سىز ئاڭلىمىغان ماقال-تەمسىللەر *بوراننىڭ گۈركىرشىگە تاغ تەۋرىمەس (ماقال). * بېخىلغا قول بىلەن يانچۇقنىڭ ئارسى 40كۈنلۈك يول. * قارغىشچىنىڭ ئېغىزغا قاغا چىچسۇن. * قۇشنىڭ سايرىمايدىغنى يوق ، دۈشمەننىڭ قارغىمايدىغنى. * دوستۇڭ دوسىت بولسۇن،ھېسابىڭ دۇرۇس بولسۇن. * چىشقاق بالىغا ئىت ئەگىشەر،ھېجايغاق قىزغا يىگىت. * بالاڭنى مەكتەپكە بەر، بولمىسا مەشرەپكە بەر. * خوتۇن كىشىنىڭ ھىيلىسى قىرىق ئېشەككە يۈك. * ھىيلىگەردىن تۇخۇم ئالساڭ،ئىچىدىن سېرىقى چىقماس. * چىرايلىقتا ۋاپا يوق. * ۋاپا تاق، جاپا جۈپ. * موللىنىڭ يامىنى ۋاراقچى، ئوغرىنىڭ يامىنى قاراقچى. * ئىشچان خوتۇن سەھەر تۇرۇپ چېچىنى تارايدۇ، ھورۇن خۇتۇن ۋاقچە تۇرۇپ كۇلۇڭنى كولايدۇ. * ئاپەت كۆرمەي دېسەڭ ھۇشيار بول. * تۆگىنىڭ مازار بىلەن ئىشى يوق، سىيگەكنىڭ كېگىز بىلەن. * باللىق ئۆي بازار، بالسىز ئۆي مازار. * كۆز قورققاق ،قول باتۇر. * ئەندىشنىڭ ئېتى قورققاق. * ئورۇق كالىنىڭ پوقى يوغان. * ئوغرىنىڭ يۈرىكى پوك-پوك. * باردا پولدۇرۇڭ-پولدۇرۇڭ، يوقتا قاراپ ئولتۇرۇڭ. * دورامچۇقنىڭ ئاغزى پۇچۇق. * دادامغا يوق پۇرچاق ئانامغا نەدە. * پۇرۇچ يىغساڭ تون بۇلۇر. * كېيىنكى پۇشمان ئۆزۈڭگە دۈشمەن. * ئامبال ئوت قويسا يوق سوراق،پۇقرا ياقالمايدۇ جىن چىراغ. * ھارۋىنىڭ جابدۇقى پۈتمەس ، خوتۇن كىشىنىڭ كىيىمى پۈتمەس. * بوغۇزنى پۈتۈن يېسە ، ئايغىدىن تۈتۈن چىقار. * يىمەي تويدۇم بۇ شالنىڭ كۈرمىكدىن، پۈتۈن چىقتى ق**ۇمنىڭ پۈرمكدىن. * سۈت ئىچىپ ئاغزى كۆيگەن قېتتىقنىمۇ پۈۋلەپ ئىچەر. * زاغرا نان قېتتىققا ياخشى،قېرى كالا پېتىققا ياخشى. * ئەخمەقنى ناماز ئوقۇ دېسە، پىشانىسنى يېرۋالار. * بۇلۇتنىڭ قەدرى يوق ئاي يېنىدا، پېقىرنىڭ قەدرى يوق باي يېنىدا. * بايلىق بىلەن پېقىرلىق ئىككىسى ئىككى ئات. * ئۆردەك گۆشى يىسەڭ غازنىڭ پېيدە بول. * پىتنىخورنىڭ سۆزى يامان، سۆزىدىنمۇ ئۆزى يامان. * گەپنىڭ يامىنى پىچىر، ئاتنىڭ يامىنى قېچىر. * كېڭەش بىلەن پىچىلغان تون قىسقا كەلمەس. * مىڭ پىراقتىن بىر ئەلەم يامان. * پىشقان قوغۇن ساپقىدا تۇرماس. * بەرمەسنىڭ ئېشى