ناخشىچى پاتىمە ۋاپات بولدى
ئالدىنقى ئەسىرنىڭ 90- يىللىرىدا «ناخشامنىڭ ساداسى»، «قىزىلگۈل»، « سېغىندىم سېنى» قاتارلىق بىر تۈركۈم ئىسىل ۋە ئۇنتۇلغۇسىز ناخشىلىرى بىلەن زىل-زىلە قوزغاپ، شۇ چاغدا ياشلىق ھەم باللىق دەۋرىنى ئۆتكۇزىۋاتقان ئۇيغۇر قېرىنداشلارنىڭ قەلبىدە چۇڭقۇر تەسىر قالدۇرغان ناخشىچى پاتىمە جىگەر قېتىش كېسىلى بىلەن يېقىندا ئالەمدىن ئۆتتى .
ئاشۇ بىر دەۋر ياشلىرىنىڭ دەرت-ھەسرىتى، مۇھەببەت-نەپرىتى، سەرگەردانلىقى ۋە بارلىق مىزانلارنى چۆرۈپ تاشلايدىغان ئىسيانكارانەروھىنىڭ خاتىرىسى سۈپىتىدە پاتىمەنىڭ ناخشىلىرى ئالاھىدە ئۇرۇن تۇتاتتى. ئەڭ ئامراق ئاشىق-مەشۇقلار پاتىمەنىڭ ئۇنئالغۇلىنىتىسىنى بىر-بىرىگە خاتىرەسۈپىتىدە ھەدىيەقىلىشاتتى. پاتىمەنىڭ شۇ ناخشىللىرى كىشىنىڭ خىيال قۇشلىرىنى نە-نەلەرگە ئۇچۇرۇپ كېتەتتى، يۈرەكلەرنى تۇلپاركەبى ئويناقلىتىپ، تەگسىز سېھرى كۈچى بىلەن ئەسىرقىلاتتى.
پاتىمەنىڭ «قىزىلگۈل» قاتارلىق ناخشىللىرى ئەمدىلا مۇدا بولغان يىلى بىزنىڭ ئوتتۇراتېخنىكومنى پۈتتۈرۈپ يېڭىلا خىزمەتكە چىققان يىلىمىزبولغاچقا، جەمىيەتتىكى ھەممە شەيئى بىزگە يېڭى ۋە جەلىپكار تۇيۇلاتتى، جۈملىدىن بۇ ناخشىمۇ شۇنداق ئىدى. ئۇقۇغۇچىلار سۆھبىتى ئۈچۈن يېزا- قىشلاقلارغا بارغاندا ئۆي-ئۆيلەردىن، ئېتىزلىقتكى ئىشلەۋاتقان دېھقانلارئارىسىدىن، يول بۇيىدىكى ئاشپۇزۇل- دۇكانلاردىن... جاراڭلىغان بۇناخشا بىزنى ھاياجانغا سالغان ئىدى. شۇچاغدا مۇشۇ ناخشا ۋەناخشا ساداسى كىلىۋاتقان دېھقان ئۆيلىرى ھازىرقىدەكلا كۆزئالدىمدا تۇرىدۇ، تەپەككۇرۇمدا«قىزىلگۈل» نىڭ جۇشقۇن مىلودىيىسى ۋە كونا دېھقان ئۈيى بىر-بىرىگە سىڭىپ كەتكەن ئىدى. بىزتەرەپتە چاغلاردا تىلىۋىزور بولمىغاچقا پاتىمە، ئەكبەر قەھرىمان دېگەنلەرنىڭ سىماسى قانداقراقتۇ؟دەپ ئويلايتۇق. بۇناخشىلار بىزنىڭ ئوتتەك ياشلىق دەۋرىمىزگە ھەمراھ بۇلۇپ، بىزگە نۇرغۇن شاد-خۇراملىقلارنى ئاتاقىلغان ئىدى. شۇچاغلاردىكى بىرئەۋلات ياشلار پاتىمەنىڭ ناخشىللىرى ئارقىلىق ئۈزىنىڭ ئۇنتۇلماس ئەسىتلىكلىرىنى ئەسلەيدۇ ۋە سېغىنىدۇ، بىغۇبار مىنۇتلاردىكى ئەڭ كۈڭۈللۈك دەملەرنى ئەسكەئالىدۇ. پاتىمە شۇ دەۋىردە ئۆز نۆۋىتىدە مۇڭلۇق ئاۋازى بىلەن ئۇيغۇر ياشلىرىنىڭ يۈرىكىنى تىترەتكەن ۋە مەنىۋى ئۇزۇق ئاتا قىلغان چولپان ئىدى.
