غېنى باتۇرنىڭ تەرجىمىھالى

bagzad

غېنى باتۇرنىڭ تەرجىمىھالى

ئۈچ ۋىلايەت ئىنقىلاۋى نىلقا قوزغىلىڭىنىڭ ئاساسلىق رەھبەرلىرىدىن بىرى، ئۇيغۇر خەلقىنىڭ خەلق قەھىرىمانى، ھەربىي قوماندان غېنى مۇھەممەت باتۇر 1901-يىلى غۇلجا ناھىيە قاش يېزىسىنىڭ تۇردىيۇز مەھەللىسىدە كەمبەغەل دىھقان ئائىلىسىدە دۇنياغا كەلگەن. غېنى كىچىگىدىنلا ئىشچان، باتۇر، كۈچلۈك، غەيرەتلىك بالا بولۇپ، بالا ۋاقتىدا چېلىشتا داڭ چىقىرىدۇ ۋە ئېگىز بوي، گەۋدىلىك، يوغان باش، كەڭ ۋە سوزۇق يۈزى قىپقىزىل، قوي كۆز، كەم سۆز ئادەم بولۇپ يېتىلىپ چىقىدۇ.
غېنى 16 ياش ۋاقىتلىرىدا بىر كۈنى توققۇزتارادا باتۇرلۇق ھەققىدە سۆز قىلىۋاتقان ئاتلىق بىر قازاق يىگىتكە «مەن مۇشۇ ئالا ئېتىڭنى ئاشۇ قارا ياغاچ تۈۋىگە ئاپىرىپ ئەكەلسەم نىمە دەيسەن؟» دەپ 150مىتىر ئارىلىقنى كۆرسۈتىدۇ. قازاق يىگىت «ئەگەر دېگىنىڭدەك قىلساڭ، ئاتنى ساڭا بەردىم. قىلالمىساڭ ئاۋۇ تورۇق ئېتىڭ مىنىڭ» دەيدۇ. غېنى بارغان پېتى ئاتنى يەلكىسىگە ئېلىپ ماڭىدۇ، قىقاس كۆتۈرۈلىدۇ . غېنى ئاتنى كۆتۈرۈپ قاراياغاچتىن 100مىتىر نېرى يەرگە ئېلىپ بېرىپ، قايتۇرۇپ ئەكىلىدۇ. خەلق ھەيران قالىدۇ. شۇنىڭ بىلەن غىنىنىڭ «باتۇر» دىگەن نامى پۈتۈن ئىلى رايونىغا تارقىلىدۇ ھەم زۇلۇمغا جازانىخورلۇققا قارشى ھەركەت قىلىدىغان نوچىلار غېنىنىڭ ئەتراپىغا توپلىشىشقا باشلايدۇ. ئۇلار زالىم بەگلەر، جازانىخور بايلار، ئەمەلدارلارنى تىللايدۇ، مەسخىرە قىلىدۇ، ئېپى كەلسە ئۇلارنىڭ مال مۈلكىنى ئوغۇرلاپ، يىتىم-يىسىرلارغا تارقىتىپ بېرىدۇ. شۇڭا غېنى 1944-يىلىغىچە كۆپ قېتىم تۈرمىلەرگە تاشلىنىدۇ، ھەر قېتىم قامالغاندا كىشەننى ئۈزۈپ تاشلاپ قاچىدۇ.
ئەڭ ئاخىرقى قېتىم غېنى 1944-يىلى 4-ئاينىڭ 5-كۈنى دۈشەنبە ئۈرۈمچى 2-تۈرمىدىن (ھازىرقى ئۈرۈمچى شەھەرلىك خەلق سوت مەھكىمىسى ئورنىدا) قېچىپ نىلقا ئەتراپىدا يوشۇرۇنۇپ يۈرىدۇ. شۇ كۈنلەردە نىلقا تاغلىرىدا گومىنداڭغا قارشى ھەركەت ئېلىپ بېرىۋاتقان فاتىخ باتۇر، ئەكبەر باتۇر، قۇربان بۇرھانىدوف، ئوسمان ئىبرايىمۇف، سىيىت ئاۋان (ئەكبەرنىڭ ئىنىسى)، نۇر ئوبولۇف، ھوشۇر مامۇتۇف، ، مۇساجان قۇربان، خەمىت مۇسلىمۇف (فاتىخ باتۇرنىڭ ئىنىسى)، رەپىق بايچۇرىن قاتارلىق پارتىزانلار گۇرۇپپىسى غېنى باتۇرنىڭ ئۈرۈمچى تۈرمىسىدىن قېچىپ كەلگىنىنى ئاڭلاپ، ئۇنى ئىزدەپ تاپىدۇ، شۇنىڭ بىلەن غېىنى ئىنقىلاپقا قېتىلىدۇ. پارتىزانلىق شىتاپ قۇرۇلغاندا غېنى 2-پارتىزانلار گۇرۇپپىسىغا مەسئۇل بولىدۇ. بۇ گۇرۇپپىدا زۇلۇمغا قارشى، ئەركىنلىككە ئىنتىلگۈچى 200 دىن ئارتۇق پارتىزان بار ئىدى.
غېنى شۇندىن باشلاپ ھەرقايسى ئۇرۇش رايونلىرىدا باتۇرلۇق كۆرسىتىدۇ ۋە كىشىلەر تەرىپىدىن غېنى باتۇر دەپ تەرىپلىنىدۇ. غېنى باتۇر ۋە پارتىزانلار گومىنداڭنىڭ غۇلجا تەرەپتىن 10 ماشىنىدا كەلگەن ئەسكىرىنى توسۇپ زەربە بېرىپ، مازار رايونىغا كىرگۈزمەي يوقۇتۇپ، ئۇلارنىڭ قورال ياراقلىرىنى غەنىمەت ئالىدۇ. سۇلتان ئوۋەيس مازىرىغا يوشۇرۇن كىرىپ، ساقچى ئىدارىسىنى پاچاقلاپ تاشلايدۇ. ھەر مىللەت خەلقىدىن قامالغان 30 نەچچە كىشىنى قۇتۇلدۇرۇپ چىقىدۇ. غېنى يەنە قارا سۇ، سۇپتاي، مازار رايونىدىكى ئۇرۇشتا ئاتلىق ئىككى قولىدا ئىككى ماۋزۇر بىلەن يامغۇردەك يىغىۋاتقان ئوققا قارىماي دۇشمەن سېپىنى يېرىپ ئۆتىدۇ. دۇشمەن توپىغا ئاتلىق بېسىپ كىرپ دۈشمەن قولىدىكى قورالنى تارتىپ ئېلىپ چىقىدۇ. غېنىنىڭ بۇنداق باتۇرلىغى خەلق ئىچىدە ھەرخىل ئەپسانىلارنىڭ كېلىپ چىقىشىغا سەۋەپ بولىدۇ. (مەسئۇل تەھرىر: admin)


