تەرەققىياتمۇ ياكى يۇقۇتۇشمۇ؟
(ئىجدىمائىې ئوبزور)
كىرىيە تۇلۇق ئوتتۇرا مەكتەپ (تىل-ئەدەبىيات ئۇقۇتۇش گرۇپپىسىدىن : ئايگۈل مەتتۇرسۇن )
كىشىلەر تۇرمۇشىدا كىيىم-كېچەك، يېمەك-ئىچمەك، تۇرالغۇ-جاي دېگەنلەرخۇددى ئوكسېگېن بولمىسا بولمىغانغا ئوخشاشلا مۇھىم ئورۇندا تۇرىدۇ.
ئىنسانىيەت تەدرىجى تەرەققىياتى جەريانىدا ئوخشاش بولمىغان مىللەتلەرنىڭ ئوخشاش بولمىغان مىللىي مەدەنىيىتى بارلىققا كەلگەن.تۈركى تىللىق مىللەتلەرنىڭ بىر تەركىبى قىسمى بولغان ئۇيغۇرلارمۇ بۇنىڭدىن مۇستەسنا ئەمەس ئەلۋەتتە. كىيىم-كېچەك، يېمەك-ئىچمەك،تۇرالغۇ،نان مەدەنىيىتى قاتارلىقلار ئىنسانلارنىڭ ئۇزۇن مۇددەتلىك تۇرمۇش سەرگۈزەشتىلىرى جەريانىدا بارلىققا كەلگەن مەدەنىيەتلەردۇر.مېنىڭ بۇ يەردە توختالماقچى بولغىنىم مىللىتىمىزنىڭ تەدرىجى يوقىلىشقا قاراپ يۈزلىنىۋاتقان كىيىم-كېچەك مەدەنىيىتىدۇر.
ئىنسان،كىيىم،بەدەن ئوتتۇرىسىدا ئىنتايىن زىچ مۇناسىۋەت بار.بىزنىڭ كىيگەن كىيىمىمىز باشقىلارنى بىزنىڭ كىملىكىمىز،سالاھىيىتىمىز،ئورنىمىز توغرىلىق دەسلەپكى ئۇچۇر بىلەن تەمىنلەيدۇ بىراق، ھەممە غەرىپلىشىشكە قاراپ يۈزلىنىۋاتقان بۈگۈنكى كۈندە كىيىم-كىچەك، يۈرۈش-تۇرۇشىغا قاراپلا بىرىنىڭ مىللىي كېلىپ چىقىشىنى بىلىش بەسى مۈشكۈل،ئۇيغۇر قىز-يىگىتلىرىگە قارايدىغان بولساق، ئۆزىمىزنىڭ چىرايلىق ئەتلىسىدىن، دوپپپىسىدىن، نەپىس كانىۋاي كۆينەكلىرىدىن چنېنىپ غەرىپلىشىشكە قاراپ مېڭىۋاتىدۇ.
بىر چەتئەللىك يارىشىملىق مودا كىيىملەرنى كىيىپ ئىشقا ماڭغان مودا قىزلارنى كۆرۈپ «نېمە دېگەن مەدەنىيەتلىك،ئۇيغۇر قىزلىرى بەخىتلىك ئىكەن » دېسە ئۇ خاتالىشىدۇ.چۈنكى يولدىن چىقىۋاتقان تالاي ئۇيغۇر قىزلىرىنى ئۇ كۆرمىگەن. بىر كۆزەتكۈچى مودا كىيىنگەن بىر ئۇيغۇر قىزىغا قاراپ ھەۋەس بىلەن:« بۇ ئۇيغۇرلار ياۋروپالىقلاردەك كىيىنىدىكەن، ياۋروپالىقلارغا ئوخشايدىكەن>>دېسە يەنە خاتالىشىدۇ، نۇرغۇن ئۇيغۇرنىڭ قەلبىدە بوران ھوۋلايدۇ،مودا ئۇيغۇر قىزلىرىنىڭ بەدىنىدە ئەكىس ئېتىۋاتقان سىموۋۇللۇق رىئاللىق ئۇيغۇرنىڭ كىملىكىگە باھا بېرىشنىڭ ئاساسى بولالمايدۇ.بۇ سەترىلەرنى يېزىۋېتىپ ئوقۇتقۇچىمنىڭ ئۆزىنىڭ بىر قىرغىز ساۋاقدېشىنىڭ تويىغا قاتناشقانلىقىنى، ئۇلارنىڭ تويىنىڭ ئۆزلىرىنىڭ مىللى ئەنئەنىسى، ئۆرۈپ- ئادىتى بويىچە بولىدىغانلىقى، تويى بولغۇچى قىز-يىگتنىڭ مىللىيچە كىيىنىدىغانلىقى، باشقىلاردىن ئالاھىدە پەرقلىنىپ تۇرىدىغانلىقى، تويغا قاتناشقان دوستلەرىنىڭمۇ قىرغىزلارنىڭ مىللىيچە كىيىمىنى كىيگەنلىكى، توي مۇراسىمىنىڭ مەيلى قايسى تەرىپىلا