پىشماس، پىشسىمۇ ئوچاق بېشىدىن چۈشمەس. * پىلانسىز ئىش يوق ئىش. * پىل بىلەن دوسىت بولساڭ، پىلخاناڭنى راسلا. * ئاتلىق يالغۇز ماڭغۇچە، پىيادە بىللە ماڭ. * ئاۋۋال تائام ،ئاندىن كالام. * خوتۇن قالسا ئەر تاپار، ئەر قالسا مال تاپار. * ئەمگەكنىڭ نېنى تاتلىق، ھورۇننىڭ جېنى تاتلىق. * توخۇنى تاخ دېمە، مۈشۈكنى پەش دېمە. * نادان قازانغا قارايدۇ، تادان ئوچاققا . * قىش ئوچىقى تار، قوپ ئۆيۈڭگە بار. * تاي تىپىرلايدۇ، ھارۋىنى ئات تارتىدۇ. * ئەخمەققە مەنسەپ تەگسە، قوتانغا زەدىۋال تارتار. * كۆزۈڭ ئاغرىسا ،قولۇڭنى تارىت. قورسىقىڭ ئاغرىسا ،نەپسىڭنى تارىت. * ئۆي تارلىقىدىن كۆڭۈل تارلىقى يامان. * بەل باغلىغان بىلەن ئەر ئەمەس،باش تارىغان بىلەن خوتۇن. * ئېشىمنى ئاز دېمەڭ، بېشىمنى تاز دېمەڭ. * بىكار بولساڭ كېپەك تاسقاپ يە. * تاشنى سوقسا قۇم بۇلۇر ، تۈمۈرنى سوقسا قىل بۇلۇر. * ئۆچكە تاغدا پۇل ، ئۈزۈم باغدا پۇل . * دەرت كەلسە جۈپ ، دۆلەت كەلسە تاق . * تاقىسىز ئېشەك تاشتا يۈرەلمەس . * ئۆلگەن بولسا ئېڭىكىنى تاڭاي ، تىرىك بولسا يارىسىنى تاڭاي . * بارلىق ياراشتۇرىدۇ ، يوقلۇق تالاشتۇرىدۇ . * ئاقساق يول تالىشار ، پىخسىق پۇل تالىشار . * تاما - تاما كۆل تۇلار . * پۇل - پىششىق تاماق . * تامچە سۇدا تال كۆكىرەر . * تامغىلىق مال يۇقالماس . * ئاغزىدىن ھەسەل تامىدۇ ، كۆڭلىدىن زەھەر تامىدۇ . * تويغا بارساڭ تويۇپ بار، تاۋار تورقا كىيىپ بار . * ئايدا كەلگەنگە ئاياغ ، كۈندە كەلگەنگە تاياق . * ياتقان ئورنىڭدىن تايىنىپ قوپما . * ئات ئورۇق ، يول تايغاق ، يۈك ئېغىر ، مەنزىل يىراق . * ئالدىرىغاننىڭ ئوشۇقى تېيىپتۇ . * ئىشتانغا چىققان كۆڭۈلگە تايىن . * ئاتنىڭ تەپكىنىگە ئات چىدايدۇ . * تەدبىرىڭ قانداق بلسا ، تەقدىرىڭ شۇنداق بۇلار . * ئالتۇن چىقىدۇ يەردىن ، بەخىت كېلىدۇ تەردىن . * ئۆينىڭ تۆرىگە قارىما ، سايىبخاننىڭ تەرىگە قارا . * تەرگىسەڭ تېرىق بۇلىدۇ ، تەرگىمىسەڭ ئېرىق . * كېسەلنىڭ كىلىشى ئاسان ، كېتىشى تەس . * تامچە سۇ تاشنى تېشەر . * بېلىق دەريادا سۇغا تەشنا . * تەر بىلەن كەلگەن ، تەشنالىققا