بۇ سۇئالغا قانائەتلىنەرلىك جاۋان بەرسىڭىز 10 تىللا مۇكاپات

471013037

مىنىڭچە بىر ئۇقۇغۇچىنىڭ دەرىستە ئارقىدا قېلىشى ئانچە چوڭ مەسىلىمۇ ئەمەس ، مەسلەن ،ئالبىرت ئېينىشتىيىن ، نىيوتۇن دىگەن ئالىملا بۇنىڭ تىپىك مىسالى ، ئەگەر باشلانغۇچ مەكتەپ ئۇقۇغۇچىسى دەرىستە ئارقىدا قالسا ، ئۇ ساۋاتسىز بولمىسىلا يىتەكلىگىلى بولىدۇ ، ئۇنىڭ ئۇتۇق قازىنىشىغا پۇرسەت كوپ ، ئەگەر ساۋاتسىز بولسا بىرقەدەر ئېغىر مەسىلە ، چۇقۇم قاتتىق كۆڭۈل بۈلىشى كىرەك .
ئوتتۇرا مەكتەپ ياكى ئۇنىڭدىن چوڭ بولغان ئۇقۇغۇچىغا نىسبەتەن پىسخىكا جەھەتتىن تۇسالغۇ بولمىسىلا تۇرمۇش تەربىيەسىنى ، ئەمىلىيەتكە باغلاپ كۆپرەك ئېلىپ بېرىش كىرەك ، ئەتراپتىكى ببىلىمسىزلىك تۈپەيلى بولاۋاتقان تەسلىكلەرنى ، بىلىملىك بىلەن بىلىمسىزنىڭ تۇرمۇشتىكى ، ھاياتىنىڭ ئەھمىيتى ئوتتۇرسىدىكى پەرقىنى تارىختىكى نۇرغۇن مىساللار بىلەن چۈشەندۈرۈپ ئىدىيسىنى ئېچىش كىرەك .
بىر ئادەمدە جىسمانى جەھەتتىن كەمتۈكلۈك بولسا بۇ ئەلۋەتتە ھەل قىلغىلى بولمايدىغان ئېغىر مەسىلە لېكىن بەزىلەر بۇ كەمتۈكلۈكنى ھەركەتلەندۈرگۈچ قىلىدۇ ، مۇمكىن بولسا ئۇلارغا مۇشۇ مىساللارنى كۆرسىتىپ ، ئامال بولغاندا شۇ مۆجىزە ياراتقانلار بىلەن يۈزتۇرانە كۈرۈشۈپ ئۇلانىڭ ئەمەلى تەربىيەسىنى شۇ ئاجىزلىغان قەلىپلەرگە يەتكۈزگىلى بولسا ئۇلارنىڭ كەلگۈسىنىمۇ يۇرۇتقىلى بولىدۇ .
بىراق پەزىلەت ، ئەخلاق جەھەتتە مەسىلە بار ، بىرقەدەر ئېغىر بولغان بالىلارغا بولغان ئىدىيە - ئەخلاق تەربىيەسىنى كۈچەيتمىسە كەلگۈسى تەسەۋۋۇر قىلغۇسىز جاھالەت ئىچىدە ئۈتىدۇ . گېتلىر بۇنىڭ تىپىك مىسالى . گېتلىر شۇ ھەربى ئىشلار قابىلىيتى ، باشقۇرۇش تالانتىنى ، بىلىمىنى ياخشى ئىشلارغا دۇنيانىڭ تەرەققىياتىغا پايدىلىق ئىشلارغا ئىشلەتكەن بولسا ، پەزىلەت ئەخلاق جەھەتتە ، پىسخىك جەھەتتە ساغلام بولغان بولسا ئۇنىڭ تارىختا نامى باشقىچە بوغان بولاتتى .  شۇڭا ئەخلاق تەربىيەسى ھەممىنى بېسىپ چۈشىدۇ .

مۇھىمى غايە ، ئوسمۈرلەرنىڭ غايىسىنى يوق قىلىدىغان ھەربىر ئېغىز سۆز ئۇنىڭغا بەرگەن ئاستا خاراكتىرلىك خامۇشلۇق دورىسىغا ئوخشايدۇ .
بىر ئۇستاز بۇلۇش سۈپىتىمىز بىلەن چۇقۇم ئۇقۇغۇچىلارنىڭ توغرا ، ئەمەلىيەتكە ماس كەلگۈدەك غايە تۇرغۇزىشىغا يول بالاپ بىرىشىمىز كىرەك .
بىر كىچىك بالا كىچىكىدە ئۇچقۇچى بۇلۇشنى ئويلىدى ، ئادەملەر بولالمايسە دىدى . بالا ماشىنا ھەيدۈگىسى بارلىقىنى ئېيتتى ، چوڭلار ئالالمايسە دىدى . بالا ئاخىردا ئىشەك ھارۋىسى ھەيدەي دىدى ، ئادەملەر باش بارمىكىنى كۆرسىتىپ ئەركەك دىدى .
ئاسماندا ئۇچقۇسى بار بىر بالا ئېتىزدا كەتمەن چېپىشقا چۈشتى ، بەلكىم ئۇ غايىسىنى يۇقاتمىغان بولسا قولىغا دۇنيانى ئالار ئىدى .

ئۇلۇغ غايىلەر ئەمەلىيەت تەرپىدىن بېسىۋېتىلسە ، بۇ ئىرادىنىڭ مۇستەھكەم ئەمەسلىكىدىن ،

كىچىك سەبىنىڭ غايىسى ئادەملەر تەرپىدىن بېسىۋېتىلسە بۇ جىنايەت .

