«ئوتتۇرا مەكتەپ ئوقۇغۇچىلىرىنىڭ

ساقال

«ئوتتۇرا مەكتەپ ئوقۇغۇچىلىرىنىڭ كۈندىلىك ھەرىكەت ئۆلچىمى»نى ئىزچىللاشتۇرۇشنىڭ بىر قانچە تۈرلۈك تەدبىرى
مەكتەپ ئىستىلىنىڭ دۇرۈس بولۇشىدا ئەڭ مۇھىم ھالقا ئوقۇغۇچىلارنى ئۇنۈملۈك باشقۇرۇشتا. ئوقۇغۇچىلارنى باشقۇرۇشتىكى مۇھىم ھالقا «ئوتتۇرا مەكتەپ ئوقۇغۇچىلىرىنىڭ كۈندىلىك ھەرىكەت ئۆلچىمى»نى ئىزچىللاشتۇرۇش، ئەمىلىيلەشتۇرۇشتە. قانداق قىلغاندا «ئۆلچەم»نى ئوقۇغۇچىلارنىڭ قەلبىگە ئورنۇتۇپ، ئوقۇغۇچىلارنىڭ ياخشى ئادىتىگە ئايلاندۇرغىلى، مەدەنىيەتلىك ئوقۇغۇچىلاردىن قىلغىلى بولىدۇ؟ مەن ھازىر ئەمىلىيلەشتۇرۇشنىڭ بىرقانچە تۈرلۈك تەدبىرىنى تونۇشتۇرۇپ، كەسىپداشلار بىلەن ئورتاقلاشماقچى.
1. يۇز تۇرانەتەشۋىقى تەربىيە ئارقىلىق، «ئۆلچەم»نىڭ ئەمىلىيلىشىنى مەكتەپ باشقۇرۇشنىڭ پۇتكۈل جەريانىغا سىڭدۇرۇش كىرەك. ئۇسۇلى بولسا يېڭى ئوقۇغۇچىلار مەكتەپكە كىرگەندە، «ئۆلچەم»نى ھەربىر ئوقۇغۇچىغا بىلدۇرۇپ، مەكتەپكە كىرىش تەربىيىسىنىڭ مۇھىم مەزمۇنىغا ئايلاندۇرۇش كىرەك. ئاندىن كىيىن ھەر ماۋسۇم ئوقۇش باشلانغان بىرىنچى ھەپتىدە «ئۆلچەم»نى ئۆگۇنۈش، ھەرقايسى سىنىپلار ئالدىنقى ماۋسۇمدا ساقلانغان مەسىلىلەرنى «ئۆلچەم»گە سىلىشتۇرۇپ ئۆگۇنۈش، مۇزاكىرە قىلىشنى قانات يايدۇرۇش، ئورتاق تونۇش ھاسىل قىلغاندىن كىيىن سىنىپنىڭ قائىدە-تۈزۈملىرىنى ئورنۇتۇپ چىقىش لازىم. چارەكلىك ئىمتىھاندىن كىيىن . يەنە «ئۆلچەم»نى چۆرىدىگەن ھالدا بىر ھەپتە شەكلى ھەرخىل مەزمۇنى مول، ساغلام ئىددىيۋىيلىكى كۈچلۈك بولغان تەلىم-تەربىيە پائالىيەتلىرىنى قانات يايدۇرۇش. ماۋسۇم ئاخىرىدا، مەكتەپنىڭ «مۇنەۋۋەر» ئوقۇغۇچىلارنى باھالاش، بىكىتىش، نۇمۇر قويۇشقا بىرلەشتۇرۇش، بۇنىڭدا ئوقۇغۇچىلار ئۆزى باھالاش، كىچىك گۇرۇپپىلار ئۆز-ئارا باھالاش، سىنىپ مۇدىرى باھالاش ئارقىلىق «ئۆلچەم»نىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالىنى ئىگەللەپ تۇرۇش كېرەك.