داۋا . * تاز باشقا يېشىل تەقىيە . * سۆزۈڭ تاتلىق بولسىمۇ ، تەكرار سۆزلىمە . * گەپنىڭ تېگىدە گەپ بار ، ساقالنىڭ تۈۋىدە خەپ بار . * باش يېرىلسا بۆك ئىچىدە ، قول سۇنسا يەڭ ئىچىدە . * ئېگىلگەنگە ئېگىل ، بېشىڭ يەرگە تەگكۈچە . غادايغانغا غاداي ، بېشىڭ كۆككە يەتكۈچە . * تەڭ تېڭى بىلەن ، تېزەك قېپى بىلەن . * تەن ساقلىق - تەڭدىشى يوق بايلىق . * مەن قىلارمەن ئوتتۇز ، تەڭرى قىلار توققۇز. * تەڭشەلمىگەن ئالەم ماتاكقا سالمىغان جان . * قورققان مۇش تەڭلەر . * كىشى نان تەڭلىسە يىمەيمەن دېمە ، قۇلۇڭغا ئال ، يېمىسەڭ يېمە . * تەلەيلىكنىڭ خوتۇنى ئۆلەر ، تەلەيسىزنىڭ ئۆيى كۆيەر . * غوجامنىڭ قورسىقى توق، قۇلى بىلەن ئىشى يوق. * چوڭ توقاچ پىشقۇچە كىچىك توقاچ كۆيۈپتۇ. * قورساقنىڭ توقلۇقى، كۆڭۈلنىڭ شوقلۇقى. * تۇغقاندىن يامانلىغان ئەقىلنىڭ يوقلۇقى، تاماقتىن يامانلىغان قورساقنىڭ توقلۇقى. * توغرا سۆزنىڭ توقمىقى بار. * ئاتتىن ئايرىلساڭمۇ،توقۇمىدىن ئايرىلما. * توكورنىڭ يۇلى كۆپ، گاچىنىڭ ئېپى كۆپ. * پۇلى بارنىڭ گېپى ئوڭ،پۇلى يوقنىڭ گېپى توڭ. * ھاپتىغا شاپتى، توڭىرلىققا مەرەزدا. * قېرى دوڭغاق كېلەر،سوغوقتا توڭغاق كېلەر. * توخۇ توڭغانسېرى دەرەخنىڭ ئۇچىغا چىقار. * ئۇماچ ئىچىپ چىش كولاپتۇ، مۇز يالاپ بۇرۇت تولغاپتۇ. * ئوڭ ئايا،سول ئاياغ،بىزنى قىلدىڭ تومتاياق. * تونلۇققا كۆپ سوغوق ، تونسىزغا ئاز سوغوق. * توي-تونلۇقنىڭ، ھېيىت ئاتلىقنىڭ. * بېخىل باي بولسا، ئانسىنى تونۇماس. * ياخشى مالنى تونۇشقا كۆز كېرەك،ناچار مالنى سېتىشقا سۆز كېرەك. * سەدىقە بالانى يەر ، توۋا گۇناھنى يەر. * تويدىن يامانلىساڭ، توي قىلىپ كۆر. * ئوۋنى ئوۋلا ئوۋچى بىلەن،توينى ئوينا تويچى بىلەن. * يەر تويدۇرار، ئوت كۆيدۈرەر. * تويمىساڭ تويۇڭدا تۇيارسەن. * كىشىنىڭ قولى بىلەن يىلان تۇت. * كۆپ سۆزلىگەن تۇتۇلار، ئاز سۆزلىگەن قۇتۇلار. * گەپ دېگەننىڭ تۇرغۇچى بار. * تىز پۈكۈپ ياشىغاندىن تىك تۇرۇپ ئۆلگەن ياخشى. * گالدا نان تۇرسا،سۇغا يۈگۈر،گالدا سۇ تۇرسا، گۆرگە يۈگۈر. * ئادەمنىڭ تەمى سۆز بىلەن، ئاشنىڭ تەمى تۇز