بۇ يازمىنى ئاخىرىدا Ziba تەھرىرلىگەن. ۋاقتى 2012-10-29 19:32
پەرزەنتلەرگە دىيىشكە تېگىشلىك بولمىغان 12 جۈملە سۆز
تۇمارىـس ئاتا- ئانىلار بىلەن پەرزەنتلەر ئوتتۇرىسىدا پىكىر ئالماشتۇرۇش ناھايىتى مۇھىم ، بۇ ئاتا-بالىلىق مۇناسىۋەتنى چوڭقۇرلاشتۇرۇش ، شۇنداقلا پەرزەنتلەرنى چۈشىنىشتە ئىنتايىن مۇھىم رول ئوينايدۇ . تىل بۇ جەھەتتە زور تەسىرگە ئىگە ، بۇ خىل تەسىرنىڭ ئىجابىيلىقىىمۇ ھەم سەلبىلىككىمۇ بار بولۇپ ،ئەكىس تەسىر پەيدا قىلماسلىقى ئۈچۈن، 12 جۈملە سۆزنى بالىلارغا دىيىشكە بولمايدۇ. ‹‹بۇ نەتىجەڭ بىلەن قانداقمۇ خىزمەت تاپالايسەن!››، ‹‹سەن مۇشۇنچىۋالا ھورۇنلىشىپ كەتتىڭمۇ!››، ‹‹سەن ماڭا بۇنداق تەلەپپۇزدا سۆزلىسەڭ قانداق بولىدۇ!››دىگەندەك سۆزلەر نۇرغۇن كىشىلەر ئۈچۈن ئاڭلىماققا تونۇشلۇق . بۇ سۆزلەر بىر بولسا بىز كىچىكىمىزدىن تارتىپ ئاتا – ئانىمىزدىن ئاڭلاپ كېلىۋاتقان سۆزلەر،بىر بولسا بىزنىڭ پەرزەنتلىرىمىزگە دائىملىق ئېيتىپ كېلىۋاتقان سۆزلىرىمىز. ھەرقېتم پەرزەنتلىرىمىزگە مۇشۇنداق سۆزلەرنى دىگەن چېغىمىزدا ئۇلار كۆپىنچە ھاللاردا چىرايى ئىپادىسىز ھالدا بىر ئېغىزمۇ گەپ قىلمايدۇ. بۇ نىمە ئۈچۈن؟ يېقىندا تەيۋەن ‹‹ساغلاملىق››ژورنىلى بۇمەسىلىگە قارىتا ، كۆپلىگەن بالىلار پىسخىلوگىيە مۇتەخەسىسلىرىنى زىيارەت قىلىپ، ئاتا-ئانىلار پەرزەنتلەر بىلەن پىكىر ئالماشتۇرغاندا ، 12جۈملە سۆزنى دىيىشكە بولمايدىغانلىقىنى خۇلاسىلاپ چىققان. 1.‹‹تىز ئورنىڭدىن تۇر !بۈگۈن ئەستايىدىل دەرس ئاڭلا جۇمۇ ھە!››. پەرزەنتىڭىز بىلەن ئەتىگەندە پاراڭلاشماڭ،بولۇپمۇ ئۇ ئۇيقۇسىنى ئاچالماي تۇرغاندا تېخىمۇ شۇنداق . ياش –ئۆسمۈرلەر كەچتە پىكىر ئالماشتۇرۇشنى ياخشى كۆرىدۇ، چۈنكى ئۇلارنىڭ بىئولوگىيىلىك سائىتى چوڭلاردىن ئاستىراق ماڭىدۇ. 2.‹‹كۆزۈمگە قارا››. پەرزەنتىڭىزنىڭ كۆزىگە تىكىلىپ قارىماڭ ‹‹مۈرىنى مۈرىگە تېرەپ ئولتۇرۇش‹‹نى››يۈزتۇرانىلىق"نىڭ ئورنىغا دەسسىتىڭ ،شۇنداق بولغاندا بالىلار قەلىب دۇنياسىنى سىزگە ئېچىپ بېرىدۇ. 3 .‹‹بۈگۈن چۈشتىن كىيىن توپ ئوينىشڭغا رۇخسەت يوق ، بىز سۆزلىشىپ باقايلى ›› پەرزەنتىڭىزنىڭ كۆڭۈل ئېچىش ۋاقتىنى ئىگەللەپ ئۇنىڭ بىلەن پاراڭلاشماڭ، ئۇنىڭ ئورنىغا پەرزەنتىڭىز بىلەن بىرگە توپ ئوينىغاچ ، ئويۇن كۆرگەچ ياكى تاماق يىگەچ پىكىر ئالماشتۇرۇڭ. 4.‹‹كىمىڭگە قېيداپ بېرىۋاتىسەن؟››پەرزەنتىڭىزنىڭ ھۆكىرەشلىرى ، ئىشىكنى قاتتىق يېپىشى ، يىغلىشىنى چەكلىمەڭ . ئۇلارنىڭ ئاچچىقىنى چىقىرىۋېلىشىغا يول قويۇڭ ، ئۇلارنىڭ كەيپىيات خاراكتىرىنى ئالغان سۆز ھەرىكەتلىرىنى ئاڭلاشنى مەشىق قىلىڭ. 5 .‹‹سەن بۈگۈن مەكتەپتە قانداقراق؟...›› بۇنداق بەكمۇ تومتاق مەسلىلەرنى سورىماڭ ، ئېنىق بەلگىلەنگەن ، كونكىرىتنى بولغان مەسىلىلەرنى سوراڭ .مەسىلەن : "بۈگۈن مۇئەللىم سېنىڭ ماقالەڭگە قانداقراق باھا بەردى ؟"