PAHIR2

مەنمۇ توردىشمىز ئالمجاننىڭ پىكرىگە قۇشۇلىمەن، دەرۋەقە ئادەمنىڭ ئەخلاقى ۋە پىسخىكا جەھەتتىن تەربىيەلىنىشى، ئەقلى جەھەتتىن تەربىيەلىنشىنىڭ ئالدىنىقى شەرتى، چۈنكى ئادەم بۇلۇشنىڭ ئالدىنقى شەرتى بولغان ئەخلاق ۋە ئادەم ئۆز ئادىمىيلىكىنى تۇنۇپ يىتىش ، كەلگۈسىگە يۈزلىنىشتىكى ساغلام پىسخىكا ئىنتايىن مۇھىم. يەنە بىر جەھەتتىن ئوقۇغۇچىلارنىڭ ساغلام پىسخىكىسىنىڭ يىتىلىشىدىكى تاشقى ئامىللارمۇ مۇھىم ئورۇننى ئىگەللەيدۇ ئەلۋەتتە. جىسمانى ساغلاملىققا كەلسەك ھەممە ئادەمنىڭ جىسمانىي جەھەتتىن ساغلام بۇلىشى ئىنتايىن مۇھىم. لېكىن جىسمانىي جەھەتتىن ساغلام بولالماي تەقدىرنىڭ كاجلىقىدىن مېيىپ ياكى باشقا كېسەل بولغاندىمۇ، شۇ ئادەمنىڭ ساغلام  پىسخىكىسى ۋە شۇ ساغلام پىسخىكىنى يارىتىشقا ئىمكان يااتىپ بېرىدىغان مۇھىت بولسىلا يەنىلا شۇ ئادەم تەقدىر ئۈستىدىن غالىپ كىلىدۇ.
ئەمدى ئەقلى جەھەتتىن تەربىيەلىنىشكە كەلسەك، مەلۇم بىر ئوقۇغۇچى ئوقۇش باسقۇچىنىڭ تۆۋەن يىللىقىدا دەرستە يىتىشەلمىسە، مەڭگۈ يىتىشەلمەيدۇ دەپ ھىچقايسىمىز كىسىپ ئېيتالمايمىز، ياكى شۇ ئوقۇغۇچى تۆۋەن يىللىقتا دەرستە ناھايىتى ياخشى بولسا، ئوقۇشنى ئاخىرلاشتۇرغىچە دەرستە ياخشى بۇلۇپ، كەلگۈسىدە ئۆز ئىستىقبالىنى تاپالايدۇ دەپمۇ كىسىپ ئېيىتقىلى بولمايدۇ. مەن 20 نەچچە يللىق ئوقۇتقۇچىلىق تەجىربەمگە ۋە بىر قىسىم ماتىريالللاردىن كۆرگەنلىرىمدىن سىلەرگە مۇنۇ ئىككى خىل مىسالنى سۆزلەپ بېرەي: 1. مەلۇم مەكتەپتە بىر سىنىپ، بىر پارتىدا ئولتۇردىغان ئىككى ئوقۇغۇچى بۇلۇپ، دەرستە ياخشىسى زىيالىينىڭ بالىسى، دەرستە ئارقىدا قالغىنى كارخانىچى باينىڭ بالىسى ئىكەن. بۇ ئىككىسى تاكى تۇلۇق ئوتتۇرا مەكتەپنىڭ ئاخىرقى يىللىرىغىچە بىللە ئوقۇپتۇ. مەكتەپتە ھەر قېتىم تەقدىرلەش يىغىنى ئېچىلسا دەرستە ياخشى بالىنى تەقدىرلەپ، باشقىلارغا ئۈلگە قىلىدىكەن، ئەمما دەرستە ئاقىدا قالغان ئوقۇغۇچىنى بولسا باشقىلارنىڭ ئالدىدا تەنقىت قىلىدىكەن. ئۆيىدىكىلرى: دەرستە ياخشى ئوقۇغۇچىنىڭ ئۆيىدىكىلىرى بالىسىغا چۇقۇم ياخشى ئوقۇشۇڭ كېرەك بولمىسا ....... بولىسەن دەپ ئوقۇشىنى ياخشى ئوقۇشنى زېھنىنى باشقا ئىشلارغا چاچماسلىقىنى تەكىلتلەيدىكەن. دەرستە ئاقىدا قالغان ھېلىقى ئوقۇغچىنىڭ دادىسى بولسا بالىسىغا تەربىيە قىلغاندا ‹‹ بالام ، دەرسنى بىلمىسەڭ بوپتۇ، بۇ سىنىڭ خاتالىقىڭ ئەمەس، بەلكىم دەرسلىكلەر بەك قىيىن بۇلىشى مۇمكىن، باشقا ئىشلارنى ئۆگەنسەڭمۇ بۇلىدۇ ئەمەسمۇ، شۇڭا روھىڭنى چۈشۈرمەي ئۆزەڭ قىلالىغۇدەك ئىشلارنى قىل، شۇ ئىشنى قىلىشتىن بۇرۇن چۇقۇم ماڭا ئېيىتقىن ›› دەپ تەربيە بېرىدىكەن. تۇلۇق ئوتتۇرىنى پۈتتۈردىغان يىلى ھېلىقى دەرستە ئارقىدا قالغان ئوقۇغۇچى كۆپ ھاللاردا دەرسكە كىرمەي سىرتلاردا يۈرۈپ، ئۇنى- بۇنى ئېلىپ سېتىپ ، ئانچە - مۇنچە پۇل تېپىپ تىجارەتكە كىرىشىپ قاپتۇ. ئامال يوق دادىسىمۇ ئۇنى قوللاپتۇ. ئالى مەكتەپ ئىمتىھانىدا دەرستە ياخشى ئوقۇغۇچى يۇقۇرى نومۇر بىلەن داڭلىق ئالى مەكتەپكە ئۆتۈپتۇ، ئەمما دەرستە ئاقىدا قالغان ئوقۇغۈچى بولسا جەمئىيەتكە چىقىپ كىتىپتۇ. ئارىدىن خېلى كۆپ يىللار ئۆتۈپ، ھېلىقى دەرستە ياخشى ئوقۇغۇچى ئوقۇش پۈتتۈرۈپ ئىشلىگەن داڭلىق كارخانا ئىقتىسادى كىرزىس تۈپەيلىدىن ۋەيران بۇلۇپ خىزمەتچىللرىنى ئىشتىن بۇشۇتۇپتۇ. شۇ قاتاردا ھېلىقى ئوقۇغۇچىمۇ ئىشتىن بۇشۇتۇلۇپتۇ. ئەمدى ئۇ بىرەر تىجارەت قىلاي دىسە ئىلگىرى ئوقۇشتىن باشقىنى ئۆگۈنمىگەن بولغاچقا قاملاشتۇرالماپتۇ، باشقا بىرەر ئورۇندا ئىشلەي دىسە، بىرسى كەسپىگە ماس كەلمەپتۇ، يەنە بىرسىنى ئو ياراتماپتۇ دىگەندەك ئىشسىز قاپتۇ. شۇنداق كۈنلەرنىڭ بىرىدە ئەينى ۋاقتتىكى ئانا ماكتىۋى قۇرۇلغانلىقىنىڭ .... يىللىقىنى ئۆتكۈزۈش