2. «ئۆلچەم»نىڭ ئالاقىدار تارماقلىرىنى ئالاقىدار پەنلەر ئوقۇتۇشىغا سىڭدۇرۇش كېرەك.  بۇ ئارقىلىق ئوقۇغۇچىلارنىڭ شەيئىلەرنىڭ پەقەت بىرتەرەپنىلا بىلىپ، يەنە بىر تەرەپىنى بىلمەسلىكتەك ھالىتىنى ئۆزگەرتىپ، ئوقۇغۇچىلارنىڭ «ئۆلچەم»گە ئاڭلىق رىئايە قىلىش، بويسۇنۇش، ئۆزىنى «ئۆلچەم »ئارقىلىق تەربىيلەشئاڭلىقلىقىنى يۇقىرى كۆتۇرۈش كېرەك.
3. مۇھىم نوقتىنى چىقىش قىلىپ، قىيىن نوقتىنى بۆسۇپ ئۆتۇپ «ئۆلچەم»نى ئەمىلىيلەشتۇرۇش. ھەر ماۋسۇم ئارلىقىدىكى ئىمتىھاننىڭ كىيىنكى ھەپتىسىنى «ئۆلچەم» تەربىيە ھەپتىلىكى قىلىپ بىكىتىش، تەربىيە ھەپتىلىكىدىن كىيىن مەكتەپ «ئوتتۇرا مەكتەپ ئوقۇغۇچىلىرىنىڭ كۈندىلىك ھەرىكەت ئۆلچىمى»نى ئىزچىللاشتۇرۇش ئۆگۇنۈش كۇرۇسى تەشكىللەش لازىم. قاتناشتۇرۇلىدىغان ئوبىكتىلار ھەرقايسى سىنىپلاردىكى تىپىك بولغان ئارقىدا قالغان ئوقۇغۇچىلار بولۇپ، ۋاقتى 3 كۈندىن-5 كۈنگىچە بولىدۇ. قەدەم باسقۇچلىرى بولسا : ئالدى بىلەن ماددىمۇ ماددا ئۆگۇنۈش، ئاندىن يىتەكلەپ «ئۆلچەم»نىڭ ماددىلىرىغا سىلىشتۇرۇپ كۆرۈپ، ساقلانغان مەسىلىلەرنى تىپىپ چىقىش، ھەم ئايرىم سۆھبەتلىشىش ئارقىلىق كىلىپ چىققان مەسىلىلەرنى مۇلاھىزە قىلىپ سەۋەبىنى تىپىپ چىقىش ھەم ساقلانغان مەسىلىلەرگە نىسبەتەن تونۇشىنى چۇڭقۇر يېزىپ چىقىش، ئۆزگەرتىش تەدبىرىنى ئوتتۇرغا قويۇش يەنە ئائىلە باشلىقلىرىنى مەكتەپتىكى مۇناسىپ سىنىپلارنىڭ پەخىرى سنىپ مۇدىرلىقىغا  تەكلىپ قىلىپ، ئۇلارنى سىنىپ مۇدىرلىقىغا تەكلىپ قىلىش ئارقىلىق مەكتەپ، ئائىلە باشقىلىرى ئورتاق باشقۇرۇش لاھىيەسىنى تۇزۈپ چىقىش ئاندىن كىيىن ئوقۇغۇچىلارغا ئەسلىدىكى سىنىپىغا قايتۇرۇش، سىنىپتا تەربىيلەش سىناش يەنىلا تەربىيە بەرسىمۇ ئۆزگەرمىگەنلەرگە ئايرىم تەربىيە بىرىپ، تەسىرلەندۈرۈش يىقىن دوسىت بولۇپ سۆھبەتلىىش ئىلھاملاندۇرۇش قاتارلىق ئۇسۇللارنى قوللۇنۇش كېرەك.