دېگەندەك. 6.‹‹سېنىڭ بۇنداق ئويلىغىنىڭ پۈتۈنلەي خاتا ، ئەسلىدە ........" . ئۇلارنىڭ سۆزىنىڭ بېلىگە تېپىپ ، ئۆز قاراشلىڭىزنى سۆزلەپ كەتمەڭ . چۈنكى پەرزەنتىڭىز پىكرىنى رەتلەشكە مۇھتاج ، ئادەتتە بىر قېتىمدىلا ئۆزىنىڭ ئويلىغىنىنى ئوچۇق ئىپادىلەپ بولالماسلىقى مۇمكىن. 7. ‹‹ھەمىشە قالايمىغان پۇل خەجلىمە !››سۆزنىڭ تېمىسىنى ئۇششاق-چۈششەك ئىشلارغا مەركەزلەشتۈرۈپ قويماڭ . ئۇلارنىڭ قىزىقىشىنى قوزغايدىغان تېمىلاردا سۆزلەڭ . ئالايلۇق ، تەنتەربىيە مۇسابىقىسى ، كونسىرىت ، ھەتتا سىياسەت قاتارلىقلار ، بۇ ئۆزئارا چۈشىنىشنى چوڭقۇرلاشتۇرۇشقا پايدىلىق. 8. ‹‹كېلەر قېتىم چاچ ياساتقاندا چېكە چاچلىرىڭنى قىسقىراق ياساتقىن ››ئۇلارغا ھەمىشە بۇنداق زۆرۈرىيەتسىز تەكلىپلەرنى بەرمەڭ ،بەلكى ئۇلارنىڭ ئويلىغانلىرىنى دائىم قۇۋۋەتلەپ تۇرۇڭ. . 9.‹‹سەن ھازىر نىمە ئىش قىلالايسەن ؟مەن سەندەك ۋاقتىمدا ئاللىقاچان خىزمەتكە قاتنىشىپ بولغان›› پەرزەنتىڭىز بىلەن ئۆزىڭىزنىڭ ئەينى چاغلىرىنى سېلىشتۇرماڭ . بولمىسا ۋاقىت ئۇزارغانسىرى پەرزەنتىڭىز سىز بىلەن پىكىر ئالماشتۇرۇشنى رەت قىلىدىغان بولۇپ قالىدۇ. 10.‹‹يەنە ئۇرۇقلىمامسەن،سېمىزلىكىڭدىن كاللاڭدامايدىن باشقا نەرسە قالمىغاندۇ ھەقىچان ؟››ئېسىڭىزدە بولسۇن ياش–ئۆسمۈرلەر ناھايىتى سەزگۈر كېلىدۇ، ئوڭايلا زەخمىلىنىدۇ . 11.‹‹سەن نىمىشقا دائىملا ئەخمىقانە ئىشلارنى قىلىپ يۈرۈيسەن؟››ئۇلارنىڭ بەزەن بىر ئىشلىرىدىن كېيىن،بۇنداق سوئالنى سورىماڭ ، سىز :"بۇ ئىشنىڭ ساڭا نىسبەتەن قانداق ئەھمىيىتى بار ؟››دەپ سورىسىڭىز بولىدۇ . 12.‹‹مەن تولا كوتۇلدىمىدىم ،بەلكى سەن چۈشەنمەيۋاتىسەن!››بەزى بىر ئىشلارغا قارىتا قايتا –قايتاسۆزلەۋەرمەڭ .پەقەت ئۇلارغا ئۆزىڭىزنىڭ تەكلىپىنى بېرىڭ ، پەرزەنتىڭىزگە ئىشىنىڭ ، ئۇلارنىڭ ئۆزىنى تاللىغىلى قويۇڭ . يۇقارقى 12 جۈملە سۆز ، ئاتا –ئانىلار بىلەن پەرزەنتلەر ئوتتۇرسىدا پىكىر ئالماشتۇرۇشتا كۆرۈلىدىغان تۆت چوڭ خاتالىقنى تەپسىلىي كۆرسىتىپ بەرگەن . .بېيجىڭ پىداگوگىكا ئۇنۋىرسىتىتى تەرەققىيات پىسخىلوگىيە تەتقىقاتى ئورنىنىڭ مۇئاۋىن مۇدىرى ۋو جىيەن جۇڭ "ھاياتلىق ۋاقىت گېزىتى"نىڭ مۇخبىرىغا مۇنداق دىگەن: بىرىنچىدىن ، پەرزەنتىگە بۇيرۇق تەلەپپۇزىدا گەپ قىلىش ؛ ئىككىنچىدىن ، پەرزەنتىنى رىغبەتلەندۈرۈش ۋە ماختاشتا بېخىللىق قىلىش؛ ئۈچىنچىدىن ، داۋاملىق ئىنكار قىلىش ، پەرزەنتىنى ئەيىبلەش ؛ تۆتىنچىدىن ، ھەمىشە ئۇلارغا تۈرلۈك تەلەپلەرنى قويۇش . بۇتۆت تۈرلۈك خاتالىق پەرزەنتلەر بىلەن ئائىلە باشلىقىرى ئوتتۇرىسىدا پىكىر ئالماشتۇرۇشتا مەسىلە كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ ، شۇڭا ئاتا – ئانىلارنىڭ ئەستايىدىل قايتا ئويلىنىپ بېقىشىغا ئەرزىيدۇ.
تۇمارس تەرجىمىسى مەنبە:شىنجاڭ يازغۇچىلار تورى
|