| سوئال:قانداق قىلغاندا ساۋادى چىقماي،يوقىرى يىللىققا سۆرەپ ئېلىپ چىقىرىلىپ كەتكەن ئوقۇغۇچىلارنىڭ ساۋادىنى ئوڭاي چىقارغىلى بولىدۇ؟ جاۋاب:1.بۇ ئوقۇغۇچىلارنىڭ قىزىقىشىنى ئىگىلەپ شۇ قىزىقىشى ئاساسىدا ئۆزىگە بولغان ئىشەنچىسىنى تۇرغۇزۇپ،مەن چوقۇم ساۋادىمنى چىقىرالايمەن دېگەن تۇيغۇنى شەكىللەندۈرۈش كېرەك. 2.تىل -ئەدەبىيات دەرىسىدە ئۇلارغا ئايرىم تاپشۇرۇق ئورۇنلاشتۇرۇش يەنى دەسلىپىدە بىر ئابزاسنى ئىزلاپ كىتابقا يېزىش ياكى باشقا ئەدەبى كىتابلارغا ئىزلاپ يېزىپ كېلىش،ئىزلاپ يېزىش جەريانىدا ئوقۇشنى ئۆگىنىشكە رىغبەتلەندۈرۈش ،تەدرىجى مىقدارىنى ئاشۇرۇش. 3.ھەججىلەپ ئوقۇش مەشقىنى كۆپرەك ئورۇنلاشتۇرۇش،دەرس ۋاقتىدا بۇ ئوقۇغۇچىلارغا ئايرىم مۇئامىلە قىلىپ ئاۋال يەڭگىل ۋەزىپە بېرىپ ئاستا -ئاستا سالمىقىنى ئاشۇرۇش ئۇسۇلى بويىچە ئوقۇش دائىرىسىنى بەلگىلەپ بېرىپ دەرس ئۆتكەچ پات-پات يېنىغا كېلىپ ئورۇنداش ئەھۋالىغا ھەيدەكچىلىك قىلىش. 4.شېېرلارنى ئاۋال يادلىتىۋېتىپ ئاندىن ئۇنى ھەرپ،بوغۇم،سۆز بويىچە يادلىغىنى بويىچە پەرىقلەدۈرۈپ ئوقۇش مەشىقىگە ئۇيۇشتۇرۇش كېرەك. 5.يادئىملا يازدۇرۇش مەشىقىدەسۆزلەرنىڭ قۇرۇلما سىزىقلىرىنى دوسكىغا يېزىپ،قۇرۇلما بەلگىسىنى ئوقۇغۇچىلار ئۆزىگە يېزىشقا قويۇپ توغرا يېزىشقا رىغبەتلەندۈرۈش(شۇ سۆزنى ئېنىق قىلىپ قايتا -قايتا ئوقۇپ بېرىش كېرەك)بۇ ئارقىلىق ھەربنى تونۇپ بوغۇم قوشۇپ ئوقۇشنى ئىگىلىيەلمەيۋاتقان ئوقۇغۇچىلارنىڭ،قوشۇپ يېزىش قائىدىسىنى توغرا ئىگىلىيەلمەيۋاتقان ئوقۇغۇچىلارنىڭ،ھەربنى تولۇق ئىگىلىيەلمەيۋاتقان ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئارقىدا قېلىپ يىغىلىپ ناچار ئوقۇغۇچى بولۇپ قېلىشنىڭ ئالدىنى ئالغىلى بولىدۇ. 6.ئوقۇتقۇچى ئۇيغۇر تىلى بىلىملىرىنى پۇقتا ئىگىلەپ ھەرب،بوغۇم،سۆز،سۆز بىرىكمىسى،جۈملە...قاتارلىقلارنىڭ پەرقىنى پۇقتا ئىگىلىتىپ مېڭىشى زۆرۈر.بۇ ئارقىلىق ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئاساسى بىلىمىنى يېتىلدۈرۈپ ساۋاد چىقىرىشىغا ياردەم بەرگىلى بولىدۇ.بۇنىڭدا ھەر بىر سائەتلىك دەرستە بۇ بىلىملەر ئەسكەرتىلىپ مېڭىلسا ئاستا -ئاستا ئوقۇغۇچىلاردا تىل-ئەدەبىيات دەرسىگە بولغان چوڭقۇر چۈشەنچە،چوڭقۇر ئىشتىياق شەكىللىنىدۇ. 7.ئوقۇتقۇچىدا ئەڭ گۈزەل ئىپادىلەش تىلى،يۇمۇرىستىك ھەرىكەت تىلى،ئوبرازلىق تەپەككۈر تىلى،خىلمۇ خىل ئوقۇتۇش ماھارەتلىرىنى بىرلەشتۈرەلەيدىغان ماھارەت يېتىلىشى تولىمۇ زۆرۈر. 8.زامانىۋى ئوقۇتۇش ۋاستىلىرىدىن تولۇق پايدىلنىشنى ئىشقا ئاشۇرۇش كېرەك.چۈنكى باشلانغۇچ مەكتەپ ئوقۇغۇچىلىرى ئوبرازلىق تەپەككۈرنى ئاساس قىلىدۇ. ئومۇمەن قىلىپ ئېيقتاندا ئوقۇتقۇچىدا يۈكسەك ئوقۇتۇش ماھارىتى بىلەن ئوقۇتقۇچىلىق ۋېجدانى ،ئوقۇتقۇچىلىق ئىمانى زىچ بىرلەشتۈرۈلسە،زېرىكمەي ئۆگىنىش بىلەن زېرىكمەي ئۆگىتىش روھى مۇجەسسەملىشىپ يوقىرىقى ئۇسۇللارنى قوللانسا ئەقلى ئاجىز بالىلاردىن باشقىلارنىڭ ساۋادى تولۇق چىقىرىشقا كاپالەتلىك قىلغىلى بولىدۇ.بۇ مېنىڭ ئۇزۇن يىللىق ئوقۇتۇش جەريانىدىكى ئەمىلى ئوقۇتۇش تەجرىبەم ،ئىلمىي ماقالە سەۋىيىسىگە توشماسلىقى مۈمكىن تەنقىدىي پايدىلىنارسىلەر.باشقا ئوقۇتۇش ئۇسۇلى ،تەجىربىلىرى كىتابلاردا كۆپ ،ھەرقايسى رايۇنلارنىڭ ئوقۇتۇش سەۋىيىسى،ئوقۇغۇچىلارنىڭ كېلىش مەنبەسى ئوخشىماسلىقى قاتارلىق سەۋەبلەردىن ئوقۇتۇش ئۇسۇلىنى تاللاش،ئوقۇتۇش ۋاستىلىرىنى تاللاش،ئوقۇتۇش جەريانىنى لايىھىلەش جەھەتلەردە پەرقلىق مۇئامىلە قىلىنىشىنى ئۈمۈد قىلىمەن.ئوقۇتۇش ئۆز ئەھۋالىغا قاراپ ئىلمىي لايىھىلەمنىسە ئۆز نىشانىدىن چەتنەپ كېتىدۇ. ئاخىرىدا بۇ تېمىنى يورۇقلۇققا چىقارغۇچى كەسىپدىشىمغا چوڭقۇر رەھمىتىمنى بىلدۈرىمەن.مۇشۇنداق ئېسىل سوئاللار ئارقىلىق مېنى دائىم غىدىقلاپ تۇرغايسىز!!!!!!! |
باھالاشباھا خاتىرىسى
|