غېنى ئارشاڭنى ئېلىش ئۇرۇشىدا ئېغىر يارلىنىپ ئالمۇتۇغا داۋالىنىشقا بارىدۇ ۋە داۋالىنىپ قايتىپ كەلگەندىن كېيىن ۋاقىتلىق ھۆكۈمەت ئۇنىڭ قەھىرمانلىق جاسارىتى، قوماندانلىق ماھارىتىنى نەزەرگە ئېلىپ، ئۇنىڭغا پولكوۋنىكلىق ھەربى ئۇنۋان ۋە «خەلق قەھىرمانى» دىگەن ھۆرمەتلىك نامنى بېرىدۇ. ئۇ ئازاتلىققا قەدەر ئۈچ ۋىلايەت ھۆكۈمىتىنىڭ ئەزاسى، مىللى ئارمىيە ھەربى سوت مەھكىمىسىنىڭ باشلىغى قاتارلىق ۋەزىپىلەردە بولىدۇ. ئۇ بۇ جەرياندا «جۇمھۇرىيەت»، «ئازاتلىق»، «ئىستىقلالىيەت»، «باھادىرلىق ئۈچۈن» قاتارلىق كۆپلىگەن ئوردىنلار بىلەن تارتۇقلىنىدۇ.
ئازاتلىقتىن كېيىن ئۆلكىلىك سىياسى مەسلەھەت كېڭەش يىغىنىغا قاتنىشىدۇ. كېيىن فاتىخ باتۇر بىلەن لەنجۇدا 1953-يىلىغىچە دەم ئالىدۇ. 1953-يىلىنىڭ ئاخىرى قايتىپ كېلىپ ئۆلكىلىك سىياسى مەسلەھەت كېڭىشىگە ئەزا بولىدۇ. 1954-يىلىنىڭ ئاخىرى غۇلجىغا كېتىدۇ ۋە 1956-يىلىنىڭ ئاخىرى ھازىرقى قازاقىستانغا چىقىپ كېتىدۇ. 1990-يىلى 89 يېشىدا ئالمۇتا شەھىرىدە ۋاپات بولىدۇ

بەختىيار(بايقاش

تېما يوللىغاندا مەنبەنى ئەسكەرتىشنى ئۇنتۇتماڭ...
غىنى باتۇرنى تېخىمۇ تەپسىلى چۈشىنىش پۇرسىتىگە ئىگە بولماقچى بولسىڭىز:
http://qamus.guduk.com/index.php?doc-view-5802

ئامان

bagzad ئەپەندى، ياخشىمۇسىز؟
پايدىلىنىش قىممىتىگە ئىگە ماتىرىياللارنى يوللاپسىز، ئەمما بىر قىسىم ماتىرىياللىرىڭىزنىڭ مەنبەسى ئەسكەرتىلمەپتۇ. شۇڭا يوللىغان ماتىرىياللىرىڭىزنى بىر قۇر كۆرۈپ چىقىپ، ئەسلى مەنبەسىنى ئەسكەرتىپ قويۇڭ!.