ئۈچۈن شۇ مەكتەپتىن ئوقۇش پۈتتۈرگەنلەرنى چاقىرىپتۇ. شۇ قاتاردا شۇ ئىككى ئوقۇغۇچىغىمۇ باغاق يېزىلپتۇ. خاتىرلەش كۈنى ئەتىگەندە ھەر ئىككىسى مەكتەپ دەرۋازىسى ئالدىدا ئۇرۇشىپتۇ. دەرستە ياخشى ئوقۇغۇچى قارىسا ، ھېلىقى دەرستە ئاقىدا قالغان ئوقۇغۇچى شەھەر رەھبەرلىرى بىلەن بىرگە ئىسىل ماشنىدا كىرىپ كىتىپتۇ، ئەمما دەرستە ياخشى ئوقۇغۇچىنى ئەينى چاغدىكى قېرى دەرۋازىۋەن تۇسىۋاپتۇ ۋە كىملىكىنى كۆرۈپ ئاندىن كىرگۈزۈپتۇ ۋە ئۇ بىر قانچە قەدەم مېڭىپ بۇلىشغا دەرۋازىۋەن  يېنىدا تۇرغان نەۋرىسىگە ‹‹ ئاۋۇ ماشنىدا ئولتۇرغان ئەپەندىمنى كۆردۈڭمۇ، سەنمۇ ياخشى ئوقۇساڭ ئۇنىڭدەك.... بۇلۇپ، نۇرغۇن ياخشى ئىشلارنى قىلالەيسەن، ئەگەر ياخشى ئوقىمىساڭ ماۋۇ ۋېلىسپىت يىتىلەپ كىرىپ كىتىۋاتقان نان قېپىدەك ئىش ئورنىڭدىن ئايرىلىسەن ›› دەپ نەسىھەت قىپتۇ. خاتىرلەش يىغىنى باشلىنىپتۇ. ھېلىقى دەرستە ئاقىدا قالغان ئوقۇغۇچى سەھنىدە، دەرستە ياخشى ئوقۇغۇچى پەستە ئولتۇرۇپتۇ. دەرستە ئاقىدا قالغان ئوقۇغۇچى نەڭ مەيداندا ئۆز نامدىن مەكتەپكە 500 مىڭ يۈەن ئىئانە قىپتۇ ۋە مەكتەپتىكى قىيىنچىلىقى ئېغىر 50 نەپەر ئوقۇغۇچىنىڭ ئالى مەكتەپنى پۈتتۈرگىچە بولغان چىقىمىنى ئۈستىگە ئالدىغانلىقنى، ئۆز نامىدىن ئوقۇش مۇكاپات فوندى تەسىس قىلىدىغانلىقىنى بىلدۈرۈپتۇ. ئاخىردا ئۆزىنىڭ ۋە ساۋاقدىشىنىڭ ئوقۇش ھاياتىنى ئۆز ئەينى بۇيچە سۆزلەپ بېرىپ ئەڭ ئاخىردا دادىسىغا بولغان رەھمىتىنى بىلدۈرۈپتۇ ھەم نەق مەيداندا ھېلىقى دەرستە ياخشى ئوقۇغۇچىنى شىركتىگە تەكىلىپ قىلىپ قولىغا تەكلىپنامە بېرىپتۇ.
2- مىسال: مىنىڭ خىزمەتكە قاتنىشىپ 2-3 يىل بولغان ۋاقىتلىرىم ئىدى. مەن شۇ چاغدا  4- يىللىقنى تۇتاتتىم سىنىپىمدا بىر ئوغۇل ئوقۇغۇچى بۇلۇپ، دەرستە بەكلا ئارقىدا ، ئەخلاقىمۇ بەكلا ناچار ئىدى . ئۇنىڭغا ھەر قانچە تەربىيە بەرسەممۇ قەتئىي ئوڭشالمىدى. شۇنىڭ بىلەن مەن ئۇنىڭ ئۆيىگە باردىم. بۇ بالا ئانىسى بىلەن بىللە تۇرۇدىكەن . ئانىسىدىن ئەھۋال ئىگەللىسەم ، بۇ بالىنىڭ ئاتا- ئانىسى قېشىدا يوق بۇلۇپ، ئانسى ئۆينى تاشلاپ چىقىپ كىتىپتۇ، دادىسى بالىسىنى ئانىىسغا باغقىلى بېرىپ سىرتقا ئىشلىگىلى چىقىپ كەتكەن ئىكەن. مەن بالىنىڭ ئانىسىغا بالىنىڭ ئەھۋالنى ئېيتىپ بەرگىنىمدە، ئانىسى‹‹ مەن قانداق قىلىمەن، بۇ بالا يا مىنىڭ گىپىمنى ئاڭلىمىسا ....›› دەپ كۆز يېشى قىلدى. شۇ كۈندىن كىيىن كۆپ ۋاختىمنى شۇ بالىغا ئاجراتتىم، كۆپنچە كەچلىكلىرى تاماقنى بىللە ئىتىپ يىدۇق. قىش كۈنلىرى ئوقۇچىلارنى قۇيۇپ بېرىپ،مەن ئىشتىن چۈشۈپ بولغىچە بۇ بالا ياتىغىمغا ئوت قالاپ ، سەي ئادالاپ تۇراتتى. شۇنداق قىلىپ بىر مەۋسۈم ئىچىدە بۇ بالىنىڭ ئەخلاقىدا ئۆزگۈرۈش بولدى، كىيىنكى مەۋسۈمدىن باشلاپ، دەرسلەردە تىرىشىپ. ئوتتۇرھال ئورۇنغا ئۆتتى. 6- يىللىقنىڭ 1- مەۋسۈمىگە كەلگەندە بۇ بالىنىڭ دادىسى قايتا ئۆيلەندى. چۆچەكلەردە ئۆگەي ئانىنى شۇنداق يامان كۆرسەتكەچكىمۇ، مىنىڭمۇ ئۆگەي ئانىغا بولغان كۆز- قارىشىم تازا ياخشى ئەمەس ئىدى. لېكىن بۇ بالىنىڭ ئۆگەي ئاپىسى بۇ بالىغا ئۆز بالىسىدە مۇئامىلە قىلىپ، ئائىلە ئىللىقلقىنى ئاتا قىلدى. شۇنىڭ بىلەن بۇ بالا بارا- بارا دەرسلەردە تىرىشىپ، ئالدىنقى قاتاردىن ئورۇن ئېلىپ . تۇلۇقسىزغا ئەلا نەتىجە بىلەن ئۆتتى. تۇلۇقسىز ۋە تۇلۇق ئوتتۇرا مەكتەپلەرنى ئەلا نەتىجە بىلەن تاماملاپ ، نوقتۇلۇق ئالى مەكتەپكە ئۆتۈپ ئوقۇش پۈتتۈرۈپ، ناھيىىزنىڭ مەلۇم بىر يېزىسىدا ئوتتۇرا مەكتەپتە ئوقۇتقۇچىلىق قىلىۋاتىدۇ.
يۇقارقى ئىككى مىسال ئارقىلىق ھەر قايسىڭلارغا شۇنى دىمەكچى: بىرىنچىسى مۇھىم بولغىنى  ئوقۇغۇچىنىڭ ساغلام بولغان پىسخىكىسى، ئەخلاقى ۋە روھى ھالىتى، ئاندىن قالسا ، ئەقلى جەھەتتىن تەربىيەلىنىشى.

