىقبالىڭىزنى نابۇت قىلىۋېرىشىڭىزگە چىداپ بولالمىدىم. ئېرىمنى ماڭا قايتۇرۇپ بېرىڭ، دېيىشىمنىڭمۇ ھاجىتى يوق، چۈنكى ئۇ مېنىڭ قانۇنلۇق ئېرىم، ئىككى بالامنىڭ دادىسى، بۇ رىئاللىقنى ئۆزگەرتمەي تۇرۇپ ئۇ سىز بىلەن ھەرگىز توي قىلالمايدۇ. ئەمدىغۇ گېپىمنى چۈشەنگەنسىز...مەن پەقەت سىزنى دەپلا مۇشۇنداق قىلىۋاتىمەن، مەنمۇ سىزگە ئوخشاش ئالى مەكتەپتە ئوقۇغان، تۈزۈك ئورۇندا خىزمىتى بار ئاڭلىق ئايال، بولمىسا سىزگە ۋە ئېرىمگە بولغان نەپرىتىمنى قىساس ئېلىش ئارقىلىق باسىدىغان رەزىل پىلانلارنىمۇ ئويلاپ قويغان ئىدىم. مەكتىپىڭىزگە، سوتقا ئەرىز قىلساملا ھەر ئىككىڭلار تۈرمىگە تاشلىناتتىڭلار، ھېچ بولمىدى دېگەندىمۇئەخلاقنىڭ قاتتىق ئەيىپلىشىگە ئۇچرايتتىڭلار، سىزمۇ خىزمىتىڭىزدىن ئايرىلىپ قالاتتىڭىز، لېكىن ھازىرغىچە مەن ئىگەللىگەن ئەھۋاللارغا قارىغاندا سىزدە گۇناھ يوقكەن، خىزمەت ۋە باشقا جەھەتتىكى ئىپادىڭىز ھەممە ئادەمنىڭ قايىللىقىنى كەلتۈرىدىكەن، مەملىكەت بويىچە مۇنەۋۋەر ئوقۇتقۇچى ئىكەنسىز، تونۇش-بىلىشلىرىڭىز ۋە خىزمەتداشلىرىڭىزنىڭ ھەممىسى سىزگە بەك ياخشى قىز دەپ باھا بېرىدىكەن....لېكىن سىڭلىم، مۇشۇ ئىشتا ئىنتايىن ئەقىلسىزلىق قالدىڭىز. قانداق دېگەن ئىشلىمىگەن كاللا، نىكاھ ئوقۇتماي تۇرۇپ بىر ئۆيگە كىرىۋالىدىغان ئىش نەدە بار؟ سىز ئۇيغۇرمۇ ياكى باشقا تائىپىدىنمۇ؟ شۇنداقمۇ ئەقىلسىزلىق قىلامسىز سىڭلىم... گەپ بۇ يەرگەندە ئۇ ئايال ھۈڭگۈرەپ يىغلاپ كەتتى، مەنمۇ ئۆپكەم تېشىغا ئۆرۈلۈپ ئۆزەمنى تۇتىۋالالماي يىغلاپ كەتتىم. « بۇ نېمە ئىش، ئوڭۇممۇ چۈشۈممۇ؟ ئەجابا شۇ قەدەر شىرىن، شۇ قەدەر بەختلىك، شۇ قەدەر رومانتىك، شۇ قەدەر گۈزەل كېتىۋاتقان بۇ تۇرمۇشىمىزغا تۇيۇقسىزلا رەھىمسىز توپان ھۇجۇم قىلسا...ئاھ خۇدا...» ئايال سەل تۇرۇپ گېپىنى يەنە داۋام قىلدى. سۆزلىرى قۇلىقىمدىن كاللامغا ئەمەس، ئۇدۇل يۈرىكىمگە كىسلاتادەك قۇيۇلماقتا ئىدى. _ ئاخىرى مەن سىز ۋە ئېرىمنى ۋەيران قىلىدىغان پىلانىمدىن ۋاز كەچتىم. بۇنداق قىلسام ئائىلەم، ئىككى بالام، سىز ۋە مەن ئوخشاشلا ۋەيرانچىلىققا دۇچار بولىدىكەنمىز، مەن ئۆزەمنىڭ مائاشى بىلەن ئىككى بالامنى گۈلدەك بېقىپ كېتەلەيمەن. لېكىن، بالىلىرىم چوڭ بولغاندا دادىسىنىڭ رەزىل ئۆتمۈشىدىن يىرگىنىشىنى، باشقىلار تەرىپىدىن ھەر نېمە گەپلەرنى ئاڭلاپ ھاقارەتكە ئۇچرىشىنى خالىمىدىم، ئەقلى بار ئادەمگە ۋىجدان ئازابى سېلىشتىنمۇ ئارتۇق تۈرمە بولمىسا كېرەك. بالىلىرىم ۋە ئائىلەمنىڭ شان-شەرىپى ئۈچۈن مەن جۈرئەتنى ئۆزەمگە قايتۇرۇپ كەلدىم. شۇنى سەمىڭىزگە سېلىپ قويايكى، سىزدە بار چىراي مەندىمۇ بار، ھەم ئېرىمنى بويسۇندۇرغىدەك ئىقتىدارمۇ مەندە بار. بىراق ئېرىمنىڭ تۇرقىغا قارىسام كۆڭلۈم ئېلىشىدۇ، بۇنىڭلىق بىلەن ئۇنىڭدىن ۋاز كەچمەيمەن، ئۆزەمنىڭ، ئائىلەمنىڭ ئار-نومۇسى ئۈچۈن بۇ خورلۇقنى كۆتۈرۈشكە مەن رازى. مەن، قېينئاتام ۋە قېينئاناملار بىلەن بۈگۈن ئۈرۈمچىگە چۈشتۇق. كېلىپلا جۈرئەتكە تېلېفۇن قىلدۇق. ئۇ ھازىر قېشىمىزدا، سىزگە تېلېفۇن قىلىۋاتقىنىمنىمۇ ئاڭلاپ ئولتۇرىدۇ. ئۇنىڭغا ھەممە ئەھۋالنى ئۇققانلىقىمىزنى ئېيتتۇق... بىزنىڭ گېپىمىزنى يۇۋاشلىق بىلەن ئاڭلاپ بىز بىلەن بىللە كېتىدىغانلىقىنى ئېيتتى. ئۇنىڭغا شۇنداق قىلماي نېمە ئامال؟ ئۇنداق قىلمايدىكەن ئۇنى كۈتۈپ تۇرۇۋاتقىنى ئېچىنىشلىق ئاقىۋەت...سىزمۇ بىر زىيانكەشلىككە ئۇچرىغۇچى سىڭلىم، ئەڭ ياخشىسى ئېرىم ئۈستىدىن سوتقا ئەرز قىلماڭ، ئەرز قىلسىڭىزمۇ سىزگە ھېچقانداق پايدىسى يوق. جەمئىيەتتىكى يۈز- ئابرويىڭىز قاتتىق تۆكۈلىدۇ، ئۇنىڭ ئۈستىگە بۇ ئىشنى ئۆزىڭىز خالاپ قىلدىڭىز، ئېرىم سىزنى مەجبۇرلىمىدى، ھەممىنى ئۆزىڭىزنىڭ شور پىشانىلىقىڭىزدىن كۆرۈڭ... ھە راست، سىز ھازىر ئولتۇرىۋاتقان بۇ ئۆيدىن دەرھال كۈدە-كۈپىڭىزنى يىغىشتۇرۇپ چىقىپ كېتىڭ. مەن ياللىغان تىڭتىڭچى ۋە جۈرئەتنىڭ ئېيتىشىچە بۇ ئۆي ئۇنىڭ ئىچكىرىدە تىجارەت قىلىۋاتقان بىر ئاغىينىسىنىڭ ئۆيىكەن. ئۇ ئاغىينىسى يېقىنداشاڭخەيدىن قايتىپ كەلمەكچى ئىكەن... بىردىنلا كاللامنىڭ ئىچىدە ياغاچ تىلىش ماشىنىسىنىڭ ئاۋازىدەك چىرقىراق بىر ئۈن غەليان كۆتۈردى. كۆز ئالدىم قاراڭغۇلۇققا تىقىلدى... كەچقۇرۇن بولغاندا ھۇشۇمغا كەلدىم. ئۆي ئىچى كۆزۈمگە مۇدھىش دوزاقتەك كۆرۈنەتتى. ئۆزەمگە تەئەللۇق بولغان گىرىم بۇيۇملىرى ۋە كىيىم- كېچەكلىرىمنى بىر چامىدانغا پۇرلاپ تىقتىم –دە، ماغدۇرسىز پۇتلىرىمنى تەستە يۆتكەپ ئۆيدىن چىقىپ كەتتىم...

enwer-jula

	(2) ئۇ ئىش يۈز بېرىپ ئارىدىن 4ئاي ۋاقىت ئۆتتى. ئۇ چاغ يازنىڭ تازا تومۇز ئىسسىق ۋاقتى بولسا ھازىر ھەممە يەر كۆك مۇز بىلەن قاپلانغان قارا قىش. كۈندا دېگۈدەك قار ياغىدۇ، قار يېڭى ياغقاندا شۇ قەدەر ئاق ۋە پاك. لېكىن سائەت ئۆتمەيلا ئۈرۈمچىنىڭ ئىس-تۈتەكلىرى ئاپئاق قارنى ئۆزىدەك قارا ۋە مەينەت قىلىۋېتىدۇ. قارنىڭ بۇ قىسمىتى بىلەن مېنىڭ قىسمىتىم نېمىدېگەن ئوخشاش-ھە! چوڭ كوچىدىكى كۆك مۇزلارنى تېيېلىپ كەتمەي دەپ ئاۋايلاپ دەسسەپ مېڭىپ مەن ئىجارىگە ئېلىپ ئولتۇرىۋاتقان ئىككى ئېغىز كۈتلەك ئۆيۈمگە قايتىش ئۈچۈن ئارقا كوچىغا قايرىلىپ ئوشۇققىچە كېلىدىغان قارنى دەسسەپ ماڭدىم. بۇ مېنىڭ « نېرۋا كېسەللىكلەر دوختۇرخانىسى» دىن ساقىيىپ چىققىنىمغا بىر ھەپتە بولغان ۋاقىت ئىدى. قار يېڭى ياغقاچقا ئاپئاق ۋە پاكىزە ئىدى. خۇددى مېنىڭ بىر يېرىم يىلدىكى ھالىتىمگە ئوخشاش. ئۇ چاغدا مەن خۇددى مۇشۇ ئايىقىم ئاستىدىكى غىچىلداۋاتقان قارغا ئوخشاش ئاپئاق ۋە پاك ئىدىم. لېكىن ھازىر مەن ئاپئاق ئەمەس، يۈزلىرىمنى تورغاينىڭ پوقىدەك قارا داغ بېسىپ كەتتى، بۇرۇنقى ئىپەكتەك يۇمشاق چاچلىرىم تولا يۇلىنىپ ھېچنىمىسى قالمىدى، ھازىر چىرايىم ئىلگىرىكىگە پەقەتلا ئوخشىمايدۇ، گىرىم قىلسام تېرەمگە گىرىم ئىچمەيدۇ. قارا داغ ئاستىدىكى يۈز تېرەم بىر خىل كۆك كۆرۈنىدۇ. خۇددى چوڭ يولدىكى مۇزغا ئوخشاش. كۆزلىرىمنىڭ قىزلارغا خاس پاك رەڭگى يوقۇلۇپ ئىشرەتخانىدىكى پاھىشە قىزلارنىڭ كۆزلىرىگە ئوخشاپ قالغان، ئەينەككە قارىسام ئۇنىڭدىن ئۆزەممۇ ئىشەنمەيدىغان بىر خىل غەلىتە، يېقىمسىز نۇر چاقناپ تۇرىدۇ. ئەينەككە كۆزۈمنى ھەر خىل قىلىپ قاراپ باقتىم. ھەر خىل سۈرمىلەرنى سۈركەپ باقتىم، مۇلايىم قاراپ باقتىم، كۈلۈپ قاراپ باقتىم، يىغلاپ قاراپ باقتىم، بەرىبىر ئوخشاش. ئۇنىڭدىكى پاك نۇر يوقالغىنى يوقالغان ئىدى. كوچىدا ماڭسام كۆزۈمنى باشقۇرالمايمەن. ئەرلەردىن شۇنچىلىك نەپرەتلىنىمەن، ھەممىسىنى تۇرپان ئويمانلىقىدەك كېلىدىغان ئازگالدىن بىرنى كولاپ يالقۇنتاغدەك كېلىدىغان توپا بىلەن كۆمۈۋەتكۈم كېلىدۇ. لېكىن كۆزلىرىم ئىختىيارسىز ئەرلەرنىڭ كۆزىنىڭ بالىخانىسى تەرەپكە تىكىلىپ قالىدۇ...ئىچ- ئىچىمدىن بىر ئۆرتىلىش يامراپ چىقتى. لېكىن دوختۇر مېنى كۆڭلىڭىزنى ئازادە تۇتۇڭ، ئوشۇق ئىشلارنى كاللىڭىزغا كىرگۈزىۋالماڭ، قاتتىق ئازاپلانسىڭىز كېسىلىڭىز يەنە قوزغىلىدۇ دېگەن ئىدى. شۇڭا بۇ خىل ئازاپلىق تۇيغۇدىن قۇتۇلۇش ئۈچۈن جايىمدا بىر دەم تۇرۇپ ئايىقىم ئاستىدىكى ئاپئاق قارغا زەن سېلىپ قارىدىم. ئايىقىمدا دەسسەلگەن قار يۇندىغا ئايلانغان ئىدى. لېكىن ئاياق تەگمىگەن قار شۇ قەدەر ئاق، شۇ قەدەر بىغۇبار ئىدى. ئاسمان يۇندىدەك مەينەت، كىشىلەر موكىدەك ئۆتۈشۈپ كېتىۋاتقان چوڭ يولدىكى قار- مۇزلارمۇ بەڭگىلەرنىڭ تۈكۈرىكىدەك مەينەت، لېكىن كىشىلەرنىڭ ئايىقى تەگمىگەن جاي شۇنچىلىك ئاپئاق ۋە پاكىزە ئىدى. مەن كۆزلىرىمنى ئىلاجى بار كىشىلەرنىڭ ئايىقى تەگمىگەن جايغا ئاپىرىشقا تىرىشتىم. ئاپئاق قار كۆڭلۈمگە بىرئاز تەسەللى بولدى. لېكىن ئاشۇ يۇندىدەك ئاسماننىڭ بىر تەرىپىدە سۇس چاقناپ تۇرغان قۇياشنىڭ زەئىپكىنە نۇرىدا سۇس جىمىرلاپ مېنى زاڭلىق قىلىۋاتقاندەك كۆرۈنەتتى... خالتا كوچىنىڭ ئايىقىدا بىر توپ بالىلار پەيدا بولۇپ قارنى پوڭزەك قىلىشىپ بىر-بىرىگە ئېتىشىپ ئوينىغىلى تۇردى. ئۇلارنىڭ شۇ تۇرقى شۇ قەدەر سۆيۈملۈك، قەلبى گويا ئاپئاق قاردەك ئاق ۋە بىغۇبار. ئۇلارنىڭ چۇرقىراشلىرىغا قاراپ يەنە بىر دەملىك ئازاپتىن خالاس بولدۇم. ئاندىن ئۇلار تەرەپكە قاراپ ئاستا ماڭدىم. قارنى بۇلغىۋەتمەي دەپ قارغا بوش دەسسىدىم. بەرىبىر، ئاياق قويىشىم بىلەن قار غاچىلداپ ئاۋاز چىقىراتتى، ئاندىن دەسسەلگەن يەردىن يۇندىدەك سۇ ئاقاتتى. بىر كەمدە، ئالدىمدا بىر-بىرىنى قولتۇقلىشىپ كېلىۋاتقان 35ياشلار چامىسىدىكى سالاپەتلىك بىر ئەر بىلەن 25ياشلار چامىسىدىكى قۇمچاقتەك بىر قىز پەيدا بولدى. ئەر ئۇزۇن بېغىررەڭ پەلتۇ كىيگەن، بوينىغا چىرايلىق چاقماق گۈللۈك شارپا ئارتىۋالغان، چاچلىرى توزغۇپ تۇرغان كېلىشكەن يىگىت ئىكەن، قىزمۇ ئۇنىڭغا پار كەلگەن بولۇپ ئۈرۈمچىنىڭ يىگانە گۈزەللىرىدىن ئىدى. تىكىلىپ قارىمايمەن دەپ يەنە تىكىلىپ قاراپ قالدىم، بولۇپمۇ يىگىتكە. يىگىت باشتا ماڭا پەرۋا قىلمىدى، لېكىن يېنىمدىن ئۆتۈپ كېتىۋېتىپ قىز ھەمرايىغا چاندۇرماي كوچىغا ئوۋ ئوۋلىغىلى چىققان ئىشقىۋاز يىگىتتەك ئەپجانىمغا بىر قارىدى. كۆزۈمگە قاراپ بىر كۆزىنى شوخلۇق بىلەن قىسىپ قويۇپ ئۆتۈپ كەتتى. ئاندىن سەل نېرىسىغا بېرىپ ئاپئاق قارنىڭ ئۈستىگە شىرىتتىدە بىرنى تۈكۈردى. تۈكۈرۈك قارنىڭ ئۈستىگە ئەمەس، خۇددى مېنىڭ يۈزۈمگە چۈشكەندەك ئەندىكىپ كەتتىم. « نىمىشقىمۇ ئۇنىڭغا قارىغان بولغىيتتىم، بۇ كۆزۈمنى نىمىشقا باشقۇرالمايمەن، ئۇمۇ نىمىشقا بىر ئوبدان گۈلدەك ئايالى تۇرۇپ ماڭا پاھىشىۋازدەك قارايدۇ، يەنە سەل نېرىسىغا بېرىپ تۈكۈرىدۇ...ئاھ خۇدا، مەن قانداق ئادەمگە ئۆزگىرىپ قالدىم-ھە...» مېنى شۇ قەدەر يىغا تۇتۇپ كەتتىكى ھۆڭرەپ يىغلىۋېتىشتىن ئۆزەمنى ئارانلا تۇتىۋالدىم. دوختۇر ماڭا قاتتىق ھاياجانلىنىشتىن پەرز تۇتۇشنى ئېيتقان ئىدى. بولمىسا يەنە ساراڭ بولۇپ قالىمەن. نېرۋا كېسەللىكلەر دوختۇرخانىسىغا يەنە بىر قېتىم كىرىپ قالغۇم يوق...ئۆيگە قانداق كىردىم، ئەيتاۋۇر يۈگۈرۈپ كەلگەندىمەن. ماڭا ئۆگزىسىدىكى ئىككى ئېغىزلىق چالما ئۆيىنى ئايلىغىنى 150سومغا ئىجارىگە بەرگەن قاسساپنىڭ ھويلىسىغا كىرىپ مايماق شوتىغا يامىشىپ چىقىۋاتقىنىمدا قاتتىق ھاسىراپ كەتكىنىمنى ھىس قىلىپ ئدندىن بۇ يەرگە كەلگۈچە جان-جەھلىم بىلەن يۈگۈرۈپ كەلگىنىمنى، يولدا بىر قېتىم تېيىلىپ يىقىلىپ چۈشۈپ پەلتۇيۇمنى پاتقاقتا بۇلغىۋالغىنىمنى ئېسىمگە ئالدىم. ياتاق ئۆيۈمگە كىرىپلا دوختۇر ئۈزمەي ئىچىشكە بۇيرىغان دورىدىن بىر تالنى ئاغزىمغا سالدىم-دە، كارىۋاتقا ئۆزەمنى دۈم تاشلاپ بۇقۇلداپ يىغلىۋەتتىم... كارىۋات مۇزدەك سوغۇق ئىدى. ئالتە تال قوغۇشۇن سۈمبە ئورنىتىلغان پار ئۆينى تۈزۈك ئىسسىتالمايتتى. بىر دەم يىغلاپ ئىچىم سەل بوشىغاندىن كېيىن كۆرپىنى سېلىپ، يوتقاننى تارتىپ يېپىندىم. ئۇخلىساملا ھەممە ئازاپنى ئۇنتۇپ كېتىشكە ئىشىنەتتىم. يوتقاننى بېشىمغا چۈمكەپ كۆزۈمنى چىڭ يۇمدۇم. ئاندىن بىردىن تارتىپ ساناق ساناشقا باشلىدىم...كۆزۈم ئۇيقۇغا باراي دېدىيۇ، مۈمكىنمۇ، ھېلىقى ئازاپلىق ئەسلىمىلەر يەنە كاللامغا كىرىۋالدى...