بىلەن. * تۇزۇڭنى يەپ تۇزلۇقۇڭغا چىچاي. * سۇ كەلگۈچە تۇغان سال. * تۇغماس خوتۇن شۈمەك يىغىپتۇ. * چۆگۈن ئالساڭ چەپچەكلىكنى ئال، خوتۇن ئالساڭ ئەمچەكلىكنى ئال. * تۇغۇۋالمىغۇچە، بالا بولماس. * توخۇ سەمرىسە،تۇغمىقى تەس؛ ئادەم سەمرىسە، قوپمىقى تەس. * سوراقچىدىن تۇڭچى يامان. * چالا تىلماچ ئادەم ئۆلتۈرەر. * خوتۇن كىشىنىڭ تۇللۇقىدىن ئەر كىشىنىڭ بويتاقلىقى يامان. * جان تۇمشۇققا كەلگۈچە جان بەرمە. * ئادەم قۇلاقتىن سەمرىيدۇ، ھايۋان تۇياقتىن. * تۆشۈك قۇلاق نىمىنى ئاڭلىماس. * يىرتىق تۆشۈكتىن كۈلەر،چۆمۈچ قازاندىن. * تۆشۈك مونچاق يەردە ياتماس،يەردە ياتسا توپا باسماس. * قوينۇڭدىن تۆكۈلسە قونچۇڭغا. * ئون تال يىڭنىنى سوقسا،بىر تال تۆمۈنە بولماس. * تۆھمەت تاش يارىدۇ، بايقىمىساڭ باش يارىدۇ. * تۆھمەتخور ئاخىرى تۆھمەت بىلەن ئۆلەر. * مېۋىلىك دەرەخنىڭ بېشى تۈۋەن. * تۈتۈننىڭ ئاچچىقنى مورا بىلەر. * ئەركىشىگە يەتمىش تۈرلۈك ھۈنەر ئاز. * تاي ئات بولغۇچە، ئەر مات بۇلار. * ئۆتمەس ماتا زورلاپ ساتا. * دۇمباقنىڭ ئاۋازى يوغان،ئىچى قۇرۇق،ماختانچاقنىڭ گېپى يوغان،مېغىزى يوق. * بار ماختانسا ئېچىلىدۇ،يوق ماختانسا چېچىلىدۇ. * دوسىت كەينىڭدە ماختار ، دۈشمەن ئالدىڭدا ماختار. * ئەقىللىق ئېتىنى ماختايدۇ، ئەخمەق خوتۇنىنى ماختايدۇ. * ياخشىنىڭ ئىزى قالىدۇ، ياماننىڭ مېزى. * قوشتا يوق،ماشاقتا يوق،خاماندا بار. * بېشىڭنى كىم سىلسا،ماشايىخىڭ شۇ،يېنىڭدا كىم ئولتۇرسا ،چىرايلىقىڭ شۇ. * يۇمشاققا ماقۇل، قاتتىققا ياق-ياق. * پىچاق گۆشكە ماڭار،سۆڭەككە ماڭماس. * مېلى بارنىڭ مېلىغا،مېلى يوقنىڭ جېنىغا. * ماندارلىقتا ئات ئۆلمەس، ئەمەنلىكتە ئەر ئۆلمەس. * ئورۇق قوينىڭ مايىقى چوڭ. * ئاغزى قايماق، كۆڭلى مايماق. * غەرەزدىن غەرەز تۇغۇلار، تاز باشتىن مەرەز. * مەردنى مەيداندا سىنا. * مەردنىڭ ئارغامچىسى ئۇزۇن. * كۆپ ئاتقان بىلەن مەرگەن بولماس، كۆپ سۆزلىگەن بىلەن چېچەن بولماس. * <<تۇر تۇر>> كۆپ بولسا ، ئۇيقۇدا مەززە يوق. * مەسلىھەتلىك ئىش بۇزۇلماس. * چۆچۈرە يىمەكتىن مەقسەت گۆش يىمەك. *ئون سوقۇرنىڭ توققۇزى مەككار. * يولۋاس