سوۋېت ئىتتىپاقىنىڭ پارچىلىنىشىدىكى مىللىي ئىتتۈرگۈچ كۈچ

jahangir123

    ‹‹مىللەتلەرنىڭ ئۆز تەغدىرىنى ئۆزى بەلگىلىشى›› سىياسىتى ماقالىنىڭ ئەسلى ئاپتورىنىڭ دىتىغا تازا ياقمىغان ئوخشايدۇ. شۇنداق بولغانلىقى ئۈچۈن سوۋېت ئىتتىپاقىنىڭ پارچىلىنىشىغا ئاساس بولدى، دېمەكچى ئوخشايدۇ. ‹‹مىللەتلەرنىڭ ئۆز تەغدىرىنى ئۆزى بەلگىلىشى›› سىياسىتى بىلەن دۆلىتىمىزنىڭ ‹‹جۇڭخۇا مىللەتلىرى بىر ئائىلە كىشىلىرى›› دېگەن سىياسىتى تازا سىغىشالمامدۇ نىمە؟

kimliktiki

KATYUXKA يوللىغان ۋاقتى  2016-3-12 13:35
نۇرغۇن كىشىلەر ئەمىلىيەتتە سۆۋىت ئىتتپاقىنى ئوتتۇرا ئ ...

ئالدى بىلەن بۇ دىگەنلىرىڭىزنىڭ توغرا خاتالىقىغا ھۆكۈم قىلماي تۇراي..لىكىن مۇشۇ دىگەنلىرىڭىزگە بىرەر دەلىل،پاكىت كۆرسىتىڭ.

sak

بۈيۈك ئىمپىرىيەلەرنىڭ قۇرۇلۇش، تەرەققىي قىلىش، ئاخىرى زاۋال تېپىش تارىخىنى كۆرگەندە، ئۆزىنى ئاجىز ساناپ يۈرگەن، كەلگۈسىگە ئىشەنمىگەن مىللەتلەرنىڭ بېشىغىمۇ بىر كۈنلىرى ئامەت قۇشىنىڭ قونىدىغانلىقىدىن ئىنسان گۇمانلانمايدۇ.

سوۋېت ئىتتىپاقى پارچىلىنىشتىن 6 – 7 يىل ئىلگىرى، غەرب ئەللىرى ئارىسىدا „قۇدرەتلىك سوۋېت ئىتتىپاقىنىڭ پارچىلىنىش ئىھتىماللىقى“ ھەققىدىكى تەتقىقات نەتىجىلىرى ئوتتۇرىغا قويۇلغان ئىكەن. بولۇپمۇ 1984 - يىلى بۇ ھەقتىكى تەتقىقات دوكلاتى 40 تىن ئارتۇق دۆلەتكە يەتكۈزۈلگەن. بىراق، سوۋېت ئىتتىپاقى تەركىۋىدىكى ھازىر مۇستەقىللىققا ئېرىشكەن دۆلەتلەرنىڭ نەزىرىدە، بۇ „مۈمكىن بولمايدىغان ئىش“ بولغاچ، ئۇلار ھىچقانداق ھازىرلىقسىزلا مۇستەقىللىقنى كۈتىۋالغان. نەتىجىدە، بۈگۈڭە قەدەر سوۋېت ئىتتىپاقىنىڭ كونا دۆلەت باشقۇرۇش ئەندىزىسى بويىچە روۋۇك ھالەتتە، مۇستەبىت تۈزۈمدە ياشاپ كەلمەكتە.

ئەكسىچە، گېرمانىيە فېدىرال جۇمھۇرىيىتى 1954 – يىلىدىن باشلاپلا، سوۋېت ئىتتىپاقىنىڭ يېمىرىلىشىنى نەزەردە تۇتۇپ تەييارلىقلار  قىلىشقا باشلىغان. ھەر يىلى بۇ تۈزگەن پىلانلىرىنى يېڭىلاپ تۇرغان. „ئەگەر سوۋېت پارچىلىنىپ، دېموكراتىك گېرمانىيە ئازات بولۇپ، ئىككى گېرمانىيە بىرلىشىپ قالسا، قانداق تەدبىرلەر بىلەن بۇ بىرلىشىشنى ئوڭۇشلۇق ئەمەلگە ئاشۇرۇش كېرەك؟“ دېگەن تېما ئاستىدىكى تەييارلىقنى تاكى بۇ مەقسەد ئەمەلگە ئاشقۇچە ئىزچىل داۋاملاشتۇرۇپ كەلگەن. بۇ سەۋەپتىنمۇ، ئىككى گېرمانىيەنىڭ بىرلىشىشى، ئاقىۋەتتە ئېغىر بىر باش ئاغرىقى يارىتالمىدى.