ئايبۇ

مىنىڭچە ئوقوغۇچىلارنى ئەقلىي ئەخلاقىي جەھەتلەردە ياخشى تەربىيلەش، بالىلاردىكى قابىلىيەت ئۇلارنىڭ ئۈسۈپ يىتىلىشى جەريانىدا پەيدا بولىدىغان نەرسە  بىز مائارىپچىلارنىڭ مەقسىدى مائارىپ فاڭجىنىدا دىيىلگەندەك ھەر تەرەپتىن تۇلۇق پىشىپ يىتىلگەن ئەۋلاد تەربىيلەش  بۇنىڭ ئۈچۈن بىز چۇقۇم بەل قۇيۋەتمەي ئائىلە مەكتەپ جەمىئەتتىن ئىبارەت ئۈچ تەرەپ تۇلۇق ھەمكھرلىشىپ تەربىيلەشنى كۈچەيتىشكە ھەممە ئىشلارنى ۋۇجۇتقا چىقىرىشنىڭ ئاساسى.

helal

مىنىڭچە بۇ سۆزڭىزنىڭ ئاساسى بار دەپ قارايمەن .چۈنكى دەرىستە ئارقىدا قالسا قىيىن  ئىش يوق ئالەمدە ،كۆڭۆل قويغان ئادەمگە دېگەندەك تىرىشسىلا يتۋالغىلى بۇلدۇ. جىسمانى جەھەتتىكى مىيىپلىقتىن روھى جەھەتتىكى مىيىپلىقنى ھەممىدىن بەك يامان .ئادەمدە ئۆزىگە ئىشنىش پىسخىكسى تۆۋەن بولسا ئۆزىنى تۆۋەن كۆرىدىغان،كەمسىتىدىغان ،بىرەر ئىش قىلغاندا جۈرئەت قىلالمايدىغان ئەھۋاللار ئەڭ ئىغىر بولدۇ.

kadirden

بىر ئوقۇغۇچىنىڭ دەرستە كىيىن قىلىشى كىچىك كەمچىلىك، جىسمانى ۋە پەزىلەت جەھەتتە مەسلە بولسا، ئۇ بىر قەدەر ئېغىر كەمچىلىك، ئۆزىگە ئىشىنىش، ئۆزىنى كۈچەيتىش پىسخىكىسى بولمىسا، ئۇ ئەجەللىك كەمچىلىك، چۈنكى ئۇ ھېچقانداق بىر ئىشنى باشقا ئىلىپ چىقالمايلا قالماستىن پۈتۈن ھاياتى ئازاپ-ئوقۇبەت ئىچىدە ئۆتىدۇ.
بىر ئادەمدە پەزىلەت بولۇپ، بىلىم بولمىسا، ئۇ ئادەم جەمئىيەتكە نىسبەتەن بىر يۈك.
بىر ئادەمدە بىلىم ھەم پەزىلەت بولسا، ئۇ ئادەم ئىنسانىيەتنىڭ بەختى.
بىر ئادەمدە بىلىم بولۇپ، پەزىلەت بولمىسا ئۇ ئادەم ئىنسانىيەتكە دۈشمەندۇر.
مۇشۇ نۇقتىدىن ئېلىپ ئېيىتقاندا، بىر ئوقۇغۇچىنىڭ دەرستە كىيىن قىلىشى ھەرگىزمۇ ئۇنىڭ پۈتۈنلەي كىرەكسىز ئادەم بولغانلىقدىن دىرەك بەرمەيدۇ، ئۇ ئادەم ياخشى پەزىلەت، تىرىشچانلىق، ئېسىل مىجەز-خۇلقى بىلەن بۇ كىچىككىنە كەمچىلىكىنىڭ ئورنىنى تولدۇرالايدۇ.
جىسمانى جەھەتتىكى كەمتۈكلىكنى تولۇقلىغىلى بولمىغان بىلەن، يەنىلا ئىسىل پەزىلەت بىلەن يوشۇرغىلى بولىدۇ. پەزىلەت جەھەتتە كەمچىلىك بولسا، بىلىم ۋە ھەرقانداق نەرسە بىلەن تولۇقلىغىلى بولمايلا قالماي، بەلكى بۇ كەمچىلىك بۇ كىشىنى ئىنسانىەيتكە دۈشمەن قىلىپ قويىشى مۇمكىن،
ئۆزىگە ئىشىنىش، ئۆزىنى كۈچەيتىشتىن ئىبارەت  پىسخىكا جەھەتتىكى كەمچىلىككە كەلسەك، بۇ كەمچىلىك جىسمانى كەمچىلىكتىن نەچچە ھەسسە ئېغىر بولۇپ، ئادەمنى روھى جەھەتتىن تۈگەشتۈرۈپ، ئالغا ئىنتىلىش يولىنى پۈتۈنلەي توسۇپ، «روھسىز تەن»گە ئايلاندۇرۇپ قويىدۇ.
بۇنداق «تەن»دە نەدىمۇ بىر ئىشنى باشقا ئىلىپ چىققۇدەك جاسارەت، ئۈمىد بولسۇن؟
مەسىلەن:
ئوقۇغۇچى ئا بىلەن ب ئوخشاشلا دەرستە ئاجىز. (ھەر ئىككىسىنىڭ جىسمانىيىتى ساغلام ئەمەس دەپ قارايلى)
ئوقۇغۇچى ئا: «مەن دىگەن دەرستە بەك ئاجىز، چۈنكى سالامەتلىكىم ياخشى بولمىغاچقا، مەكتەپكە تولۇق كىلەلمەي، ئاساسىم ئاجىز بولۇپ قالغان، ئۇنىڭ ئۈستىگە ئوقۇتقۇچۇم ھەم ساۋاقداشلىرىم مىنى ئانچە ياخشى كۆرمەيدۇ. قانچە تىرىشساممۇ، ‹ئىشەك قانچە چاپسىمۇ ئات بولالمايدۇ› دېگەندەك، مەن ئۈگىنىشتە ئالغا باسالمايمەن. بولدىلا....»
ئوقۇغۇچى ب: «مېنىڭ تىنىم ئاجىز بولغاب بىلەن روھىم ئاجىز ئەمەس، مەن ئۆزۈمنىڭ جىسمانى جەھەتتىكى كەمىلىكمنى، روھى جەھەتتىكى ئارتۇقچىلىقىم بىىلەن تولدۇرۇشۇم كىرەك، دەرستە ئاجىز بولسام نىمە بوپتۇ؟ ‹بىلمەسلىك ئەيىپ ئەمەس، تىرىشماسلىق ئەيىپ›، مەن قانداقلا بولمىسۇن تىرىشىپ ياخشى ئوقۇپ، ئاتا-ئانامغا ، قىرىنداشلىرىمغا، جەمئىيەتكە يۈك بولۇپ قالماسلىقىم كېرەك. نەدىمۇ‹بەرسەڭ يەيمەن، ئۇرساڭ ئۆلىمەن›دەيدىغانلارغا بىرىۋىرىدىغان ئىش بار ؟ بولغان تەقدىردىمۇ تويغىچە بىرىۋەرمەيدۇ-دە. چۈنكى بۇ‹ئىشلىگەن چىشلەيدۇ›غان دەۋىر.
بۇ ئىككى ئوقۇغۇچىنىڭ كەلگۈسىنىڭ قانداق بولىدقغانلىقىننى تورداشلارغا سۆزلەپ يۈرمىسەممۇ بولار. چۈنكى:
تىرشچانننىڭ ئىجرى ھىچقاچان يەردە قالغان ئەمەس، ساغلام غايە، تىرىشچانلىق بولغاندىلا مەيلى ئۈگىنىشتە ئاجىز بولسۇن، مەيلى جىمانىيىتى ئاجىز بولسۇن، كۆزلىگەن مەقسەتكە يىتەلەيدۇ، ساغلام روھى پىسخىكا ھەممىنى بىسىپ چۈشىدۇ،