4. مەكتەپ «ئۆلچەم»نىڭ تۈزۈملەشكەن دائىملىق ئادەتكە ئايلىنىش دەرىجىسىنى تەكشۈرۈپ تۇرۇش لازىم. مەكتەپ مەسئۇل بولۇپ ھەرقايسى سىنىپنىڭ ئۆگۇنۈش ئىستىلى، ئىنتىزامى، تازلىقى، ئىككى گىمناستىكا قاتارلىق چوڭ تۈرلەرنى ھەركۈنى تەكشۈرۈپ نۇمۇر قويۇپ ئاشكارلاش سەھنىسىگە چىقىرىپ، ھەر ھەپتىنىڭ ئاخىرىدا كىچىك خۇلاسە قىلىش كېرەك. مەكتەپ ساقلانغان مەسىلىلەرنى كۆرسۇتۈپ بىرىپ، سىنىپلارنىڭ ساقلانغان مەسىلىلەرنى ئۆزگەرتىشىگە ھەيدەكچىلىك قىلىش كېرەك. سىنىپلارنىڭ نەتىجىلىرىنى ساقلاپ قويۇپ، ھەرماۋسۇمدا ئىلمى بۆلۈمنىڭ ھەرقايسى يەككە تۈرلەر بويىچە كۆچمە بايراق تەسسىس قىلىپ، ھەرماۋسۇم، ھەر ئوقۇش يىلىدا سىنىپ كوللىكتىۋىنى باھالاشنىڭ مۇھىم ئاساسلىرىدىن بىرى قىلىش لازىم.
5. «ئۆلچەم»نى ئائىلىلەردىمۇ ئەمىلىيلەشتۇرۇش. مەكتەپ «ئۆلچەم»  مەزمۇنىنى «ئائىلە باشقىلىنىڭ مەسئۇلىيىتى» قىلىپ كونكىرىتلاشتۇرۇش. بىرىنچى قېتىم  ئائىلە باشلىقى يىغىنى ئاچقان ۋاقتىدا «ئۆلچەم»نى ئائىلە باشقىلىرىغا تارقىتىپ بىرىش ئارقىلىق ئائىلە تەربىيىسى بىلەن مەكتەپ تەربىيىسىنى زىچ بىرلەشتۈرۈش، ئاندىن كىيىن ھەر قېتىملىق ئائىلە باشلىقلىرى يىغىنىدا ئائىلە تەربىيىسىگە مۇناسىۋەتلىك ماتىرياللىرىنى ئۆگۇنۈشكە تەشكىللەش ئارقىلىق، ئائىلە تەربىيىسىنىڭ سۈپىتىنى يۇقىرى كۆتۇرۈش ھەم  ھەر ئوقۇش يىلى قىشلىق، يازلىق تەتىلدە ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئۆگۇنۈش نەتىجىسىنى چىقىرىپ«ئائىلە باشلىقلىرىغا بىر پارچە خەت» يېزىپ ئەۋەتىپ، ئائىلە باشلىقلىرىنىڭ تەتىل مەزگىللىرىدە «ئۆلچەم»نى قانداق ئەمىلىيلەشتۇرۇش كېرەكلىكى توغرىسىدىكى مەزمۇنلارنى يېزىپ ئەۋەتىپ «ئۆلچەم»نى ئەمىلىيلەشتۇرۇشنىڭ ۋاقىت، زامان چەكلىمىسىگە ئۇچرىشىنى بۇزۇپ تاشلاش كېرەك.
يۇقارقىدەك بىرقانچە تۈرلۈك تەدبىرلەرنى قوللانغاندا، مەكتەپ، ئائىلە بىرلىكتە «ئۆلچەم»نى چىڭ تۇتۇپ ئەمىلىيلەشتۇردىغان كەيپىياتنى شەكىللەندۇرۇپ «ئۆلچەم»نى ئەمىلىيلەشتۇردىغان دائىرنى كىڭەيتىش ئارقىلىق، ئوقۇغۇچىلارنىڭ «ئۆلچەم»نى ئاڭلىق ئەمىلىيلەشتۇرۇش تەلىپىگە يەتكىلى بولىدۇ.

pari

ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم ساقال ياخشىمۇ سىز ؟ ئاۋالەم سىزنىڭ مۇنبىرىمىزگە مۇبارەك قەدەملىرىڭىزنىڭ يىتكىنلىكىنى مۇبارەكلەيمەن . كەلگەن قەدىمىڭىزگە مەرھابا !!!
بۇ ماتىريال مەكتەپلەردە « ئەخلاق  تەربىيە خىزمىتى » ۋە « ئۆلچەملەشكەن مەكتەپ قۇرلۇشى » دىگەندەك موھىم كۆرسەتكۈچلەردە كەم بولسا بولمايدىغان ماتىريالكەن رەھمەت .داۋاملىق مۇشۇنداق ماتىرياللارنى يوللاپ تۇرغايسىز .