enwer-jula

	(3) بۇندىن بىر يېرىم يىل بۇرۇن ئۈرۈمچىدە يېڭى ياغقان قاردەك ئاپئاق، بىغۇبار، گۈزەل، بەختىيار بىر قىز ئىدىم. شىنجاڭنىڭ ئەڭ چەت يېرىدىن ئۈرۈمچىگە كېلىپ ئوقۇپ، ئۈرۈمچىنىڭ ئۆزىدە قېلىشنىڭ ئۆزىمۇ مەن ئۈچۈن يېتەرلىك بەخت ئىدى. يۇرتۇم شىمالدىكى ئەڭ چەت بىر ناھىيىدە ئىدى. مەن ئاتا-ئانامنىڭ ئىككىنچى ئارزۇلۇق قىزى ئىدىم. مەلۇم ئىنىستىتۇتنى ئەلا نەتىجە بىلەن پۈتتۈرگەندىن كېيىن ئاتا-ئانام يېنىپ كەل دېسە ئۇنىماي، ئۈرۈمچىدە قېلىش ئۈچۈن ساۋاقداشلىرىمنىڭ ئۆيلىرىدە قېلىنلىق بىلەن يېتىپ قوپۇپ يۈرۈپ يېرىم يىلنى ئۆتكۈزگەن ئىدىم. شۇ قەدەر جاھىللىقىمقا گەپ يىگۈزەلمىگەن دادام ئاخىرى بىر كۈنى ئۆزى كېلىپ پۈتۈن ئۆمرىدە تاپقان-تەرگىنىنى سەرپ قىلىپ يۈرۈپ مېنى ھازىرقى خىزمەت ئورنۇمغا ئورۇنلاشتۇرۇپ قويغان ئىدى. شۇ چاغدا دادام: _ قىزىم، ئاپىڭىز بىلەن ئىككىمىزنىڭ پۈتۈن ئۆمرىمىزدە يىغقان ۋەجى سىزنى ئوقۇتۇش ۋە بۇ قېتىمقى خىزمەت ئورۇنلاشتۇرۇش ئىشى بىلەن پاك-پاكىزە تۈگىدى. قېشىمىزغا يېنىپ كەلگەن بولسىڭىز ئىش يەنە باشقىچە بولاتتى. ئوبدان يەرگە ئورۇنلاشتۇراتتۇق، مۇشۇ ئورۇنسىز خەجلەپ كەتكەن پۇلغا كېيىنلىك تۇرمۇشىڭىزنى خاتىرجەم قىلىشقا خەجلەيتتۇق، بىر-بىرىمىزگە باغرىمىز قېنىشىپ ئۆتەتتى، يۇرتمۇ ئانچىۋالا ئەسكى ئەمەس، بىر يېرىڭىزنى تاتىلىۋالمايتتى...ھەي تاڭ؟! نېمىنى ئويلىدىڭىز قىزىم، قاراڭ بۇ ئۈرۈمچىگە، ئاشۇ ئاسمانپەلەك بىناسىدىن باشقا قارىغۇدەك نېمىسى بار بۇ يەرنىڭ؟ ئادەملىرى شۇ قەدەر سوغۇق،پەرۋاسىز. بىر ئادەم كوچىدا توڭلاپ ئۆلۈپ قالسىمۇ 3-4 كۈنگىچە ھېچكىمنىڭ كارى بولمايدىكەن. تېلېۋېزوردا ئېلان قىلىپ كەچلىك گېزىتكە باسقاندىن كېيىن ئاندىن ئىگىسى كېلىپ تونۇپ ئەكىتىدىكەن، بولمىسا يوق... يولىڭىزنى ماڭىمەن دەپ كىرمىگەن تۆشۈك، مارىلىمغان ئۆي قالمىدى، ئۆزىڭىزمۇ كۆردىڭىز، پۇلنىلا تونۇيدىكەن ئادەم تونۇمايدىكەن بۇ خەق...ھەي...بوپتۇ قىزىم، بىزنىڭ قېشىمىزغا قايتىپ بېرىشنى خالىمىدىڭىز، يەنە بىز ئاتا-ئانا پەرزەنتكە چىدىمايدىكەنمىز.ئەسلى- ۋەسلىمىزنى قۇرۇتۇپ يولۇڭىزنى ماڭدۇق. مانا بۇ ئۈرۈمچى قىزىم، پاقىڭىزغا قېنىۋېلىڭ..._ دەپ يىغلاپ كەتكەن ئىدى. يەنە قايتىدىغان چاغدا كۆزىگە ياش ئېلىپ تۇرۇپ: _ قىزىم، تەستە كەلگەن پۇرسەتنى قەدىرلەڭ، ئوبدان ئىشلەپ تۆھپە يارىتىڭ، قالغان گەپلەرنى ئاپىڭىز دېسۇن..._ دېگەن ئىدى. ئۇ چاغدا مەن 22 ياشقا كىرگەن، غايىگە بەك ئىشىنىدىغان، تىرىشچان، قىزغىن، جاھىل بىر قىز ئىدىم. خىيالىمدا ھەممە ئىش مېنىڭ ئويلىغىنىمدەكلا بولىدىغاندەك تۇيۇلاتتى. ئۈرۈمچىدە قېپ قالالىغىنىم ئۈچۈن چەكسىز خۇشاللىققا چۆمۈلگەن ئىدىم. دادامنىڭ ئازاپلانغان چىرايى ماڭا ئورۇنسىزدەك تۇيۇلدى. گەرچە دادامنى يىغلاپ تۇرۇپ ئۇزۇتۇپ قويغان بولساممۇ، لېكىن يۈرىكىم خۇشاللىقتىن تېپچەكلەيتتى. مەن ئەنە شۇ ئوتتەك قىزغىنلىقىم بىلەن ئەتىسىدىن باشلاپ دەرس مۇنبىرىگە چىقتىم. بۇ قىزغىنلىق ۋە تىرىشچانلىق ماڭا 3يىل ئىزچىل ھەمرا بولدى. كاللامغا خىزمەتتە نەتىجە يارىتىشتىن باشقا ئوي- خىياللار كىرىپمۇ چىقمايتتى. پۈتۈن ئوي خىيالىم قانداق قىلىپ ئوقۇغۇچىلىرىمغا ئەتىكى بىر نەچچە سائەتلىك دەرسنى ياخشى ئۆتۈش ئۈستىدىلا بولاتتى. بۇنىڭ ئۈچۈن كېچە-كېچىلەپ ماتىرىيال كۆرەتتىم، يېڭى ئوقۇتۇش مېتۇدى ئۈستىدە ئەتراپلىق ئىزدىنەتتىم، تەپەككۈر يۈرگۈزەتتىم. بۇ تىرىشچانلىقىم ئاخىرى مېۋە بەردى. شەھەر بويىچە ئۆتكۈزۈلگەن ساپا مائارىپى تەلىپى بويىچە دەرس ئۆتۈش مۇسابىقىسىدە ئۆز كەسپىم بويىچە بىرىنچىلىكنى ئالدىم. ئىش-ئىزلىرىم تېلېۋېزوردا ۋە «ئۈرۈمچى كەچلىك گېزىتى»دە ئارقا-ئارقىدىن تەشۋىق قىلىندى. مۇتەخخەسىسلەر مېنىڭ ئۆزگىچە دەرس ئۆتۈش مېتۇدىنى دادىللىق بىلەن قوللانغىنىمغا ناھىيىتى يۇقىرى باھا بەردى ھەمدە بىر مەزگىلگىچە مېنىڭ تەجرىبىلىرىمنى باشقا مەكتەپلەرگىمۇ كېڭەيتىش ئۈچۈن ئوقۇتقۇچىلارنى يىغىپ تەجرىبىلىرىمنى سۆزلەپ بېرىشكە ئويۇشتۇردى. شۇنىڭ بىلەن مەكتەپنىڭ گۈلى بولۇپ قالدىم. تەشكىل تۇرمۇشۇمنى ياخشى ئورۇنلاشتۇرۇپ بەردى. ھاياتىم بىر خىل رېتىمدا راۋان ئېقىۋاتقان ئېقىن سۇدەك كېتىۋاتاتتى. كېيىنلىك تۇرمۇش ئىشلىرىمنىمۇ غىل-پاللا ئويلىنىپ قالاتتىم. لېكىن خىزمەتكە بەك بېرىلىپ كەتكەن بولغاچقا ئۇنداق خىياللار مېنى ئاندا-ساندىلا پاراكەندە قىلىپ قوياتتى. بىراق، كېيىن مەكتىپىمىز يىراقتىن ئوقۇتۇش پروگرامىسىنى يولغا قويۇشقا باشلىدى. بۇرۇن مەكتەپتە 3لا كومپيۇتېر بار ئىدى، ئۇنى مەكتەپ مۇدىرى، خوجۇلۇق بۆلۈمى ۋە ئىلمىي بۆلۈملەر ئىشلىتەتتى. تېخى ئۇ چاغدا تورلاشتۇرۇلمىغان ئىدى. كېيىن كومپيۇتېر ئىشخانىلار بويىچە سەپلەپ بېرىلدى، تورلاشتۇرۇلۇپ يىراقتىن ئوقۇتۇش پروگراممىسى سىناق تەرىقىسىدە يولغا قويۇلدى. شۇندىن باشلاپ ، ۋەزىيەتنىڭ تەقەززاسى بويىچە كومپيوتېر ئۆگۈنۈشكە باشلىدۇق. مەن گەرچە ئالى مەكتەپتە كومپيۇتېر ئۆگەنگەن بولساممۇ، ئەمما ئالى مەكتەپتە ئۆگەنگىنىم بۇ يەردە ئىشلىمەچكە كومپيۇتېرنى باشتىن باشلاپ ئۆگۈنۈشكە كىرىشىپ كەتتىم. بىلمىگەنلىرىمنى سورىدىم، كەچلىرى ياتىقىمغا قايتماي خەت ئۇرۇش ۋە باشقا مەشغۇلات قىلىشنى تىرىشىپ مەشق قىلدىم. بارا-بارا كومپيۇتېرغا خۇمار بولۇپ قالدىم. توردىكى چەكسىز ئىمكانىيەتلەر، بىلىملەر مېنى ئۆزىگە لال قىلىۋالدى. قىسقىسى كومپيۇتېرغا ئەمەس، بىلىمگە خۇمار بولدۇم. كۈنلەر شۇ تەرىقىدە ئۆتۈۋەردى. بەزىدە قىزىقچىلىقتا ياتىقىمغا قايتماي تۈننى تاڭغا ئۇلىۋېتەتتىم. لېكىن ئەتىسى يەنىلا شۇ قەدەر روھلۇق ھالدا دەرسكە كىرىشىپ كېتەتتىم. كېيىن باشقىلارنىڭ ئۆگۈتىشى بىلەن كيۇ-كيۇ ئىلتىماس قىلدىم، بىر نەچچە دوستۇم ۋە يۇرتلۇقۇمنى دوست قاتارىغا قوشۇۋېلىپ سۆزلىشىشنى ئۆگەندىم. بۇ ئىش ماڭا يېڭى بىر شاتلىقنى ئاتا قىلدى. بىر-بىرىمىزنىڭ چىرايىنى كۆرۈپ تۇرۇپ سۆزلىشىش دېگەن نېمە دېگەن كۆڭۈللۈك، ھەقمۇ كەتمەيدۇ، قانچىلىك سۆزلەشسەك بولىۋېرىدۇ. لېكىن كيۇ-كيۇرىمغا قوشىۋېلىنغان دوسلىرىم ئاز بولغاچقا ھەمىشە سۆزلىىشىش پۇرسىتى چىقىۋەرمەيتتى. بەزىدە زېرىكىپ قالغىنىمدا دوستلۇققا قوشۇۋېلىش ئۇچۇرى ئەۋەتكەنلەرنى قوشۇۋېلىپ ئانچە-مۇنچە سۆزلىشىپ قوياتتىم. لېكىن، ئەھمىيەتسىز پاراڭلىشىدىغان كىشى بولۇپ چىقسا شۇ ھامان دوستلۇق قاتارىدىن چىقىرىۋېتىپ بولدى قىلاتتىم. كيۇ-كيۇدا ئۇزۇن پاراڭلىشىشنىمۇ خالاپ كەتمەيتتىم. چۈنكى خىزمەتكە تەسىر يەتكۈزمىگۈدەك ھالەتتە پاراڭلىشىپ قويساملا كۇپايە ئىدى. لېكىن، بىر يېرىم يىلنىڭ ئالدىدىكى بىر كەچقۇرۇنلىقى جۈرئەت بىلەن تۇنجى قېتىم كيۇ-كيۇدا سۆزلەشكەندىن كېيىن بۇ خىل ھالەت پۈتۈنلەي ئۆزگىرىپ كەتتى... (4) ئۇ ئاشۇ يازنىڭ بىر كۈنىدىكى چۈش ۋاقتى ئىدى. مەن مەكتەپنىڭ ئالدىدىكى ئاشخانىدىن چۈشلۈك تامىقىمنى ئالدىراپلا يېدىم-دە، ئىشخانامغا كىرىپ كومپيۇتېرىمنى ئاچتىم. كيۇ-كيۇنى ئەمدىلا ئېچىپ تۇرىشىمغا كيۇ-كيۇ قوڭغىرىقى « چىت-چىت» قىلىپ سايراپ كەتتى. قوڭغۇراقنى چەكتىم. چىققان تىزىملىكتىكى بۇ نامەلۇم كىشىنىڭ ئارخىۋىنى كۆرسەم ئارخىۋىنىڭ ئاستىدا ئاجايىپ مەنىلىك بىر ئابزاس سۆز بار ئىكەن. ئاشۇ سۆزنىڭ ھۆرمىتىنى دەپلا بۇ ئادەم بىلەن سۆزلىشىپ بېقىش نىيىتىگە كەلدىم-دە، ئۇنى دوستلۇق قاتارىغا قوشۇۋالدىم. _ ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم، چۈشلىكىڭىز خەيرلىك بولسۇن!_ دەپ سالام ئەۋەتتى،بۇنىڭغا جاۋابەن: _ ۋائەلەيكۇم سالام، سىزنىڭمۇ چۈشلىكىڭىز خەيرلىك بولسۇن،_ دەپ خەت يېزىپ يوللىۋەتتىم. _ ئالدىراش بولسىڭىز مالال قىلماي بولمىسا، بىلمىدىم، ئازراق ۋاقتىڭىز بارمىكىن،_ دېدى ئۇ ئادەم. كيۇ-كيۇدا سۆزنى بۇنداق ئەدەپ بىلەن باشلايدىغان ئادەمنى ناھىيىتى ئاز ئۇچرىتاتتىم ھەم بۇنداق كىشىلەر بىلەن ئازراق سۆزلىشىپ كۆرۈپ باقاتتىم. كۆپۈنچە كىشىلەر بۇنداق قىلمايتتى، ئەسسالامۇ ئەلەيكۇمنى چىرايلىق دەپ بولغاندىن كېيىن« سىز نەدە؟» دەپلا چۈشەتتى. بۇنداق كىشىلەرنى شۇ ھامانلا دوستلۇق قاتارىدىن چىقىرىۋېتەتتىم. يەنە بەزىدە مۇشۇنداق تەكەللۇپ سۆزلەر بىلەن گەپنى باشلاپ بىر يەرلەرگە كەلگەندە بىھايا گەپلەرنى قىلىپ پىستان چاقىدىغان ئادەملەرمۇ بار ئىدى. بۇلارنىمۇ شۇ ھامان چىقىرىۋېتەتتىم. كۆڭلۈمدە بۇ كىشىنىمۇ شۇ خىلدىكى كىشىلەردىن بولسا كېرەك دەپ ئويلىدىم. شۇڭا: _ ۋاقتىمغۇ بار، لېكىن تۈزۈت قىلماي ئېيتىۋېرەي، قۇرۇق پاراڭ سېلىشقا راستىنلا ۋاقتىم يوق، توغرا چۈشۈنۈڭ،_ دەپ خەت يېزىپ يوللىۋەتتىم. _شۇ تاپنىڭ ئۆزىدە كىچىككىنە ياردىمىڭزگە مۇھتاج بولۇپ تۇرۇپتىمەن، يېنىمدا لۇغەت يوق ئىدى، بىر خەتنى ئوقىيالماي قالدىم، مەن كومپيۇتېر مۇتەخخەسىسى، ئۇ خەتنىڭ مەنىسىنى دەرھال بىلمىسەم بولمايدىغان ئىش چىقىپ قالدى، باشقا تونۇشلار كيۇ-كيۇغا كىرمەپتۇ. شۇڭا سىزنى ياردەمگە چاقىرغان ئىدىم... _ ئۇنداقتا ئۇ خەتنى ماڭا كېسىپ ئەۋەتىپ بېرىڭ، مەندە لۇغەت بار، بۇ ئىشىڭىزغا خۇشاللىق بىلەن ياردەم قىلىمەن_ دېدىم بۇنىڭغا جاۋابەن. ئەلۋەتتە، دېمىسىمۇ باشقىلارغا ياردەم بېرىشنى ئەھمىيەتلىك ۋە خۇشاللىق ئىش دەپ بىلەتتىم. _ رەخمەت، سەت بولدى، _ دېدى ئۇ ئادەم. ئاندىن خەتنى كېسىپ ئەۋەتتى. ئۇ مەن تونۇيدىغان كۆپ سىزىقلىق بىر خەت ئىكەن. شۇ ھامان مەنىسىنى يېزىپ يوللاپ بەردىم. _ بەك ياخشى بولدى، چوڭ بىر ئىشىمغا ياردەم قىلدىڭىز، رەخمەت...._ دېدى ئۇ. _ تۈزۈت قىلماڭ، ئەرزىمەيدۇ،_ دەپ خەت يېزىپ ئۇنىڭغا يوللىۋەتتىم. پارىڭىمىز ئەنە شۇ بىر نەچچە جۈملە گەپ بىلەنلا ئاياقلاشتى. سۆزلىشىپ بولغاندىن كېيىن بۇ ئادەمنى كيۇ-كيۇدىن چىقىرىۋېتىشنى ئويلىدىم. لېكىن بۇ ئادەم بىلەن شۇنداق نورمال پاراڭلاشتۇق، كەمتەر، كىچىك پىئېل ئادەم ئىكەن، ئۇنىڭ ئۈستىگە ئۆزىنى كومپيۇتېر مۇتەخخەسىسى دەپ تونۇشتۇردى. بۇ مەيلى راست بولسۇن، يالغان بولسۇن ئۆزىنى مۇتەخخەسىس دەپ تونۇشتۇرۇشقىمۇ جۈرئەت كېرەك. بولدىلا