گەندى ئۆز ۋاقتىدا، „ئەگەر ھىندىستان ئېنگىلىزلەرنىڭ مۇستەملىكىسىدىن قۇتۇلۇپ قالسا، قانداق سىستېمىدىكى دۆلەت قۇرۇش كېرەك؟“ دېگەن مەسىلە ئۈستىدە بىر پىلان تۈزۈپ چىققان بولۇپ، بۇ پىلان تاكى ھىندىستان مۇستەقىل بولغانغا قەدەر تولۇقلىنىپ ئىشلىنىپ تۇرغان. ھىندىستان مۇستەقىل بولغاندا، دۆلەتنىڭ سىياسىي تۈزۈلمىسى مۇشۇ پىلان ئۈستىگە قۇرۇلۇپ، ھازىرغا قەدەر داۋاملىشىپ كەلمەكتە.

شەرقى تېمۇر مۇستەقىللىق پىلانىنى 20 يىللار ئىلگىرى تۈزگەن. شەرقى تېمۇرنىڭ مۇستەقىل بولۇپ قېلىشىنى نۇرغۇن كىشىلەر خىيال قىلمىغان. بىراق، مۇستەقىل بولغاندا، قانداق سىستېمىدىكى دۆلەت قۇرۇشنىڭ تالاش – تارتىشى بولمايلا، ئۆز ۋاقتىدا تەييارلىۋالغان پىلان بويىچە دېموكراتىك بىر دۆلەت سىستىمىسىنى بەرپا قىلىپ چىققان.

بىرمالىق كىشىلىك ھوقۇق پائالىيەتچىسى ئاڭساڭ سۇكى تۇرمىغا كىرىشتىن ئىلگىرىلا ئۇنىڭ „دېموكراتىك بىرما قۇرۇش“ ھەققىدە بىر پىلانى بولغان. بۇ پىلان ئۇزۇن يىللار رولىنى كۆرسەتمىگەن بولسىمۇ، ھازىر بىرمىنىڭ ئەسكىرىي تۈزۈمدىكى دۆلەتتىن دېموكراتىك بىر دۆلەتكە ئايلىنىشىغا تەسىر كۆرسەتمەكتە. ئېيتىشلارغا قارىغاندا، دالايلاما سۈرگۈندىكى ھۆكۈمىتىنىڭمۇ  جۇڭخۇئا خەلق جۇمھۇرىيىتى تەركىۋىدە „ئالىي ئاپتونۇمىيە قۇرۇش“ پىلانىنىڭ تۈزۈلگىنىگە 30  يىللار بولاي دەپ قالغان.

tengrikut

سوۋىت ئىتتىپاقىنىڭ پارچىلنىشىدىكى يەنە بىر سەۋەپ، خەلق روھىي جەھەتتىن ئىنتايىن چۈشكۈنلىشىپ كەتكەن. دىنىي ئىتقادسىزلىق،ئۈمىتسىز چۈشكۈن روھتىكى سوۋىت خەلقىدە ۋەتەنپەرۋەرلىك ئىڭى سۇسلاپ كەتكەن.
لېنىندىن كىيىنكى لىدېرلەر ھىچقايسىسى لېنىندەك ئادىللىق بىلەن باشقۇرمىغان.بولۇپمۇ سىتالىننىڭ قىرغىنچىلىقى سوۋىت خەلقىدە ھۆكۈمەتنىڭ ئادالىتىگە نىسبەتەن گۇمان تۇرغۇزۇپ قويغان. كىيىنكى خىرىششوف دەۋرىدە تۇرمۇش ئومويۇزلۇك ياخشىلىنىپ بىر قەدەر باراۋەرلىك،سانائەت ئىشلەپ چىقىر مەدىنيەت سەۋيە تەرەققىي قىلغان بولسىمۇ گورباچۇۋ دەۋرىدە بۇ تەڭپۇڭلۇق بۇزۇلۇپ كەتكەن.
ئەگەر ئاز سانلىقلارغا ئاپتونۇم جۇمھۇرىيەت ھوقوقى بىرىپ ئىتتىپاقداش جۇمھۇرىيەتلىك فىدىراتسىيە تۈزىمى لېنىن دەۋرىدىلا يولغا قويۇلمىغان بولسا كىيىنكى شوۋنىزىمچى لىدەرلەر ھەرگىز ئۇنداق قىلمايتى. ۋە ئاز سانلىقلار بىلەن روسلارنى بىر بىرگە ئۆچ قىلىپ قويىشى مۇمكىن ئىدى.

