روسىيەدىكى ئۇيغۇر قەلئەسى ۋە ئۇنىڭ تارىخى ئەھمىيىتى

tengrikut

borjegin يوللىغان ۋاقتى  2014-10-22 14:16
سىز ايتقان ۇش گرۋپپاغادا كىرمەيدى،انا سىبىرياداغى سا ...

ئۇلار ئۆز ئالدىغا بىر گورۇپپا بولامدا؟ بۇ ئاڭلاپ باقمىغانلا بىر گەپ بوپتۇ.
تۇركولوگىيە ساھەسىدىكى ئالىملارنىڭ ئورتاق بىرلىككە كەلگەن يەكۈنى بويۇنچە تۈركىي تىللار 3 گورۇپپىغا ئايرىلىپ بولغانغۇ؟ مەيلى ئالتايدىكىلەر بولسۇن، بالقاندىكىلەر ياكى كافكازدىكىلەر بولسۇن ھەممىسىنىڭ تىل شىۋىسى مۇشۇ 3 گورۇپپا دائىرسى ئىچىدە ئايرىلىدۇ.
قىرغىزلارنىڭ تىلىمۇ كونا تۈركچىگە يىقىن.لىكىن قىپچاق گورۇپپىسىغا كىرىدۇ.
ھازىر قىرغىز قازاق،تاتار تۇركمەن تۇرۇك ئۆزبەك ئۇيغۇر ئەزەر، لەرنىڭ تىلىدا پارىسچە ،ئەرەپچە ئارلاشمىغىنى يوق. قىرغىزچىىدىكى ‹ي› تاۋۇشنىڭ ئورنىغا ‹ج› تاۋۇشى مۇڭغۇللاردىن يۇققان بولسا قازاقچىغا ‹ژ› تاۋۇشى پارىسلاردىن يۇققان. ھەر ئىككىلىسىنى ‹ي› غا ئۆزگەرتكەندە يەنىلا قەدىمىي تۈركچىگە يىقىن بولۇدۇ. تۇۋالارنىڭ تىلىغا ئەرەپچە پارىسچە ئارلاشمىغان، لىكىن يەنىلا مۇشۇ 3 گورۇپپىنىڭ سىرتىغا چىقالمايدۇ.تۇركولوگلار تۇركىي تىلنى تەتقىق قىلغاندا ئەرەپچە، پارىسچە سۆزلەرنى ھىساپقا ئالماي تۇرۇپ ئايرىيدۇ.
ئۇيغۇر تىلنىڭ ئايرىم گورۇپپا بولۇشنىڭ سەۋەبى، ھون تىلىدىكى ۋە ئورخون مەڭگۈ تاشلىردىكى سۆزلەر ھازىر پەقەتلا ئۇيغۇر تىلىدا ساقلىنىپ قالغان. يەنى ئىپادىلەش سۆزلىكلىرى ئۆزىگىچە، باشقا گورۇپپا شىۋىسىدىن پەرىقلىندۇ.كۆك تۈرۈك قاغانلىقى ۋە كىيىنكى ئۇيغۇر قاغانلىقىنى مۇشۇ تىل بىلەن باشقۇرغان.‹ئىدىقۇت ئۇيغۇر ئېلى› دەۋرىگە كەلگەندە ، تۇركىي خەلقلەر ئارىسىدا تۇنجى بولۇپ: توختام، يارلىق، يازما قانۇن تۈزۈم،ۋەسيەت، يول خىتى ،كىتاپ ماتىرياللار ، مەتبەئە ..قاتارلىق مۇنتىزىم ئىجتىمائىي تۈزۈم سىستىمىسى مۇشۇ تىل بىلەن ئورنىتىلغان. شۇڭا تۇركولوگلار ‹ئۇيغۇر قارلۇق گورۇپپىسى › دەپ ئايرىم گورۇپپا تەسىس قىلىنغان. سىز توۋا شىۋىسىگە يىقىندىن دىققەت قىلىپ بىقىڭ. چوقۇم 3 گورۇپپىنىڭ بىرسىگە كىرىدۇ.