تۇرىۋەرسۇن، دەپ ئۇنى دوست قاتارىدىن چىقىرىۋەتمىدىم. ئېسىمدە قېلىشىچە، ئارىدىن بىر ھەپتە ۋاقىت ئۆتكەندىن كېيىن ئۇنىڭ ياردىمىگە مەن مۇھتاج بولۇپ قېلىپ ، ئۇنى چاقىردىم. سەۋەبى كومپيۇتېرىم ۋىرۇسلىنىپ قېلىپ تەستە قوزغىلىدىغان بولۇپ قالغان ئىدى. مەن توردىن ۋىرۇس ئۆلتۈرۈش يۇمشاق دېتالىنى چۈشۈرۈپ ئىشلەتسە بولىدىغانلىقىنى ئاڭلىغان ئىدىم. لېكىن مېنىڭ يۇمشاق دېتال چۈشۈرۈپ ئىشلىتىشتىن پەقەت خەۋىرىم يوق ئىدى. ئۆزەم ئىككى كۈنگىچە كۆپ ئىزدەپ يۇمشاق دېتالنىڭ چۈشۈرۈش ئادرېسىنى ئاخىرى تاپقان بولساممۇ، لېكىن ئۇنى قانداق چۈشۈرۈشنى زادىلا بىلەلمىدىم. باشقا خىزمەتداشلىرىمدىن سورىسام ئۇلارمۇ بىلمەيدىغانلىقىنى ئېيتتى. چۈنكى مەكتەپتە تور مەشغۇلاتىنى ھەممىسىدىن بەكرەك بىلىدىغىنى مەن ئىدىم. بۇنى شۇنچە ھەپىلىشىپمۇ قاملاشتۇرالماي ئاخىرى ئۇ يادىمغا يەتتى-دە، كيۇ-كيۇسىغا كىرىپ ئۇنىڭدىن ياردەم تەلەپ قىلدىم. بىر قۇر ئەھۋال سورىشىشلاردىن كېيىن ئۇنىڭغا مەقسىدىمنى ئېيتسام ئۇ ماڭا ناھىيىتى ئەستايىدىلىق بىلەن چۈشەندۈردى. لېكىن مەن قاملاشتۇرالمىدىم. يۇمشاق دېتالنى چۈشۈرۈپ بولغاندىن كېيىن قاچىلاشقا كەلگەندە تىزىملىكتە چىققان بىر نەچچە بەلگىنىڭ قايسى ئىكەنلىكىنى زادىلا ئۇقالمىدىم. قاملاشتۇرۇپ بولالمىغىنىمنى ئېيتسام ئۇ يەنە ئېرىنمەي چۈشەندۈردى. لېكىن كاللام ئىشلىمەي ئۇنىڭ دېگەنلىرىنى ئاڭقىرالمىدىم. _ مىكرافوننى ئېچىڭا مەن سىزگە ئاۋازلىق قوماندانلىق قىلاي، _ دېدى ئۇ. ئۇ ئەۋەتكەن كامېرالىق سۆزلىىشىش ئىلتىماسىنى قوبۇل قىلدىم. ئېكراندا ئۇنىڭ سۈرىتى كۆرۈندى، سەل قارامتۇل بولسىمۇ پاكىز چىراي، قارا قاش،ئىللىققىنە چوڭ سۈپەت بىر يىگىت ئىكەن. بىر قاراشتىلا ماڭا يېقىملىق تەسىرات بەردى. _ ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم، ئاۋازىمنى ئاڭلىدىڭىزمۇ، _ دېدى ئۇ. ئاۋازىنىڭ تېمبىرى بەك يېقىملىق ئىدى. _ ئاڭلىدىم،_ دېدىممەن. _ ئۇنداقتا مەن سىزگە قانداق قىلىدىغانلىقىڭىزنى بىرمۇ-بىر ئېيتىپ بېرەي، شۇ بويىچە مەشغۇلات قىلىڭ، _ دېدى ئۇ. شۇنىڭ بىلەن ئۇ «ئۇ يەرنى چېكىڭ، بۇ يەرنى چېكىڭ» دەپ قوماندانلىق قىلدى. مەن ئۇنىڭ دېگىنىدەك قىلىپ يۇمشاق دېتالنى قاچىلىدىم. لېكىن بىر يېرىگە كەلگەندە يەنە قاملاشتۇرالماي قالدىم، ئۇ يەنىلا ئېرىنمەي چۈشەندۈردى. لېكىن، شۇكۈنى نېمە بولدۇمكى، ئۇنىڭ سۆزلىرىنى پەقەت ئاڭقىرالمىدىم. ئاخىرى مەن ئۇنىڭغا بۇ ئىشنى قاملاشتۇرۇشقا زادىلا كۆزۈم يەتمىگەنلىكىنى ئېنىق ئېيتىپ ئۇنى ئاۋارە قىلغىنىمنى، شۇڭا خىجىل بولىۋاتقىنىمنى ئېيتتىم. _ بۇنىڭغا خىجىل بولماڭ، بولمىسا مۇنداق قىلايلى، مەن كومپيۇتېرىڭىزنى يىراقتىن كونترول قىلىپ قاچىلاپ بېرەي،_ دېدى ئۇ. بۇ ئىشنىمۇ ئۇ 3قېتىم چۈشەندۈرگەندىن كېيىن يىراقتىن ھەمكارلىشىش كونۇپكىسىنى تەستە تاپتىم-دە، ئۇنىڭغا ئەۋەتىپ بەردىم. كومپيۇتېرىمنى كونترول قىلىش ئۇنىڭ ئىلكىگە ئۆتتى. مائۇسنىڭ نۇر بەلگىسى ئۇنىڭ باشقۇرىشىدا كومپيۇتېرىمنىڭ ئېكران يۈزىدە ھەرىكەتلەندى. مائۇسنىڭ نۇر بەلگىسى بىر قانچە كونۇپكا بەلگىسىنى تېز- تېز باستى-دە، ئىشنى بىردەمدىلا پۈتتۈردى. لېكىن ئۇ باش ئېكرانغا چېكىنگەن ۋاقىتتا، ئېكراندىكى سۈرىتىمگە ھەۋەسلىنىپ قاراپ قالغان بولسا كېرەك، نۇر بەلگىسىنى بىر ھازاغىچە قىمىرلاتمىدى. مەن بۇ ئىشنى چۈشۈنۈپ مىيىقىمدا كۈلۈپ قويدۇم. ئۇ يۇمشاق دېتالنى قاچىلاپ بولغاندىن كېيىن يىراقتىن كونترول قىلغۇچنى بىكار قىلىپ « ئەمدى كومپيۇتېرىڭىزنى قايتا قوزغۇتۇڭ، كومپيۇتېر پۈتۈنلەي قوزغىلىپ بولغاندىن كېيىن تورنى ئاچسىڭىز ئۆزى ئاپتۇماتىك ئىشلەيدۇ» دېدى. مەن ئۇنىڭغا رەخمەت ئېيتىپ ، ئۇنىڭ دېگىنىدەك قىلدىم. كومپيۇتېرىم قايتا قوزغالغاندىن كېيىن ئۇنىڭ كيۇ-كيۇسىغا كىرىپ يەنە بىر قېتىم رەخمەت ئېيتتىم. ئۇ چۈشۈنەلمىگەن تەرىپىم ۋە باشقا ياردىمىم كېرەك بولسا تارتىنماي ياردەم سورىشىمنى ئېيتتى. مەن قايتا-قايتا رەخمەت ئېيتتىم... ئارىدىن يەنە بىر نەچچە كۈن ئۆتۈپ ياخشىراق مۇزىكا ئاڭلىغۇم كەلدى-دە، ئۆزىچە ئۇنىڭ كيۇ-كيۇسىغا يەنە كىردىم. ئۇ يۇلتۇز ئوسمانىۋانىڭ ناخشىلىرىنى ئەۋەتىپ بەردى. ناخشىنى ئاڭلىسام ئاجايىپ مۇڭلۇق ئىكەن. ناخشىنىڭ ئوبدانلىقىنى دەپ ئۇنىڭغا رەخمەت ئېيتسام ئۇ، سىزگە يارىغان بولسا مەن يەنە بىر قانچە ناخشا ئەۋەتىپ بېرەي دەپ شۇ ۋاقىتلاردا ئەمدىلا بازارغا سېلىنغان ئابدۇللانىڭ يېڭى ناخشىلىرىنى ئەۋەتىپ بەردى. نىمىشقىدۇر ئۇنىڭغا ئامراق بولۇپ قېلىشقا باشلىدىم. ھەر قېتىم كيۇ-كيۇنى ئاچساملا ئۇنىڭ توردا بار-يوقلىقىغا سەپ سالىدىغان بولدۇم. لېكىن ئۇنىڭ كيۇ-كيۇسىغا كىرىشكە باھانە تاپالمىدىم. بىر كۈنى ئۇ ئۆزى مېنى چاقىردى. ئەھۋاللىشىپ بولغاندىن كېيىن، ئۆزىنىڭ بىر تور بېتىنى لاھىيىلىگەنلىكىنى، لېكىن خەت نۇسخىسىنىڭ نورمال چىققان-چىقمىغانلىقىنى ئۇقالمىغانلىقىنى، شۇڭا مېنىڭ كۆرۈپ بېقىشىمنى ئېيتتى ۋە تور بېكىتىنىڭ ئادرېسىنى ماڭا يوللاپ بەردى. مەن ئادرېسنى ئېچىپ قارىسام شۇنداق كۆركەم لاھىيىلەنگەن تور بېكىتى ئىكەن. خەتلىرىنىمۇ نورمال ئوقۇيالىدىم. _ ئۆزىڭىز لاھىيىلىدىڭىزمۇ؟ نىمانداق چىرايلىق، بەك ئوبدانكەن،- دەپ خەت يېزىپ يوللىۋەتتىم. _ رەخمەت، سىزگە يارىغان بولسا بەك خوش بولدۇم، _ دېدى ئۇ. مەن بۇ تور بېكىتىنىڭ نېمىگە ئىشلىتىلىدىغانلىقىنى ئۇنىڭدىن سورىدىم. _ بۇنى بىر ئۇنۋېرسال مۇنازىرە مۇنبىرى قىلىپ قۇرۇپ چىقىمەن،_ دېدى ئۇ، _ ئەدەبىيات، مۇزىكا، گۈزەل –سەنئەت، كومپيۇتېر بىلىملىرى، كىنو ھەممىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. ھازىر بىزدە مۇشۇنداق تور بېكەتلەر يوق دېيەرلىك. ھازىر ئۇيغۇر تور بېكەتلىرى نوقۇل چايخانىدا سۆزلىشىشكىلا مەركەزلىشىپ قېلىۋاتىدۇ. چايخانىلار ئاساسەن ئەھمىيەتسىز، تېتىقسىز پاراڭلار بىلەن توشۇپ كەتكەن. تېخىچە ھەقىقىي بىلىم-ئۇچۇر ئالىدىغان ھەقىقىي تور بېكىتىمىز يوق. مەن ھازىرغىچە ئاساسەن خەنزۇچە مۇنازىرە مۇنبەرلىرىنى كۆرۈپ كېلىۋاتىمەن. ئۇ تور بېكەتلىرىدە نۇرغۇن بىلىم ۋە ئۇچۇرلار ھەر كۈنى توننىلاپ يېڭىلىنىپ تۇرىدۇ، كومپيۇتېر ساھەسىدىكى يېڭى- يېڭى بىلىملارمۇ ئېلان قىلىنىپ تۇرىدۇ. ئىشقىلىپ ئۆگۈنىدىغان نەرسىلەرنىڭ كۆپلىكىدىن كۆزلىرىم ئالىچەكمەن بولۇپ كېتىدۇ. مەن ئۇيغۇر كومپيۇتېر ساھەسىدىكى ئاشۇ بوشلۇقنى تولدۇراي دەيمەن، ئىشىنىمەنكى، كومپيوتېرنىڭ كۈندىن-كۈنگە ئومۇملىشىغا ئەگىشىپ بىزدىمۇ خەنزۇلارنىڭكىدەك مۇنازىرە مۇنبەرلىرى پات كەلگۈسىدە پەيدا بولىدۇ. بۇنداقتا مىللىتىمىزنىڭ تەرەققىياتىدىكى بىر بوشلۇق تولدۇرۇلغان بولاتتى. _ ناھىيىتى ياخشى گەپلەرنى قىلدىڭىز، روھىم كۆتۈرۈلۈپ قالدى، ئاللا تىلىگىڭىزگە تېزرەك يەتكۈزگەي،_ دېدىم ئۇنىڭغا. _ رەخمەت، سىز تۇنجى بولۇپ تىزىملىتىڭ، بۇنداقتا بىرىنچى قوللىغۇچىم سىز بولۇپ قالىسىز، _ دېدى ئۇ. _ بولىدۇ، مەن تىزىملىتاي،_ دېدىم ئۇنىڭغا. ئۇ ماڭا قانداق تىزىملىتىشنى بىرمۇ-بىر ئېيتىپ بەردى. تىزىملاپ كىرىپ بولغاندىن كېيىن باش ستوندا ئىككى پارچە ماقالىنىڭ ماۋزۇسى تۇرغانلىقىنى كۆردۈم. ئۇنى ئاچسام ھەر ئىككىلىسى ئابدۇقادىر جالالىدىننىڭ ماقالىلىرى ئىكەن. مەن ھەر ئىككى ماقالىنى بىر قۇر قۇر كۆرۈپ چىققاندىن كېيىن، ئۇنىڭ چۈشەندۈرۈپ قويۇشى بىلەن ئىنكاس رامكىسىغا كىرىپ بۇ تور بېكىتى تارىخىدىكى تۇنجى ئىنكاسنى يازدىم. بىردەمدىن كېيىن ئۇ باش بېكەتكە چېكىنىپ ماقالە بار بەتكە قايتا كىرىشىمنى ئېيتتى. مەن دېگىنىمدەك قىلدىم. قارىسام مېنىڭ ئىنكاسىمنىڭ ئاستىدىكى رامكىغا « سۆيۈملۈك تورداش، مۇنازىرە مۇنبىرىمىزگە قەدەم تەشرىپ قىلغىنىڭىزنى چىن دىلىمىزدىن قارشى ئالىمىز _ جۈرئەت» دەپ يېزىپ قويۇپتۇ. سۆيۈملۈكۈم دەپ يېزىلغان خەتنى كۆرۈپ يۈزۈم ياللىدە بولۇپ كەتتى. بىر تۇرۇپ ئاچچىقىم كەلدى. شۇنىڭ بىلەن كيۇ-كيۇغا كىرىپ « ئەدەپسىز، كىم سۆيۈملىكىڭىز ئىكەن» دېگەن خەتنى يېزىپ ئۇنىڭغا يوللىۋەتتىم. بىر ھازادىن كېيىن ئۇ: « باشقىچە چۈشۈنۈپ قالماڭ، مەن ئۇ سۆزنى ئاپتوماتىك چىقىدىغان قىلىپ تەڭشەپ قويغان» دەپ خەت ئەۋەتتى. مەن «ھە...» دەپ خەت يازدىم. شۇنداق قىلىپ ئۇنىڭ بىلەن پارىڭىمىز قىزىپ قالدى. ئۇ مېنىڭ كەسپىمنى، قەيەردە ئىشلەيدىغانلىقىمنى سورىدى. مەن ئۇنىڭغا ئەدەبىيات ئوقۇتقىچىسى ئىكەنلىكىمنى ئېيتسام ئۇ خۇشال بولۇپ: _ ئۇنداقتا ماقالە يازالايدىكەنسىز-دە، بولسا بىر ماقالە يېزىپ بەرگەن بولسىڭىز، شىئېر بولسىمۇ مەيلى _ دېدى ئۇ. ئۆزەممۇ ئانچە-مۇنچە بىر نەرسە يېزىپ قويىدىغان بولغاچقا خۇشاللىق بىلەن ماقۇل بولدۇم. شۇنىڭ بىلەن ئۇنىڭ بىلەن خوشلاشتىم-دە، كېچىچە «بىر توپ ئاققۇ» سەرلەۋىلىك مۇنۇ ئىپىك شىئېرنى يېزىپ چىقتىم. «كەپتۇ بىر توپ ئاققۇلار،ئەتىيازدا جەنۇپقا. ماكان تۇتۇپ ساسلىقنى،ھاياتقا جۆر بولماققا. ئۇلار بىلمەس جەنۇپنىڭ،ئۆزگىرىشچان ھاۋاسى، كەلگەن بىلەن ياز بالدۇر،جۇدۇنى بار سوقماققا. توشقان قۇلاق بولغاندا،تېرەكلەرنىڭ ياپرىقى، تۇساتتىنلا قار يېغىپ،مۇز توڭلاپتۇ ئەتراپقا. ئاھ ،بىچارە جانۋارلار،مەڭدەپ قاپتۇ زەربىدىن، ئاتامانى ئىلاجسىز بۇيرۇق بەردى ئۇچماققا. سەپراس بولۇپ ئاققۇلار،كۆتىرىلدى ئاسمانغا، قانىتىدا ماغدۇر يوق،بارالمىدى يىراققا. چۈنكى ئۇلار ئاچ-زېرىن قالغانىدى نەچچە كۈن، ئوزۇق تېپىپ يىيەلمەي،مۇز توڭلىغان ساسلىقتا. موللاق ئاتتى نەچچىسى،توڭ چالمىدەك پوك چۈشۈپ، نىمە ئامال بار دەيسىز جان كەلگەندە تۇمشۇققا! ئەمدى ئۇزۇق يىمىسە،قىيىلاتتى كۆپلەپ جان، ئاقىلانە چارىدۇر قونۇش كېرەك مۇزلۇققا. ئۇلار قوندى ئىككىلىك مۇز تۇتقان كۆل ئۈستىگە، كۆزى چۈشتى ئەڭ ئاۋال مۇز ئاستىدىكى بېلىققا. شوخ ئوينايتتى بېلىقلار،مۇز ئاستىدا ئۈزۈشۈپ، ئاققۇلارغا نىجاتلىق بوپ تۇيۇلدى بۇ گويا. يىمەك بولۇپ بېلىقنى چوقۇلىدى ئالدىراپ، نەچچىسىنىڭ تۇمشۇقى سۇنۇپ كەتتى شۇ ئاندا. بۇ بىر قىيىن مەسىلە بوپ تۇيۇلدى ئۇلارغا، يىيىش ئۈچۈن بېلىقنى مۈمكىنمۇ مۇز يارماققا؟ بىر ئاز قېلىن ئىدى مۇز ،بىگىز بىلەن تەشكۈدەك، ئاققۇلارنىڭ تۇمشۇقى ئاجىز ئىدى بۇ ئىشقا. ئەڭ ئاخىرقى ئۈمىدى—ئىدىغۇ بۇ بېلىقلار، بىر ۋاق قوساق توقلىماي يۈزلەنسۇنمۇ ماماتقا؟ قاتتى ئەجەپ باشلىرى تاپالماي ھېچ بىر ئىلاج، ماڭدى ئۇياق-بۇياققا،چۈشۈپ ئۇلار «غاق-غاق»قا. تۇغۇلىۋىدى بىر ئۈمىد،تەس بولدىغۇ ئېرىشمەك، ئۆلدى يەنە نەچچىسى،سوغۇق بىلەن ئاچلىقتا. دەۋرەپ كەلدى تۆت ياقتىن ئۆلۈم ئاتلىق ۋەھىمە، تەقدىرىگە تەن بېرىپ شۈك بوپ قالدى ئاققۇلار. ئاھ،بۇ چاغدا مۆجىزە يۈز بەردىغۇ تۇساتتىن، ئاتامان قۇش بىر ئۇچۇپ كۆتىرىلدى ئاسمانغا. ئەڭ ئاداققى كۈچىنى ئىشقا سالدى ئۇ بەلكىم، بەك ئىگىزدە توختىدى،ئوخشاپ گويا راكېتاغا. پەستىكىلەر ئاڭقىرىپ بولغىچە ئىش سەۋەبىن، شۇئان پەسكە شۇڭغىدى كۈچەپ ئاتقان ئوق گويا. ھايات سۆيۈش ئۇ نىمە؟سۆيسەڭ ئۇمۇ سۆيەركەن پىداكارلىق ئۇلۇقلۇق بېرىدىكەن ھاياتقا. قارس قىلىپ تەگكەندە،ئاتامان قۇش تۇمشۇقى، مۇز يېرىلىپ بىر گەزچە ئايلىنىپتۇ كاچكۇلغا. ھەتتا ئۇنىڭ زور جىسمى كۆل تۈۋىگە پېتىپتۇ، قەھرىمانە بۇ روھى داستان بوپتۇ تىللاردا. قالغان بىر توپ ئاققۇلار،ھايات قاپتۇ بېلىق يەپ، ساق-سالامەت يېتىپتۇ،ئىللىققىنە ماكانغا.» ئەتىسى شىئېرنى قايتا تۈزۈتۈپ كومپيۇتوردا ئۇردۇم-دە، ئۇنى مۇنازىرە تورىنىڭ ئەسەر يوللاش رامكىسىغا كىرگۈزىۋەتتىم. بۇ ئاشۇ مۇنازىرە مۇنبىرىدىكى تۇنجى يوللانغان ئىجادىي ئەسەر سۈپىتىدە ئانچە ھايال قالمايلا باش بەتكە چىقتى. ئۇ چىقىپ بولغاندىن كېيىن 3ئادەم ئۇنىڭغا ياخشى باھا بېرىپ قىسقا ئوبزور يېزىپتۇ. شۇ قەدەر خوشال بولۇپ كەتتىم. بۇ مېنىڭ تۇنجى قېتىم ئەسەر ئېلان قىلىشىم ئىدى.كۈنلەرنىڭ ئۆتۈشىگە ئەگىشىپ « ماياك تورى»غا ئەزا بولغانلار ۋە بۇ تور بېكىتىنى زىيارەت قىلىدىغانلار كۈندىن-كۈنگە كۆپەيدى. ياش يازغۇچى – شائىرلار، ئەدەبىي تەرجىمانلار ئاشكارە مەتبۇئاتتا ئېلان قىلىشقا ئۈلگۈرمىگەن ياكى ئېلان قىلدۇرالمىغان يازمىلىرىنى بۇ يەرگە تۆكۈۋەتتى. كومپيۇتېر مۇتەخخەسىسلىرى، پروگراممىرلار ۋە ياش ھەۋەسكارلارمۇ كومپيۇتېر جەھەتتىكى بىلىملىرىنى ئۆز-ئارا ئالماشتۇراشاتتى. بەزىلەر MTV ناخشىلىرىنىمۇ ئارىلاپ يوللاپ قوياتتى. جۈرئەت دېگەندەك تۈرلۈك بىلىم-ئۇچۇرلار كۈندە يېڭىلىنىپ تۇرىدىغان، ئۆزئارا پىكىر- ئىختىلاپ ئالماشتۇرۇشۇپ تۇرىدىغان ئۇيغۇرلارنىڭ تۇنجى مۇنازىرە مۇنبىرى ئاخىرى بارلىققا كەلدى. بەزىدە مۇنازىرىلەر شۇنچە بەك قىزىپ كېتەتتىكى، يازغۇچى- شائىرلار ئىككى قاش بولىۋېلىپ مۇنازىرىلىشىپ چىڭ يېرىگە كەلگەندە ئاغزىنى بۇزۇشۇپ تىللىشىپ كېتەتتى. مەن بۇرۇن جەمئىيەتنى ئانچە بەك چۈشەنمەيتتىم. لېكىن، «ماياك»تا بولىۋاتقان مۇنازىرىلەرنى كۆرۈپ ئۇيغۇر زىيالىيلىرىنىڭ ئومۇمىي ئەھۋالىنى ئازراق چۈشەنگەندەك بولدۇم. چۈنكى، ھەر كىم نېمىنى ئويلىسا دادىل سۆزلىيەلەيدىغان شارائىت بۇ يەردە بولغاچقا بۇ بەئەينى جەمئىيەتنىڭ كىچىكلىتىلگەن كارتىنىسىدەك تۇيغۇ بېرەتتى. ھەممىدىنمۇ بەك شىئېرىيەت سەھىپىسىدىكى مۇنازىرە بەك قىزىيتتى. چۈنكى ئەدەبىيات ساھەسىدە ئۆتكەن ئەسىرنىڭ 80-يىللىرىدىن بۇيان مەيدانغا كەلگەن گۇڭگا ئېقىمىدىكىلەر بىلەن ئەنئەنىۋى ئېقىمدىكىلەرنىڭ مەتبۇئاتتا بېسىقىپ قالغان بەس- مۇنازىرىسىگە « ماياك مۇنبىرى» قايتىدىن بىر بوشلۇق ھازىرلاپ بەرگەن ئىدى. ئۇلارنىڭ پىكىر-ئىختىلاپى ئاساسەن ئەنئەنىۋى ئېقىمدىكىلەر گۇڭگا يازىدىغانلارنى « يازغان نەرسىلىرىڭنى ئۆزەڭمۇ چۈشۈنەلمىسەڭ يا خەلقىمىز ئۇنىڭدىن مەنىۋى زوق ئالالمىسا بۇ قانداقمۇ ئەسەر بولسۇن» دەپ ئەيىپلەيتتى، مازاق ئېتەتتى. گۇڭگا ئېقىمىدىكىلەر بولسا: « سېنىڭ يازغىنىڭنى دۆت- ئاڭقاۋلارمۇ چۈشۈنەلەيدىغان نان يېسە قوساق تويىدۇ دېگەندەك قۇرۇق سۆز دۆۋىسى تۇرسا ئۇ قانداقمۇ سەنئەت بولسۇن؟ بىز يوشۇرۇن ئاڭنى قازىدىغانلار، فروئىد مۇنداق دېگەن، سارتىرى ئۇنداق دېگەن» دەپ ئۇلارمۇ قايىل قىلارلىق داۋلىلارنى ئوتتۇرىغا قوياتتى. ئىشقىلىپ ھەر ئىككى تەرەپنىڭ ئۆزىگە ھەق ئىدى. بىر-بىرسىگە قايىل بولمايتتى. مۇنازىرە دەسلەپتە ئىلمىي كېتىۋاتاتتى. بارا-بارا بىر-بىرىنى زەھەرخەندىلىك بىلەن مازاق ئېتىشلەرگە تەرەققى قىلدى. ئەن-ئەنىۋى ئېقىمدىكىلەر شىئېر يېزىپ مۇنبەرگە يوللىسا گۇڭگاچىلار « تۆت چاسا ماقالە بوپتۇ» دەپ زاڭلىق ئېتىپ ئىنكاس يېزىپ قوياتتى. گۇڭگىچىلارنىڭ شىئېرى چىقسا ئەنئەنىۋى ئېقىمىدىكىلەر: «زاغرا بېلىق لەرزان ئۇچماقتا، سۇدا ئۈزۈپ ئوينايدۇ ئېشەك. تۇخۇم باستى توپ-توپ يىلقىلار، قاغىلارغا قوندى كۆك تېرەك. ئاخشام چىقتىم داڭخاغا، يانچۇقۇمدا 4سوم بار، ئەجەپمۇ ياراشىپتۇ، يايرىم بەرگەن ئىشتانباغ» دېگەندەك بىر نەرسىلەرنى قاپىئەلەشتۇرۇپ يېزىپ قوياتتى. ئاخىرى ئۇلارنىڭ زىددىيىتى شۇ دەرىجىگە باردىكى ئاغزىنى بۇزۇپ تىللىشىشلاردىن باشقا كىشىلەر: « بۇلارمۇ تەربىيە كۆرگەن زىيالىيلارمىدۇ؟» دەپ قالاتتى. شۇنداق كۈنلەرنىڭ بىرىدە، مەن بۇ يازمىنى يېزىپ ئۇلارغا ئىبرەت قىلدىم. «مۇنبەردىكى لەتىپە زامانىمىزدىكى داڭلىق شائىرلارنىڭ بىرى ئۆزىنىڭ ئەڭ نادىر بىر شىئېرىنى ‹ماياك مۇنبىرى›گە يوللاپتۇ. گۈلدۈرمامائەپەندى بىلەن شاۋقۇن ئەپەندى خانتەڭرى ئەدەبىيات- سەنئەتچىلەر مۇكاپاتىنى ئېلىش ئۈچۈن ئۈرۈمچىگە كەتكەچكە، شىئېرىيەت سەھىپىسىگە ۋاقتىنچە شارقىراتما ئەپەندى تەھرىرلىك قىلىۋاتقان ئىكەن. جۇ گېلياڭدەك كاللىسى ئىشلەيدىغان شارقىراتما ئەپەندى ھەممە تەرەپتىن تولۇق بالاغەتكە يېتىپ ئاجايىپ ياخشى يېزىلغان بۇ شىئېرنى تۇنجى بولۇپ تاپشۇرۇپ ئېلىپ بارىكاللا! ياپانا!... شىئېر دېگەن مۇشۇنداق بولمامدۇ، دەپ توۋلىۋېتىپتۇ. ھەمدە شىئېرنى دەرھال مۇنبەرگە چىقىرىۋېتەي تۇرغاندا تۇساتتىن كاللىسىغا شۇنداق بىر ئوي كەپتۇ: تۇرۇپ تۇرە، شىئېرغۇ كارامەت ئېسىل يېزىلىپتۇ. ئەمما لېكىنزە كىشىلەر ھەمىشە بىر مەسىلىنىڭ پەقەت بىر تەرىپىنىلا كۈزىتىپ تەپەككۈر قىلىشقا ئادەتلىنىپ قالدى. بىز تەبىئىي پەنچىلەر بولساق مەسىلىنى ئەتراپلىق كۈزۈتۈشكە ئادەتلەنگەن. بىر نەرسىنى كۆرمەكچى بولساقمۇ ئۆرۈپ-چۆرۈپ ، ئوڭدا- دۈمدە قىلىپ قاراپ باقىمىز، شۇنىڭغا ئوخشاش بۇ شىئېرنىڭ سۆزلىرىنىمۇ يېزىلش تەرتىپىنى ئوڭىغا كېلىدىغىنىنى سولغا، بېشىغا كېلىدىغىنىنى ئايىقىغا قىلىپ ئۆزگەرتىپ قويسام قانداق بولار؟ شىئېرىيەت ھەۋەسكارلىرىمۇ شائىر جاپا تارتىپ يازغان بۇ نەرسىنى ئۇنداق ئاسان ئوقۇپ تۈگىتىۋەتمىسۇن.سەل جاپادا ئوقۇغان نەرسە ئەستىن ئوڭاي چىقمايدۇ. بۇنىمۇ بىر سىناپ كۆرگۈلۈك. شۇ ئويغا كەلگەن شارقىراتما ئەپەندى ھېچ ئىككىلەنمەيلا ئازراق ۋاقىت ئاجرىتىپ شىئېرنىڭ سۆزلىرىنىڭ رەت تەرتىپىنى ئوڭىغا كېلىدىغىنى سولغا، بېشىغا كېلىدىغىنى ئايىقىغا قىلىپ ئۆزگەرتىپ مۇنبەرگە چىقىرىپ قويۇپتۇ. شىئېر مۇنبەرگە چىققاندىن كېيىن ئىسمى-زاتى ھەممەيلەنگە تونۇشلۇق بولغان شائىرنىڭ بۇ شىئېرى ھەممەيلەننىڭ دىققىتىنى ماگنىتتەك تارتىپتۇ. لېكىن شىئېرنى بىر نۆۋەت ئوقۇپ كۆرگەندىن كېيىن ھېچكىم گاڭگىراشچىلىقتا بىرنېمە دېيەلمەپتۇ. ‹ماياك› تىكى شائىرلارنىڭ شائىرى ئاشىقمۇ شىئېرگە مۇنداق قاراپ قويۇپ بېشىنى بىر سىلكىۋېتىپ ئا...ئىشىمنى قىلاي-يا ئارتۇق ئىشقا ئارىلاشماي دەپ باشقا تورنى زىيارەت قىلغىلى چىقىپ كېتىپتۇ. شۇنداق. بۇ شىئېر گۇڭگادىنمۇ ئۆتە گۇڭگا يېزىلىپ كەتكەچكە ھېچكىم بىر نەرسە دېيەلمەپتۇ. ئەسلىدە بۇ شىئېرنىڭ ئاپتورى ئەنئەنىۋى ئۇسلۇپ بىلەن يېڭىچە ئۇسلۇپنىڭ ئوتتۇرىسىدىراق شىئېر يازىدىغان بولغاچقا يېڭىچە ئۇسلۇپقا قىزىقىدىغانلارنىڭمۇ، ئەنئەنىۋى ئۇسلۇپقا قىزىقىدىغانلارنىڭمۇ ئوخشاشلا ھۆرمىتىگە ئېرىشكەن ئىكەن. شۇڭا ئەنئەنىۋى ئۇسلۇپقا قىزىقىدىغانلار بىراقلا بەك گۇڭگا يېزىۋەتكەن بۇ شائىرغا كۆڭلىدە نارازى بولغان بولسىمۇ، ئەمما بۇرۇنقى ھۆرمەتنى ساقلاش يۈزىسىدىن چىش يېرىپ بىر نېمە دېيەلمەپتۇ. يېڭىچە شىئېرغا قىزىقىدىغان بالىلارمۇ ھەددىدىن زىيادە گۇڭگا يېزىلىپ كەتكەن بۇ شىئېردىن ھېچقانداق ئىستىتىكا تاپالماي ھە، بۇ يېڭى چىققان ئۇسلۇپ ئوخشايدۇ، كېيىنرەك بۇ ھەقتىكى ئىلمىي ماقالىلەر ئېلان قىلىنسا ئاندىن تەجرىبىسىنى ئۆگۈنەرمىز دەپ گەپ- سۆز قىلماپتۇ. شۇنداق قىلىپ شىئېر مۇنبەرنىڭ بىرىنچى بېتىدە ساق يېرىم كۈن تۇرۇپ قاپتۇ. يېڭى شىئېرلار يوللىنىپ شىئېر بىرىنچى بەتنىڭ ئەڭ ئاستىغا چۈشۈپ قاپتۇ. يەنە يېڭى شىئېردىن بىرى يوللانسىلا شىئېر رامكىنىڭ ئاستىغا كىرىپ كېتىدىكەن. بۇ چاغدا شۇنچە كاتتا شائىرنىڭ شىئېرىنىڭ ئىنكاسسىز قېلىشىغا ئىچى پۇشقان بىر تورداش بىر ئېغىز بولسىمۇ ئىنكاس يېزىپ قويۇشنى توغرا تېپىپ «ياخشى شىئېركەن، تېخىمۇ تىرىشىڭ » دەپ ئىنكاستىن بىرنى يېزىپ رېكورتنى بۇزۇپتۇ. بۇ چاغدا تاقىتى تاق بولغان يۇلغۇنجان ئۇنىڭ تېگىدىكى رامكىغا « قاچاندىن بېرى بۆرەكچە ئۇسلۇپقا كۆچۈۋالدىڭىز، بۇنداق قىلسىڭىز ئاۋام پۇقرانىڭ ھۆرمىتىدىن مەھرۇم قالىسىز.دەرھال ئۆز يولىڭىزنى تېپىۋېلىڭ» دەپ ئىنكاس يېزىپتۇ. بۇنى كۆرگەن بۆرەك ئەپەندىمۇ بوش كېلىشنى خالىماي:« يۇلغۇنجان ئەپەندىم، ئەڭ مۇھىمى شىئېرنى يەنە بىر قېتىم ئوقۇپ بېقىڭ!» دەپ رەددىيە بېرىپتۇ. ئۇ ئىككىسىنىڭ يەنە بىر نېمە دەپ قېلىشىدىن ئەنسىرىگەن ئەرۋەن ئەپەندى يېزىۋاتقان ھېكايىسىنى شۇ يەردىلا تاشلاپ قويۇپ: « ھاي! يۇلغۇنجان ئەپەندىم! سىز ئەدەبىيات توغرىلىق، شىئېر توغرىلىق بىرنېمە دەپ بولالمايسىز. ئەدەبىيات دېگەن ھازىر ناھايىتى بەك تەرەققى قىلىپ كەتتى. شىئېر دېگەن يۈرەكتىن بالىغا ئوخشاش قان بىلەن چىقىىدىغان نەرسە. ئادەمنىڭ روھىيىتىدىكى مۇرەككەپ ھادىسىلەرنى ئىنتايىن چەكلىك بولغان تىل بايلىقى بىلەن سۆرەپ چىقماق ئۇنچىۋالا ئوڭاي ئىش ئەمەس . بۇ بىر يېڭى سىناق. ئۇ مەيدانغا كەلگەندىكىن ھامان بىر تارىخى كاتىگورىيەنى باشتىن ئۆتكۈزۈش شەرتىنى ھازىرلاپ بولغان بولىدۇ.