جۇڭگو تارىخىدىكى ئاتالمىش «ئۇلپان» مۇناسىۋىتى توغرىسىدا ــــــــ

ahmatjantarimi

يۇقىرىقى تىزىملىكىتىكى كىتابلارنىڭ خېلى كۆپلىرىنىڭ توردا نۇسخىسى بار، بەيدۇ قاتارلىق تور بەتلىرىگە كىرىپ تاپقىلى بولىدۇ، بەزىلىرى ھېلىھەم كىتابخانىلاردا بار، بەزى كونىراق كىتابلارنى شەخسىي كىتابخانىلاردىن ۋە توردىكى كونا-يېڭى كىتابلارنى ساتىدىغان دۇكانلاردىن ئالغىلى بولىدۇ، يۇقارقى ئۇسۇللار بۇ كىتابلارنىڭ ھەممىنى تاپالمىغاندىمۇ مۇتلەق كۆپ قىسمىنى تاپقىلى بولۇشى مۇمكىن.

turkzad

ahmatjantarimi يوللىغان ۋاقتى  2014-10-16 20:33
يۇقىرىقى تىزىملىكىتىكى كىتابلارنىڭ خېلى كۆپلىرىنىڭ ت ...

蒙古入侵时期的突厥斯坦

بۇ كىتاب ئۇيغۇرچىغا تەرجىمە قىلىنغانمۇ؟

ahmatjantarimi

ياق، تېخى تەرجىمە قىلىنمىدى

bowak

(2014-يىلى 3-ئايدا)«ئۇيغۇر تارىخشۇناسلىق تارىخىدىن بايان » دىگەن كىتاپ نەشىردىن چىقتىما؟ بىر ئىزدەپ باقاي!

ahmatjantarimi

ئەگەر كىتابخانىدىن تاپالمىسىڭىز شىنجاڭ خەلق نەشرىياتىنىڭ ئۇيغۇرچە كىتابلارنى تارقىتىش بۆلۈمىدىن ئالسىڭىز بولىدۇ.

tengrikut

تېما ئىگىسىگە كۆپ رەخمەت. مىلادى 9.ئەسىرنىڭ كىيىنكى يىرىمىدىن كىيىن ئورخۇن ۋادىسىدىن تارىم ۋادىسىغا كۆچكەن ئۇيغۇر ئاقسۆڭەك قەبىلىلىرى  3 دۆلەت بەرپا قىلغان.
بۇلار:
1. قارا خانلار خانلىقى
2.ئىدىقۇت ئۇيغۇر ئېلى
3. كەڭسۇ(گەنجۇ) ئۇيغۇر خانلىقى

ئۇيغۇر چوڭ ئائىلسىنىڭ بىرلىككە كىلىشى

قارلۇق

ئۇيغۇر (توققۇز ئوغۇز)

باسمىل

ئورخۇن ئۇيغۇر قاغانلىقى (بىلگى قاغان) (744 - 840)

قارلۇق

قاراخان خانلىقى (840 - 1041)

ئىدىقۇت ئۇيغۇرئېلى (991 - 1211/1368)

كەڭسۇ ئۇيغۇرقاغانلىقى (905 - 1226)

غەربى قاراخان (1041 - 1089/1212)

شەرقى قاراخان (1041 - 1212)

تېما  ئىگىسىگە بىر سۇئال:
تاڭ خاندانلىقى قۇرغۇچىلىرى سىيانپىيلارنىڭ شىمالىي جۇڭگۇغا كۆچكەن تۈركىي قەبىللەر(شاداپىت) بىلەن بىرەر باغلىنىشلىقى بارمۇ؟

ahmatjantarimi

تاڭ خاندانلىقى قۇرغۇچىلىرى سىيانپىيلارنىڭ شىمالىي جۇڭگۇغا كۆچكەن تۈركىي قەبىللەر(شاداپىت) بىلەن بىرەر باغلىنىشلىقى بارمۇ؟


