دەرسىخاندا ماتىماتكا ئوقۇتۇشىنى قىزىقارلىق كەيپيات بىلەن ئېلىپ ...

ئەپسۇس

دەرسىخاندا ماتىماتكا ئوقۇتۇشىنى قىزىقارلىق كەيپيات بىلەن ئېلىپ بېرىش لازىم
ئۈگۈنۈش قىزغىنلىقى بولسا ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئۈگۈنۈشىنىڭ ئىچكى ھەركەتلەندۈرگۈچ كۈچى،ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئاساسى پىرىنسىپىنى چۈشۈنۈش ۋە ئىقتىدارغا ئېرىشىش ئۈمۈدىگە كۈچلۈك تۈرۈتكە بۇلىدۇ،قىزغىنلىق بولسا ئۈگۈنۈش جەرياندا ئىنتايىن مۇھىم رول ئوينايدۇ.ئوقۇتۇش ئەمەليىتىدە چۈشەندۈرۈلشىچە،ئەگەر ئوقۇغۇچىلارنىڭ ماتىماتكا بىلىمىگە بولغان قىزىقىشى تۇلۇپ تاشقان بولسا،ماتىماتىكىلىق بىلىملەرنى ئۈگۈنىۋېلىشىغا ئىشەنچىسى بۇلىدىكەن،ئۇنداق ۋاقىتتا ئۇلار ھەمىشە ئاكتىپ ،تەشەببۇسكار بۇلۇپ،خوشال خورام كەيپىياتتا ئۈگۈنۈش ئېلىپ بارىدىكەن.شۇڭلاشقا ماتىماتكا ئوقۇتۇشى جەرياندا،بىز ھەرۋاقىت دەرسلىككە يۇشۇرۈنغان بىلىم ئامىلنى قېزىپ چىقىشقا ئەھمىيەت بېرىپ،ئەھۋالنى كۆزتىپ ۋەزىيەتنى مۆلچەرلەپ،پۇرسەتنى چىڭ تۇتۇپ،ئۇقۇغۇچىلارغا ياخشى بولغان ئوگۈنۈش مۇھىتى يارتىش ،ئوقۇغۇچىلارنىڭ قىزىقىشىنى قوزغاش ،ئوقۇغۇچىلار ماتىماتكا ئۆگۈنۈش جەرياندا خوشال خوراملىق بىلەن ئىزدىنىش لازىم .تۆۋەندە مەن ئۆزەمىنىڭ ئەمەليىتىگە بىرلەشتۈرۈپ <ئۈچبۇلۇڭنىڭ ئىچكى بۇلۇڭنىڭ يىغىندىسى >بىر سائەتلىك دەرستە،ئۆزەمىنىڭ تەسراتىمىنى ئوتتۇرغا قۇيۇپ باقماقچى.
1.        ئەڭ قىزىقارلىق ئوسۇللارنى  دەرس باشلاشتا سۆزلەش
قەدىمدە <ياخشى بولغان باشلىنىش ،غەلبىنىڭ يېرىمى >دىگەن گەپ بار. بىر سائەتلىك دەرسىنىڭ باشلىنىشى پەقەت قىسقىغىنە بىر قانچە مىنۇت بولسىمۇ ،بىراق ئاشۇ قىسقىغىنە بىر قانچە مىنۇت ھەمىشە پۈتۈن بىر سائەتلىك دەرسىنىڭ ئۈنۈمىگە تەسىر كۆرسىتىدۇ،شۇڭلاشقا ئوقۇتقۇچى چوقۇم ئوقۇتۇش مەزمۇنى ۋە ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئەمەليىتىگە بىرلەشتۈرۈپ ،ھەر سائەتلىك دەرسىنىڭ دەرسكە باشلاش مەزمۇنىنى چوقۇم كۆڭۈل قۇيۇپ تەييارلىشى كېرەك ،ئۆزگىچە بولغان دەرسكە باشلاپ كىرىش ئۇسۇلى ئارقىلق ئوقۇغۇچىلارنىڭ قىزىقىشىنى قوزغىشى ،ئوقۇغۇچىلارنى ئاكتىپ ھالدا ئۈگىنىش سورۇنىغا قايتۇرۇپ كېلىشى كېرەك.مەسلەن ،<ئوچبۇلۇڭنىڭ ئىچكى بۇلۇڭنىڭ يىغندسى >دىگەن دەرسىنىڭ كىرش سۆز قىسىمىى بولسا،مەن ئاۋال ئوقۇغۇچىلارغا ئوخشاش بولمىغان ئۈچ تال ئوچبۇلۇڭ تەييارلاشىنى تەلەپ قىلدىم،ھەم ئوقۇغۇچىلاردىن بۇلۇڭ ئۆلچىگۈچ ئارقىلىق ئۈچبۇلۇڭلارنىڭ بۇلۇڭىنى ئۆلچەشكە ئورۇنلاشتۇردۇم.ئارقىدىن بىر قانچە ئوقۇغۇچىنى ئۆزلىرى ئۆلچىگەن بۇلۇڭنىڭ خالغان ئىككى بۇلۇڭىنڭ گىرادۇس ساننى ئېيتىپ بېرشكە ئورۇنلاشتۇرۇپ ،ئۆزەم ئۈچىنچى بۇلۇڭنىڭ گىرادۇس ساننى ئېيتپ بەردىم ،دەسلەپتە  بىر قانچە ئوقۇغۇچى ئانچە قايىل بولماي ،تاسادىپى ماس كېلىپ قېلش دەپ قاردى،يەنە بىرقانچە مىسال كەلتۈرۈلۈپ ھەممسىنى مەن تاپقاندىن كېيىن ،ئوقۇغۇچلار ھەيران بۇلۇپ ئاغزىنى ئېچىپ تۇرۇپلا قالدى،ئۇقۇتقۇچىنىڭ جاۋابى نىمىشقا ئوقۇغۇچىلار ئۆلچەپ چىققان جاۋاپ بىلەن ئوخشاش بۇلىدۇ؟.<سەۋەبىنى ئىزدەش >قىزغىنلىقى تەبىيلا پەيدا بۇلىدۇ.