شۇڭا سۈكۈت قىلايلى» دېگەن گەپنى يېزىپتۇ. بۇ ئىنكاسنى كۆرگەن نوقۇتمۇ تاماكىسىنى تازا كۈچەپ ئىككىنى شورىۋېتىپ:« يۇلغۇنجان! بۇ شېرنىڭ نەرى بولماپتۇ. سز شېرنى بىلمىگەندىن كىين ئۇنداقكەن،مۇنداقكەن دېمەڭ!بۆرەكنىڭمۇ بۇنداق شېر يېزىشىغا ھايلى بار تېخى!ھەركىمنىڭ قانداقلىقى ئۆزىگە ئايان شۇنداقمۇ بۆرەك بۇرادەر،ھاھاھا...» دەپ يېزىپتۇ. بۇ چاغدا پوكۇنى دېگەن بۇرادەرمۇ پەقەت چىداپ بولالماي « ئاسماندىكى قاغىنىڭ يانچۇقىدا تۆت سوم بار،ئەجەپمۇ ياراشىپتۇ يارىم بەرگەن ئىشتانباغ» دېگەن گەپنى يېزىپ قويۇپتۇ. بۇ گەپنى ئاڭلىغان كەنجى ئېنگىلىزچە ئۆگۈنۈشنى توختىتىپ : « بۇرادەر، نىمىلا بولمىسۇن باشقىلارنىڭ ئەمگىكىگە ھۆرمەت قىلىڭ» دەپ يېزىپتۇ. يەنە قايىل بولمىغان بىرسى قاملاشمىغان ئىنكاستىن بىرنى يېزىپ قويۇپتۇ. شۇنداق قىلىپ قىزىرىشلار سەل ئەدەپ قاپتۇ. ئالدىراشلىقتىن سەل بوشىغان سىم-سىم ئەپەندى مۇنبەرلەرنى كۆرۈۋېتىپ بۇ تېما ۋە ئىنكاسلارنى كۆرۈپ قاپتۇ-دە، قاملاشمىغان ئىنكاستىن بىر-ئىككىنى ئۆچۈرىۋېتىپتۇ. شۇ قاتاردا نوقۇتنىڭمۇ بىر ئىنكاسى ئۆچۈرۈلگەن ئىكەن بۇنىڭغا ئاچچىقى كەلگەن نوقۇت:« باشقۇرغۇچىلار ،سىلەرگە نىمە يامانلىق قىلدىم،گېپىمنىڭ نەرى خاتاكەن. ھەدېسە مېنىڭ ئىنكاسىمنىلا ئۆچۈرەمسىلەر. باشقىلارنىڭكىگىمۇ قاراپ بېقىپ كىمنىڭ ئاق،كىمنىڭ قارىلىقىنى بىلىپ ئۆچۈرۈڭلار» دەپتۇ. بۇ گەپنى سىم-سىم ئەپەندى ھە دەپ قويۇپ يەنە ئۆز ئىشى بىلەن بوپتۇ. شىئېر بۇ ياندا قېلىپ، تورداشلار ئىككى قاش بولۇپ يەنە تالاش- تارتىشقا چۈشۈشۈپتۇ. ئۆتكۈر پىكىرلىك كۈنجۈت ئەپەندىمۇ بۇ قاينامغا كىرىپ قېلىپ ئىككى ئېغىز ھەق گەپنى دەپ قويۇپ چىقىپ كېتىپتۇ. بىر سەنئەتچى ئاغىنىسىنىڭ تويىدا دۇتار چېلىپ ھېرىپ-ئېچىپ كەلگەن سازچى ئەپەندىمۇ ئۆيىگە ئەمدىلا كىرىپ كومپيۇتېرىنى ئېچىپ تۇنجى بولۇپ ئىنكاسلار قايناپ كەتكەن بۇ تېمىنى كۆرۈپتۇ. ھەمدە شىئېرغا نەزەر گۈزىرىنىمۇ سالماي،ئالدى بىلەن ئىنكاسلارنى ئوقۇپتۇ. قارىسا، يېڭى شىئېرىيەتچىلەر بىلەن ئەن-ئەنىۋى شىئېرىيەتچىلەر يەنە ئىككى قاش بولۇپ قىزىرىشىپ-تاتىرىشىپ مۇنازىرىلىشىۋاتقان.شۇنىڭ بىلەن بۇ بۇرادەرمۇ: « ئالامەتقۇسىلەر... دەپ گەپنى باشلاپ كىتاپتىن بىرمۇنچە ھېكايەتلەرنى نەقىل كەلتۈرگەندىن كېيىن قانداق دېدىم؟ » دەپ يېزىپ قويۇپتۇ. پالەكمۇ بىر يەردىن پەيدا بولۇپ سازچىنىڭ نۇقتىئىنەزىرىنى ياقلاپ ئىككى ئېغىز گەپ قىپتۇ. ئىچى تىتىلداپ ئولتۇرالماي قالغان سۆك-سۆك ئەپەندىم : « مۇشۇمۇ گەپ بولدىمۇ؟» دەپ بىر ئېغىز گەپنى قىلىپ قويۇپ چەتتە تاماشا كۆرۈپ ئولتۇرۇپتۇ. بىرمۇنچە مۇنبەرلەرنى ئارىلاپ كېلىپ ھېرىپ كەتكەن كارۋان ئەپەندىممۇ ‹ماياك›قا كىرىپ بۇ تېما ۋە ئىنكاسلارنى كۆرۈپتۇ-دە، ئۆچەي دەۋاتقان ئوتنى يەنە ئۇلغايتىۋېتىپتۇ. شۇنداق قىلىپ بۇ مۇنازىرە ئاجايىپ –غارايىپ تۈس ئېلىپتۇكى، مىسال ئېلىنمىغان ئوغۇزخاندىن تارتىپ چىنگىزخانغىچە، بىل.گايتىستىن تارتىپ بىل. كىلىنتونغىچە ھەممە تارىخ، سىياسىي مەسىلىلەر سۆزلىنىپتۇ. يەنە تېخى پەدە يۆتكىلىپ قاتىق دېتال، يۇمشاق دېتال توغرىسىدىمۇ دە-تالاشلار بوپتۇ. بىر چاغدا سەپرا ئەپەندى قوپۇپ :« نېنىڭنى يىيىشىۋە خەق، سەن بىز مۇزاكىرە قىلىدىغان مەسىلە ئەمەس بۇ. پارتىيىمىزنىڭ بۇ ھەقتە چىقارغان ئېنىق سىياسەتلىرى بار. جېنىغا چۇشلۇق گەپ قىلماي چوڭ ئىشلاردىن چۈشۈدىغان خەقكەن بۇ!» دەپ قايناپ قويۇپتۇ. بۇ گەپ بىلەن مۇنازىرە ئەڭ چىڭىغا چىقىپتۇ-دە، بەزىلەرنىڭ غەزىۋى كېلىپ كومپيۇتېرنى چېقىۋەتكىلى تاس قاپتۇ. يەنە بەزىلەرنىڭ شۇنداق قاتتتىق كۈلكىسى قىستاپ ئۈچەيلىرى ئۈزۈلۈپ كەتكىلى تاس قاپتۇ.... بۇ چاغدا شارقىراتما ئەپەندى بازاردىكى سودىلىقىنى تۈگۈتۈپ ئۆيىگە قايتىپ كېلىپ كومپيۇتېرنى ئاچسا مۇنازىرە دېگەن داشقايناق بولۇپ تېشىپ كەتكىلى تۇرۇپتىكەن. ئەسلىدە ئۇنىڭ تېمىنىڭ ئاستىغا شىئېرنى تەتۈر ئوقۇڭلار دەپ ئىزاھات بېرىش خىيالى بولسىمۇ، ئەمما ئالدىراشلىقتا بۇ ئىشنى ئۇنتۇپ قېلىپ چىقىپ كەتكەن ئىكەن. ئۇ تېمىنىڭ ئاستىدىكى 9بەتچە كېلىدىغان ئىنكاسلارنى بىر قۇر ئوقۇپ كۆرگەندىن كېيىن قاتتىق چۆچۈپ كېتىپتۇ. ھەمدە قەلبىنى ئاجايىپ بىر خىجىلچىلىق چۇلغۇۋاپتۇ. يەنە سەل كېچىككەن بولسا يامان ئاقىۋەتلەرنىڭ كېلىپ چىقىشىنى مۆلچەرلەپ بىخەستەلىك قىلغىنى ئۈچۈن ئۆزىنى نەچچىنى تەستەكلىۋېتىپتۇ. شۇنىڭ بىلەن ئۇ، شىئېرنى قايتا تەھرىرلەپ ئۆز ئەكسىگە كەلتۈرۈپ قويغاندىن كېيىن تۆۋەندىكىدەك ئىزاھاتلارنى بېرىپتۇ: سۆيۈملۈك تورداشلار! ھەممە سەھۋەنلىك مەندە. ئەسلىدە بۇ شىئېرنى سولىدىن ئوڭغا ئوقۇساڭلار مەزمۇنى توغرا چىقىتى. بۇنداق قىلىشىمدا سەل ئالدىرىماي ئوقۇپ شىئېرنىڭ مەزمۇنىنى پۇختىراق ئۆزلەشتۈرىۋالالامدىكىن دەپتىمەن. ئەمما، ئالدىراشچىلىقتا چۈشەندۈرۈش بەرمەيلا بازارغا چىقىپ كېتىپتىمەن. كەچۈرۈڭلار بۇ قاتارلىق ئىشلارنىڭ يۈز بېرىشىنى راستلا تەسەۋۋۇر قىلماپتىمەن. شىئېرنى ئەمدى ئەسلىدىكى ھالىتىگە ئەكىلىپ قويدۇم. ھەممە ئەيپ مەندە...» تورداشلار تەھرىرلەنگەندىن كېيىنكى شىئېر ۋە شارقىراتما ئەپەندىنىڭ ئىزاھات سۆزىنى كۆرگەندىن كېيىن تەسۋىرلەپ بەرگۈسىز ئاچچىق كەيپىيات ئىچىدە چوڭقۇر خىياللارغا غەرق بولۇشۇپتۇ... » بۇ ماقالەم مۇنبەرگە چىققاندىن كېيىن ساق بىر كۈن ئىنكاسسىز تۇرۇپ قالدى. لېكىن ئەتىسىدىن باشلاپ ماقالەمدە نامى تىلغا ئېلىنغانلار مېنى تىللاپ پوسكايتىۋەتتى. لېكىن نامى تىلغا ئېلىنمىغانلارنىڭ ماختىشىغا سازاۋەر بولدۇم. تىللىغانلارنىڭ تىلى يۈرىكىمگە ئۆتۈپ كەتتى. شۇنىڭ بىلەن ماقالەمنى ئۆچۈرۈپ ‹ ماياك›تىن چېكىنىپ چىقىش توغرىسىدىكى باياناتتىن بىرنى يېزىپ بىر ئىنكاس رامكىسىغا چاپلاپ قويدۇم. بۇ ئىش يەنە ئىككى كۈن غۇلغۇلا قوزغىدى. جۈرئەت كيۇ-كيۇرىمغا كىرىپ ماڭا تەسەللى بەردى، ئاخىرىدا ئۇ مۇنۇ خەتنى قالدۇرۇپ قويۇپ توردىن چۈشۈپ كەتتى: _« كۆڭلىڭىزنىڭ قاتتىق يېرىملىقىنى بىلىمەن، يېرىم يىلدىن بۇيان ‹ ماياك› ئۈچۈن قاتتىق ئەجىر سىڭدۈردىڭىز، سىزگە قانچىلىك رەخمەت ئېيتسام ئەرزىيدۇ. شۇ تاپنىڭ ئۆزىدە مەنمۇ بەك ئازاپلىنىۋاتىمەن. ھازىرغىچە كيۇ-كيۇدا دىدارسىز پاراڭلىشىپ قۇرۇق ھەشقاللا ئېيتىشىپلا ئۆتۈپتۇق. مەنمۇ بىر يېڭى تېخنىكا ئۈستىدە ئىزدىنىپ جىق ئىشلارغا كۆڭۈل بېرەلمىدىم. نەچچە ۋاقىتتىن بۇيان سىزگە بولغان ھۆرمىتىمنى لايىقىدا ئىپادىلىيەلمەي كەلدىم. بىلمىدىم، ئەمدى پۇرسىتى كەلدىمۇ-يوق؟ مۇبادا ئەپسىز كۆرمىسىڭىز بىر كۆرۈشسەك، بىر پىيالە چاي قۇيۇپ كۆڭلۈمنى بىلدۈرىۋالسام دەيدىغان ئارزۇ- ئۈمۈتلىرىم بار. مەن سائەت 4تە سىزنى « شىنخۇا كىتاپخانىسى» نىڭ ئالدىدا ساقلاپ تۇراي، مەيلى مەن بىلەن كۆرۈشۈشنى خالاڭ-خالىماڭ، گۇگۇم چۈشكىچە شۇ يەردە ساقلايمەن.» شۇڭغىچە جۈرئەت بىلەن كۈندە بولمىسىمۇ ئىككى- ئۈچ كۈندە بىر كيۇ-كيۇدا پاراڭلىشىپ كېلىۋاتاتتۇق. پارىڭىمىز ئاساسەن كومپيۇتېر ساھەسىدىكى يېڭىلىقلار ۋە ئەدەبىيات ئۈستىدە بولاتتى. ئۇنىڭ كومپيوتېر جەھەتتىكى بىلىمى ئادەمنى ھەيران قالدۇرغۇدەك دەرىجىدە يۇقىرى ئىدى. ‹ماياك›تا پات-پات ئۇ ياسىغان ئۇيغۇرچە خەت كودىنى بىرلىككە كەلتۈرۈش، دەرىجىسىنى ئۆستۈرۈش يۇمشاق دېتاللىرى ئېلان قىلىنىپ تۇراتتى. مېنىڭ ئۇنىڭ بىلىمى ۋە ئۆتكۈرلىكىگە كۈندىن-كۈنگە قايىللىقىم ئېشىپ باراتتى. ئۇ مۇنازىرىلەردە ۋە مەن بىلەن كيۇ-كيۇدا پاراڭلاشقاندا ئىنتايىن چوڭ سۈپەت، ۋەزمىن تەسىراتلارنى بېرەتتى. ئەدەبىيات جەھەتتىكى بىلىمىمۇ ئادەمنىڭ خېلىلا قايىللىقىنى كەلتۈرەتتى. مۇنبەرنىڭ سۈپىتىنى يۇقىرى كۆتۈرۈش، مۇنازىرە ئەخلاقىنى ياخشىلاش توغرىلىق پات-پات ماقالە يېزىپ ئېلان قىلىپ تۇراتتى. ماقالىسىنىڭ لوگىكىلىقى كۈچلۈك،پىكىرلىرى ئېنىق ۋە ئىدىتلىق چىقاتتى. بەلكى ئۇنىڭ يازغان ماقالىلىرى رەسمىي مەتبۇئاتتا ئەسەر ئېلان قىلىۋاتقان بەزى يازغۇچى- ئەدىپلەرنىڭ ماقالىلىرىدىن كۈچلۈك چىقاتتى. شۇنداق چاغدا ئۇنى ماختاش يۈزىسىدىن كيۇ-كيۇسىغا كىرىپ سۆزلىشەتتىم. پارىڭىز ناھىيىتى چوڭ سۈپەت ئېلىپ بېرىلاتتى. نىمىشقىدۇر، ئۇ ھاياتىمنىڭ مەلۇم بىر بوشلۇقىنى تولدۇرىۋاتقان ئادەمدەك تۇيغۇ بېرەتتى. ئۇنىڭ بۇ تەكلىپ سۆزىنى ئوقۇپ يۈرىكىم دۈپۈلدەپ سوقۇپ كەتتى. تا شۇ كەمگىچە تىرىشىپ ئوقۇش ۋە خىزمەتنى جانپىدالىق بىلەن ئىشلەشكىلا بېرىلىپ، خىيالىمغا ۋە ئەمىلىيىتىمگە يات جىنىستىكىلەرنى ئىنتايىن ئاز ئارىلاشتۇرۇپ كەلگەن ئىدىم. ئاساسەن يىگىتلەرنى ئويلاشقا ئانچە بەك چولام تەگمەيتتى. ئالى مەكتەپنى پۈتتۈرۈپ تا ھازىرغىچە كۈنلىرىمنى مۇشۇ تەرىزدە ئۆتكۈزگەن ئىدىم. لېكىن، ئۇنىڭ بىلەن كيۇ-كيۇدا سۆزلەشسەملا بىر خىل تاتلىق سېزىم قەلبىمنى ئورىۋالىدىغان بولۇپ قالغان ئىدى. ئۇ كيۇ-كيۇدا ماڭا ئۆزىنىڭ ئىشلەيدىغان ئورنىنى، 28ياشقا كىرگەنلىكىنى ۋە توي قىلمىغانلىقىنى ئېيتقان ئىدى. كيۇ-كيۇ ئېكرانىدا چىرايىنىمۇ نەچچە قېتىم كۆرگەن ئىدىم. قارا قاش، قارا كۆز، قارا بۇرۇت، قاڭشارلىق بۇ چوڭ سۈپەت يىگىتنىڭ شۇ تۇرقىمۇ ماڭا يارايتى. قانداقتۇر يۈرەك تارىمنى بوش چېكىۋاتقاندەك، قەلبىمگە ئاستا-ئاستا سىڭىپ كىرىۋاتقاندەك تۇيۇلاتتى. بەزىدە تۇرۇپ كېيىنلىك ئىشلىرىم توغرىلىق ئويلىنىپ قالغاندا ئەڭ ئاۋال ئۇ قەلبىمگە بۆسۈپ كېرەتتى. شۇڭا پات-پات چاندۇرماي ئۇنىڭ قىز دوستى بار-يوقلىقىنى باشقا گەپلەر بىلەن ئەگىتىپ سوراپ باقاتتىم. لېكىن ئۇ مۈجۈمەل گەپ قىلىپ تېمىنى باشقا يەرگە بۇرىۋېتەتتى. شۇنىڭ بىلەن مەنمۇ بولدى قىلاتتىم. يۈرىكىم چۈشۈنۈكسىز بىر سېزىمدە دۈپۈلدەپ سوقۇپ كەتتى. بەلكى ئۇنىڭدىن قورققاندىمەن، خەتەرلىك ھىس قىلغاندىمەن ياكى خوشال بولغاندىمەن؟ بۇ خىل سېزىمنى ئۆزەممۇ چۈشەندۈرۈپ بېرەلمەيتتىم. لېكىن يۈرىكىمگە قۇرت كىرىۋالغاندەك بىر خىل ئارامسىزلىنىپ كەتتىم. ئۇزاققىچە ئىككىلىنىپ ئۇنىڭ بىلەن ئۇچرىشىش ياكى ئۇچراشماسلىقتا بىر قارارغا كېلەلمىدىم. لېكىن سائەت 4 بولاي دېگەندە ئۆزەم ئۆزەمگە بويسۇنمىغان ھالەتتە ياسىنىپ جابدۇنۇشقا باشلىدىم...