ياتقىندىن مەلۇم. * تېرىق قۇلقىدىن، بالا كىچكىدىن مەلۇم. * سەن ئۆل مەن تىرىلەي. * مەنمەنلىك-شەيتانلىق. * ئۆزۈڭنى مەھكەم تۇت،قوشناڭنى ئوغرى تۇتما. * قۇرساقنىڭ مەيلىچە بولسا، ئابرۇيۇڭنى قوشۇپ يەر. * ئادەمنىڭ سۆلىتىگە قارىما، مېھنىتگە قارا. * ئاللا بەرمىگەننى موللا بەرمەس. * ئۇستا باردا قولۇڭنى تارىت،موللا باردا تىلىڭنى تارت. * قازى بىلەن قالامسەن،مۇپتى بىلەن كېتەمسەن. * يازدا توڭلىغان قىشتا مۇزلايدۇ. * مۇساپىر ئىتنىڭ قۇيرۇقى ئىچكىرى. * مۇساپىر بولمىغۇچە،مۇسۇلمان بولماس. * مۇسۇلمانچىلىق ئاستا - ئاستا بۇلىدۇ. * مۇشەققەتسىز ھۈنەر بولماس. * ئاش بەرگەنگە ، مۇشىت بېرىپتۇ. * ئۇستا كۆرمىگەن شاگىرىت ھەر مۇقامدا يورغىلار. * بىر سۆزلىشىپ مۇڭداش دېمە، بىللە مېڭىپ يولداش دېمە. * مۇھەببەتنى سېتۋالغىلى بولماس. * ياشلىقىڭدا ئۆگەنگەن تاشقا مۆھۈر باسقاندەك، قېرىغاندا ئۆگەنگەن قۇمغا مۆھۈر باسقاندەك. * بىر مۈدۈرگەن ئون مۈدۈرەر. * ئاۋۋال چىققان قۇلاقتىن كىيىن چىققان مۆڭگۈز ئېشىپ كېتەر. * ئىت دېسەڭ قۇيرۇقى يوق، ئۆچكە دېسەڭ مۆڭگۈزى يوق. * ياۋاشنىڭ مۆڭگۈزى ئىچىدە. * ياخشى مۈلۈك ھېكىمنىڭ، بۇزۇلغاندا ھېچكىمنىڭ. * چۈجىنىڭ شۇملۇقىدىن مېكياننىڭ ئەمچىكى يوق. * مېۋىسىز دەرەخنى قاقما. * بىلىمسىز ئادەم- مېۋىسىز دەرەخ. * ئاتا كەسپى بالىغا مىراس. * مىھنەتتىن قاچما،مىننەتتىن قاچ. * ئىشلەپ يىگەن لەززەتلىك، تىلەپ يىگەن مىننەتلىك. * قىز بالنىڭ يىغلىغىنى- نازلىغىنى. * تاپقىنى ناماقۇللۇقتىن ئاشماپتۇ. * قىز چوڭ بولسا گەپ تۇلا، ئوغۇل چوڭ بولسا نەپ تۇلا. * ۋالاقتەگكۈر گەپ بەرمەس،سۇنۇق كەپكۈر نەپ بەرمەس. * دوسىتقا مۇھەببەت،دۈشمەنگە نەپرەت. * ئاش نەرقى ئاسمان. * بىر ئاتا ئون بالنى بېقىپتۇ، ئون بالا بىر ئاتىنى باقالماپتۇ. * نەزرى ئۈستۈن نەرقى پەس. * نەقتىن ھەسەل چىقتى،نېسىدىن كېسەل . * يولۋاسنى يەڭگەن باتۇر ئەمەس،ئاچچىقنى يەڭگەن باتۇر. * ئاتنىڭ نوختىسى ئېشەككە توغرا كەلمەپتۇ. * ئېغىزنىڭ نوختىسى يوق ،تىلنىڭ سۆڭكى. * نوختىلانغان ئات يېتلەككە ماڭار. * ئەرگە بىر نۆۋەت ،يەرگە بىر