بولمىسۇن مىللى پۇراق، مىللى خاسلىق گەۋدىلىنىپ تۇرىدىغانلىقىنى، بىز ئۇيغۇرلارنىڭ كۈنسايىن غەرپلىشىشكە قاراپ يۈزلەنگەن توي قىلىش ئۇسۇلىمىزغا سېلىشتۇرۇپ سۆزلەپ بەرگىنى شۇنداقلا يەنە باشقىلاردىن چالا-پۇچۇق ئاڭلىغان بىر جۈپ قىز-يىگىتنىڭ تويىنىڭ ئەتلەس جىدىلى تۈپەيلىدىن بۇزۇلغانلىقى،قىزنىڭ توي كۈنى ئەتلەس كۆينەك كىيىشكە ئۇنىماي نەچچە يىللىق مۇھەبببىتىدىن، يېڭى تۇتۇلۇش ئالدىدا تۇرىۋاتقان ئائىلىسىدىن ۋاز كەچكەنلىكى............. توغرىسىدىكى ئىشلار كەلدى.بۇ ئىنتايىن ئاددى ئىش بولسىمۇ،لېكىن بۇنىڭدىن ئۆزىمىزنىڭ مىللى كىيىم-كېچىكىمىزنىڭ كىشىلەر قەلبىدىكى ئورنىنىڭ قانچىلىك ئىكەنلىكىنى ئىسپاتلاشقا يېتىپ ئاشىدۇ.
ئالىي مەلۇماتقا ئىگە ئاڭلىق بىر قىزنىڭ ئۆزىمىزنىڭ مىللى كىيىمىدىن چېنىپ دەۋرىمىزدە ئاتالمىش مودا بولىۋاتقان باشقىلار كىيىپ قويغان«چىرايلىق،مەدەنىي» كۆينەكنىكىيىش ئۈچۈن ياخشى كۆرگەن يىگىتىدىن بەختىدىن ۋاز كەچسە، جەمئيىتىمىزدىكى باشقا كىشىلەردىن بۇ توغرىلىق ئىېغىز ئېچىش ئەسلا مومكىن ئەمەستەك قىلىدۇ...ئادەتتىكى ۋاقىتلاردىغۇ بۇ كىيىمنى كىيمەيمىز دەيلى ،ھېچ بولمىغاندا توي-تۆكۈن، ھېيىت- بايراملىرىمىزدا بولسىمۇ كىيىىپ خاسلىقىمىزنى ،مىللى ئەنئەنىمىزنى نامايەن قىلساق بولماسمۇ؟؟؟...
باشقىلار سىزنى قاندىق قەدىرلەشنى ، سىزگە قانداق مۇئامىلە قىلىشنى سىزدىن ئۆگىنىدۇ. مانا شۇنىڭغا ئوخشاش مىللى ئەنئەنىمىز ھېسابلىنىدىغان كىيىىم-كېچىكىمىزنى ئاۋال ئۆزىمىز قەدىرلەپ باشقىلارغا تونۇتمىساق، باشقىلارنىڭ قەدىرلىشى مۇمكىنمۇ؟...
قارايدىغان بولساق، مىللى كىيىم-كىچەك ئەنئەنىمىز پەقەت سەھنىلەردىكى بىر قىسىم ئارتىسىلىرىمىزنىڭ ئۈستىدىلا ئۇچىرىتىپ قالىدىكەنمىز.
ئەگەر باشقىلارنىڭ يېڭىلىقلىرىنى، ئىلغار ئەنئەنىلىرىنى قۇبۇل قىلىش بىلەن بىر ۋاقىتتا، ئۇلارنى ئۆزىمىزنىڭ مىللى ئەنئەنىمىز بىلەن بىرلەشتۈرۈپ ماس قەدەمدە تەرەققى قىلدۇرىدىغان، ئۆزگىچە خاسلىق يارىتىدىغان بولساق كۈنسېرى زاۋاللىققا يۈز تۇتىۋاتقان مىللى ئەنئەنىمىزنىڭ، يوقىلىش گىردابىغا بېرىپ قالغان كىيىم-كېچەك مەدەنىيىتىمىزنىڭ تەقدىرى بۈگۈنكىدەك بولمىغان بولاتتى.
--------------------------------------------------------------------------------
ۋاقىت ئىسىراپ قىلىش ھاياتقا قىلنغان ئەڭ چوڭ خىيانەتتۇر، سىز بۇ خىل خىيانەت بىلەن ئۆزىڭىزنىڭ ئەڭ چوڭ جىنايەتچىسىگە ئايلىنىسىز.
| 
قىزغىنلىق
تىللا
تۆھپە
شۆھرەت
يوللىغان ۋاقتى 2012-6-18 12:58:30
يوللىغان ۋاقتى 2012-6-18 15:57:17
يوللىغان ۋاقتى 2012-6-24 13:07:31