enwer-jula

	(5) مەن ئۇ يەرگە توپ-توغرا بىر سائەت كېچىكىپ باردىم. « شىنخۇا كىتاپخانىسى» نىڭ ئالدى كەچلىك بازارغا تەييارلىق قىلىۋاتقان كاۋاپچى، سازۇيپەز، داشقايناقچى،راڭپىزىچى، غالتەڭچى تىجارەتچىلەر، بۇ يەرنى ئارىلىۋاتقان ساياھەتچى، كوچا قاڭدىغۇچىلار بىلەن قايناپ كەتكەن ئىدى. ئۈرۈمچىدە بىنا، ماشىنا-ئاپتوموبىللار، ئادەملەر كۈندىن –كۈنگە كۆپىيىۋاتقاچقا كوچىغا چىقساملا نەپەس ئېلىشىمغا ھاۋا يېتىشمەيۋاتقاندەك، شاۋقۇن- سۈرەن دەستىدىن كۆڭلۈم ئېلىشىۋاتقاندەك، كۆز ئالدىمدىن لىپ-لىپ قىلىپ ئۆتۈپ تۇرىدىغان سانسىزلىغان چىرايلاردىن بېشىم قېيىۋاتقاندەك بىر خىل پىسىىك بېسىمنى كۆتۈرۈشكە مەجبۇر بولاتتىم. شۇڭا ئىلاجى بار كوچىغا چىقماي، دەرىسخانا، ئىشخانا، ياتاق ئەتراپىدىلا پائالىيەت ئېلىپ باراتتىم. نۇرغۇن كۆزلەردىن خۈدۈكسىرەپ بېشىمنى بەك ئۈستۈن قىلماي مېڭىپ « شىنخۇا كىتاپخانىسى»نىڭ پەلەمپىيى ئالدىغا كەلدىم. كيۇ-كيۇدا جۈرئەت تېلېفۇن نومۇرىنى ئېيتىپ بەرگەن ئىدى. لېكىن مەن ئۇنىڭ كامېرادىكى سۈرىتىنى بىر قانچە قېتىم كۆرگەچكە كۆرسەملا تونۇۋېلىشىمغا ئىشەنچىم بار ئىدى. شۇڭا ئۇنىڭغا مەن:« سىزنى مەن مىليون كىشىلەر ئارىسىدىن بىر قاراپلا ئايرىۋالالايمەن» دەپ پو ئېتىپ قويغان ئىدىم. شۇغىنىسى ئۇ يېرىم يىلنىڭ ئالدىدا ئېكراندىكى سۈرىتىمنى كۆرگەندىن باشقا ۋاقىتتا مېنى كۆرۈپ باقمىغان ئىدى. مەن ئۇنىڭ كامېرادىكى چىرايىغا ئوخشايدىغان چىرايىنى ئىزدەپ تېپىش ئۈچۈن ئەتراپىمغا نەزەر سالدىم. لېكىن بۇنداق چىراينى ھەرگىزمۇ كۆرەلمىدىم. شۇ پېتى ئون بەش مىنۇتقىچە ئەتراپقا كۆز يۈگۈرتتۈم. لېكىن ئۇ كۆرۈنمەيتتى. بىر كەمدە بۇ يەردە تۇرىۋېرىشكە تاقىتىم قالمىدى-دە، ئۇنىڭغا تېلېفۇن قىلىش ئۈچۈن قول سومكامدىن يانفۇنۇمنى ئېلىپ نومۇرىنى بېسىشقا تەرەددۈتلەندىم. _- پەرىدە، خاتالاشمىسام پەرىدە سىز شۇغۇ دەيمەن؟- ھېلىقى ماڭا تونۇش يېقىملىق ئاۋاز قۇلىقىم تۈۋىدە ئاڭلاندى. ئىتتىك قايرىلىپ قارىدىم. ۋاسكېتبول تەنھەركەتچىسىدەك ئىگىز بويلۇق بۇ قاملاشقان يىگىتنى مەن تېخى بايىلا كۆرگەن ئىدىم. لېكىن جۈرئەتنى بۇنچىۋالا ئىگىز دەپ تەسەۋۋۇر قىلمىغاچقا ئانچە زەن سالماپتىكەنمەن. ئەمدى قارىسام دەل ھېلىقى مەن بىلىدىغان چىراي شۇ. لېكىن كامېرىدا چىرايى سەل ياپىلاقراق چىقامدۇ قانداق ئالدىمدىكى بۇ يىگىتنىڭ چىرايى يۇمۇلاق ئىدى. -ۋاي خۇدايىم، سىز جۈرئەتمۇ؟- دەپ ئاغزىمنى تۇتۇپ توۋلىۋەتتىم. -مەن سىزنى بۇ يەرگە كېلىشىڭىز بىلەنلا تونۇۋالغان، لېكىن سىزنى مېنى راستىنلا تونۇيالامدۇ قېنى دەپ يېنىڭىزدىلا تۇرغان ئىدىم، لېكىن سىز تونۇيالمىدىڭىز،- دېدى ئۇ قاپقارا بۇرۇتىنى يېقىملىق يىمىرىپ. ئاندىن بىز قايتىدىن سالام –سەھەت قىلىشتۇق. ئۇنىڭغا بۇنچىۋالا ئىگىز ئىكەنلىكىنى تەسەۋۋۇر قىلىپ باقمىغانلىقىمنى، شۇڭا سەپ سالمىغانلىقىمنى ئېيتتىم. ئۇ خىجىل بولغاندەك سۇس قىزىرىپ كۈلۈپ قويدى. _- پەرىدە، قېنى ئېيتىڭ، كۆڭلىڭىز قەيەرنى تارتىيدۇ؟- دېدى ئۇ تارتىنچاقلىق بىلەن بېشىنى قاشلاپ تۇرۇپ. - قەيەرگە دەيسىز، مانا مۇشۇ يەرلەرمۇ بولىدىكەنغۇ؟- دېدىم مەن قىلچە ئويلىنىپ تۇرمايلا. - ئوۋ، توۋا دەڭ، بۇ يەر سىزگە قانداقمۇ ماس كەلسۇن؟- دېدى ئۇ كۈلۈپ كېتىپ. بۇ چاغ قۇياش پەسكە ساڭگىلاپ كەچكى شەپەققە بويىلاي دېگەن مەھەل ئىدى. قىزغۇچ نۇر ئۇنىڭ مەڭزىدىكى تېتىكلىكنى تېخىمۇ گەۋدىلەندۈرگەن ئىدى. بەلكى مەنمۇ بەك چىرايلىق بوپ كەتكەن بولسا كېرەك، ئۇ چىرايىمغا ئەيمىنىپ تۈزۈك قارىيالمايتتى. - ئەمىسە...- دېدىم مەن،- ئىشقىلىپ ئۆزىڭىز بىلىڭ، مەن ئادەتتە سىرتقا كۆپ چىقمىغاچقا بىلمەيدىكەنمەن،- دېدىم. مەن كۈنلەرنىڭ بىرىدە سەكراتقا چۈشۈپ قېلىپ ئەزرائىلنىڭ ئالدىدا جان بېرىۋاتقان ۋاقتىمدىمۇ ئاشۇ چاغدىكى ھالەتنى ئۇنتۇپ كېتەلمەسلىكىم مۈمكىن. ئۇ مېنى سەل نېرىسىغا توختىتىپ قويغان بىر چىرايلىق پىكاپنىڭ قېشىغا باشلاپ باردى- دە، پىكاپنىڭ ئىشىكىنى ئەدەپ بىلەن ئېچىپ مېنى ئىچىگە كىرىپ ئولتۇرۇشقا تەكلىپ قىلدى. پىكاپنىڭ ئىچى شۇ قەدەر پاكىز، كۆركەم بېزەلگەن، ئورۇندۇقلىرى شۇ قەدەر راھەت ئىدى. ئۇنىڭ ئۈستىگە ئادەمگە باشقىچە ھوزۇر بېرىپ ، ئۆزىچە رومانتىك ھىسلارغا چۆمۈلدۈرىۋېتىدىغان ئاجايىپ خۇشپۇراق بىر نەرسىنىڭ پۇرىقى كېلەتتى. بۇ پۇراقنىڭ ئەنبەر ئىكەنلىكىنى جۈرئەت بىلەن رەسمىي ئەر-خوتۇندەك بىر ئۆيدە يېتىپ قوپىدىغان چاغدا ئاندىن ئۇ ماڭا ئېيتىپ بەرگەن ئىدى. شۇڭغىچە، بۇ خىل پۇراققا خۇمار بولۇپ ياشىدىم، ئۇنى پات-پات پۇراپ تۇرمىسام چىدىيالمايتتىم. دەل مۇشۇ پۇراق مېنىڭ پاتقاققا تېزراق پېتىپ كېتىشىمگە سەۋەپچى بولغان ئىدى. ئۇ پىكاپنى ھەيدەپ شەھەرنىڭ ئەڭ ئاۋات بىر نەچچە كوچىلىرىدىن ئۆتكۈزۈپ بىر بەشيۇلتۇزلۇق مېھمانخانىنىڭ ئالدىغا كەلگەندە پىكاپنى توختاتتى. بۇ مېھمانخانىنىڭ ئالدىدىن ئىلگىرى بىر قانچە قېتىم ئۆتۈپ باققان ئىدىم. لېكىن تەسەۋۋۇرۇمدا بۇنداق ھەشەمەتلىك مېھمانخانىغا ناھايىتى كاتتا باي خوجايىنلار كىرەلەيدۇ،دەپ ئويلىغاچقا سىرتىدىن ھەۋەسلىنىپ قاراپ قويۇپ ئۆتۈپ كېتەتتىم. ئۇ مېنى مېھمانخانىنىڭ لىفىتىگە باشلاپ كىرىپ 18-قەۋەتنىڭ كونۇپكىسىنى باستى. مەن ئۇنىڭدىن سەل خاۋاتىرلىنىپ قالدىم. كاللامدا «ئۇ مېنى قەيەرگە باشلاپ كىرىدىغاندۇ؟» دېگەن بىر ئەنسىزلىك ھۆكۈم سۈرەتتى. لېكىن يەنە بىر تۇرۇپ ئۇنىڭغا چەكسىز ئىشىنەتتىم. 6ئايدىن بۇيان ئۇنىڭ ماڭا بېرىپ كېلىۋاتقان تەسىراتى بۇنى يېتەرلىك ئىسپاتلاپ تۇراتتى. بايا دىققەت قىلماپتىكەنمەن، لىفىتتىن چىقىۋېتىپ ئۇنىڭ بەدىنىدىن چىقىۋاتقان ھېلىقى ناھىيىتى ئۆتكۈر، ئادەمنى غەلىتە خىياللارغا كەلتۈرۈپ قويىدىغان مېزىلىك پۇراقنى ھىدلىدىم. بىز كېيىن رەسمىي ئەر-خوتۇندەك بولۇپ كەتكەن چاغدا بۇ خىل ئەنبەرنىڭ جىنسىي ھورمۇننى ھەددىدىن زىيادە قوزغۇتۇش ۋە كۈچەيتىش رولى بارلىقىنى جۈرئەت ماڭا ئېيتىپ بەرگەن ئىدى. ئەنبەرنىڭ يەنە تۇغماسلارنى تۇغدۇرىدىغان، جىنسىي پالەچلەرنى ئىتتەك ئەسەبىي قىلىۋېتىدىغان كارامەت ئىقتىدارىمۇ بار ئىكەن، بۇلارنىڭ ھەممىسىنى مەن پاتقاققا رەسمىي پاتقاندا جۈرئەت ماڭا دەپ بېرىدۇ. لېكىن مەن ئۇ چاغدا بۇ خىل پۇراقنى بىر كۈن پۇرىمىسام چىدىيالمايدىغان ھالەتكە كېلىپ قالغان ئىدىم. لىفىت 18-قەۋەتتە توختىغاندا مەن ئانچە-مۇنچە تېلېۋېزورلاردا كۆرسەم قالتىس ھەيران قالىدىغان ھەشەمەتلىك دەرىجىسى ناھىيىتى يۇقىرى بىر رېستۇران كۆز ئالدىمدا نامايەن بولدى. سۈرەتتەك چىرايلىق مۇلازىمەتچى خېنىملار، كېلىشكەن مۇلازىمەتچى يىگىتلەر بىزنى پادىشاھقا ھۆرمەت بىلدۈرگەندەك تازىم قىلىشىپ قارشى ئالدى. بىز مەرمەر ئوردىدەك بېزەلگەن زالدىن ئۆتۈپ كارىدور ۋە ئايرىمخانىغا كىرگۈچە بۇ خىل مۇئامىلىدىن بەھرىمەن بولدۇق. مەن قورۇنۇپ كەتتىم. چۈنكى چوڭ كوچىدا خېلى پوزۇر ھېساپلىنىدىغان كىيىمىم بۇ يەرنىڭ مۇھىتىغا پەقەتلا ماس كەلمەيتتى. بىز كۆزنى قاماشتۇرغۇدەك دەرىجىدە بېزەلگەن بىر ئايرىمخانىغا كىردۇق. مۇلازىمەتچىلەر قەدەمدە بىر تازىم قىلىشىپ مېنى ھاياجانغا سالاتتى، قورۇندۇراتتى، ئىپتىخارلاندۇراتتى. ھازىرمۇ شۇنى ئارمان قىلىمەن، بۇرۇنلاردا «زۇڭتۇڭ مېھمانخانىسى»غا خەق يۈز مىڭ يۇەن خەجلەپ بىر كېچە قونۇپ چىقىدىكەن» دېسە مەن ئۇنى تەسەۋۋۇرۇمغا سىغدۇرالمايتتىم. لېكىن بۇ رېستۇراندىكى تەسەۋۋۇرغا سىغمىغۇدەك دەرىجىدىكى راھەتلىك كەيپىيات ۋە مۇئامىلىلەرنى كۆرۈپ ئاندىن بۇنىڭغا تۇنجى قېتىم ھەقىقىي ئىشەندىم. ئۇدۇلۇمدا ئولتۇرغان جۈرئەتنىڭ قاپقارا قاشلىرى ۋە ئۆزىگە ياراشقان بۇرۇتلىرى رومانتىك كەيپىياتتا سۇس يېنىپ تۇرغان چىراقنىڭ شولىسىدا مايلاپ قويغاندەك پارقىرايتتى. كۆزلىرىدە يېقىملىق تەبەسسۈم جىلۋە قىلاتتى. مەن ئەمدى بىلدىمكى، جۈرئەت ئەسلى ئانچىۋالا كېلىشكەن ، ئانچىۋالا مەپتۇن قىلارلىق ئەمەس ئىكەن. ھېلىقى غايەت زور غىدىقلىغۇچى پۇراق مېنى ئەشۇنداق سىرلىق تۇيغۇغا كەلتۈرۈپ قويغان ئىكەن. - سىز تاماق بۇيرۇتۇڭ،- دېدى جۈرئەت پەدىسىنى بۇزمىغان ھالدا يېقىملىق كۈلۈمسىرەپ تۇرۇپ ھەمدە كۈتكۈچىگە تاماق بۇيرۇتۇش تىزىملىكىنى ماڭا بېرىشكە ئىما قىلدى. - مەن...