نۆۋەت. * ئانسى ناننى نىپىز ياقىدۇ،بالسى تويماي قوشلاپ يەيدۇ. * نېسى يىمەڭ گۆشنى ، يېرىپ چىقىدۇ تۆشنى. * ئېشىمدا يوق پۇرچاق پوقۇمدا نىمە قىلار. * قاسساپ تۆت سەركەم بار دەپ ئۆلەر، جۇۋىدار نىمئششەك كىم دەپ ئۆلەر. * يىگىتلىككە ھەشەم كېرەك، ھاجىلىققا ھەرەم. * غالجىر خۇدانى بىلمەس، ئىت ھارامنى. * يول يۈرگەندە ئېتىڭ ھارمىسۇن، قېرىغاندا ئايالىڭ ئۆلمىسۇن. * قارىغۇ ھاسسىنى بىر قېتىم يۇقىتار. * ھاقارەتلىك تۇرمۇشتىن ساداقەتلىك ئۆلۈم ياخشى. * ئۇنچى ھاكچىنى كۆرەلمەپتۇ. * قاراڭغۇ دەپ ھاڭۋاقما، يورۇقلىقنى ئىزلەپ تاپ. * بار بارى بىلەن، يوقى ھالى بىلەن. * دۈشمىنىڭگە ھال ئېيىتما، كۈلگىسى كېلىدۇ؛ دوستۇڭدىن سىر ئايىما،بىلگۈسى كېلىدۇ. * ھالىڭغا بېقىپ ھال تارىت ،خالتاڭغا بېقىپ ئۇن تارىت. * ئېشەكنىڭ ئۆزى ھارام، كۈچى ھالال. * تەر قىلغان -ئەتكەننى ھالاللايدۇ. * جاپا چەكمىگۈچە ھالاۋەت يوق. * بورىچى ھالۋىچى بولسا كۆزىنى چاپاق بېسىپتۇ. * ھاماقەتنى ھارماڭ دېمە، ھارغاندا ئۆزى توختايدۇ. * ئوت كۆرۈنگەن يەرگە بارما، ئىت ھاۋشىغان يەرگە بار. * كىشىدىن ھايا كەتسەئورنىغا بالا كېلەر. * ھايا يوق يەردە ئىمان يوق. * ھەر گۈلنىڭ پۇرىقى باشقا. * ئويناشماڭ ئەرباب بىلەن،جايلايدۇ ھەرباب بىلەن. * ھەركىم باتۇرغا باتۇر. * بولسا ھەرنىمە ئوخشايدۇ. * قورقۇنچاق ھەسەتخور بۇلار،نامەرد قەسەمخۇر بۇلار. * تىلى ھەسەل،دىلى زەھەر. * داۋاسىز دەرد بولماس،ھەسرەتسىز قېرى. * مەن بارالماي ھەلەك،ئۇ بارمايمەن دەپ ھەلەك. * يەر ھەيدىسەڭ كۈزدە ھەيدە، كۈزدە ھەيدىمسەڭ يۈز ھەيدە. * ئون تازنىڭ توققۇزى ھەييار. * يولۋاسقا يۇلۇقما، يۇلۇقساڭمۇ ھولۇقما. * ھورۇن ئېشەك يۈكنى ئېغىر كۆتۈرەر. * سەھەردە ھاۋشغان ئىتتىن قورق. * بۇلبۇل گۈل بار يەردە، ھۆرمەت دوسىت بار يەردە. * كىشىنىڭ ھۆرمىتى ئۆز قۇلىدا. * ئوچىقىمنىڭ چىشى يوق، ھۆل-قۇرۇق بىلەن ئىشى يوق. * ھۈنرى بار قول ئۆلمەس. * گۆھەرلىك بۇلۇشتىن،ھۈنەرلىك بۇلۇش ئارتۇق. * كۆپنى بىلمىگەن ئازنى ھېچ بىلمەس. * ئۆچكىنىڭ دائىم ئوچۇق تۇرسا گەپ يوق، قوينىڭ بىر قېتىم ئېچىلىپ قالسا ھۇيىت-ھۇيىت.
|