يەر پوستى ئۇچرايدىغان تاشقى كۈچلەر

ziya

بىز  ئادەتتە«تارتىش»دىگەن بۇ ئۇقۇمنى قانداق چۈشۈنۆمىز؟
بۇ، «ئىتتىرىش»نىڭ ئەكسى دەپ قارىلىدۇ.خاراكتىرى،تاق يۆنىلىشلىك بولىدۇ.يەنى،تارتىلغۇچى جىسىم تارىتقۇچى جىسىم تەرەپكە تارتىلىدۇ.ئارىلىق بارغانسىرى قىسقىرايدۇ.
تېمىدىكى تەشەببۇسنى  ئاغدۇرىۋىتىش ئۈچۈن ھارۋىنى مىسال قىلىپ كۆرەيلى .ھارۋا شۇتىسى تارتىلسا ھارۋا چاقى دۇمىلاپ ئىلگىرلەيدۇ.لىكىن قوياش سېستىمىسىدا بۇنداق مىسال يوق.يەنى،قوياش پىلانىتلارنىڭ ئوقىدىن تارتىپ سۆرەيدۇ،دەيدىغان نەزەريە ۋە ئىسپات يوق.قوياشنىڭ ئايلىنىش ئوقى بىلەن پىلانىتلارنىڭ ئايلىنىشى ئوقى پارالىل ئەمەس.سىزىقلىق ئىلگىرلەش يۆنىلىشىمۇ مۇتلەق مەنىدە بىردەكلىككە ئىگە ئەمەس.قارىغاندا بۇنداق ئۇسۇل بىلەنمۇ تېمىدىكى تەشەببۇسلارنى ئاغدۇرىۋەتكىلى بولمىغىدەك.

تۆۋەنكى رەسىمدىكىدەك ئارقان تارتىشىشتا مۇقىم ئارىلىق ساقلاپ ئايلىنىشنىڭ مۆمكىنچىلىكى پەقەت بىر بولۇپ،ئارقان تارىتقۇچىلار ئارقاننىڭ نەق ئوتتۇرىنى مەركەز قىلىپ ئۆز ئارا بىر-بىرىنى ئايلىنالايدۇ.ھەر قايسى ئۆز ئالدىغا مۇئەييەن ئوقتا ئايلىنالمايدۇ.
يېتەرلىك ئۇزۇنلۇقتىكى ئارقاننىڭ ئۇچلىرىنى بېلىگە باغلاپ،ئۆزلىرى ئايلىنىپ ئارقاننى بەلگە يۆگەپ تارتىشالايدۇ،لىكىن، بۇ ھالدا ئارىلىق بارغانسىرى قىسقىراپ كېتىدۇ.ئالدىنقى مىسالدىكىدەك ئايلىنىش يۆز بەرمەيدۇ.قانداق بولىشىدىن قەتئى نەزەر قوياش سېستىمىسىدا بۇنداق ئايلىنىش پاكىتى يوق.
تارتىش كۈچىنىڭ كونكىرىت تەسىر جەريانى زادى قانداق ئەمەلگە ئاشىدۇ،كىم چۈشەندۆرۆپ بېرەلەيدۇ؟

拉_百度图片

拉力_百度百科

ziya

ئېغىرلىق كۈچ تېزلىنىشى  بۇلۇڭلۇق ھەركەت مىقدارى بىلەن تەتۆر تاناسىپ بولىدۇ،ئومۇمى مىقدار تۇراقلىق بولىدۇ،دەپ قارالسا بۇمۇ بىر چۈشەندۆرۈش يولى بولغىدەك.
ئاساس:
نىيوتۇن ئالمىسى شېخىدا يەر شارى بىلەن بىرلىكتە بۇلۇڭلۇق ھەركەتكە قاتنىشىۋاتاتى.بېغىدىن ئۆزۆلگەندىن كىيىن تەدرىجى بۇلۇڭلۇق ھەركەت مىقدارى كېمىيىپ،سىزىقلىق ھەركەت مىقدارى ئېشىپ بارىدۇ.كېمىيىشنىڭ مىقدارى ئېشىشنىڭ مىقدارى بىلەن باراۋەر بولىدۇ.
ھەركەت مىقدارىنىڭ ساقلىنىش قانۇنى ئومۇمى جەھەتتە بۇنداق تەشەببۇسنى قوللايدۇ.

ziya

ھازىر پەقەت مۇناسىپ يۆنىلىشتىن تەسىر قىلغان بىسىم-ئىتتىرىش كۈچىنىڭلا ئوقىدا ئايلىنىۋاتقان جىسىمنىڭ ئوقىدا ئايلىنىۋىرىشىگە كاپالەتلىك قىلىدىغانلىغىنى پاكىتلار قوللاۋاتىدۇ.تارتىش كۈچى بولسا ئۆنداق ئەمەس.تارتىش كۈچى جىسىمنىڭ ئوقىدا ئايلىنىشىغا قارشى كۈچ بولۇپ ئىپادىلىنىۋاتىدۇ.
يۇقۇرقى تەشەببۇسنىڭ توغرىلىغىنى تۆۋەندىكى بۇ رەسىمگە تەدبىقلاپ كۆرسەك،ھېس قىلماق قىيىن ئەمەس.