kadirden

بىر ئوقۇغۇچىنىڭ دەرستە كېيىن قىلىشى كىچىك كەمچىلىك، جىسمانى ۋە پەزىلەت جەھەتتە مەسلە بولسا، ئۇ بىر قەدەر ئېغىر كەمچىلىك، ئۆزىگە ئىشىنىش، ئۆزىنى كۈچەيتىش پىسخىكىسى بولمىسا، ئۇ ئەجەللىك كەمچىلىك، چۈنكى ئۇ ھېچقانداق بىر ئىشنى باشقا ئىلىپ چىقالمايلا قالماستىن پۈتۈن ھاياتى ئازاب-ئوقۇبەت ئىچىدە ئۆتىدۇ.
بىر ئادەمدە پەزىلەت بولۇپ، بىلىم بولمىسا، ئۇ ئادەم جەمئىيەتكە نىسبەتەن بىر يۈك.
بىر ئادەمدە بىلىم ھەم پەزىلەت بولسا، ئۇ ئادەم ئىنسانىيەتنىڭ بەختى.
بىر ئادەمدە بىلىم بولۇپ، پەزىلەت بولمىسا ئۇ ئادەم ئىنسانىيەتكە دۈشمەندۇر.
مۇشۇ نۇقتىدىن ئېلىپ ئېيتقاندا، بىر ئوقۇغۇچىنىڭ دەرستە كېيىن قىلىشى ھەرگىزمۇ ئۇنىڭ پۈتۈنلەي كىرەكسىز ئادەم بولغانلىقدىن دېرەك بەرمەيدۇ، ئۇ ئادەم ياخشى پەزىلەت، تىرىشچانلىق، ئېسىل مىجەز-خۇلقى بىلەن بۇ كىچىككىنە كەمچىللىكىنىڭ ئورنىنى تولدۇرالايدۇ.
جىسمانى جەھەتتىكى كەمتۈكلىكىنى تولۇقلىغىلى بولمىغان بىلەن، يەنىلا ئېسىل پەزىلەت بىلەن يوشۇرغىلى بولىدۇ. پەزىلەت جەھەتتە كەمچىلىك بولسا، بىلىم ۋە ھەرقانداق نەرسە بىلەن تولۇقلىغىلى بولمايلا قالماي، بەلكى بۇ كەمچىلىك بۇ كىشىنى ئىنسانىيەتكە دۈشمەن قىلىپ قويىشى مۇمكىن،
ئۆزىگە ئىشىنىش، ئۆزىنى كۈچەيتىشتىن ئىبارەت پىسخىكا جەھەتتىكى كەمچىلىككە كەلسەك، بۇ كەمچىلىك جىسمانى كەمچىلىكتىن نەچچە ھەسسە ئېغىر بولۇپ، ئادەمنى روھى جەھەتتىن تۈگەشتۈرۈپ، ئالغا ئىنتىلىش يولىنى پۈتۈنلەي توسۇپ، «روھسىز تەن»گە ئايلاندۇرۇپ قويىدۇ.
بۇنداق «تەن»دە نەدىمۇ بىر ئىشنى باشقا ئىلىپ چىققۇدەك جاسارەت، ئۈمىد بولسۇن؟
مەسىلەن:
ئوقۇغۇچى ئا بىلەن ب ئوخشاشلا دەرستە ئاجىز. (ھەر ئىككىسىنىڭ جىسمانىيىتى ساغلام ئەمەس دەپ قارايلى)
ئوقۇغۇچى ئا: «مەن دېگەن دەرستە بەك ئاجىز، چۈنكى سالامەتلىكىم ياخشى بولمىغاچقا، مەكتەپكە تولۇق كىلەلمەي، ئاساسىم ئاجىز بولۇپ قالغان، ئۇنىڭ ئۈستىگە ئوقۇتقۇچۇم ھەم ساۋاقداشلىرىم مىنى ئانچە ياخشى كۆرمەيدۇ. قانچە تىرىشساممۇ، ‹ئېشەك قانچە چاپسىمۇ ئات بولالمايدۇ› دېگەندەك، مەن ئۈگىنىشتە ئالغا باسالمايمەن. بولدىلا....»
ئوقۇغۇچى ب: «مېنىڭ تىنىم ئاجىز بولغاب بىلەن روھىم ئاجىز ئەمەس، مەن ئۆزۈمنىڭ جىسمانى جەھەتتىكى كەمچىلىكىمنى، روھى جەھەتتىكى ئارتۇقچىلىقىم بىلەن تولدۇرۇشۇم كېرەك، دەرستە ئاجىز بولسام نېمە بوپتۇ؟ ‹بىلمەسلىك ئەيىب ئەمەس، تىرىشماسلىق ئەيىب›، مەن قانداقلا بولمىسۇن تىرىشىپ ياخشى ئوقۇپ، ئاتا-ئانامغا ، قېرىنداشلىرىغا، جەمئىيەتكە يۈك بولۇپ قالماسلىقىم كېرەك. نەدىمۇ‹بەرسەڭ يەيمەن، ئۇرساڭ ئۆلىمەن›دەيدىغانلارغا بېرىۋىرىدىغان ئىش بار ؟ بولغان تەقدىردىمۇ تويغىچە بىرىۋەرمەيدۇ-دە. چۈنكى بۇ‹ئىشلىگەن چىشلەيدۇ›غان دەۋر.
بۇ ئىككى ئوقۇغۇچىنىڭ كەلگۈسىنىڭ قانداق بولىدىغانلىقىنى تورداشلارغا سۆزلەپ يۈرمىسەممۇ بولار. چۈنكى:
تېرشچانننىڭ ئەجىرى ھېچقاچان يەردە قالغان ئەمەس، ساغلام غايە، تىرىشچانلىق بولغاندىلا مەيلى ئۈگىنىشتە ئاجىز بولسۇن، مەيلى جىسمانىيىتى ئاجىز بولسۇن، كۆزلىگەن مەقسەتكە يىتەلەيدۇ، ساغلام روھى پىسخىكا ھەممىنى بىسىپ چۈشىدۇ،