2.        ئوقۇتۇش جەرياندا ئوقۇغۇچىلارنىڭ قىزغىنلىقىنى قوزغاش
ئەڭ قىزىقارلىق ئوسۇللارنى  دەرس باشلاشتا سۆزلەش ئارقلىق دەرسكە باشلاپ كىرش <مۇقەددىمە>،مۇۋاپققىيەت قازىنش يۇلدا ،پەقەت يېرىمىنى باسقان بۇلمىز.يەنە يېڭى بىلىمىنى يەتكۈزۈش جەرياندا مۇۋاپىق ھالدا ئوقۇغۇچىلارنىڭ قىزغىنلىقىنى قوزغاش،دەل ۋاقتىدا مۇۋاپىق رىغبەتلەندۈرۈش،بىلىم قۇرۇلمىسىنىڭ ئىچكى گۈزەلىكىنى تۇللۇق قېزىپ چىقىش ،قىزىقىش بويچە  يېتەكلەشنى ئاساسى قىلش،ئوقۇغۇچلارنىڭ كۈچلۈك بىلىم تەشنالىقى بويچە يىتەكلەش كېرەك .مەسلەن ئالدنقى مسالدا يېڭى دەرس ئوتۈش قىسىمدا،دەرس تىمىسىنى دوسكىغا يېزىپ بولغاندىن كېيىن ،ئارقىدىنلا بارلىق ئوقۇغۇچىلارنى قول سېلىپ تەجىرىبە ئىشلەشكە ئورۇنلاشتۇردۇم.ئايرىم – ئايرىم ھالدا ھەر قايسى ئوقۇغۇچلار قولدىكى ئۈچبۇلۇڭنىڭ ئۈچ بۇلۇڭىنى كېسىپ ،يەنە ئارقىدىن ئۈچبۇلۇڭنڭ ئۈچ بۇلۇڭىنى بىرلەشتۈرۈپ ،سۆز ھەركىتىمىنى بىرلەشتۈرۈپ ئوقۇغۇچىلارنىڭ قىزغىنلىقىنى قوزغىدىم .كىم ئەڭ ئاۋۋال بۇنىڭدىكى <سىر>نى بايقىيالايدۇ،كىم كۆپچىلىككە <تەجىرىبە نەتجىسى>نى دوكلات قىلىپ باقىدۇ.بۇ ۋاقىتتا ئوقۇغۇچىلارنىڭ قەلبىدە قاتمۇ – قات بولغان ئوي پىكرلەر مەۋج ئۇرغان بۇلىدۇ،دەرسخانا كەيپىياتى ھەم جىددى ھەم جانلىق بۇلىدۇ،ئۇقۇغۇچىلار تالىشىىپ بىر –بىردىن قېلشماي سۆز قىلدۇ، يەنە بەزى ئوقۇغۇچىلار كۇۋادىراتىنى قارمۇ – قارشى بۇلۇڭلار بويچە قاتلاش ئارقلىق ،پۈتۈنلەي ئوخشاش بولغان ئىككى ئۈچبۇلۇڭغا ئايلاندۇردى،چۈنكى كۇۋادىراتىنىڭ تىك بۇلۇڭىنڭ ھەممسى 360 گىرادۇس.شۇڭلاشقا ئۈچبۇلۇڭىنىڭ ئىچكى يىغىندىسى 180 گىرادۇس،بۇ ۋاقىتتا ئوقۇغۇچىلارئۈچبۇلۇڭىنىڭ ئىچكى بۇلۇڭىنىڭ يىغىندىسىنىڭ 180 گىرادۇس ئىكەنلىكىدك خۇسۇسىيىتىنى چۈشىنىپلا قالماي ،بەلكى يەنە ،ئۇقۇتقۇچىنىڭ بۇخۇسۇسيەتىنى سۆزلشى ،قەلىبلەر بىلەن قەلىبلەرنى تۇتاشتۇرۇشىنىڭ ئەڭ ياخشى پەيتى بۇلۇپ ھىساپلىندۇ.
3.        گۇمانلىق مەسىللەرنى ئوتتۇرغا قۇيۇپ ئوقۇغۇچىلارنىڭ قىزىقىشىنى قوزغاش
ئۈگۈنۈشنىڭ ئاساسى ئويلاش ،ئويلاشنىڭ ئاساسى گۇمانلىنىش .<گۇمان>لىنىش بولسا ،ئوقۇغۇچىلارنىڭ ماتىماتىكىنى ئۆگۈنىش جەرياندىكى تەپەككۇرىنى قوزغىتىشتىكى ھەركەتلەندۈرگۈچ كۈچ،ماتىماتكا ئوقۇتۇشى جەرياندا،ئوقۇتقۇچى ئوقۇغۇچىلارنى ئويلاندۇرىدىغان ،قىزىقىشى قوزغايدىغان مەسىللەرنى ئوتتۇرغا قۇيۇشقا ماھىر بۇلشى كېرەك، گۇمانلىق مەسىللەرنى كۆرگەندە قىزىقىشى قوزغىلىدىغان ،قىيىن مەسىللەرنى ھەل قىلدىغان ئارزۇ ئۈمىد ۋە ئىشەنچ تۇرغۇزۇلغاندىلا ئوقۇغۇچىلار ماتىماتكىنى ياخشى ئۆگۈنۈپ كېتەلەيدۇ دەپ قارايمەن.