تارتىش كۈچى

مۇبادا قوياش سېستىمىسى ياكى كائىناتتا ئوزىنى ئايلىنىش ئوقلىرى بىر تۆز سىزىق ئۈستىدە ياتىدىغان، تارتىش كۈچى يۆنىلىشى مۇشۇ تۆز سىزىق بىلەن ئۈسىتمۇ-ئۈسىت چۈشكەن ئىككى جىسىم بار دەپ پەرەز قىلساق،مانا بۇنداق جىسىملار ئوتتۇرىسىدىكى تارتىش كۈچى ئولارنىڭ ئوقىدا ئايلىنىشىغا قارشىلىق كۈچى رولى ئوينىمايدۇ،دەپ قاراش مۆمكىن.لىكىن،ئۇلارنىڭ ئوقىدا ئايلىنىش تېزلىكى باپ-باراۋەر بولىشى كېرەك.ئەپسۇس،تەبىئەت دۇنياسىدا ھازىرغىچە بۇنداق ئەھۋال بايقالمىدى.
ئايلىنىش ئوقىغا تىك ۋە ياكى مۇئەييەن بۇلۇڭغا ئىگە بولغان بارلىق تارتىش كۈچلىرى جىسىمنىڭ ئوقىدا ئايلىنىشىغا قارشى كۈچ بولۇپ قالىدۇ.ئاسمان جىسىملىرىغا نىسبەتەن دەل شۇنداق.يۇقۇرقى رەسىمدىكى نىيوتۇن تارتىش كۈچى يۆنىلىشى مىنىڭ بۇ تەشەببۇسۇمنى قوللايدۇ.

————————

月球自转_百度百科

ziya

视频: 磁流体与磁铁间的有趣实验

http://v.youku.com/v_show/id_XMzk4MDg1MzU2.html?from=s1.8-1-1.2

قارىغاندا ماگىنىتنىڭ تارتىش كۈچى يۆنىلىشىمۇ تۆز سىزىقتەك تۇرامدۇ-نىمە؟

                                       

ziya

مانا بۇ پېقىراۋاتقان نۇرنىڭ تەكشىلىكتە قالدۇرغان ئىزى،كۆرۆۋىلىشقا بولىدۇكى،تارتىش كۈچىدەك بىر يۆنىلىشلىك،تۆز سىزىق بويىچە تەسىر قىلىدىغان بىر كۈچ بولسا بۇنداق كۈچنىڭ تەسىرىگە ئۇچرىغان نۇر يۇقۇرقىدەك تىرايىكتورىيىسىنى ساقلاپ قالالمايدۇ.تارتىلغان تەرەپكە سىلجىپ،يېتەرلىك ۋاقىت ئىچىدە ئايلىنىشتىن توختايدۇ.ئۇنىڭ ئايلىنىشتىن توختىغان ۋاقتى تاشقى كۈچ تەسىرىگە ئوچرىمىغان ۋاقىتتىكىدىن تېز بولىدۇ.

ziya

يەنە ئەستايىدىل ئويلۇشۇپ كۆرۆشكە تېگىشلىك بىر مەسىلە بار.ئىللپىسىمان ئوربىتىدا ھەركەت قىلىدىغان پىلانىتلار ئۆز يىللىرىنىڭ ئالاھىزەل يېرىمىدا قوياشتىن يىراقلىشىپ ھەركەت قىلىدۇ.قالغان يېرىمىدا بولسا قوياشقا يېقىنلىشىپ ھەركەت قىلىدۇ.ماسسىغا ئوڭ تاناسىپ،ئارىلىقنىڭ كىۋادىراتىغا تەتۆر تاناسىپ، ئىزچىل تەسىر قىلىدىغان كۈچ دەپ قارىلىدىغان نىيوتۇن تارتىش كۈچى يېقىنلىشىشقا يول قويسىمۇ يىراقلىشىشقا يول قويماسلىغى كىرەك ئىدى.مانا بۇ تارتىش كۈچى نەزەريىسىنىڭ ئەجەللىك نۇقتىلىرىنىڭ بىرى.
بىز يېقىنلىشىش جەريانىنى تارتىش كۈچىنىڭ رولى دەپ چۈشەندۆرەلىسەكمۇ،يىراقلىشىش جەريانىنى      چۈشەندۆرىدىغان نەزەريىۋى،ئىدىيىۋى ئاساسلىرىمىز يوق.ھەتتا بۇ پاكىت ۋە ئۇنىڭ ھەل قىلغۇچ ئەھمىيىتى ھەققىدە يېتەرلىك تونۇشقىمۇ ئىگە ئەمەسمىز.بۇ تەشەببۇسنى ئوبرازلىق چۈشۈنۈش ئۈچۈن بەزى قۇيرۇقلۇق  يۇلتۇزلارنىڭ(كۇمىتېلارنىڭ) ئوربىتىسىنى ئەسلىسەك كۇپايە:

哈雷彗星轨道示意图
ھاللې قۇيرۇقلۇق يۇلتۇزىنىڭ ئوربىتىسى

柯侯德彗星和地球的轨道

كوخوتېك كومىتىسى ئوربىتىسى(قىزىل رەڭلىك) بىلەن يەرشارى ئوربىتىسى

قوياش بورىنى تەسىرىدىن كومىتىلاردا شەكىللەنگەن قۇيرۇقلار

2-1-رەسىملەر بىزگە قوياشنىڭ تارتىش كۈچى نىمە ئۈچۈن بۇ كومىتىلارنىڭ قوياشتىن يىراقلىشىشىغا يول قويۇدۇ؟دىگەن سوئالنى تاشلايدۇ.

3.رەسىمدىن بىز قوياش بورىنى ۋە رادىئاتسىيىسىنىڭ ئىتتىرىش كۈچىنىڭ تارتىش كۈچىنى پىسەنىتكە ئېلىپ قويمىغانلىغىنى،رادىياتسىيە كۈچىنىڭ ئەمەلى،ئېنىق پاكىت ئىكەنلىگىنى كۆرۆپ ئالالايمىز.

1-رەسىمدىن يەنە ھاللې كومتىسىنىڭ ئوربىتىسىنىڭ تەتۆرلىكىنى بايقىيالايمىز.بۇنداق تەتۆرلۈك كەڭ مەنىلىك نىسبىلىك نەزەريىسىدىكى ئالاقىدار ئىففىكىتلارنى قىيىنچىلىقتا قالدۇرۇدۇ.

____________

تېمىلار:تارتىش كۈچى ئىلاستىك كۈچمۇ؟

urkesh

ئونىۋىرستىتتا فېزىكا دەرىس ئاڭلىغان زامانلار ئېسىمگە كېلىدۇ دېسە، قاسىمكامنىڭ تېمىلىرىنى ئارلىسام،،،! تەتقىقاتىڭىزغا بەركەت تىلەيمەن قاسىمكا..!!

samawar

يىقىندا مەن ئوقۇش پۈتتۈرۈش ماقالەمنى يىزىۋاتقان .ئاساسلىق مەزمۇنى نىفىت قالدۇقلىرىدىن يىڭى كاۋچۇك بىرىكمىلىك ماتىريال ياساش (ئۇيغۇرچە تولۇق ئىپادىلەشنى بىلمىدىم. ) مۇشۇ بىرىكمىنىڭ ئۆزىدىمۇ ياخشى بولغان ماگنىتلىق خۇسۇسىيەت ساقلانغان ئىكەن . يىتەكچى ئوقۇتقۇچىمىزنىڭ دىيىشىچە بۇنداق يىڭى تىپتىكى  ماتىرياللارنىڭ سانائەتتە كىرەكسىز ماتىرياللارنى بىر تەرەپ قىلىشتا پايدىسى بولۇپلا قالماستىن ،ماگنىت مەيدانى ئارقىلىق تاشقى كۈچنىڭ تەسىرىنى توسۇپ قىلىشىمۇ مۇمكىن ئىكەن .
مەسلەن تۆۋەندىكى ماقالىدەك :(يۇقارقى تىمىغا قىسمەن مۇناسىۋەتلىك بولغاچ يوللاپ قويدۇم )
تىمىسى :
Synthesis of the strongly acidic sulfonated condensed
polynuclear aromatic (S-COPNA) resins using aromatic
aldehydes as cross-linking agents

Kiyoshi Tanemura • Tsuneo Suzuki • Yoko Nishida •
Takaaki Horaguchi

聚合物材料无论分子是否有永久磁矩, 在磁场中都要产生一个与磁场方向相反的诱导磁矩, 这是材料表现逆磁性的原因, 为物质的本质特征。但基于独立自旋电子可产生微小磁矩的观点, Meconnell 首次提出了有机磁性体存在的可能性。 聚合物具有铁磁性, 必须同时满足两个条件, 一是体系中必须含有稳定自由基; 二是自由基之间必须有铁磁相互作用。比较未炭化的B 阶COPNA 树脂与经500 ℃、 1000 ℃炭化处理试样的磁化特性以后发现， 前者在低磁场下, 随外场强度H 增大, 磁化强度 M 减小, 表现出抗磁性;
经过1000 ℃炭化处理的试样在较低的外场强度下, 磁化强度很快饱和, 达到一定值时, 磁化强度不再随磁场增加而增加, 表现出铁磁特性。其原因是经1000 ℃处理的试样, 体系自由基之间产生了相互作用。
此外，由研究结果发现，经过处理的样品随着外场强度增大, 转变为顺磁性, 磁化曲线为一直线。经 500℃固化的树脂在低场下表现为顺磁性, 当外场强度增大至 40×7958 kA/ m 时, 出现饱和趋势。
قاسىمكامغا ئۇتۇق تىلەيمەن .