kadirden

ئەسلىگە قايتىش



بىر ئوقۇغۇچىنىڭ دەرستە كېيىن قىلىشى كىچىك كەمچىلىك، جىسمانى ۋە پەزىلەت جەھەتتە مەسلە بولسا، ئۇ بىر قەدەر ئېغىر كەمچىلىك، ئۆزىگە ئىشىنىش، ئۆزىنى كۈچەيتىش پىسخىكىسى بولمىسا، ئۇ ئەجەللىك كەمچىلىك، چۈنكى ئۇ ھېچقانداق بىر ئىشنى باشقا ئىلىپ چىقالمايلا قالماستىن پۈتۈن ھاياتى ئازاب-ئوقۇبەت ئىچىدە ئۆتىدۇ.
بىر ئادەمدە پەزىلەت بولۇپ، بىلىم بولمىسا، ئۇ ئادەم جەمئىيەتكە نىسبەتەن بىر يۈك.
بىر ئادەمدە بىلىم ھەم پەزىلەت بولسا، ئۇ ئادەم ئىنسانىيەتنىڭ بەختى.
بىر ئادەمدە بىلىم بولۇپ، پەزىلەت بولمىسا ئۇ ئادەم ئىنسانىيەتكە دۈشمەندۇر.
مۇشۇ نۇقتىدىن ئېلىپ ئېيتقاندا، بىر ئوقۇغۇچىنىڭ دەرستە كېيىن قىلىشى ھەرگىزمۇ ئۇنىڭ پۈتۈنلەي كىرەكسىز ئادەم بولغانلىقدىن دېرەك بەرمەيدۇ، ئۇ ئادەم ياخشى پەزىلەت، تىرىشچانلىق، ئېسىل مىجەز-خۇلقى بىلەن بۇ كىچىككىنە كەمچىللىكىنىڭ ئورنىنى تولدۇرالايدۇ.
جىسمانى جەھەتتىكى كەمتۈكلىكىنى تولۇقلىغىلى بولمىغان بىلەن، يەنىلا ئېسىل پەزىلەت بىلەن يوشۇرغىلى بولىدۇ. پەزىلەت جەھەتتە كەمچىلىك بولسا، بىلىم ۋە ھەرقانداق نەرسە بىلەن تولۇقلىغىلى بولمايلا قالماي، بەلكى بۇ كەمچىلىك بۇ كىشىنى ئىنسانىيەتكە دۈشمەن قىلىپ قويىشى مۇمكىن،
ئۆزىگە ئىشىنىش، ئۆزىنى كۈچەيتىشتىن ئىبارەت پىسخىكا جەھەتتىكى كەمچىلىككە كەلسەك، بۇ كەمچىلىك جىسمانى كەمچىلىكتىن نەچچە ھەسسە ئېغىر بولۇپ، ئادەمنى روھى جەھەتتىن تۈگەشتۈرۈپ، ئالغا ئىنتىلىش يولىنى پۈتۈنلەي توسۇپ، «روھسىز تەن»گە ئايلاندۇرۇپ قويىدۇ.
بۇنداق «تەن»دە نەدىمۇ بىر ئىشنى باشقا ئىلىپ چىققۇدەك جاسارەت، ئۈمىد بولسۇن؟
مەسىلەن:
ئوقۇغۇچى ئا بىلەن ب ئوخشاشلا دەرستە ئاجىز. (ھەر ئىككىسىنىڭ جىسمانىيىتى ساغلام ئەمەس دەپ قارايلى)
ئوقۇغۇچى ئا: «مەن دېگەن دەرستە بەك ئاجىز، چۈنكى سالامەتلىكىم ياخشى بولمىغاچقا، مەكتەپكە تولۇق كىلەلمەي، ئاساسىم ئاجىز بولۇپ قالغان، ئۇنىڭ ئۈستىگە ئوقۇتقۇچۇم ھەم ساۋاقداشلىرىم مىنى ئانچە ياخشى كۆرمەيدۇ. قانچە تىرىشساممۇ، ‹ئېشەك قانچە چاپسىمۇ ئات بولالمايدۇ› دېگەندەك، مەن ئۈگىنىشتە ئالغا باسالمايمەن. بولدىلا....»
ئوقۇغۇچى ب: «مېنىڭ تىنىم ئاجىز بولغاب بىلەن روھىم ئاجىز ئەمەس، مەن ئۆزۈمنىڭ جىسمانى جەھەتتىكى كەمچىلىكىمنى، روھى جەھەتتىكى ئارتۇقچىلىقىم بىلەن تولدۇرۇشۇم كېرەك، دەرستە ئاجىز بولسام نېمە بوپتۇ؟ ‹بىلمەسلىك ئەيىب ئەمەس، تىرىشماسلىق ئەيىب›، مەن قانداقلا بولمىسۇن تىرىشىپ ياخشى ئوقۇپ، ئاتا-ئانامغا ، قېرىنداشلىرىغا، جەمئىيەتكە يۈك بولۇپ قالماسلىقىم كېرەك. نەدىمۇ‹بەرسەڭ يەيمەن، ئۇرساڭ ئۆلىمەن›دەيدىغانلارغا بېرىۋىرىدىغان ئىش بار ؟ بولغان تەقدىردىمۇ تويغىچە بىرىۋەرمەيدۇ-دە. چۈنكى بۇ‹ئىشلىگەن چىشلەيدۇ›غان دەۋر.
بۇ ئىككى ئوقۇغۇچىنىڭ كەلگۈسىنىڭ قانداق بولىدىغانلىقىنى تورداشلارغا سۆزلەپ يۈرمىسەممۇ بولار. چۈنكى:
تېرشچانننىڭ ئەجىرى ھېچقاچان يەردە قالغان ئەمەس، ساغلام غايە، تىرىشچانلىق بولغاندىلا مەيلى ئۈگىنىشتە ئاجىز بولسۇن، مەيلى جىسمانىيىتى ئاجىز بولسۇن، كۆزلىگەن مەقسەتكە يىتەلەيدۇ، ساغلام روھى پىسخىكا ھەممىنى بىسىپ چۈشىدۇ،