بەختىيار(بايقاش

ئوقۇتقۇچىدا بالىلارنى ئۆزىگە جەلىپ قىلالىغىدەك بەلگىلىك ماھارەت بولغاندىلا،ئوقۇغۇچىلار ئۆزلۈكىدىن دەرسڭىزنى ئۆگىنىدىغان كەيپىيات شەكىللىنىدۇ...ئۇلارغا دوستانە ۋە مېھرىبان بولۇڭ،بىرەر مەسىلىدىن سوئال لايىھلەپ سورىماقچى بولسڭىز،چوڭلار تەپەككۈردىكى سوئاللارنى سورىماي،ئۆزىڭىزنى ئۇلارنىڭ ئورنىغا قويۇپ،يېشىغا مۇناسىپ سوئاللارنى سوراڭ...دىمەك،بىر سائەتلىك دەرسنىڭ قىزىقارلىق تۈستە داۋام ئېتىپ،غەلبىلىك ئاخىرلىشىشى قوللانغان ئوقۇتۇش مىتودىكىڭىز بىلەن باغلىق دېگەن گەپ...
ھۆرمەتلىك ئەپسۇس ئەپەندىم،سىز بۇ ماقالىڭىزنى ئۆزىڭىزنىڭ ئەمەلىي ئوقۇتۇش تەجرىبىسىگە ئاساسەن يېزپسىز،مۇشۇنداق دەرسخانا ئوقۇتۇشىنى ئەلالاشتۈرۈش توغرىسىدىكى ئېسىل يازمىلىرىڭىز ‹‹بايقاش››مائارىپ توردا ئۆكسۈپ قالمىغاي!!!

بەختىيار(بايقاش

‹‹سىردىشايلى،پىكرلىشەيلى،ئىزدىنەيلى،ئۆگىنەيلى،بايقايلى›› مانا بۇ ‹‹بايقاش تورى››نىڭ مەڭگۈلۈك شوئارى!!!

گۈلزار

بەختىيار(بايقاش يوللىغان ۋاقتى  2013-4-4 13:50
‹‹سىردىشايلى،پىكرلىشەيلى،ئىزدىنەيلى،ئۆگىنەيلى،بايق ...

توغرا ئېيتىسىز .  بايقاش شۇئارى ئارقىلىق بايقاشنىڭ  پارلاق كەلگۈسىنى يارىتايلى . رەھمەت

گۈلزار

مۇشۇ تېمىڭىزدىنلا سىزنىڭ ئىزدىنىش روھىغا ئىگە ، بارلىقىنى ئوقۇغۇچىلارغا ئاتىدىغان بىر مۇنەۋۋەر ئوقۇتقۇچى ئىكەنلىكىڭىزنى كۆرۈۋالغىلى بولىدۇ . رەھمەت سىزگە .
  ھەر بىر تېمىڭىزنىڭ پايدىلنىش قىممىتى شۇنداق يوقۇرى ئىكەن .  بۇندىن كېيىنكى تېمىلىرىڭىزنىمۇ كۆرۈپ تۇرساق دەيمىز . رەھمەت

مەتتۇردى

مۇشۇ تېمىڭىزدىنلا سىزنىڭ ئىزدىنىش روھىغا ئىگە ، بارلىقىنى ئوقۇغۇچىلارغا ئاتىدىغان بىر مۇنەۋۋەر ئوقۇتقۇچى ئىكەنلىكىڭىزنى كۆرۈۋالغىلى بولىدۇ . رەھمەت سىزگە