لېنىن  سوۋىت سوتسىيالىستىك جۇمھۇرىيەتلەر ئىتتىپاقى(ئۇيغۇرچە كىڭەش سوتسىيالىستىك ئىتتىپاقى)نى قۇرۇپ ھەر مىللەت خەلقىنىڭ ھەق ھوقوقىنى تولۇق كاپالەتكە ئىگە قىلدى. تولۇق ئادىل مۇئامىلە قىلدى. يايلاق خەلقلىرىنى شەھەرلەشتۈرۈپ ئوقۇتتى، مەكتەپ ،ئۆي، دوختۇرخانلارنى ھەقسىز قىلدى. تولۇق مەدەنىي ۋە پاراۋان تۇرمۇشقا ئىگە قىلدى. ئوتتۇرا ئاسيالىقلارنىڭ قەلبىدە چۇڭقۇر مۇھەببەت ئورناتتى. شۇڭا ئوتتۇرا ئاسيالىقلار ھازىرغىچە روسلارنى ۋە روسيەنى ياخشى كۆردۇ. ھازىرغىچە روسچە پاراڭلىشىدۇ. روسچە مەدىنيەت، روسچە تۇرمۇشتىن ئايرىلمايدۇ.

hayatsaprida

namathan

سوۋىت ئىتىپاقىنىڭ پارچىلىنىشدىكى مىللى ئىتتىرگۈچ كۇچ
بۇ يازمىدىكى سان سىپىرلار ، ياكى ئىملادىكى  « خاتالىق » لارغا كوڭۈل بۆلمەي ئاساسى مەزمۇنىغا ئاساسەن تەپەككۇر قىلايلى ...!
بۇ يازما ئىنتايىن ياخشى، ئەمەلىيەتكە ئۇيغۇن يېزىلغان !  مىللەتلەر بارابەرلىگى قايرىپ قويۇلۇپ ، مىللەتلەر ئىتىپاقلىغى تەكىتلەنگەن دۆلەت پارچىلانماي قالمايدۇ ،
دۇنيا ھازىر مىللەتلەر  نىڭ بارابەرلىگىگە ، ئىسلاھاتنىڭ غەلبىسىگە قاراپ ئىلگىرلىمەكتە !

stum

ى 16 مىللىي ئاپتونوم جۇمھۇرىيەتنىڭ كۆپىنچىسىدە جۇمھۇرىيەت نامىدىكى  مىللەتلەر كۆپ ساننى ئىگىلىمەيدۇ. مەسىلەن ، باشقىرت ئاپتونوم جۇمھۇرىيىتىدە  باشقىرتلار ئاران21.9%نى ئىگىلىگەن بولسا،روسلار 30.3%نى ئىگىلەيدۇ؛7.321.9 % ئاشقان ، رۇس مىللىتى % 13.6 % ئازايغان ؛ بۇريات ئاپتونوم جۇمھۇرىيىتىدە بۇرياتلار پەقەت % 24 نى،رۇس مىللىتى % 70 نى ئىگىلەيتتى؛ كارېلىيە ئاپتونوم جۇمھۇرىيەتىدە، رايوندىكى كارلېيانلار ئاران % 10 نى، رۇس مىللىتى % 73.9 نى ئىگىلەيتتى؛ كومى ئاپتونوم جۇمھۇرىيىتىدە،كومىلار ئاران % 23.3 نى ئەجەپ  بىزنىڭكىگە  ئوخشاپ كىتىدىكىنە ،خۇددى بايىنغۇلۇم موڭغۇل ئاپتونوم ئوبلاستى دا موڭغۇللار ئاران 4%نى ئىگەللەيدۇ ،بۇ قانداق ئىستىراتىگىيەدۇ ئەمدى  قىززىق ؟

tengrikut

attur يوللىغان ۋاقتى  2016-3-23 23:34
ھەرقانداق شەكىلدىكى مىللەتچىلىككە قاتتىق قارشى تۇرۇش ...

ناھايىتى ياخشى گەپ قىللا تەقسىر. بۇنى دىيىش ئارقىلىق ماھىيەتتە ماڭا ئازراق بۆھتان چاپلاش مەقسەتلىرى يوقتۇر بەلكىم.

ئۆزلىرى مىللەتچىلىك قىلمىغان بولۇپ ئۇيغۇرلارنى بىچارە دەپلا. بۇنى زادى قانداق چۈشەنسەك بولا تەقسىر؟