sai

بىزدە ‹‹ئەقىل كەمتۇكلىكىنى ئەخلاق كەمتۇكلىكى يېپىپ كېتەلەيدۇ،ئەمما ئەخلاقتىكى كەمتۇكلىكنى ھېچقانداق نەرسە يېپىپ بولالمايدۇ››دەيدىغان گەپ بار. ئەمەلىيەتتە، ئۆگىنىشتە ياخشى بولغان بالىنىڭ ھەممە جەھەتتە ياخشى بولۇپ كېتىشى ناتايىن . شۇنداقلا ئۆگىنىشتە ئارقىدا قالغان ئوقۇغۇچىنىڭ پۈتۈنلەي يارامسىز بولۇپ قېلىشىمۇ ناتايىن. بۇنىڭ مىسسالىرىمۇ جەمىيىتىمىزدە ئىنتايىن كۆپقۇ(بەزى ئادەملەر مەكتەپ يۈزىنى كۆرمەيمۇخەلقئارالىق سودىگەرلەردىن بولۇپ كىتىدىكەن،بەزى ئادەملەر نەچچە ئون يىل مەخسۇس سودا مەكتىپىدە ئوقۇسىمۇبىر پايپاقنى ئىككى پۇڭ پايدىسىغا ساتالىغۇدەك قابىلىيەتكە ئىگە بولالمايدىكەن)
ئىنسان پۇشتىنىڭ بۇدۇنياغا يالغۇز  تۇغۇلۇپ، ئاخىرى يالغۇز كېتىشىنىڭ ئۆزىلا ئىنسان بالىسىنىڭ پىشانىسىگە يېزىلغان  تەقدىر-قىسمەت. ئادەمدە ئۆزىگە ئىشىنىش، ئۆزىنى كۈچەيتىشتىن ئىبارەت پىسخىكا جەھەتتىكى كەمچىلىك بولسا ئۇ ئادەم مەڭگۈ  ..............
چۈنكى ئادەم=ئەقىل-پاراسەت +ئىلىم –مەرىپەت +ئەخلاق-پەزىلەت ...

پاتىمە

بىر ئۇقۇغۇچىنىڭ ئۈگۈنۈشتە ئارقىدا قېلىشى كىچىك كەمچىلىك ،جىسمانىي ۋە پەزىلەت جەھەتتە مەسىلە بولسا ئۇ بىر قەدەر ئېغىر كەمچىلىك ، ئۈزىگە ئىشىنىش ، ئۆزىنى كۈچەيتىش پىسخىكىسى بولمىسا ئۇ ئەجەللىك كەمچىللىكى . چۈنكى ئۇ ھېچ ئىشنى باشقا ئېلىپ چىقمايلا قالماستىن پۈتۈن ھاياتى ئازاب-ئوقۇبەت ئىچىدە ئۆتىدۇ -دېگەن بۇ پىكىرگە بولغان كۆز -قارشىم :
روھى ساغلاملىق بىر ئادەمنىڭ ھاتىدىكى تۇسالغۇغا ئۇچرايدىكەن ئۇ ئادەمنىڭ بارلىق ئىش ھەركەتلىرى تۇسالغۇغا ئۇچرايدۇ.
مەسىلەن :بەزى ئوقۇغۇچىلار مەكتەپكە بېرىشدىن قورقىدىغان ئەھۋال بارلىق ئوقۇتقۇچىلارغا ئۇچراپ تۇرىدۇ.بۇ ئۇقۇغۇچى مەكتەپنى بىر خىل ئازاپ ئوقۇبەت ئېلىپ كىلىدىغان يەر دەپ قاراپ ئۈگۈنۈش ،ھەم باشقا پائالىيەتلەرگە تۇسالغۇ پەيدا قىلىپ قۇيىدۇ....................        .

1.بىر ئوقۇغۇچىنىڭ ئۆزىگە ئىشىنىشى ئاجىز بولسا ئۇ ھەمىشە ئۆزىنى تۆۋەن كۆرىدۇ .ئۆزىنى-ئۆزى كەمسىتىدۇ ،بۇ بارا-بارا بۇ بالىنىڭ ھەرىكەت ۋە پەزىلىتىدە ئىپادىلىنىدۇ. نەتىجىدە ئۆگىنىشتە ئارقىدا قېلىش كېلىپ چىقىدۇ . كۆپ ساندىكى ئۆگىنىشتە ئارقىدا قالغان بالىلار -ئۆزىنى تۆۋەن كۆرىدۇ ،ئىرادىسىز ،ئۆزىگە ئىشەنمەيدۇ .
2.نېمىشقا بۇ  بالىلارنىڭ  پىسخىكىسى ساغلام ئەمەس ؟- مەسلە دەل -مۇشۇ بالا ئۆسۈپ يېتىلىۋاتقان مۇھىتتا .بۇ مۇھىتتا ئاتا-ئانىلار بار ،بىز ئوقۇتقۇچىلار بار ،بۇ بالىلارنىڭ تەڭتۇشلىرى بار ، .....نۇرغۇن ،نۇرغۇن كىشىلەر بار .شۇنداق ئىكەن  ئۆزىنى كۈچەيتىش پىسخىكىسى بولمىغان كىشىلەر قانداقمۇ بۇ بالىلارغا بۇ ھەقتە تەربىيە ئېلىپ بارالىسۇن .
3.بالىلارنىڭ بالىلىق ،ئۆسمۈرلۈك مەزگىلدىكى پىسخىكىسىنىڭ ساغلام تەرەققى قىلىش قىلماسلىقى -ئۇلاردا  كىيىن كۆرۈلدىغان  پىسخىك بىنورمالىققا بىۋاستە تەسىر كۆرسىتىدۇ . مۇشۇ مەنىدىن ئېيىتقاندا  ئۈزىگە ئىشىنىش ، ئۆزىنى كۈچەيتىش پىسخىكىسى بولمىسا ئۇ ئەجەللىك كەمچىللىكى . چۈنكى ئۇ ھېچ ئىشنى باشقا ئېلىپ چىقمايلا قالماستىن پۈتۈن ھاياتى ئازاب-ئوقۇبەت ئىچىدە ئۆتىدۇ دېگەن يەكۈ ننى خاتا دەپ كەتكىلىمۇ بولمايدۇ .
4. بالىلاردا پىسخىك بىنورماللىق كۆرۈلسە ۋاقتىدا  بايقاپ ، ۋاقتىدا مەسلىھەت  بېرىپ  كىيىنكى ھاياتىنىڭ خۇشاللىق ئىچىدە ئۆتىشىنى قولغا كەلتۈرشىمىز كېرەك .
5.مەكتەپلەر پىسخىك مەسلىھەت بېرىش  كەسپىنىڭ ھەقىقى ئەھمىيتىنى ،زۆرۈرلىكىنى  تونۇپ يېتىپ، مەخسۇس  مۇشۇ كەسىپتە تەربىيلەنگەن ئوقۇتقۇچىلارنى  تىزدىن سەپلەپ  خىزمەتلەرنى ئەستايىدىل ،ھەقىقى قانات يايدۇرۇش كېرەك .