توغرا ، شۇ دەۋرلەردە ئۆزىنىڭ ياڭراق، جۇشقۇن ناخشىلىرى ئارقىلىق ئېتىز- ئېرىق بويلىرىدا، ئىش ئورۇنلىرىدا، تاماق يەۋاتقان، ئارام ئېلىۋاتقان، ئۆگىنىش- خىزمەتتىن چارچىغان چاغلاردىكى ۋاقىتلاردا خەلقىمىز ئارىسىدىكى ئىشچى- دېھقان، زىيالىيلار، ئوقۇغۇچىلار، كاسىپ- ھۆنەرۋەنلەرنىڭ مەنىۋىۋىيىتىگە ئوزۇق ئاتا قىلغان ئەشۇ ناخشىچىلار ھەقىقەتەن تولىمۇ قالتىس ئىدى. ئۆسمۈرلۈك ۋاقتىمدىن تارتىپ، تا ھازىرغا قەدەر ماڭا ئەڭ تەسىر قىلغان ناخشىچىلاردىن ئەكبەر قەھرىمان، ئەخمەتجان مەمتىمىن، پاتىمە، پەرىخە يۈسۈپ ...... قاتارلىق بىرتۈركۈم ناخشىچىلارنىڭ ياڭراق ئاۋازى ھېلىمۇ قولاق تۈۋىمدە جاراڭلاپ تۇرىدۇ، بۇلاردىن بەزىلىرى ئۆلۈپ كەتتى، بەزىلىرى ھايات بولۇپ، ۋاقتىم بولسىلاشۇلارنىڭ ناخشىلىرىنى ئىزدەپ ئاڭلاپ كېلىۋاتىمەن. شۇ ياڭراق، جۇشقۇن ناخشىلارنى ئاڭلىغىنىمدا شۇ دەۋر ئېسىمگە كېلىدۇ، نۇرغۇن-نۇرغۇن ئەسىتلىكلەرنى سېغىنىپ ئەسكەئالىمەن. ۋاپات بولغانلارنىڭ ناخشىلىرىنى ئاڭلىغىنىمدا تېخى ئۇلار ھازىرمۇ ھاياتتەكلا تويۇلىدۇ، مانا ئەمدى پاتىمەمۇ ئالەمدىن ئۈتۈپتۇ ئېسىت!... ھايات ئەنە شۇنداق قىممەتلىك ، شۇنداق قىسقا بولىدىكەن، پاتىمەنىڭ ۋاپات بولغانلىق خەۋرى كۆڭلۈمنى شۇنداق ئەسكى قىلدى، مۇشۇخەۋەرنىڭ يالغان بۇلۇپ چىقىشىنى خالايتىم.
پاتىمەنىڭ ناخشىلىرى بىزگە پەقەت مۇنداق بىر نەرسىدىن دېرەك بېرىدۇ: 49- يىلدىن كېيىن ئۇيغۇر ناخشىچىلىقىدا ئىجاد قىلىنغان ناخشىلارنىڭ ئىچىدە ئادەمنىڭ ئېسىدە قالغۇدەك ئىسىل ناخشىلار داڭلىق ناخشىچىلارنىڭ ئازبىرقىسىم ناخشىللىرىدىن سىرىت، ئاساسەن 70 - يىللاردىكى تۆۋەنگە چۈشكەن زىيالىلار ۋە 90- يىللاردىكى جەمئىيەتنىڭ تاشلىۋېتىشىگە دۇچ كەلگەن ياشلارنىڭ ناخشىلىرىدۇر. ھازىر ئازغىنە سەرخىل ناخشىلارنى ھىساپقا ئالمىغاندا پاتىمە ۋە شۇدەۋىردىكى چولپانلارغا ئوخشاش شەخىسلەر ۋە ناخشىلار بەكمۇ ئاز. بۇ نۆۋەتتىكى سەنئەت ھالىتىنىڭ بىر قېلىپقا چۈشۈپ قېلىپ ئاتام ئېيتقان بايىقى دېگەن كاتاڭدىن چىقالمايۋاتقانلىقىنى، خۇددى بايرام ئۈچۈنلا شىئىر يازىدىغان «بايراملىق شائىر» لارنىڭ تەكرار تۇيغۇ بىرىدىغان مەززىسىزشىئىرىدەك تەمسىز بۇلۇپ قېلىۋاتقىنىنى چۈشەندۈرمەكتە. خەلىق ھەقىقى سەنئەت ۋە سەنئەتنىڭ ھەقىقى مىۋىسىگە تەشنا. بۇنىڭ ئۈچۈن ھەقىقى سەنئەتكارغا تەشنا.
مەرھۇم ناخشىچىمىزپاتىمە ئۆزىنىڭ بىزگە قالدۇرۇپ كەتكەن ياڭراق، مۇڭلۇق، جۇشقۇن، ئۇنتۇلغۇسىزكۈي-مىلودىيىسى بىلەن ناخشىخومار ئۇيغۇر خەلقىنىڭ قەلبىدە مەڭگۈ ھايات!
ئارمان03 نىڭ ئەسكەرتىشى: پاتىمە مەن ۋە شۇدەۋىردىكى ياشلىقىنى مۇشۇ ناخشىچىلارنىڭ ناخشىللىرىغا ئاشىق بۇلۇپ ئۆتكۈزگەن مىڭلىغان ناخشا خۇمارياشلارنىڭ قەلبىدىكى ئوبرازى مەڭگۈنۇرلۇق ۋە سۈيۈملۈكتۇر. ئادەمگە تارىخ باھا بىرىدۇ، بىز ئاددى ئىنسانلار باشقىلارغا باھابىرىشكە قادىر ئەمەسمىز.
پاتىمەنىڭ ئۇنتۇلماس كۈيلىرىدىن بىرنەچچىنى سۇندۇم :
«قىزىلگۈل»
«ناخشامنىڭ ساداسى»
«سېغىندىم سېنى»
مەنبە: «ئىزدىنىش مۇنبىرى» نىڭ 2011-يىلى 1-ئاينىڭ 19كۈنى ناخشىچى پاتىمە ۋاپات بولدى دېگگن بۇخەۋەرنى كۆرگەندىن كىيىن بۇ تېمامەزمۇنىنى ئەلكۈيىگە ئۈزۈم يازدىم.