تۆۋەندىكى ئادرىسنى چېكىپ، ئېچىلغان تېمىنى كۆرۈپ باققايسىز، رەھمەت:
http://baykax.com/bbs/forum.php?mod=viewthread&tid=14289

Qol~Ogli

   
  ئالدىنقى كۈنى (8- ئاينىڭ 17 كۈنى)شاياردىن  شائىر ، يازغۇچى ۋە ئۇيغۇر كىلاسسىك ئەدەبىيەت تەتقىقاتچىسى  ساۋۇت سوپى نۇر ئاتىسى سوپى نۇرنىڭ ئىنقىلاپ قىلغان قەدەم ئىزىنى زىيارەت قىلىش مەخسىدىدە بورتالاغا كەلدى ،مەن ئۇ كىشىنىڭ تەلىبى بىلەن ئۇنى ئارشاڭ ناھىيەسىگە ئېلىپ چىقىپ ، ئاتىسى ئۇرۇش قىلغان تاققا باشلاپ چىقتىم ،تارىخى ماتىرياللاردا ۋە ئەدەبى ئەسەرلەردە شۇ قىتىمقى ئۇرۇش ھەققىدىكى مەلۇماتتا غېنى باتۇرغا ئۆز ئادەملىرى ئىچىدىكى ساتقىننىڭ  ئاتقان ئوقى يارىلاندۇرغان دەپ يېزىلغان ، ساۋۇت سوپى نۇر نىڭ ئاتىسى شۇ قىتىمقى جەڭدە غېنى باتۇرنىڭ يېنىدا بولغان بولۇپ ئىككىسىنىڭ ئالىقىدا روتا كاماندىلى بار ئىكەن ،غېنى باتۇر پېلېمۇنت ئېتىۋاتقانكەن ،شۇ چاغدا دۈشمەن ئوقى غېنى باتۇرغا تەگكەن،  پېلىمونت ئېتىلىشتىن توختاپ قالغان روتا كاماندىرى «سوپى ئاكامنىڭ قولىدىن پېلڭمۇنتنى ئال» دەپ بۇيرۇق قەلغان ، سوپى نۇر ئاكا پېلىمۇنتنى ئېتىشنى داۋاملاشتۇرغان ، روتا كاماندېرى يەنە بىر جەڭچى بىلەن غېنى باتۇرنى  تەغدىن ئېلىپ چۈشۈپ كەتكەن ، ئۇنىڭ جەڭچىللىرى ئۈچ ئايدىن كېيىن ئېلى دەرياسى بولىدا ئۆزلىرىنىڭ بۇ سۆيۈملۈك رەھبىرىنى كۆرگەن.
       دىمەكچىمەنكى : غېنى باتۇر باشقىلار رىۋايەت قىلغاندەك ئۆز قوشۇنىدىكى ساتقىن تەرىپىدىن ئەمەس بەلكى دۈشمەن ئوقىدا يارىلانغان ، بۇ ۋەقەنىڭ شاھىدى سوپى ، بۇ ۋەقەنى ساۋۇت سوپى نۇرغا سۆزلەپ بەرگەن .

دولانلىق

ئۇيغۇر خەلقىنىڭ  قەھىرىمانى غېنى مۇھەممەت باتۇرمىڭ  تەرجىمىھالىنى تۇنۇش تۇر غىنىڭىزغا رەخمەت.

asrar

غىنى باتۇرنىڭ ئىش پائالىيەتلىرىگە ئاپىرىن !

bagzad

كەچۈرۈڭلار، مەن ماتىرىيال چۈشۈرمەكچى بولۇپ، تىللاغا مۇھتاج بولۇپ قېلىپ، ئۆزۈمدە بار ماتېرىياللارنى يوللىغان. ئەپسۇس، ئەسلى مەنبىئىنى ئەسكەرتىمەپتىمەن. بۇنىڭدىن كېيىن چامىمنىڭ يېتىشىچە يېڭى، ئىجادىي ماتىرىياللارنى يوللاشقا تىرىشىمەن.
باشقۇرغۇچىلار، توغرا چۈشىنىڭلار.