مەن بىلمەيمەن، - دېدىم مەن ئوڭايسىزلىنىپ ھەمدە يەرگە قاراپ ئولتۇرىۋالدىم. تاماقنى جۈرئەت ئۆزى بۇيرۇتتى. ئىككى جېنىمىزغا خېلى كۆپ نەرسىلەرنى بۇيرىۋەتتى. سەلدىن كېيىن ئۈستەلگە ھەر خىل نازۇ-نېمەتلەر، قورۇمىلار، قايماقلار، ئىچىملىكلەر كەلتۈرۈلدى. كۆپۈنچىلىرىنى يىمىدۇق، چۈنكى قاراپ ئولتۇرغىلى ئەكىرگەن تائاملاردەك قاراپ ئولتۇردۇق، جۈرئەت «ئېلىڭ، بېقىڭ» دەپ زورلايتتى. لېكىن، ھەممىسىنى تەڭ چوقۇلاپ بولالمىدىم. كاللامدا « بۇ ئەجەب بىر ھەشەمەتچىلىك بولۇپ كەتتى، جۈرئەت بۇنىڭ ئۈچۈن قانچە پۇل خەجلىگەندۇ؟ ئەجەپ ياشلا تۇرۇپ بەك بېيىپ كەتكەن يىگىت ئىكەن» دېگەن خىياللار ھۆكۈم سۈرەتتى. بۇنى ئويلىغانسېرى ئۆزەمنى كەمسۈندۈرەتتىم، بۇ يەرگە ئۇنىڭغا ئەگىشىپ خاتا كېلىپ قالغاندەك سەل خاۋاتىرلىنىپ قالدىم. لېكىن، جۈرئەتنىڭ مۇئامىلىسى شۇ قەدەر ئوتلۇق ۋە قىزغىن ئىدى. كېيىن بىلدىمكى، جۈرئەت پۇل تاپقاندا راۋرۇس تاپقان، ۋەيران بولغاندا ۋەيران بولغان، قويمىچىغا تولا قويۇلۇپ ئۆزىمۇ قويمىچىلىقنى كەسپ قىلغان بىر ئالدامچىكەن. مەن نېرۋا كېسەللىكلەر دوختۇرخانىسىدىن چىققاندا ئۇنىڭ ھېلىقى بىز ئولتۇرغان ئۆيىنى بېرىپ تۇرغان ئاغىينىسىدىن ئاڭلىدىم. ھەتتا ئۇنىڭ يېقىندا تۈرمىگە كىرگەنلىكىنىمۇ ئاڭلىدىم. « باھادىر شېركىتى» ئۇنىڭ كۆز بويامچىلىق، ئالدامچىلىق قىلىپ شېركەتنىڭ نۇرغۇن پۇلىنى خەجلىۋالغانلىق جىنايى پاكىتىنى ئەدلىيە ئورگانلىرىغا مەلۇم قىلغان ئىكەن، ئۇ قەشقەرگە كېتىپ ئانچە ئۇزۇن ئۆتمەيلا قولغا ئېلىنىپتۇ...لېكىن بۇ ئىشلارنى بىلىشنىڭ ماڭا قىلچە ئەھمىيىتى قالمىغان ئىدى. لېكىن ئازاپلىق ئەسلىمىلەردىن قۇتۇلالماي ئەسلەيتتىم، بەزىدە بۇ ئىشلار ماڭا رىئاللىقتا ئەزەلدىن يۈز بەرمگەن چۈشتەكلا تۇيۇلاتتى ھەم شۇنداق بولۇشىنى ئۈمۈت قىلاتتىم. مەن ھازىر تولۇق ساقايدىممۇ-يوق بۇنى بىلمەيمەن. خىياللىرىم بەك گىچماچ، ئاشۇ گىچماچ خىياللىرىم ئارىسىدا ياشىماقتىمەن. بەزىدە ئۆزەمنى تولۇق ساقايمىغاندەك، ساراڭلىق بىلەن نورماللىقنىڭ ئارىسىدا ياشاۋاتقاندەك ھىس قىلىمەن. مەن ساقىيىپ چىقىپ مەكتەپكە بارغان تۇنجى كۈنى خىزمەتداشلىرىمنىڭ قىزغىن كۈتۈۋېلىشىغا ئېرىشكىنىمدە خۇددى ئۇلار بىلەن تۆنۈگۈن ئىشتىن چۈشكەندە ئايرىلىپ بۈگۈن كۆرۈشكەندەك ھەيران قالغان ئىدىم، نورمالنى بىر كەيپىياتتا تۇرۇپ مەڭزىمنىڭ كۆز ياشلىرىم بىلەن بويۇلۇپ كەتكىنىنى ھىس قىلىپ ئۆزەمدىن سەل-پەل گۇمانلىنىپ قالغان ئىدىم. دېمەك مەن تولۇق ساقىيىپ كېتەلمىدىم. جۈرئەت بېشىنى يېسە يېمەمدۇ؟ ئۇ شۇنىڭغا لايىق. ئۇ ئەنبەرنىڭ كۈچى بىلەن «باھادىر شېركىتى» نىڭ خۇجايىنىنى بۇزۇقچىلىق سورۇنىغا مەقسەدلىك باشلاپ ئىدى. ھەمدە ئۇنىڭ نازىرنىڭ ئەتىۋارلىق قىزى بولمىش ئايالىغا ئاشكارىلىسا قەتئىي بولمايدىغان رەسۋا ئىشلىرىنى سۈرەتكە تارتىۋېلىپ ئۇنى قاقتى-سوقتى قىلدى. تا ئۇنىڭ شېركىتى ۋەيران بولۇش گېرداپىغا بېرىپ قالغۇچە. مېنىمۇ شۇ ئادەمنى چىدىغۇسىز جىنسى ۋەسۋەسىگە سالىدىغان ئاشۇ ئەنبىرىنىڭ كۈچى بىلەن ناھىيىتى تېز قولغا كەلتۈرۈپ ياشلىق باھارىمنى تېزلا خازان پەسلىگە باشلاپ كىردى. ئۆزەممۇ بىلمەيلا قالدىم، ئۇنىڭ ئاشۇ ئوتلۇق قىزغىن مۇئامىلىسى مېنى بىر دەمدە ئۆزىگە ئەسىر قىلىۋالدى. ئۇنىڭ ئۇچىسىدىن كېلىۋاتقان ئۇ سىرلىق پۇراق مېنى پۈتۈنلەي ئۆزىگە كونترول قىلىۋالدى. ئۇ مېنى تانسىغا تارتتى. مەن ئەزەلدىن تانسا ئويناپ باقمىغان ئىدىم، لېكىن« تانسا ئويناشنى بىلمەيمەن» دېگەن گەپنى ئاغزىمدىن چىقىرالمىدىم. ھېلىقى پۇراقنى قانغۇدەك پۇراش ئۈچۈن ئورنۇمدىن تۇردۇم. ئاجايىپ يېنىك، مۇڭلۇق مۇزىكىغا جۆر بولۇپ ئۇنىڭ بىلەن تانسا ئوينىدىم. ئۇ ماڭا ئۆگەتتى. ناھىيىتى ئەدەپ بىلەن يىراق تۇرۇشۇپ ئوينىدۇق. ئېسىمدە قېلىشىچە، بىز 5قول تانسا ئوينىغاندىن كېيىن ئۇ يەردىن يېنىپ چىقتۇق. ئۇ مېنى ئەدەپ بىلەن ياتىقىمنىڭ ئالدىغىچىلىك ئەكىلىپ قويۇپ يەنە ئەدەپ بىلەن كەتكەن ئىداى. شۇ كۈنى كېچىچە بەدىنىمگە سىڭىپ قالغان ھېلىقى پۇراقنىڭ دەستىدىن تۇنجى قېتىم قىزلىقنىڭ ھەقىقىي ۋەسۋەسىسىدە قىينىلىپ چىقتىم. ئۇنىڭدا ئاجايىپ بىر سېھرىي كۈچ بارلىقىنى ھىس قىلىپ چىقتىم. مەن ئۇنى كۆز ئالدىمغا كەلتۈرۈپ سۈنئىي ئۇسۇل بىلەن ئۆمرۈمدە قىلىپ باقمىغان پەسكەش ئىشتىن بىرنى قىلدىم. بۇ ئىش شۇ قەدەر سىتىخيلىك ھالدا كاللامغا كىرىپ قالدى ھەمدە ناھىيىتى تەبىئىلا مېنى شۇنداق قىلىشقا مەجبۇرلىدى... شۇندىن كېيىن ئۇنىڭ بىلەن كيۇ-كيۇدا سۆزلىشىش ۋە بىللە تاماق يىيىش قېتىم سانىم كۈندىن-كۈنگە كۆپىيىپ كەتتى. بەزىدە مەن ئۇنى چاقىراتتىم، بەزىدە ئۇ چاقىراتتى. ھەر قېتىم ئۇچراشقىنىمىزدا ھېلىقى پۇراقنى قانغۇچە ھىدلىۋېلىشقا تىرىشاتتىم... بىر يېرىم يىلنىڭ ئالدىدىكى ئاشۇ كۈنى ئۇ مېنى ئاخىرى «ئۆيى»گە باشلاپ ئەكىردى. ئاندىن ئەنبەرنىڭ ھەقىقىي تەمىنى تېتىتىپ قويدى...يېڭى ياغقان قاردەك پاكلىقىمنى ناھىيىتى تېزلا ئۇنىڭغا بەخشەندە قىلىۋەتتىم. خۇددى ئۈرۈمچىنىڭ قارلىرى سائەت ئۆتمەيلا ئىس-تۈتەكلەرگە ئۆزىنى بەخشەندە قىلىۋەتكەندەك. بىزنىڭ شىرىن مۇھەببىتىمىز ئەنە شۇ كۈندىن تارتىپ باشلاندى. مەن جۈرئەتكە مەن كىتاپلاردا ئوقۇغان پاك مۇھەببەت نەزىرىدە قارىيالمايتتىم، كۆڭلۈمدە شۇنداق قارىيالمىغانلىقىمنى ھىس قىلاتتىم. مەندە بۇ خىل تۇيغۇدىن كۆرە كۈچلۈك جىنسىي ئېچىرقاش ھۆكۈم سۈرەتتى. ئۇنىڭ بىر يېرى بەدىنىمگە تېگىپ كەتسىلا چىدىيالمايتتىم. ئاندىن ئۇنى زورلاپ كارىۋاتقا سۆرەپ ئەكىلەتتىم. خۇددى تويماس پاھىشىدەك. بىر يىلغىچە ھاياتنىڭ باشقا لەززەتلىرى ۋە ئاقىۋەتلىرىنى تۈزۈك خىيال قىلماي ھەم مۆلچەرلىيەلمەي ئۇنىڭغا «خوتۇن» بولدۇم. ھازىر ئويلاپ باقسام مەندىكى جىمى ئەقىلنى ئاشۇ ئەنبەردىن كەلگەن شەيتاننىڭ ۋەسۋەسىسى ۋەيران قىلىۋەتكەن ئىكەن. مەن ھازىر بۇ ئىشلارنىڭ ھەممىسىنى مېنىڭ ھاياتىمدا بىر قېتىم يۈز بەرگەن رىئاللىق ئەمەس، بەلكى بىر چۈش سۈپىتىدە يۈز بەرگەنلىكىنى ئۈمۈت قىلىمەن. بەلكى بۇ بىر قالايمىقان كۆرگەن چۈشتۇر. بەلكى ھازىر مەن بۇلارنى ئەسلىمەيۋاتقاندىمەن، شىرىن ئۇيقۇدا يېتىپ چۈش كۆرۈۋاتقاندىمەن... ئۆز ئىجادىيىتىم، 2006-يىل.