ئېسىمدە قېلىشىچە، بۇرۇن بىر تېمىغا يازغان ئىنكاسىمدا بۇ توغرۇلۇق توختالغانىدىم، سىزمۇ ھەم ئىنكاس يازغان ئىدىڭىز. خەنزۇ تارىخنامىلىرىدىكى «沙陀“ دېيىلگەنلەر ھازىر  شاداپىتلار ، چۆل تۈركلىرى دېيىلىۋاتىدۇ، يەنى چۆل-قىرغا ماكانلاشقان تۈركلەرنىڭ شاداپىت قەبىلىسى دەپ قارىلىۋاتىدۇ، ئەمما بۇ توغرىدا تېخى ئېنىق يەكۈن يوق. سىيانپىلار قۇرغان شىمالىي ۋېي سۇلالىسى بىلەن تۈركلەرنىڭ خېلى قۇيۇق ئالاقىسى بولغانىكەن،ئۇ ھالدا شاداپىتلار بىلەن سىيانپىلارنىڭمۇ ئالاقىسى بولۇشى چۇقۇم. ئەمما بۇ توغرىدا يەنىمۇ تەتقىق قىلىشقا توغرا كېلىدۇ. ئەمما تۈركىيە تارىخچىلىقىدا شۇنداق قاراش باركى، ئۇلار سىيانپىلارنى (يەنى سىبىرلار) نى تۈركلەر بىلەن نەسىلداش دەپ قارايدىكەن، بۇنىڭ ئەلۋەتتە بىر ئاساسى بولسا كېرەك.لېكىن سىز ئېيتقاندەك تاڭ خانىدانلىقىنى سىيانپىلارنىڭ تۇغبات قەبىلىسىنىڭ قۇرغانلىقى ھەققىدە پۇت تىرەپ تۇرغۇدەك دەلىل ھازىرچە يوق ، بار بولسىمۇ بىزگە نامەلۇم. مېنىڭچە، ئەگەر شۇلار قۇرغان دېگەندىمۇ، سىيانپىلارنىڭ كۈچلۈك ئۇرۇقى بولغان مۇشۇ  تۇغبات ئۇرۇقىدىكىلەر تىكلىگەن شىمالىي ۋېي سۇلالىسىدە، پادىشاھ تۇغبات خۇڭ كۈچلۈك خەنزۇچىلاشتۇرۇشنى يولغا قۇيۇپ ئاخر ئۆزلىرىمۇ خەنزۇلىشىپ كەتكەن بولۇپ، ھازىرچە ئەڭ چوڭ مۇمكىنلىكتە تاڭ خانىدانلىقىنى ئاشۇ خەنزۇلىشىپ كەتكەن تۇغبات سىيانپىلىرىنىڭ ئەۋلادلىرى قۇرۇش ئېھتىماللىقى بار دېگىلى بولار.

tengrikut

تارىخى يازما ئەدەبىياتى ۋە قەدىمى ئەندىزلىك مەدىنىيتى بولمىغان قەبىلىلەر ئەزەلدىن ئاسمىلاتسىيە بولۇپ كەتكەن.بۇنداق ئەھۋال تارىخ بەتلىردە كۆپ ئۇچىرايدۇ.شاداپىتلارنىڭ تۈركىي قەبىلىنىڭ قايسى تارمىقىغا تەۋە ئىكەنلىكىنى تاپالمىدىم.ئۇيغۇر قارلۇق تارمىقىغا ،ياكى ئوغۇز تارمىقىغا تەۋە بولسا چوقۇم يىزىقى ۋە ئەندىزلىك مەدىنىيتى بولاتتى.
  سىيانپىيلارنى سىبىرلار دەپ قارىغانلىقىڭىزدىن ھەيران قالدىم. سىبىرلار دىگىنىڭىز ھازىرقى روسيەنىڭ سىبىر رايۇنىمۇ؟ ئەگەر شۇنداق بولسا سىبىرلار دىگەن روسيەدىكى بىر جۇغراپيەلىك ئاتالغۇ، ئېرقى ئاتالغۇ ئەمەس. سىبىريەدە ياقۇت، چۇۋاش، خاكاس، ساكا چۇكچى قاتارلىق بىرمۇنچە تۈركىي تىللىق خەلقلەر ياشايدۇ.بەزىلىرى ئۇيغۇر قارلۇق تىلىدا بەزىلىرى قىپچاق تىلىدا سۆزلىشىدۇ.سىزنىڭچە سىيانپىيلارنىڭ تەركىبى مۇشۇ قەبىلىلەر بىلەن باغلىنىشلىقمۇ؟
يەنە بىر مەسىلە، مەن ئىسلامىيەتتىن بۇرۇنقى ئۇيغۇرلارنىڭ كىيىم كىچەكلىرى توغرۇلۇق ئىزدىنىۋاتقان ئىدىم.مىڭئۆي تام رەسىملىردىكى كىيىم كىچەكلەرنىڭ ئادەتتىكى كىيىملەردىنمۇ بەكىرەك دىنى مۇراسىم كىيىملىرى ياكى ئاقسۆڭەك، بەگ، تىكىن، قاغان كىيىملىرى بولۇشى مۇمكىن ئىكەنلىكى ئىھتىمالغا يىقىنراق.مەسىلەن :

مانا مۇشۇلار. بۇلار مىنىڭچە ئاقسۆڭەك ياكى ھۆكۈمدار كىيىملىرى. سىزنىڭچە بۇ كىيىملەرنىڭ مەنبەسى نەگە بىرىپ تاقىلىدۇ؟ بىشىدىكى ئۈچ پۇتاقلىق تاجى شامان ئىتقادىدىكى ئوتنى سىمۋۇل قىلغانمىدۇ ياكى ئۈچ قەبىلىنىڭ بىرلىشىشىنى سىمۋۇل قىلغانمىدۇ؟سىزنىڭچە قانداق؟(ھازىر بۇ شەكىل تۇۋالاردا ساقلىنىپ قالغان، مۇقەددەس دەپ بىلىدىغان شەكىل)

بۇلار قىسمەن ئەسلىگە كەلتۇرۇلگەن كىيىم كىچەك شەكىللىرى. بۇنىڭدا شامان(كۆك تەڭرى)،بۇدىزىم،(بۇرھان) مانىيزىم ئىتقادلىرىنىڭ ئىلمېنتلىرىنى ئۇچۇراتقىلى بولۇدۇ،بۇ نوقتىدا سىزنىڭ قارىشىڭىز قانداق؟