تۇلپار118

بىر ئوقۇغۇچىنىڭ دەرستە كېيىن قىلىشى كىچىك كەمچىلىك، جىسمانى ۋە پەزىلەت جەھەتتە مەسلە بولسا، ئۇ بىر قەدەر ئېغىر كەمچىلىك، ئۆزىگە ئىشىنىش، ئۆزىنى كۈچەيتىش پىسخىكىسى بولمىسا، ئۇ ئەجەللىك كەمچىلىك، چۈنكى ئۇ ھېچقانداق بىر ئىشنى باشقا ئىلىپ چىقالمايلا قالماستىن پۈتۈن ھاياتى ئازاب-ئوقۇبەت ئىچىدە ئۆتىدۇ.
بىر ئادەمدە پەزىلەت بولۇپ، بىلىم بولمىسا، ئۇ ئادەم جەمئىيەتكە نىسبەتەن بىر يۈك.
بىر ئادەمدە بىلىم ھەم پەزىلەت بولسا، ئۇ ئادەم ئىنسانىيەتنىڭ بەختى.
بىر ئادەمدە بىلىم بولۇپ، پەزىلەت بولمىسا ئۇ ئادەم ئىنسانىيەتكە دۈشمەندۇر.
مۇشۇ نۇقتىدىن ئېلىپ ئېيتقاندا، بىر ئوقۇغۇچىنىڭ دەرستە كېيىن قىلىشى ھەرگىزمۇ ئۇنىڭ پۈتۈنلەي كىرەكسىز ئادەم بولغانلىقدىن دېرەك بەرمەيدۇ، ئۇ ئادەم ياخشى پەزىلەت، تىرىشچانلىق، ئېسىل مىجەز-خۇلقى بىلەن بۇ كىچىككىنە كەمچىللىكىنىڭ ئورنىنى تولدۇرالايدۇ.
جىسمانى جەھەتتىكى كەمتۈكلىكىنى تولۇقلىغىلى بولمىغان بىلەن، يەنىلا ئېسىل پەزىلەت بىلەن يوشۇرغىلى بولىدۇ. پەزىلەت جەھەتتە كەمچىلىك بولسا، بىلىم ۋە ھەرقانداق نەرسە بىلەن تولۇقلىغىلى بولمايلا قالماي، بەلكى بۇ كەمچىلىك بۇ كىشىنى ئىنسانىيەتكە دۈشمەن قىلىپ قويىشى مۇمكىن،
ئۆزىگە ئىشىنىش، ئۆزىنى كۈچەيتىشتىن ئىبارەت پىسخىكا جەھەتتىكى كەمچىلىككە كەلسەك، بۇ كەمچىلىك جىسمانى كەمچىلىكتىن نەچچە ھەسسە ئېغىر بولۇپ، ئادەمنى روھى جەھەتتىن تۈگەشتۈرۈپ، ئالغا ئىنتىلىش يولىنى پۈتۈنلەي توسۇپ، «روھسىز تەن»گە ئايلاندۇرۇپ قويىدۇ.
بۇنداق «تەن»دە نەدىمۇ بىر ئىشنى باشقا ئىلىپ چىققۇدەك جاسارەت، ئۈمىد بولسۇن؟
مەسىلەن:
ئوقۇغۇچى ئا بىلەن ب ئوخشاشلا دەرستە ئاجىز. (ھەر ئىككىسىنىڭ جىسمانىيىتى ساغلام ئەمەس دەپ قارايلى)
ئوقۇغۇچى ئا: «مەن دېگەن دەرستە بەك ئاجىز، چۈنكى سالامەتلىكىم ياخشى بولمىغاچقا، مەكتەپكە تولۇق كىلەلمەي، ئاساسىم ئاجىز بولۇپ قالغان، ئۇنىڭ ئۈستىگە ئوقۇتقۇچۇم ھەم ساۋاقداشلىرىم مىنى ئانچە ياخشى كۆرمەيدۇ. قانچە تىرىشساممۇ، ‹ئېشەك قانچە چاپسىمۇ ئات بولالمايدۇ› دېگەندەك، مەن ئۈگىنىشتە ئالغا باسالمايمەن. بولدىلا....»
ئوقۇغۇچى ب: «مېنىڭ تىنىم ئاجىز بولغاب بىلەن روھىم ئاجىز ئەمەس، مەن ئۆزۈمنىڭ جىسمانى جەھەتتىكى كەمچىلىكىمنى، روھى جەھەتتىكى ئارتۇقچىلىقىم بىلەن تولدۇرۇشۇم كېرەك، دەرستە ئاجىز بولسام نېمە بوپتۇ؟ ‹بىلمەسلىك ئەيىب ئەمەس، تىرىشماسلىق ئەيىب›، مەن قانداقلا بولمىسۇن تىرىشىپ ياخشى ئوقۇپ، ئاتا-ئانامغا ، قېرىنداشلىرىغا، جەمئىيەتكە يۈك بولۇپ قالماسلىقىم كېرەك. نەدىمۇ‹بەرسەڭ يەيمەن، ئۇرساڭ ئۆلىمەن›دەيدىغانلارغا بېرىۋىرىدىغان ئىش بار ؟ بولغان تەقدىردىمۇ تويغىچە بىرىۋەرمەيدۇ-دە. چۈنكى بۇ‹ئىشلىگەن چىشلەيدۇ›غان دەۋر.
بۇ ئىككى ئوقۇغۇچىنىڭ كەلگۈسىنىڭ قانداق بولىدىغانلىقىنى تورداشلارغا سۆزلەپ يۈرمىسەممۇ بولار. چۈنكى:
تېرشچانننىڭ ئەجىرى ھېچقاچان يەردە قالغان ئەمەس، ساغلام غايە، تىرىشچانلىق بولغاندىلا مەيلى ئۈگىنىشتە ئاجىز بولسۇن، مەيلى جىسمانىيىتى ئاجىز بولسۇن، كۆزلىگەن مەقسەتكە يىتەلەيدۇ، ساغلام روھى پىسخىكا ھەممىنى بىسىپ چۈشىدۇ،