adilkanun

	سالام ئەنۋەر جۇلا ئەپەندى ! ئارلاش بايان بىلەن يېزىلغان بۇ ھىكايە ھەقىقەتەن ياخشى چىقىپتۇ، ئىلگىرى سۇرۇلگەن ئىدىيەمۇ ياخشى ئىكەن. مەن ھىكايە ھەققىدە تۇۋەندىكى نوقتىلاردا ئۇقۇرمەن سۇپىتىدە پىكىرىمنى ئۇتتۇرغا قۇيوپ باقاي، مۇۋاپىق بولمىغان تەرەپلەر بولسا ئورتاقلىشارمىز. ھىكايىنىڭ ئىككىنجى بولىكىدە: (2) چوڭ كوچىدىكى كۆك مۇزلارنى تېيېلىپ كەتمەي دەپ ئاۋايلاپ دەسسەپ مېڭىپ مەن ئىجارىگە ئېلىپ ئولتۇرىۋاتقان ئىككى ئېغىز كۈتلەك ئۆيۈمگە قايتىش ئۈچۈن ئارقا كوچىغا قايرىلىپ ئوشۇققىچە كېلىدىغان قارنى دەسسەپ ماڭدىم..... ئازاپلىق تۇيغۇدىن قۇتۇلۇش ئۈچۈن جايىمدا بىر دەم تۇرۇپ ئايىقىم ئاستىدىكى ئاپئاق قارغا زەن سېلىپ قارىدىم. ئايىقىمدا دەسسەلگەن قار يۇندىغا ئايلانغان ئىدى. .....قارنى بۇلغىۋەتمەي دەپ قارغا بوش دەسسىدىم. بەرىبىر، ئاياق قويىشىم بىلەن قار غاچىلداپ ئاۋاز چىقىراتتى، ئاندىن دەسسەلگەن يەردىن يۇندىدەك سۇ ئاقاتتى. (يۇقارقى مەزمۇنلاردا، «كۆك مۇز» بىلەن «سۇ» ئوخشاش  بىر ۋاقىتتا تەسۋىرلىنىپ، بايان قىلىشتا  ئىزچىللىقنى ساقلىيالمىغان.) ھىكايىنىڭ ئۈچىنجى بولىكىدە: (3) .....مەلۇم ئىنىستىتۇتنى ئەلا نەتىجە بىلەن پۈتتۈرگەندىن كېيىن ئاتا-ئانام...... مېنى ھازىرقى خىزمەت ئورنۇمغا ئورۇنلاشتۇرۇپ قويغان ئىدى. شۇ چاغدا دادام: _....... قىزىم، قاراڭ بۇ ئۈرۈمچىگە، ...... ئادەملىرى شۇ قەدەر سوغۇق،پەرۋاسىز. بىر ئادەم كوچىدا توڭلاپ ئۆلۈپ قالسىمۇ 3-4 كۈنگىچە ھېچكىمنىڭ كارى بولمايدىكەن. ....... (يۇقارقى مەزمۇنلاردا، ھىكايىنىڭ مەركىزى ئىدىيىسىدىن كۆرە ئۈرۈمچىدىن زارلىنىشقا كۈچەپ كىتىلگەن! ) ..... مانا بۇ ئۈرۈمچى قىزىم، پاقىڭىزغا قېنىۋېلىڭ..._ (يۇقارقى قۇردا ئىشلىتىلگەن «پاقا» سۆزى يۇرتىمىزنىڭ بەزى جايلىرىدا باشقىچە مەنادا ئىشلىتىلىدۇ. يازارمەن بۇ سوزنى ئىشلىتىش ئارقىلىق كىيىنكى مۇشۇ ھەقتىكى تەسۋىرلەرگە ئاساس سالماقچىمىدۇ؟!   ئۇنداق ئەمەس دىيىلگەندە، بىر دادا ئادەتتە قىزىغا مۇنداق ئېغىر دوق قىلىش بىزنىڭ تۇرمۇشىمىزدا بەك كەم ئۇچىرايدۇ. بۇ نوقتىدا يازارمەن ئۆزىنى شۇ «دادا» ئورنىدا قۇيۇپ ئويلۇنۇپ باقسا!  ) ..... كېيىن مەكتىپىمىز يىراقتىن ئوقۇتۇش پروگرامىسىنى يولغا قويۇشقا باشلىدى. بۇرۇن مەكتەپتە 3لا كومپيۇتېر بار ئىدى، ئۇنى مەكتەپ مۇدىرى، خوجۇلۇق بۆلۈمى ۋە ئىلمىي بۆلۈملەر ئىشلىتەتتى. (يۇقارقىلار ئۈرۇمچىنىڭ 2006- يىلىنىڭ ئالدى-كەينىدىكى ئەمەلىيىتىگە تازا ماس كەلمەيدۇ. ئەگەر تېخىمۇ بۇرۇنقىراق ۋاقىتلار تەسۋىرلەندىمىكى دىسەك ھىكايىنىڭ باشقا تەپسىلاتلىرى ئىلگىرىكى ئەمەلىيەتكە ماس كەلمەيدۇ! يا بۇ شۇنداقلا بىر تۇقۇلمىمۇ؟(مەن ئەستايىدىل يېزىلغان ھىكايىكەن دەپ بىلدىم.)  يازارمەن ئويلۇنۇپ كۆرگەي! ) .... شۇندىن باشلاپ ، ۋەزىيەتنىڭ تەقەززاسى بويىچە كومپيوتېر ئۆگۈنۈشكە باشلىدۇق. مەن گەرچە ئالى مەكتەپتە كومپيۇتېر ئۆگەنگەن بولساممۇ، ئەمما ئالى مەكتەپتە ئۆگەنگىنىم بۇ يەردە ئىشلىمەچكە كومپيۇتېرنى باشتىن باشلاپ ئۆگۈنۈشكە كىرىشىپ كەتتىم. بىلمىگەنلىرىمنى سورىدىم، كەچلىرى ياتىقىمغا قايتماي خەت ئۇرۇش ۋە باشقا مەشغۇلات قىلىشنى تىرىشىپ مەشق قىلدىم. (يۇقارقى مەزمۇنلارمۇ 2006-يىلىنىڭ ئالدى-كەينىدە ئۇقۇش پۇتتۇرگەن ئوقۇغىچىلارنىڭ ئەمەلىيىتىگە ماس كەلمەيدۇ. بۇ نوقىتدا ھىچ بولمىغاندا «كومپيۇتېرنى باشتىن باشلاپ ئۆگۈنۈشكە كىرىشىپ كەتمەي،ئويغۇرچە خەت ئۇرۇش ۋە باشقا مەشغۇلات قىلىشنى تىرىشىپ مەشق قىلغان بولسا بۇلاتتى. » يازارمەن ئويلۇنۇپ كۆرگەي!) ... بارا-بارا كومپيۇتېرغا خۇمار بولۇپ قالدىم. توردىكى چەكسىز ئىمكانىيەتلەر، بىلىملەر مېنى ئۆزىگە لال قىلىۋالدى. قىسقىسى كومپيۇتېرغا ئەمەس، بىلىمگە خۇمار بولدۇم. كۈنلەر شۇ تەرىقىدە ئۆتۈۋەردى. بەزىدە قىزىقچىلىقتا ياتىقىمغا قايتماي تۈننى تاڭغا ئۇلىۋېتەتتىم. (يۇقارقى بايانلاردا يازارمەننىڭ ئالغا سۇرمەكچى بولغان ئىدىيسى بەك قۇرغاق، يىگانە ئوتتۇرغا تاشلىنىپ قالغان!  ) ........ كېيىن باشقىلارنىڭ ئۆگۈتىشى بىلەن كيۇ-كيۇ ئىلتىماس قىلدىم، بىر نەچچە دوستۇم ۋە يۇرتلۇقۇمنى دوست قاتارىغا قوشۇۋېلىپ سۆزلىشىشنى ئۆگەندىم. بۇ ئىش ماڭا يېڭى بىر شاتلىقنى ئاتا قىلدى. (يۇقارقى مەزمۇنلارمۇ 2006- يىلىنىڭ ئالدى-كەينىدە ئۇقۇش پۇتتۇرگەن ئوقۇغىچىلارنىڭ ئەمەلىيىتىگە ماس كەلمەيدۇ. بۇنداق نوقىتىلاردا يازارمەننىڭ ئەستايىدىل بولىشىنى ئومۇت قىلىمەن.) (4) ...... ئۆزەم ئىككى كۈنگىچە كۆپ ئىزدەپ يۇمشاق دېتالنىڭ چۈشۈرۈش ئادرېسىنى ئاخىرى تاپقان بولساممۇ، لېكىن ئۇنى قانداق چۈشۈرۈشنى زادىلا بىلەلمىدىم. (يۇقارقى مەزمۇنلارمۇ 2006- يىلىنىڭ ئالدى-كەينىدە ئۇقۇش پۇتتۇرگەن ئوقۇغىچىلارنىڭ ئەمەلىيىتىگە  ماس كەلمەيدۇ. بۇ بايانلارنى ئالى مەكتەپ ئوقۇغىچىللىرى كۆرسە كۈلۈپ كىتىدۇ.) (5) «شۇ كۈنى كېچىچە بەدىنىمگە سىڭىپ قالغان ھېلىقى پۇراقنىڭ دەستىدىن تۇنجى قېتىم قىزلىقنىڭ ھەقىقىي ۋەسۋەسىسىدە قىينىلىپ چىقتىم. ئۇنىڭدا ئاجايىپ بىر سېھرىي كۈچ بارلىقىنى ھىس قىلىپ چىقتىم. «مەن ئۇنى كۆز ئالدىمغا كەلتۈرۈپ سۈنئىي ئۇسۇل بىلەن ......... بۇ ئىش شۇ قەدەر سىتىخيلىك ھالدا كاللامغا كىرىپ قالدى ھەمدە ناھىيىتى تەبىئىلا مېنى شۇنداق قىلىشقا مەجبۇرلىدى.» «مەندە بۇ خىل تۇيغۇدىن كۆرە كۈچلۈك ..... ئېچىرقاش ھۆكۈم سۈرەتتى. ئۇنىڭ بىر يېرى بەدىنىمگە تېگىپ كەتسىلا چىدىيالمايتتىم. ئاندىن ئۇنى ...... پاھىشىدەك.» (يۇقارقى ئىككى ئابزاس باياندىكى مەن كۆپ چىكىتكە ئالماشتۇرىۋەتكەن سوزلەرنى ئىشلەتمەيمۇ ئەسەر مەزمۇنىنى ياخشى يۇرۇتقىلى بولاتتى، ياكى بۇ بايانلار بېرىلمىسىمۇ ئەسەرگە نوقسان يەتمەسكەن. مۇنداق زورۇريەتسىز بايانلار ھەققىدە يازارمەن ئويلۇنۇپ كۆرگەي! ياكى بۇ «سىلىنىڭ ئۇسلۇپ»مۇ؟...)

enwer-jula

	ئادىل قانۇن ئەپەندى، سىز بۇ ھېكايىدىكى ۋەقەلىكنى 2006-يىلى بىلەن باغلىۋاپسىز، مەن ھېكايىدە ھېچقانداق يىل بېكىتمىدىم. لېكىن مەن بېكىتىشكە توغرا كەلسە 1999-يىلىنىڭ ئالدى-كەينىنى ئەڭ مۇۋاپىق دەپ قارايمەن. چۈنكى، شۇ چاغلاردا ئۇيغۇر تورچىلىغى شەكىللىنىشكە باشلىغان. 2006-يىلى، ئۇ مەن مۇشۇ ھېكايىنى يازغان ۋاقىتتۇر. ھىكايىنىڭ ئىككىنجى بولىكىدە: (2) چوڭ كوچىدىكى كۆك مۇزلارنى تېيېلىپ كەتمەي دەپ ئاۋايلاپ دەسسەپ مېڭىپ مەن ئىجارىگە ئېلىپ ئولتۇرىۋاتقان ئىككى ئېغىز كۈتلەك ئۆيۈمگە قايتىش ئۈچۈن ئارقا كوچىغا قايرىلىپ ئوشۇققىچە كېلىدىغان قارنى دەسسەپ ماڭدىم..... ئازاپلىق تۇيغۇدىن قۇتۇلۇش ئۈچۈن جايىمدا بىر دەم تۇرۇپ ئايىقىم ئاستىدىكى ئاپئاق قارغا زەن سېلىپ قارىدىم. ئايىقىمدا دەسسەلگەن قار يۇندىغا ئايلانغان ئىدى. .....قارنى بۇلغىۋەتمەي دەپ قارغا بوش دەسسىدىم. بەرىبىر، ئاياق قويىشىم بىلەن قار غاچىلداپ ئاۋاز چىقىراتتى، ئاندىن دەسسەلگەن يەردىن يۇندىدەك سۇ ئاقاتتى. تولۇقلىما مەزمۇن (2012-5-5 12:31): ئۈرۈمچىنىڭ قارلىق مەنزىرىسى مۇشۇنداق بولىدۇ، بۇ يىل قىشتا مەن ئاساسەن تولۇقلىما مەزمۇن (2012-5-5 12:32): ئۈرۈمچىدە بولدۇم، قارغا بولغان تەسىراتىمدا ئۆزگىرىش يوق... تولۇقلىما مەزمۇن (2012-5-6 17:36): ئاقىدۇ.

enwer-jula

	... بارا-بارا كومپيۇتېرغا خۇمار بولۇپ قالدىم. توردىكى چەكسىز ئىمكانىيەتلەر، بىلىملەر مېنى ئۆزىگە لال قىلىۋالدى. قىسقىسى كومپيۇتېرغا ئەمەس، بىلىمگە خۇمار بولدۇم. كۈنلەر شۇ تەرىقىدە ئۆتۈۋەردى. بەزىدە قىزىقچىلىقتا ياتىقىمغا قايتماي تۈننى تاڭغا ئۇلىۋېتەتتىم. (يۇقارقى بايانلاردا يازارمەننىڭ ئالغا سۇرمەكچى بولغان ئىدىيسى بەك قۇرغاق، يىگانە ئوتتۇرغا تاشلىنىپ قالغان!  ) -------------------------- ئورۇنلۇق تەنقىد بولسا مەن تەنقىدنى ناھىيىتى كەمتەرلىك بىلەن قوبۇل قىلغۇچى. لېكىن، يۇقارقى «ئىدىيىسى قۇرغاق» دېگەن باھايىڭىزنى چۈشىنەلمىدىم. مەن يازغان ئۇ جۈملە بىر ۋەقە بايانىدۇر، مۇنداقچە ئېيتقاندا خەۋەرسىمان جۈملىدۇر. ئۇنىڭغا «ئىدىيىسى قۇرغاق» دېگەن باھا ماس كەلمەيدۇ.

enwer-jula

	«شۇ كۈنى كېچىچە بەدىنىمگە سىڭىپ قالغان ھېلىقى پۇراقنىڭ دەستىدىن تۇنجى قېتىم قىزلىقنىڭ ھەقىقىي ۋەسۋەسىسىدە قىينىلىپ چىقتىم. ئۇنىڭدا ئاجايىپ بىر سېھرىي كۈچ بارلىقىنى ھىس قىلىپ چىقتىم. «مەن ئۇنى كۆز ئالدىمغا كەلتۈرۈپ سۈنئىي ئۇسۇل بىلەن ......... بۇ ئىش شۇ قەدەر سىتىخيلىك ھالدا كاللامغا كىرىپ قالدى ھەمدە ناھىيىتى تەبىئىلا مېنى شۇنداق قىلىشقا مەجبۇرلىدى.» «مەندە بۇ خىل تۇيغۇدىن كۆرە كۈچلۈك ..... ئېچىرقاش ھۆكۈم سۈرەتتى. ئۇنىڭ بىر يېرى بەدىنىمگە تېگىپ كەتسىلا چىدىيالمايتتىم. ئاندىن ئۇنى ...... پاھىشىدەك.» (يۇقارقى ئىككى ئابزاس باياندىكى مەن كۆپ چىكىتكە ئالماشتۇرىۋەتكەن سوزلەرنى ئىشلەتمەيمۇ ئەسەر مەزمۇنىنى ياخشى يۇرۇتقىلى بولاتتى، ياكى بۇ بايانلار بېرىلمىسىمۇ ئەسەرگە نوقسان يەتمەسكەن. مۇنداق زورۇريەتسىز بايانلار ھەققىدە يازارمەن ئويلۇنۇپ كۆرگەي! ياكى بۇ «سىلىنىڭ ئۇسلۇپ»مۇ؟...) ---------------------------- سىز ئىپار كىيىكىنىڭ كىندىكىدىن ئېلىنىدىغان مىللى تېبابەتتىكى ئېسىل دورا ئىپارنىڭ خۇسۇسىيىتىنى بىلسىڭىز يۇقارقى باياننىڭ زۆرۈرىيەتسىز يېزىلمىغانلىقىنى بىلەلەيسىز. ئىپار ھورمۇن غىدىقلاش رولى ناھىيىتى كۈچلۈك دورا. ئادەتتە ئۇنى جىنسىي ئاجىزلىق، تۇغماسلىق قاتارلىق ھورمۇن زەئىپلىك كېسىلىگە ئىشلىتىدۇ.   ئۇنىڭ پۇرىقى ناھىيىتى ئېسىل، ئۇنى ئەرلەر يېنىدا ئېلىپ يۈرسە ھەقىقەتەن ئەشۇنداق بولىدۇ.   ئىشەنمىسىڭىز، مىللىي تېبابەت دورىگەرلىرىدىن سوراپ كۆرگەيسىز. بۇ خىل رىياللىقنى ئېچىپ بېرىش ئۈچۈن ئەسەر ۋەقەلىكىنىڭ تەرەققىياتى ئېچىرقىغان بۇ دېتالنى چوقۇم يازماي بولمايدۇ.

karabeg

	ئەنىۋەر جۇلا بولدى تالاشماڭ. بەلكىم سىزنىڭ توغرىدۇر. لېكىن سىز ئەسەر ئاپتۇرى. سىز ئەسەرنى يېزىپ ئوقۇرمەننىڭ ھوزۇرىغا سۇندىڭىز. لېكىن ئەسىرىڭىز ئادىل قانۇن ئەپەندىگە شۇنداق تەسىر بېرىپتۇ. دىمەك سىز كەمتەرلىك بىلەن ئەشۇ قۇرلارغا قايتا قاراپ چىقسىڭىز بولۇدۇ. ئۆزگەرتىشكە تىگىشلىك بولسا ئۆزگەرتىڭ، ئۆزگەرتىشكە تىگىشلىك بولمىسا تۇرۇۋەرسۇن. ئەمدى مەندىن سورىسىڭىز ھىكايىنىڭ 2- بۆلىكىدىكى تەسۋىر توغرىلۇق ئادىل قانۇن ئەپەندى ئوتتۇرىغا قويغان پىكىردە، ئادىل قانۇن ئەپەندى «كۆك مۇز» بىلەن «سۇ»نى دەپتۇ. مېنىڭچە بولغاندا بۇ يەردىكى خاتالىق «كۆك مۇز» بىلەن «سۇ»دا ئەمەس، بەلكى «كۆك مۇز» بىلەن «قار»دا. مەسىلەن: سىز«چوڭ كوچىدىكى كۆك مۇزلارنى تېيېلىپ كەتمەي دەپ ئاۋايلاپ دەسسەپ مېڭىپ مەن ئىجارىگە ئېلىپ ئولتۇرىۋاتقان ئىككى ئېغىز كۈتلەك ئۆيۈمگە قايتىش ئۈچۈن ئارقا كوچىغا قايرىلىپ ئوشۇققىچە كېلىدىغان قارنى دەسسەپ ماڭدىم»دەپ تەسۋىرلەپسىز. سىز باشتا كۆك مۇزلارنى تېيىلىپ كەتمەي دەپ ئاۋايلاپ دەسسەپ مېڭىپسىزيۇ، ئاخىرىدا ئۇشۇققىچە كېلىدىغان قارلارنى دەسسەپ مېڭىپسىز.  سىز بىر ئۇقۇمنى باشتا ئانداق ئىشلىتىپ، كېيىن مۇنداق دەپسىز. دىمەك، سىز بۇ جۈملىدە لوگىكىدىكى ئەينىيەت قانۇنى(بىرلىك قانۇنى)غا خىلاپلىق قىلىپسىز. ئۇندىن باشقا ئادىل قانۇن ئەپەندىنىڭ 5- بولەك توغرىسىدىكى پىكرىگە قوشۇلىمەن. ئەمما باشقا پىكىرلەرگە قوشۇلمايمەن. بۇ جەھەتتە يەنىلام ئەنىۋەر جۇلا، سىزنىڭنىڭ توغرا!

mavjut

	ئوقىۋېرىپ ئىچىگە كىرىپلا كېتىپتىمەن . راسلا بەك ياخشى يېزىلىپتۇ . ئادەتتە مەن ئوقىغان ‹  توردىكى مۇھەببەت › توغرىسىدىكى ماقالىلەرگە ئوخشىمايدىكەن . ھازىرقى جەمىيەتنى بەك  ياخشى يورىتىپ بېرىپتۇ . بىر قىزنىڭ ئورنىدا تۇرۇپ ئۇنىڭ ئىچكى ھېسياتىنى تەسۋىرلەش ھەقىقەتەن ئاسان ئەمەس . جاپا چېكىپسىز !