YOQSUL

borjegin يوللىغان ۋاقتى  2014-10-22 21:11
قازاق،قاراقالپاق،نوغاي،قىرغىز،تاتار،باشقۇرتتار،قا ...

مەنمۇ شۇنداق قارايمەن.

YOQSUL

tengrikut يوللىغان ۋاقتى  2014-10-23 01:38
ئۇلار ئۆز ئالدىغا بىر گورۇپپا بولامدا؟ بۇ ئاڭلاپ باقم ...

ئوغۇز گۇرۇپپىسى؛تۈركىيە تۈركلىرى،ئەزەرلەر،تۈركمەنلەر،قىرىم تاتارلىرى(ئۇكرائىنانىڭ قىرىم جۇمھۇرىيىتىدە ) قاتارلىقلار.
قىپچاق گۇرۇپپىسى؛قازاقلار ،قىرغىزلار باشقۇرتلار ،قازان تاتارلىرى( رۇس فېدىراتسىيىسىنىڭ تاتارىستان جۇمھۇرىيىتىدە ياشايدىغان تاتارلار)بالقار،قارا قالپاق قاتارلىقلار.
غەربىي ئۇيغۇر ياكى قارلۇق گۇرۇپپىسى؛ئۇيغۇر،ئۆزبېك،سالارلار.
شەرقىي ئۇيغۇر گۇرۇپپىسى؛سېرىق ئۇيغۇر،تۇۋا،خاكاس،ئالتايلار قاتارلىقلار.
ساخا گۇرۇپپىسى؛ساخالار.
چۇۋاش گۇرۇپپىسى؛چۇۋاشلار.
ئالتە خىل چوڭ دىئاللىكت.

tengrikut

YOQSUL يوللىغان ۋاقتى  2014-10-23 19:14
ئوغۇز گۇرۇپپىسى؛تۈركىيە تۈركلىرى،ئەزەرلەر،تۈركمەنل ...

تۇركولوگىيەدە ساخا، چۇۋاش گورۇپپىسى دەپ گورۇپپا يوق. بۇ گەپ نەدىن چىقتى ئەمدى؟

YOQSUL

tengrikut يوللىغان ۋاقتى  2014-10-23 21:40
تۇركولوگىيەدە ساخا، چۇۋاش گورۇپپىسى دەپ گورۇپپا يوق.  ...

بۇنداق گۇرۇپپا يوق،ئەلۋەتتە.بىراق بۇلارتۈكولوگلارتەرىپىدىن قەدىمكىلىكىنى ئىزچىل ساقلاپ كەلگەن قەدىمىي بىر تارماق سۈپىتىدە ئايرىم تەتقىق قىلىنغان.شۇڭا بۇلارنى ئايرىم بىر گۇرۇپپا ئورنىدا قوشۇپ قويدۇم،ئەپەندى.
چۇۋاشلارنى فىن -ئوغۇر تىللىق مىللەتلەرگە تەۋە قىلىدىغان ئالىملارمۇ بار.

istambol

كوپ نەرسىلەرنى بىلۋالدىم،ئەجداتلىرىمىز ھۈكۈم سۈرۈپ بارمىغان يەرلەر ئازدەك ھېس قىلدىم

rizwanay

ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم ،تېما ئىگىسگە كۆپتىن كۆپ رەھمەت ،مۇئەللىم بىزگە مۇشۇ قەلئە توغرىسدا ئازراق سۆزلەپ بەرگەنتى ،بۇ تېمىنى ئوقۇپ تېخىمۇ چوڭقۇرلىغان ھالدا چۈشەندىم...

tengrikut

YOQSUL يوللىغان ۋاقتى  2014-10-24 18:22
بۇنداق گۇرۇپپا يوق،ئەلۋەتتە.بىراق بۇلارتۈكولوگلارتە ...

ئورۇنلۇق